אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אברהם שמואל בכרך"

פון המכלול
קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
שורה 4: שורה 4:
| געבורט דאטום = [[1575]]
| געבורט דאטום = [[1575]]
| געבורט ארט = בומסלא
| געבורט ארט = בומסלא
| פטירה דאטום = [[26 במאי]] [[1615]]
| פטירה דאטום = [[מאי 26]], [[1615]]
| פטירה ארט = גרנסהיים
| פטירה ארט = גערנסהיים
| מקום קבורה = בית החיים אין אלסבאך, דייטשלאנד{{ש}}{{coord|49.74156|8.60825|טיפ=primary}}
| מקום קבורה = בית החיים אין אלסבאך, דייטשלאנד{{ש}}{{coord|49.74156|8.60825|טיפ=primary}}
| תאריך לידה עברי = [[ה'של"ה]]
| תאריך לידה עברי = [[ה'של"ה]]
| תאריך פטירה עברי = [[כ"ז אייר]] [[ה'שע"ה]]
| תאריך פטירה עברי = [[כ"ז אייר]] [[ה'שע"ה]]
}}
}}
'''ר' אברהם שמואל בכרך''' (געבוירן בערך 1575 געשטארבן 26 מיי 1615) איז געווען א חשובער רב אין דייטשלאנד און מעהרין/בעהמען אינעם 16טן און 17טן יארהונדערט. ער איז געווען דער מאן פון רעבעצין [[חוה בכרך]], אן אייניקל פונעם [[רבי יהודה ליוואי|מהר"ל מפראג]], און דער זיידע פונעם בארימטן פוסק, [[רבי יאיר חיים בכרך]], מחבר פון שו"ת "חוות יאיר".
'''רבי אברהם שמואל בכרך''' (ה'של"ה כ"ז אייר ה'שע"ה) איז געווען אַן אנגעזעענער רב און פוסק אין דייטשלאנד און מעהרין/בעהמען. ער איז געווען דער מאן פון רעבעצין [[חוה בכרך]], אן אייניקל פונעם [[רבי יהודה ליוואי|מהר"ל מפראג]], און דער זיידע פונעם בארימטן פוסק, [[רבי יאיר חיים בכרך]], מחבר פון שו"ת "חוות יאיר". ר' שמואל איז נפטר געווארן ביים עלטער פון בערך 40 יאר.


==לעבן און קאריערע==
==לעבן און קאריערע==
ר' שמואל בכרך איז געבוירן של"ה צו זיין פאטער ר' יצחק.
{{מציבה|אוי
כי אבד כלי חמדה גנוז וטמון
פה ה"ה הגאון הגדול מהו' שמואל
שהי' גדול ליהודים, אב"ד ור"מ בק"ק
טורבין קעלין פארליץ ובווירמס
הבירה בגולה הלך ולגערגסהיים
נשאוהו רגליו הערבונים וימת
שמואל בן ארבעים שנים ונקבר
ביום ג בחודש זיו זיו' פ̇נ̇ה̇
א̇ו̇ר̇ו̇ כ̇ב̇ה̇ לפק ת̇נ̇צ̇ב̇ה̇}}
ר' שמואל בכרך איז געבוירן יאר של"ה צו זיין פאטער ר' יצחק, אין שטאט בומסלא (Jungbunzlau, היינט Mladá Boleslav אין טשעכיי){{הערה|לרר, חוט השני, ז' 3–4.}}.
די משפחה'ס מקור איז ווארשיינליך פון דער שטאט באַכאַראַך (Bacharach) אויפן טייך [[רהיין|ריין]] אין ריינלאנד-פּפאלץ{{הערה|{{אוצר החכמה|יונה עמנואל|ספר זכרון לבב שלם|14959|page=22|קעפל=בעיות סוציאליות וסכסוכי עבודה בשו"ת חות יאיר  לרב יאיר חיים בכרך|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשל"א|עמ=23}}}}. ר' שמואל איז געווען א תלמיד פונעם מהר"ל מפראג און פון זיין איידעם, [[רבי יצחק כ"ץ]]{{הערה|לרר, זז' 4–5.}}.


