אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אלף הראשון"

255 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 5 חדשים
ק
אין תקציר עריכה
שורה 9: שורה 9:


== כראנאלאגיע ==
== כראנאלאגיע ==
*'''א''', [[כ"ה אדר]]-[[ב' ניסן]] – ששת ימי בראשית און שבת בראשית לויט [[רבי יהושע]] אז בניסן נברא העולם{{הערה|({{בבלי|ראש השנה|ח|א|מפרש=תוספות|ד"ה=לתקופות}}). לויט [[תקופת רב אדא|רב אדא]] איז עס געווען [[כ' אדר|כ']]-[[כ"ו אדר]] (יסוד עולם, מאמר רביעי פרק י"ד). דער רד"ל שרייבט עס איז געווען [[א' ניסן|א']]-[[ז' ניסן]] (פירוש הרד"ל אויף פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א אות י"ח).}}.
=== א ===
* '''א''', [[כ"ה אלול]] (לויט [[רבי אליעזר]] אז בתשרי נברא העולם) – [[בריאת העולם]], ערשטער טאג פון וועלט באשאף{{הערה|{{מדרש רבה|ויקרא|כט|א}}}}. [[אויגוסט 22]] 3760 פצ"ר אינעם שפּעטערן גרעגאריאנישן קאלענדער
*[[כ"ה אדר]]-[[ב' ניסן]] – ששת ימי בראשית און שבת בראשית לויט [[רבי יהושע]] אז בניסן נברא העולם{{הערה|({{בבלי|ראש השנה|ח|א|מפרש=תוספות|ד"ה=לתקופות}}). לויט [[תקופת רב אדא|רב אדא]] איז עס געווען [[כ' אדר|כ']]-[[כ"ו אדר]] (יסוד עולם, מאמר רביעי פרק י"ד). דער רד"ל שרייבט עס איז געווען [[א' ניסן|א']]-[[ז' ניסן]] (פירוש הרד"ל אויף פרקי דרבי אליעזר, פרק כ"א אות י"ח).}}.
* '''א''', [[כ"ו אלול]] – צווייטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די רקיע
*[[כ"ה אלול]] (לויט [[רבי אליעזר]] אז בתשרי נברא העולם) – [[בריאת העולם]], ערשטער טאג פון וועלט באשאף{{הערה|{{מדרש רבה|ויקרא|כט|א}}}}. [[אויגוסט 22]] 3760 פצ"ר אינעם שפּעטערן גרעגאריאנישן קאלענדער
* '''א''', [[כ"ז אלול]] – דריטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[פלאנץ|געוויקסן]]
*[[כ"ו אלול]] – צווייטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די רקיע
* '''א''', [[כ"ח אלול]] – פערטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[זון]], [[לבנה]] און [[שטערן|שטערנס]]{{הערה|{{פרקי דרבי אליעזר|ח}}}}
*[[כ"ז אלול]] – דריטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[פלאנץ|געוויקסן]]
* '''א''', [[כ"ט אלול]] – פינפטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[פיש]]ן און [[פויגל]]ען
*[[כ"ח אלול]] – פערטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[זון]], [[לבנה]] און [[שטערן|שטערנס]]{{הערה|{{פרקי דרבי אליעזר|ח}}}}
* '''ב'''', [[א' תשרי]] – זעקסטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די ערד-באשעפענישן, [[אדם הראשון]] און [[חוה]]. פארגעקומען דער [[חטא עץ הדעת]], [[קין]] און [[הבל]] געבוירן {{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ב}}. לויט אן אנדערע דעה איז הבל געבוירן שפעטער ({{בבלי|סנהדרין|לח|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=וירדו}}), אין [[ט"ו תשרי]] ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}, לויט פירוש מהרי"פ).}}
*[[כ"ט אלול]] – פינפטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די [[פיש]]ן און [[פויגל]]ען
* '''ב'''', [[ב' תשרי]] – ערשטער [[שבת]]
=== ב ===
*'''ב''', [[ג' תשרי]] – פייער איז באשאפן געווארן{{הערה|{{בבלי|פסחים|נד|א}}.}}, אדם הראשון הייבט אן פאסטן זיבן וואכן אין תשובה{{הערה|ילקוט שמעוני, בראשית, רמז לד}}
*[[א' תשרי]] – זעקסטער טאג פון וועלט באשאף, גא-ט האט באשאפן די ערד-באשעפענישן, [[אדם הראשון]] און [[חוה]]. פארגעקומען דער [[חטא עץ הדעת]], [[קין]] און [[הבל]] געבוירן{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ב}}. לויט אן אנדערע דעה איז הבל געבוירן שפעטער ({{בבלי|סנהדרין|לח|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=וירדו}}), אין [[ט"ו תשרי]] ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}, לויט פירוש מהרי"פ).}}
