אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי ישעיה שטיינער פון קערעסטיר"

קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
 
(2 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 62: שורה 62:
עס איז געווען באקאנט אז אין קערעסטיר טרעפן זיך דאס פלאץ די אורחים, בורחים, און דורכים – די אורחי פורחי, די וואס "אנטלויפן" פונעם אונגארישן מיליטער, און די וואס "פּרעסן" די טרויבן, וואס זענען געקומען צום שכינות'דיגן [[טאקאי]]. ער פלעגט אליינס טיילן די עסן, און אפילו פאר די תקיעות אין ראש השנה איז ער געווען פארנומען שניידן און טיילן עסן, זיך אויסדריקנדיג: "די צדיקים זענען יעצט עוסק אין 'רזין דרזין', און איך בין פארנומען מיט 'לשובע ולא לרזון'". ער פלעגט יעדע וואך פּראווען א גרויסע [[מלוה מלכה]], וואו אידן פון די ארומיגע שטעט פלעגן קומען. ר' ישעילע האָט ארגאניזירט הילף פאר פּליטים פון גאליציע בעת דער [[ערשטע וועלט-מלחמה|ערשטער וועלט-מלחמה]].
עס איז געווען באקאנט אז אין קערעסטיר טרעפן זיך דאס פלאץ די אורחים, בורחים, און דורכים – די אורחי פורחי, די וואס "אנטלויפן" פונעם אונגארישן מיליטער, און די וואס "פּרעסן" די טרויבן, וואס זענען געקומען צום שכינות'דיגן [[טאקאי]]. ער פלעגט אליינס טיילן די עסן, און אפילו פאר די תקיעות אין ראש השנה איז ער געווען פארנומען שניידן און טיילן עסן, זיך אויסדריקנדיג: "די צדיקים זענען יעצט עוסק אין 'רזין דרזין', און איך בין פארנומען מיט 'לשובע ולא לרזון'". ער פלעגט יעדע וואך פּראווען א גרויסע [[מלוה מלכה]], וואו אידן פון די ארומיגע שטעט פלעגן קומען. ר' ישעילע האָט ארגאניזירט הילף פאר פּליטים פון גאליציע בעת דער [[ערשטע וועלט-מלחמה|ערשטער וועלט-מלחמה]].


רבי חנה פון קאלאשיץ, אין דער צייט פון דער קריג ווען ער איז אנטלאפן פון גאליציע קיין אונגארן, האט געפונען א באהעלטעניש אין רבינו'ס בית המדרש פאר עטליכע וואכן, וואו ער האט פון נאנט נאכגעקוקט זיינע הייליגע הנהגות. ווען דער קאלאשיצער איז צוריקגעקומען קיין גאליציע, האט ער שטארק געלויבט רבינו'ס צדקה. ער האט געזאגט: די סייעתא דשמיא וואס זיין זיידע, דער 'דברי חיים' פון צאנז, האט זוכה געווען, אז יעדעס מאל ווען ער האט געדארפט געלט פאר צדקה האט מען אים משפיע געווען פון הימל געלט, אזא סייעתא דשמיא איז אויך זוכה רבי ישעי'לע, וועלכער באקומט שטענדיג געלט פון הימל כדי צו קענען פארטיילן צדקה ברייט-הארציג{{הערה|1='מופת הדור', עמ' רמט}}.
רבי חנה פון קאלאשיץ, אין דער צייט פון דער קריג ווען ער איז אנטלאפן פון גאליציע קיין אונגארן, האט געפונען א באהעלטעניש אין רבי ישעי'לע'ס בית המדרש פאר עטליכע וואכן, וואו ער האט פון נאנט נאכגעקוקט זיינע הייליגע הנהגות. ווען דער קאלאשיצער איז צוריקגעקומען קיין גאליציע, האט ער שטארק געלויבט רבי ישעי'לע'ס צדקה. ער האט געזאגט: די סייעתא דשמיא וואס זיין זיידע, דער 'דברי חיים' פון צאנז, האט זוכה געווען, אז יעדעס מאל ווען ער האט געדארפט געלט פאר צדקה האט מען אים משפיע געווען פון הימל געלט, אזא סייעתא דשמיא איז אויך זוכה רבי ישעי'לע, וועלכער באקומט שטענדיג געלט פון הימל כדי צו קענען פארטיילן צדקה ברייט-הארציג{{הערה|1='מופת הדור', עמ' רמט}}.