אין 1600, האט ער געהייראט חוה כהן אין פראג. זיין ווייב, רעבעצין חוה, איז געווען א באוואוסטע און קלוגע פרוי. זי איז געווען זייער געלערנט, באטראכט ווי א בקי בהלכה און א מומחה אויף רש"י. זי האט געקענט לייזן טעקסטועלע שוועריגקייטן פאר רבנים. ר' אברהם שמואל איז געווען א תלמיד פונעם מהר"ל מפראג און פון זיין איידעם, [[רבי יצחק כ"ץ]]. ער האט אנגעהויבן זיין קאריערע ווי א דרשן אין פראג.
אין ש"ס, האט ער אין [[פראג]] געהייראט בזיווג שני מיט [[חוה בכרך|חוה כהן]], די טאכטער פון רבי יצחק כ"ץ און פייגעלע, טאכטער פון רבי יהודה ליוואי, דער מהר"ל פון פראג. רעבעצין חוה, איז געווען א באוואוסטע און קלוגע פרוי. ער האט אנגעהויבן זיין קאריערע אלס א דרשן אין פראג.


ר' שמואל האט געדינט אלס רב אין פארשידענע קהילות:
ר' שמואל האט געדינט אלס רב אין עטליכע וויכטיגע קהילות, אריינגערעכנט זיין געבורט-שטאט בומסלא; טרעבאן (Třeboň), אין בעהמען{{הערה|דאס איז נישט Turobin אין פּוילן. לרר, ז' 6.}}; קעלין (Kolín), אין בעהמען (דארט האט ער מחבר געווען א שיר לחנוכה אין שס"ו{{הערה|געדרוקט [https://www.sefaria.org/Havot_Yair.238.61 סוף שו"ת 'חות יאיר', דף רכז:]}}); פּאָהרליץ (Pohrlitz, היינט Pohořelice) אין מעהרין; און צום סוף אין [[ווארמס|וואָרמס]] (וורמייזא), אין דייטשלאנד.
*בומסלא (Jungbunzlau), היינט Mladá Boleslav אין טשעכיי.
 
*טורבין (Třeboň), אין בעהמען.
ער איז גערופן געווארן צו דינען אין דער גאר וויכטיגער קהילה פון ווארמס אין יאר שס"ט{{הערה|{{אוצר החכמה|יצחק זימר|סיני|614195|page=139|קעפל=תגובות יהודי אשכנז להשפעות המרכז בפולין בראשית המאה הי"ז|באנד=קב (ג-ו)|שנת הוצאה=תשמ"ח|מו"ל=מוסד הרב קוק|עמ=רלג|הערה 43}}}}, נאך דער פטירה פון רבי יששכר שפּירא{{הערה|שם=רוסיש|
*קאָלין (Kolín), אין בעהמען/טשעכיי. דארט האט ער מחבר געווען א שיר לחנוכה אין 1605.
אברהם דראבקין, «[[S:ru:ЕЭБЕ/Бахарах, Авраам Самуил|Бахарах, Авраам Самуил]]» // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. Россия, Санкт-Петербург, 1906—1913.|כיוון=שמאל}}{{הבהרה}}{{הערה|[https://www.jewishencyclopedia.com/articles/13965-spira-spiro#anchor14 דא, נומער 14] שטייט אז ר' ישראל ישכר שפּירא איז אוועק 1630}}. ווארמס איז דעמאלט געווען די צווייט גרעסטע אידישע קהילה אין דייטשלאנד{{הערה|Pearl (Preschel) Herzog, "[https://www.toviapreschel.com/ode-to-a-grandmother-rebbetzin-chavah-bacharach/ Ode to a Grandmother, Rebbetzin Chavah Bacharach]".|שם=פערשל|כיוון=שמאל}}. ר' שמואל האט געהאלטן הויך דעם פאן פונעם ווארמסער רבנות. ער איז געווען באקאנט פאר זיין געלערנטקייט און פרומקייט. ער האט געהאלטן א פעסטן שטאנד קעגן די רבנים פון פראנקפורט, וועלכע האבן געפאדערט אויטאריטעט איבער אלע אנדערע רבנים אין דייטשלאנד. ער איז פארבעטן געווארן דורך וויכטיגע קהילות{{הערה|חוט השני סי' כז. זעט אויך סי' מה.}}.
*פּאָהרליץ (Pohrlitz), היינט Pohořelice אין מעהרין/טשעכיי.
*און צום סוף אין [[ווארמס|וואָרמס]] (וורמייזא), אין דייטשלאנד.
ער איז גערופן געווארן צו דינען אין דער זייער וויכטיגער קהילה פון ווארמס אין 1609. ווארמס איז דעמאלט געווען די צווייט גרעסטע אידישע קהילה אין דייטשלאנד{{הערה|Pearl (Preschel) Herzog, "[https://www.toviapreschel.com/ode-to-a-grandmother-rebbetzin-chavah-bacharach/ Ode to a Grandmother, Rebbetzin Chavah Bacharach]".|שם=פערשל|כיוון=שמאל}}. ר' שמואל האט געהאלטן הויך דעם פאן פונעם ווארמסער רבנות. ער איז געווען באקאנט פאר זיין געלערנטקייט און פרומקייט. ער האט געהאלטן א פעסטן שטאנד קעגן די רבנים פון פראנקפורט, וועלכע האבן געפאדערט איבערהערשאפט איבער אלע אנדערע רבנים אין דייטשלאנד. ער איז פארבעטן געווארן דורך וויכטיגע קהילות{{הערה|חוט השני סי' כז. זעט אויך סי' מה.}}.