* '''ב''''{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}; {{פרקי דרבי אליעזר|כא}}. לויט אנדערע איז עס געווען א יאר שפעטער, שנת ב' ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|מפרש=חזקוני}}); אדער פערציג יאר שפעטער, שנת מ"ב ([[מדרש תנחומא]], פרשת בראשית, אות ט'). לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שנת א'.}}, [[י"ד ניסן]]{{הערה|תרגום יונתן, בראשית פרק ד פסוק ג, {{פרקי דרבי אליעזר|כא}}. לויט אנדערע איז עס געווען חנוכה צייט ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}); און לויט זיי, לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שבועות ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}).}} – די געשיכטע פון קין און הבל ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|טו}})
*[[ב' תשרי]] – ערשטער [[שבת]]
*[[ג' תשרי]] – פייער איז באשאפן געווארן{{הערה|{{בבלי|פסחים|נד|א}}.}}, אדם הראשון הייבט אן פאסטן זיבן וואכן אין תשובה{{הערה|ילקוט שמעוני, בראשית, רמז לד}}
*[[י"ד ניסן]]{{הערה|תרגום יונתן, בראשית פרק ד פסוק ג, {{פרקי דרבי אליעזר|כא}}. לויט אנדערע איז עס געווען חנוכה צייט ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}); און לויט זיי, לויט רבי יהושע אז בניסן נברא העולם איז עס געווען שבועות שנת א' ({{מדרש רבה|בראשית|כב|ד}}). לויט אנדערע עס איז געווען א יאר שפעטער, שנת ג' ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|מפרש=חזקוני}}); אדער פערציג יאר שפעטער, שנת מ"ב ([[מדרש תנחומא]], פרשת בראשית, אות ט')}} – די געשיכטע פון קין און הבל ({{תנ"ך|בראשית|ד|ג|טו}})
=== ק'-תתקצ"ט ===
* '''ק'–קל"ב''' – געבוירן [[חנוך בן קין]], [[עירד]], [[מחויאל]], [[מתושאל]], [[למך בן מתושאל]] און זיינע קינדער [[יבל]], [[יובל בן למך|יובל]] און [[תובל קין]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}}}
* '''ק'–קל"ב''' – געבוירן [[חנוך בן קין]], [[עירד]], [[מחויאל]], [[מתושאל]], [[למך בן מתושאל]] און זיינע קינדער [[יבל]], [[יובל בן למך|יובל]] און [[תובל קין]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}}}
* '''קל"ב''' – די געשיכטע פון למך בן מתושאל וועלכער הרג'עט קין ({{תנ"ך|בראשית|ד|כג|כד}}){{הערה|מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}. לויט אן אנדערע שיטה איז קין געשטארבן ביים [[מבול]], יאר {{לינק צו אידיש יאר|1656}} ({{מדרש רבה|בראשית|כב|יב}}; {{תנ"ך|בראשית|ד|יז|מפרש=רמב"ן}}).}}, [[שת]], דער זון פון [[אדם הראשון]] געבוירן
* '''קל"ב''' – די געשיכטע פון למך בן מתושאל וועלכער הרג'עט קין ({{תנ"ך|בראשית|ד|כג|כד}}){{הערה|מדרש תנחומא, בראשית י"א; {{תנ"ך|בראשית|ד|כג|מפרש=רש"י}}. לויט אן אנדערע שיטה איז קין געשטארבן ביים [[מבול]], יאר {{לינק צו אידיש יאר|1656}} ({{מדרש רבה|בראשית|כב|יב}}; {{תנ"ך|בראשית|ד|יז|מפרש=רמב"ן}}).}}, געבוירן [[שת]] דער זון פון [[אדם הראשון]]  
* '''רל"ז''' – געבוירן [[אנוש]], דער זון פון שת
* '''רל"ז''' – געבוירן [[אנוש]] דער זון פון שת
* '''רס"ח'''{{הערה|פענח רזא פרשת בראשית, געברענגט אין {{סדר הדורות|ימות עולם|רס"ו}}. דער {{תנ"ך|בראשית|ב|יג|מפרש=רמב"ן}} זאגט אז עס קען זיין אז אנוש האט נישט געדינט עבודה זרה ווילאנג אדם הראשון האט נאך געלעבט.}} – אנוש און זיין דור הייבן אן דינען [[עבודה זרה]]
* '''רס"ח'''{{הערה|פענח רזא פרשת בראשית, געברענגט אין {{סדר הדורות|ימות עולם|רס"ו}}. דער {{תנ"ך|בראשית|ב|יג|מפרש=רמב"ן}} זאגט אז עס קען זיין אז אנוש האט נישט געדינט עבודה זרה ווילאנג אדם הראשון האט נאך געלעבט.}} – אנוש און זיין דור הייבן אן דינען [[עבודה זרה]]
*ים אוקיינוס פארפלייצט א דירטל פון דער וועלט{{הערה|ירושלמי שקלים יז.}}, בערג ווערן שטיינערן, די טויטע הייבן אן שימלען, די פנימ'ער פון די מענטשן ווערן ווי מאלפעס, מזיקין באקומען שליטה אויף מענטשן{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כג|ו}}.}}, אין די צייטן פון אנוש.