זיין ליבשאפט צו יעדן איינעם פון כלל ישראל איז געווען אן א שיעור. ער האט זיין גאנצן לעבן נאכגעיאגט צדקה און געטון חסדים. ער האט רחמנות געהאט אויף דלים ואביונים און מוסר נפש געווען צו טון גוטס פאר יעדן איד. בפרט ביי דער מצוה פון הכנסת אורחים וועלכע ער האט מקוים געווען אויף א וואונדערליכן אופן. ער האט אראפגענידערט פון זיינע הויכע הייליגע מדריגות זיך אפצוגעבן מיט פשוט'ע עולם. ער האט זיך געשטעלט און באהאנדלט אליין דעם גרויסן ציבור אורחים, האט זיי צוגעשטעלט אלע זייערע נויטיגע זאכן און מחיה געווען יעדן. אין דער זעלבער צייט האט ער געווידמעט פון זיין צייט זיך אפצוגעבן מיט פשוט'ע אידן, צו רעדן מיט זיי לויט זייער דרגה, כדי איינצופלאנצן אין זיי אמונה און זיי מקרב זיין צום באשעפער. צוליב דעם אלעם איז ער געווארן באליבט און געהייליגט ביי אלע יראי ה'.
זיין ליבשאפט צו יעדן איינעם פון כלל ישראל איז געווען אן א שיעור. ער האט זיין גאנצן לעבן נאכגעיאגט צדקה און געטון חסדים. ער האט רחמנות געהאט אויף דלים ואביונים און מוסר נפש געווען צו טון גוטס פאר יעדן איד. בפרט ביי דער מצוה פון הכנסת אורחים וועלכע ער האט מקוים געווען אויף א וואונדערליכן אופן. ער האט אראפגענידערט פון זיינע הויכע הייליגע מדריגות זיך אפצוגעבן מיט פשוט'ע עולם. ער האט זיך געשטעלט און באהאנדלט אליין דעם גרויסן ציבור אורחים, האט זיי צוגעשטעלט אלע זייערע נויטיגע זאכן און מחיה געווען יעדן. אין דער זעלבער צייט האט ער געווידמעט פון זיין צייט זיך אפצוגעבן מיט פשוט'ע אידן, צו רעדן מיט זיי לויט זייער דרגה, כדי איינצופלאנצן אין זיי אמונה און זיי מקרב זיין צום באשעפער. צוליב דעם אלעם איז ער געווארן באליבט און געהייליגט ביי אלע יראי ה'.
שורה 73: שורה 73:
[[רבי ישכר דוב רוקח (ערשטער)|רבי ישכר דוב פון בעלזא]], אין די צייטן ווען ער איז געווען אין ראצפערט ביי דער ערשטער וועלט קריג, האט ער געשיקט אסאך פון די וואס זענען צו אים געקומען מיט בקשות בעניני פרנסה צום קערעסטירער רבי'ן, זאגנדיג: "דער שליסל פון פרנסה ליגט ביי רבי ישעי'לע". אין איין געלעגנהייט האט זיך דער בעלזער רב אמאל אויסגעדריקט איבער אים און זיין גרויסע השפעה אויף דער גאנצער אומגעגנט, און האט געזאגט אז אפילו אין א ווייטקייט פון הונדערט קילאמעטער פון דער שטאט קערעסטיר ווערט עס גערעכנט אלס אירע גלילות. און דערמיט האט ער געוואלט זאגן, אז אויך די שטאט ראצפערט - וועלכע געפינט זיך אין די הונדערט קילאמעטער - געהערט צו די גלילות פון קערעסטיר, און ווערט גערעכנט אלס דעם אתרא פון הרה"ק רבי ישעי'לע זי"ע{{הערה|'אור הצפון' קובץ סז, טבת תשע"ה, מדור 'ביד רמה'}}.
[[רבי ישכר דוב רוקח (ערשטער)|רבי ישכר דוב פון בעלזא]], אין די צייטן ווען ער איז געווען אין ראצפערט ביי דער ערשטער וועלט קריג, האט ער געשיקט אסאך פון די וואס זענען צו אים געקומען מיט בקשות בעניני פרנסה צום קערעסטירער רבי'ן, זאגנדיג: "דער שליסל פון פרנסה ליגט ביי רבי ישעי'לע". אין איין געלעגנהייט האט זיך דער בעלזער רב אמאל אויסגעדריקט איבער אים און זיין גרויסע השפעה אויף דער גאנצער אומגעגנט, און האט געזאגט אז אפילו אין א ווייטקייט פון הונדערט קילאמעטער פון דער שטאט קערעסטיר ווערט עס גערעכנט אלס אירע גלילות. און דערמיט האט ער געוואלט זאגן, אז אויך די שטאט ראצפערט - וועלכע געפינט זיך אין די הונדערט קילאמעטער - געהערט צו די גלילות פון קערעסטיר, און ווערט גערעכנט אלס דעם אתרא פון הרה"ק רבי ישעי'לע זי"ע{{הערה|'אור הצפון' קובץ סז, טבת תשע"ה, מדור 'ביד רמה'}}.