==די געשעענישן אין ווארמס און פטירה==
==די געשעענישן אין ווארמס און פטירה==
שורה 33: שורה 41:


==ווערק==
==ווערק==
ר' אברהם שמואל בכרך האט איבערגעלאזט פארשידענע ווערק. ער איז געווען דער מחבר פון:
ר' אברהם שמואל בכרך האט געשריבן עטליכע ספרים און חיבורים. צווישן זיי זענען:
*אן עסיי אויפן יידישן לוח השנה.
*א חיבור אויפן לוח השנה. ער האָט געהאַט א ציל צו ערקלערן דעם רמב"ם'ס לערע איבערן לוח, ווי אויך די ווערק פון [[רבי אברהם בן חייא]] און אנדערע אידישע אסטראנאמער{{הערה|שם=רוסיש}}.
*א צאל אַפּאָלאָגעטישע ווערק קעגן קריסטנטום.
*א צאל אַפּאָלאָגעטישע ווערק קעגן קריסטנטום. פאלעמישע טראקטאטן קעגן קריסטנטום זענען אין כתב-יד.
*ליטורגישע פיוטים.
*קאזואיסטישע חיבורים (עניני הלכה).
*קאזואיסטישע חיבורים (עניני הלכה).
*חידושים אויף מסכתות הש"ס.
*חידושים אויף מסכתות הש"ס.
זיינע תשובות זענען טיילווייז פארעפנטלעכט געווארן דורך זיין אייניקל, רבי יאיר חיים, אין דעם צונויפגעזאמלטן שו"ת "חוט השני" (פראנקפורט-אם-מיין, 1679). זיין ציל איז אויך געווען צו פארשטיין דעם רמב"ם'ס לערע וועגן דעם אידישן קאלענדאר, ווי אויך די ווערק פון [[רבי אברהם בן חייא]] און אנדערע אידישע אסטראנאמער. פאלעמישע טראקטאטן קעגן קריסטנטום זענען אין כתב-יד.
זיינע תשובות זענען טיילווייז פארעפנטלעכט געווארן דורך זיין אייניקל, רבי יאיר חיים, אין דעם צונויפגעזאמלטן שו"ת "חוט השני" (פראנקפורט-אם-מיין, 1679).
 
*ליטורגישע פיוטים. צוויי ווערן דערמאנט: איינער פאר חנוכה, וואס הויבט זיך אן מיט "שדי סלעי ומצודתי", וואָס ער האט מחבר געווען אין קאלין אין שס"ו, געבויט אויפן מוסטער פון "מעוז צור". ר' שמואל, זיין זון ר' משה שמעון, און זיין אייניקל ר' יאיר חיים, פלעגן אלע דאס זינגען יעדן חנוכה נאכט אויפן ניגון פון "מעוז צור"{{הערה|[https://www.sefaria.org/Havot_Yair.238.61 סוף שו"ת 'חות יאיר', דף רכז:].}}. אויך איז דערמאנט א דריי-שורות'דיגע סליחה וואס הויבט זיך אן מיט "אנא מארץ חיים תשרש"{{הערה|צונץ, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=hvd.32044037732229&seq=447 ליטעראטורגעשיכטע דער סינאגאגאלען פּאעזיע], ז' 429.}}.
צווישן זיינע פיוטים ווערן דערמאנט:
*איינער פאר חנוכה, וואס הויבט זיך אן מיט "שדי סלעי ומצודתי", מחבר אין קאלין אין 1605, נאך דעם מוסטער פון "מעוז צור".
*א דריי-לייניגע סליחה וואס הויבט זיך אן מיט "אנא מארז היום תשרש"{{הערה|«[[S:ru:ЕЭБЕ/Бахарах, Авраам Самуил|Бахарах, Авраам Самуил]]» // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. Россия, Санкт-Петербург, 1906—1913.|כיוון=שמאל}}.
זיין אייניקל ר' יאיר חיים האט געמערקט, אז דער חנוכה פיוט איז מחובר געווארן אין שס"ו ווען ר' אברהם שמואל איז געווען 31 יאר און אן אב בית דין אין קאלין, און זיין פאטער (ר' משה שמעון) און זיין זיידע (ר' אברהם שמואל) פלעגן דאס זינגען יעדן חנוכה נאכט אויפן ניגון פון "מעוז צור", און ער אליין (ר' יאיר חיים) האט דאס אויך געטון{{הערה|[https://www.sefaria.org/Havot_Yair.238.61 סוף שו"ת 'חות יאיר', דף רכז:].}}.