*ים אוקיינוס פארפלייצט א דירטל פון דער וועלט{{הערה|ירושלמי שקלים יז.}}, בערג ווערן שטיינערן, די טויטע הייבן אן שימלען, די פנימ'ער פון די מענטשן ווערן ווי מאלפעס, מזיקין באקומען שליטה אויף מענטשן{{הערה|{{מדרש רבה|בראשית|כג|ו}}.}}, אין די צייטן פון אנוש.
שורה 27: שורה 30:
* '''שס"ז''' – קינן ווערט דער ערשטער צו [[קעניג]]ן איבער מענטשן, לויט [[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]]{{הערה|[[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]], [[S:ספר הישר - מקרא ואגדה/בראשית|פרק ד']]}}
* '''שס"ז''' – קינן ווערט דער ערשטער צו [[קעניג]]ן איבער מענטשן, לויט [[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]]{{הערה|[[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]], [[S:ספר הישר - מקרא ואגדה/בראשית|פרק ד']]}}
* '''שצ"ז''' – געבוירן [[מהללאל]] דער זון פון קינן
* '''שצ"ז''' – געבוירן [[מהללאל]] דער זון פון קינן
* '''תס"ב''' – געבוירן [[ירד]], דער זון פון מהללאל
* '''תס"ב''' – געבוירן [[ירד]] דער זון פון מהללאל
* '''תרכ"ד''' – געבוירן [[חנוך]], דער זון פון ירד
* '''תרכ"ד''' – געבוירן [[חנוך]] דער זון פון ירד
* '''תרפ"ט''', [[י' חשון]]{{הערה|רבי שלמה בן שם טוב גבאי, עבד שלמה, אויף בראשית ז, ד}} – געבוירן [[מתושלח]], דער זון פון חנוך
* '''תרפ"ט''', [[י' חשון]]{{הערה|רבי שלמה בן שם טוב גבאי, עבד שלמה, אויף בראשית ז, ד}} – געבוירן [[מתושלח]] דער זון פון חנוך
* '''תתע"ו''' – געבוירן [[למך]], דער זון פון מתושלח און פאטער פון [[נח]]
* '''תתע"ו''' – געבוירן [[למך]] דער זון פון מתושלח און פאטער פון [[נח]]
* '''תתקל"ב''' – געשטארבן [[אדם הראשון]]
* '''תתקל"ב''' – געשטארבן [[אדם הראשון]]
* '''תתקע"ו''' – געבוירן נעמה, די פרוי פון נח און א טאכטער פון חנוך, לויט [[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]]{{הערה|[[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]], [[S:ספר הישר - מקרא ואגדה/בראשית|פרק ד']]}}{{הערה|{{סדר הדורות|ימות עולם|תתקע"ד}}}}
* '''תתקע"ו''' – געבוירן נעמה, די פרוי פון נח און א טאכטער פון חנוך, לויט [[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]]{{הערה|[[ספר הישר (אגדה)|ספר הישר]], [[S:ספר הישר - מקרא ואגדה/בראשית|פרק ד']]}}{{הערה|{{סדר הדורות|ימות עולם|תתקע"ד}}}}
* '''תתקפ"ט''' – געשטארבן [[חנוך]] בן [[ירד]]
* '''תתקפ"ט''' – געשטארבן [[חנוך]] בן [[ירד]]
==גראף==
==גראף==
<timeline method="svg2png">
<timeline method="svg2png">