==זיין פטירה און ציון הקודש==
==זיין פטירה און ציון==
נאך דעם יום טוב פסח אין יאר תרפ"ה, האט זיך רבי ישעי'לע געגרייט צו פארן קיין צאנז, צום יארצייט פון דער 'דברי חיים' אום כ"ה ניסן. אבער פלוצלינג איז ער זייער אפגעשוואכט געווארן. די מקורבים האבן פרובירט אים אפצוהאלטן פון דער נסיעה, אדער כאטש ער זאל פארן מיטן שנעל-צוג. אבער רבינו האט אפּגעזאגט אויך דאס, ווייל ער האט נישט געוואלט צולייגן צו די הוצאות הדרך, ווארום זיין גאנצע געלט איז מוקדש פאר צדקה.
נאך דעם יום טוב פסח אין יאר תרפ"ה, האט זיך רבי ישעי'לע געגרייט צו פארן קיין צאנז, צום יארצייט פון דער 'דברי חיים' אום כ"ה ניסן. אבער פלוצלינג איז ער זייער אפגעשוואכט געווארן. די מקורבים האבן פרובירט אים אפצוהאלטן פון דער נסיעה, אדער כאטש ער זאל פארן מיטן שנעל-צוג. אבער רבי ישעי'לע האט אפּגעזאגט אויך דאס, ווייל ער האט נישט געוואלט צולייגן צו די הוצאות הדרך, ווארום זיין גאנצע געלט איז מוקדש פאר צדקה.


דארט אין צאנז האט ער ארויפגעטרעטן אויף א פארזשאווערטע נאגל וואס האט אים געברענגט פארגיפטיגונג{{מקור|סיבה=נישט געברענגט אין מופת הדור}}. ווען ער איז צוריקגעקומען פון צאנז איז ער זייער קראנק געווארן, און דאן האט ער אנגעהויבן זיך צוגרייטן צו צוריקקערן זיין נשמה צום בורא. צווישן אנדערן האט ער אויך געזארגט אז מען זאל קאכן אסאך עסן פאר די מענטשן וואס וועלן זיך איינזאמלען ביי זיין לויה, ווי פארציילט, אז ווען ער האט געשפירט אז זיין צייט איז געקומען זיך צו געזעגענען פון דער וועלט, האט ער גערופן איינעם פון די מקורבים וועלכער איז געווען אחראי אויף דעם קיך און אים געזאגט: "נאך א וויילע וועט דא זיין א לויה, און מסתמא וועלן דא אנקומען פיל אידן פון ווייטע ערטער. דערפאר, לייגט בבקשה אויפ'ן פייער גרויסע טעפ פול מיט "קרומפירן" (קארטאפל) מיט אסאך פוטער, כדי די געסט זאלן האבן מיט וואס צו דערכאפן דאס הארץ".
דארט אין צאנז האט ער ארויפגעטרעטן אויף א פארזשאווערטע נאגל וואס האט אים געברענגט פארגיפטיגונג{{מקור|סיבה=נישט געברענגט אין מופת הדור}}. ווען ער איז צוריקגעקומען פון צאנז איז ער זייער קראנק געווארן, און דאן האט ער אנגעהויבן זיך גרייטן צו צוריקקערן זיין נשמה צום בורא. צווישן אנדערן האט ער אויך געזארגט אז מען זאל קאכן אסאך עסן פאר די מענטשן וואס וועלן זיך איינזאמלען ביי זיין לויה, ווי פארציילט, אז ווען ער האט געשפירט אז זיין צייט איז געקומען זיך צו געזעגענען פון דער וועלט, האט ער גערופן איינעם פון די מקורבים וועלכער איז געווען אחראי אויף דעם קיך און אים געזאגט: "נאך א וויילע וועט דא זיין א לויה, און מסתמא וועלן דא אנקומען פיל אידן פון ווייטע ערטער. דערפאר, לייגט בבקשה אויפ'ן פייער גרויסע טעפ פול מיט "קרומפירן" (קארטאפל) מיט אסאך פוטער, כדי די געסט זאלן האבן מיט וואס צו דערכאפן דאס הארץ".