נישט לאנג צוריק זענען אנטדעקט געווארן עטליכע בענד פון זיין תורה, אריינגערעכנט תשובות און חידושים אויפן ש"ס. טייל פון זיי זענען געווען אונטער זיין אייניקל'ס, בעל 'חוות יאיר', האנט, וועלכער האט צוגעגעבן הערות אין זיין כתב-יד. טייל קטעים פון זיי זענען געדרוקט געווארן. אויך זענען אנטפּלעקט געווארן זיינע הערות וואס ער האט געשריבן אויפן ברעג פון משניות אין כתב-יד, און זיינע חידושים אויף מסכת שבת{{הערה|לרר, ז' 13.}}.
נישט לאנג צוריק זענען אנטדעקט געווארן עטליכע בענד פון זיין תורה, אריינגערעכנט תשובות און חידושים אויפן ש"ס. טייל פון זיי זענען געווען אונטער זיין אייניקל'ס, בעל 'חוות יאיר', האנט, וועלכער האט צוגעגעבן הערות אין זיין כתב-יד. טייל קטעים פון זיי זענען געדרוקט געווארן. אויך זענען אנטפּלעקט געווארן זיינע הערות וואס ער האט געשריבן אויפן ברעג פון משניות אין כתב-יד, און זיינע חידושים אויף מסכת שבת{{הערה|לרר, ז' 13.}}.
שורה 53: שורה 56:
ר' אברהם שמואל'ס ווייב, רעבעצין חוה בכרך, איז געווען באקאנט פאר איר לערנפעאיגקייט און השפעה. איר אייניקל, ר' יאיר חיים בכרך, האט גערופן זיין בארימטן שו"ת "חוות יאיר" נאך איר, זיך אידענטיפיצירנדיג ווי "חוה'ס יאיר". ר' יאיר חיים האט נאכגעשריבן די באמערקונגען וואס זיין זיידע און זיין באבע האבן געשריבן אויפן ברעג פונעם מחזור. רעבעצין חוה האט אפילו מתקן געווען א פיוט פאר סוכות, און ר' יאיר חיים ברענגט דאס אין זיין ספר "מקור חיים" אויפן שולחן ערוך{{הערה|שם=פערשל}}.
ר' אברהם שמואל'ס ווייב, רעבעצין חוה בכרך, איז געווען באקאנט פאר איר לערנפעאיגקייט און השפעה. איר אייניקל, ר' יאיר חיים בכרך, האט גערופן זיין בארימטן שו"ת "חוות יאיר" נאך איר, זיך אידענטיפיצירנדיג ווי "חוה'ס יאיר". ר' יאיר חיים האט נאכגעשריבן די באמערקונגען וואס זיין זיידע און זיין באבע האבן געשריבן אויפן ברעג פונעם מחזור. רעבעצין חוה האט אפילו מתקן געווען א פיוט פאר סוכות, און ר' יאיר חיים ברענגט דאס אין זיין ספר "מקור חיים" אויפן שולחן ערוך{{הערה|שם=פערשל}}.


די בכרך משפחה שטאמט ווארשיינליך פון דער שטאט באכאראך (Bacharach) אויפן [[רהיין|ריין]] אין דייטשלאנד. דער נאמען איז שוין געווען אין באנוץ פרי (1400ער יארן) און איז געווארן פארשפרייט דורך א רבנישער דינאסטיע.
ר' שמואל און זיין רעביצין חוה האבן געהאט עטליכע קינדער, אריינגערעכנט רבי משה שמשון בכרך, שרה גינזבורג, הינדע דרשן, טעלצל לאוויטץ, סלאווא תאומים, און פערל ראזנבוים{{הערה|Geni.com}}.
 