רבי ישעי'לע האט זיך נישט באגנוגנט דערמיט, ווייל ער האט נאך געזארגט אז אפשר וועלן די מקורבים זיין פארנומען מיט זייער טרויער און זייער הארץ וועט נישט זיין דערביי צו באהאנדלען די אויסגעבן פון די עסן ווי עס דארף צו זיין. דערפאר האט ער געשיקט רופן א פרוי וואס האט געדארפט א ישועה. ער האט איר צוגעזאגט אז אויב זי וועט זארגן און באהאנדלען ביי דער צייט פון דער לויה די אויסגעבן דאס עסן פאר די געסט, וועט זי האבן א ישועה, מיט דער זאך וואס זי האט זיך דערמאנט פאר אים. מיט איר גרויסן אמונה אין דער הבטחה פון צדיק, איז די פרוי געשטאנען אין דעם קאך במשך דעם טאג פון דער לויה און האט געשריגן: טייערע אידן, ביטע האט רחמנות אויף מיר, און קומט נעמען פון מיר עסן, ווייל איך דארף א ישועה. און דער רבי האט מיר צוגעזאגט אז אויב איר וועט קומען עסן – וועל איך געהאלפן ווערן.
רבי ישעי'לע האט נאך געזארגט אז אפשר וועלן די מקורבים זיין פארנומען מיט זייער טרויער און זיי וועלן נישט באהאנדלען דאס אויסגעבן די עסן ווי עס דארף צו זיין. דערפאר האט ער געשיקט רופן א פרוי וואס האט געדארפט א ישועה, ער האט איר צוגעזאגט אז אויב זי וועט זארגן און באהאנדלען ביי דער צייט פון דער לויה די אויסגעבן דאס עסן פאר די געסט, וועט זי האבן א ישועה. מיט איר גרויסן אמונה אין דער הבטחה פון צדיק, איז די פרוי געשטאנען אינעם קאך במשך דעם טאג פון דער לויה און האט געשריגן: טייערע אידן, ביטע האט רחמנות אויף מיר, און קומט נעמען פון מיר עסן, ווייל איך דארף א ישועה. און דער רבי האט מיר צוגעזאגט אז אויב איר וועט קומען עסן – וועל איך געהאלפן ווערן.


א טאג פאר זיין פטירה האט ער באפוילן צו זינגען שבת ניגונים, זאגנדיג "ס'איז שבת היינט!".
א טאג פאר זיין פטירה האט ער באפוילן צו זינגען שבת ניגונים, זאגנדיג "ס'איז שבת היינט!".
שורה 98: שורה 98:
יארן לאנג איז דער ציון איבער זיין קבר געווען א קליינע און צעבראכענע; אין יאר תשע"ג האט עס אן אייניקל פון רבי ישעי'לע, הרב רובין, איבערגעבויט און פארברייטערט, און פון דעמאלט קומט אהין א גרויסער ציבור דורכאויס דעם יאר, און איבערהויפט אום ג' אייר צום [[יארצייט]]{{הערה|1=[http://www.jdn.co.il/gallery/983654 טויזנטער אויף זיין ציון] אויף JDN זייטל}}. הרב רובין האט אויך אפּגעקויפט דעם וואוינונג פון זיין זיידן, רבי ישעי'לע, און נאך א הויז נעבן דעם, און אויפגעשטעלט א בית־מדרש פאר אידן, וואס זענען דארט יעדן שבת{{הערה|יעקב מאור, [https://www.jewishtraveler.co.il/footsteps-wonder-rabbis-hyngary/ וואונדער ראבינערס פון אונגארן], ותוליכנו לשלום, אויגוסט 5, 2017 {{ענגליש}}}}.
יארן לאנג איז דער ציון איבער זיין קבר געווען א קליינע און צעבראכענע; אין יאר תשע"ג האט עס אן אייניקל פון רבי ישעי'לע, הרב רובין, איבערגעבויט און פארברייטערט, און פון דעמאלט קומט אהין א גרויסער ציבור דורכאויס דעם יאר, און איבערהויפט אום ג' אייר צום [[יארצייט]]{{הערה|1=[http://www.jdn.co.il/gallery/983654 טויזנטער אויף זיין ציון] אויף JDN זייטל}}. הרב רובין האט אויך אפּגעקויפט דעם וואוינונג פון זיין זיידן, רבי ישעי'לע, און נאך א הויז נעבן דעם, און אויפגעשטעלט א בית־מדרש פאר אידן, וואס זענען דארט יעדן שבת{{הערה|יעקב מאור, [https://www.jewishtraveler.co.il/footsteps-wonder-rabbis-hyngary/ וואונדער ראבינערס פון אונגארן], ותוליכנו לשלום, אויגוסט 5, 2017 {{ענגליש}}}}.


איידער זיין פטירה האט רבי ישעי'לע באפוילן זיינע קינדער אז זיי זאלן ממשיך זיין זיינע פעולות פון [[צדקה]] ו[[חסד]]. זיינע אייניקלעך זענען עוסק אין דעם דורך צושטעלן עסן און טרינקען אין די הויז פון רבי ישעי'לע אין קערעסטיר{{הערה|[https://goo.gl/maps/AxDwiv3ZJSExy6AZ9 "Rabbiház" – "רבי ישעי'לעס הויז"] אויף [[גוגל מאפעס]]}}, און דורך אנדערע צדקה ארגאניזאציעס איבער די וועלט, ווי די רב להושיע ארגאניזאציע אין ארץ ישראל וואס פארטיילט בעיבי פארמולע{{הערה|[https://www.ravlk.org/ דער ארגאניזאציע'ס וועבזייטל]}}. נאך ארגאניזאציעס און פאלקסקיכער זענען דא אויף זיין נאמען דורך אנדערע אידן, אין קערעסטיר{{הערה|זעט איבער [https://www.koshertripadviser.com/listing/kerestir-guest-house-ר-ישעילס-גאסט-הויז/?v=7516fd43adaa "רבי ישעי'לעס גאסטהויז"], אונטער די פירערשאפט פון משה יוסף פריעדלענדער}}, [[אמעריקע]]{{הערה|זעט וועבזייטל [https://rsk.org/ "רבי ישעי'לעס קאך"], אן ארגאניזאציע וואס גיבט הילף און ראט פאר פאמיליעס אין נויט; {{אייוועלט|61869|מרבה לשובע קרית יואל א רעוואלוציע בעולם החסד}}, א פאלקסקיך אין אנדענק פון רבי ישעי'לע; און נאך פילע.}}, [[ארץ ישראל]] און [[אייראפע]]. אין אסאך פלעצער איבער דער וועלט טיילט מען עסן און טרינקען אין טאג פון זיין יארצייט.
איידער זיין פטירה האט רבי ישעי'לע באפוילן זיינע קינדער אז זיי זאלן ממשיך זיין זיינע פעולות פון [[צדקה]] ו[[חסד]]. זיינע אייניקלעך זענען עוסק אין דעם דורך צושטעלן עסן און טרינקען אין די הויז פון רבי ישעי'לע אין קערעסטיר{{הערה|[https://goo.gl/maps/AxDwiv3ZJSExy6AZ9 "Rabbiház" – "רבי ישעי'לעס הויז"] אויף [[גוגל מאפעס]]}}, און דורך אנדערע צדקה ארגאניזאציעס איבער די וועלט, ווי די רב להושיע ארגאניזאציע אין ארץ ישראל וואס פארטיילט בעיבי פארמולע{{הערה|[https://www.ravlk.org/ דער ארגאניזאציע'ס וועבזייטל]}}. נאך ארגאניזאציעס, פאלקסקיכער, און צדקה לייסטונגען דורך אנדערע אידן פאררופן זיך אויף זיין נאמען, אין קערעסטיר{{הערה|זעט איבער [https://www.koshertripadviser.com/listing/kerestir-guest-house-ר-ישעילס-גאסט-הויז/?v=7516fd43adaa "רבי ישעי'לעס גאסטהויז"], אונטער די פירערשאפט פון משה יוסף פריעדלענדער}}, [[אמעריקע]]{{הערה|זעט וועבזייטל [https://rsk.org/ "רבי ישעי'לעס קאך"], אן ארגאניזאציע וואס גיבט הילף און ראט פאר פאמיליעס אין נויט; {{אייוועלט|61869|מרבה לשובע קרית יואל א רעוואלוציע בעולם החסד}}, א פאלקסקיך אין אנדענק פון רבי ישעי'לע; און נאך פילע.}}, [[ארץ ישראל]] און [[אייראפע]]. אין אסאך פלעצער איבער דער וועלט טיילט מען עסן און טרינקען אין טאג פון זיין יארצייט.


עס זענען דא וואס האלטן זיינס א בילד אלס א סגולה צו דערווייטערן [[מייז]]{{הערה|[https://www.dirshu.co.il/זקני-לא-ידע-כמובן-ממה-שמצפה-לו-בדרך-ויצ/ אויף דרשו זייטל]}}, טראץ וואס ביי די אייניקלעך איז אנגענומען אז עס האט נישט קיין אמת'ן מקור, און רבי ישעי'לע אליין האט זיך קעגנגעשטעלט צו אים פאטאגראפירן{{הערה|מופת הדור זייט ת"צ}}.
עס זענען דא וואס האלטן זיינס א בילד אלס א סגולה צו דערווייטערן [[מייז]]{{הערה|[https://www.dirshu.co.il/זקני-לא-ידע-כמובן-ממה-שמצפה-לו-בדרך-ויצ/ אויף דרשו זייטל]}}, טראץ וואס ביי די אייניקלעך איז אנגענומען אז עס האט נישט קיין אמת'ן מקור, און רבי ישעי'לע אליין האט זיך קעגנגעשטעלט צו אים פאטאגראפירן{{הערה|מופת הדור זייט ת"צ}}.
שורה 110: שורה 110:
* ישראל יעקב וידאווסקי, '''תולדות הצדיק ר' ישעיה'לע מקערעסטיר''', מכון אבן ישראל, ירושלים תשנ"ו
* ישראל יעקב וידאווסקי, '''תולדות הצדיק ר' ישעיה'לע מקערעסטיר''', מכון אבן ישראל, ירושלים תשנ"ו
* שלום אליעזר ליכטענשטיין, מנחם מענדל רובין (רעדאקטארן), '''מופת הדור''', ברוקלין תשע"א
* שלום אליעזר ליכטענשטיין, מנחם מענדל רובין (רעדאקטארן), '''מופת הדור''', ברוקלין תשע"א
* {{צ-ספר|מחבר=פנחס מילער|שם=עולמו של אבא|עמ=קנב-קנה|פרק=קהלת קריסטיר|קישור=https://forum.otzar.org/download/file.php?id=72979&sid=0976a5c13cf0199e39bd257cfbf743bb|3=(דאונלאוד)}}
* {{צ-ספר|מחבר=פנחס מילער|שם=עולמו של אבא|עמ=קנב-קנה|פרק=קהלת קריסטיר|קישור=https://forum.otzar.org/download/file.php?id=72979|3=(דאונלאוד)}}


== דרויסנדיגע לינקס ==
== דרויסנדיגע לינקס ==