ר' משה שמשון בכרך איז געבוירן געווארן אין פּאהרליץ אין יאר שס"ז. זיין זון, און ר' שמואל'ס באַרימטער אייניקל, איז געווען [[רבי יאיר חיים בכרך]]. ר' יאיר חיים האט גערופן זיין ספר "חות יאיר" נאָך זיין באבע, רעביצין חוה, אידענטיפיצירנדיג זיך אלס "חוה'ס יאיר". ר' יאיר חיים (געבוירן 1638, נפטר 1702) האט געדרוקט עטליכע פון זיין זיידנס (ר' אברהם שמואל) שו"ת אין זיין זאמלונג "חוט השני", געדרוקט אין פראנקפורט-אמ-מיין אין 1679.


==ביבליאגראפיע==
==ביבליאגראפיע==
*{{אוצר החכמה|צבי לרר|שו"ת חוט השני|677916|page=13|קעפל=תולדות הגאונים ממשפחת 'בכרך' בוורמייזא|מו"ל=זכרון אהרן|עמ=4–16}}.
*{{אוצר החכמה|צבי לרר|שו"ת חוט השני|677916|page=13|קעפל=תולדות הגאונים ממשפחת 'בכרך' בוורמייזא|מו"ל=זכרון אהרן|עמ=4–16}}.
*בעריש ווייס, [https://yiddishevinkel.com/wp-content/uploads/2025/05/1469-עלים-לתרופה-פרשת-בהר-בחוקותי-תשפה-לשליחה.pdf#page=3 יומא דנשמתא: הגה"ק רבי אברהם שמואל בכרך זי"ע אב"ד וורמייזא], עלים לתרופה א'תס"ט (בהר בחוקותי תשפ"ה).
*בעריש ווייס, [https://yiddishevinkel.com/wp-content/uploads/2025/05/1469-עלים-לתרופה-פרשת-בהר-בחוקותי-תשפה-לשליחה.pdf#page=3 יומא דנשמתא: הגה"ק רבי אברהם שמואל בכרך זי"ע אב"ד וורמייזא], עלים לתרופה א'תס"ט (בהר בחוקותי תשפ"ה) און א'ע' (במדבר תשפ"ה).
*{{היברובוקס|Lewysohn, Ludwig, 1819-1901|נפשות צדיקים - Epitaphien von Grabsteinen|39071|page=52|מקום הוצאה=פראנקפורט דמאין|שנת הוצאה=תרט"ו|עמ=51–54}}
 
==דרויסנדיגע לינקס==
*{{דף שער בספרייה הלאומית|987007304453105171|בכרך, אברהם שמואל בן יצחק (1575-1615)}}
*[https://www.geni.com/people/רבי-אברהם-שמואל-בכרך/6000000000348795548 Rabbi (Abraham) Samuel Bacharach (b. - 1615) - Genealogy], Geni.com


==רעפערענצן==
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}
{{DEFAULTSORT:בכרך, שמואל}}
[[קאטעגאריע:דייטשער רבנים]]
[[קאַטעגאָריע:רבני טשעכיי]]
[[קאטעגאריע:אידישע מחברים]]
[[קאטעגאריע:ווארמסער רבנים]]
[[קאטעגאריע:אידן אין פראג]]
[[קאטעגאריע:אידן אין דייטשלאנד]]
[[קאטעגאריע:נפטרים אין 1615]]
[[קאטעגאריע:מחברים פונעם 17טן יארהונדערט]]
[[קאטעגאריע:אייניקלעך פונעם מהר"ל מפראג]]
[[קאטעגאריע:מחברי שו"ת]]
[[קאטעגאריע:מחברי פיוטים]]
[[קאטעגאריע:באגראבענע אין דייטשלאנד]]
[[he:רבי אברהם שמואל בכרך]]
[[he:רבי אברהם שמואל בכרך]]

רעוויזיע פון 21:00, 1 יוני 2025

רבי אברהם שמואל בכרך
רבי שמואל בכרך.jpeg
געבורט 1575
ה'של"ה
בומסלא
פטירה מאי 26, 1615 (אלט: 40 בערך)
כ"ז אייר ה'שע"ה
גערנסהיים

רבי אברהם שמואל בכרך (ה'של"ה – כ"ז אייר ה'שע"ה) איז געווען אַן אנגעזעענער רב און פוסק אין דייטשלאנד און מעהרין/בעהמען. ער איז געווען דער מאן פון רעבעצין חוה בכרך, אן אייניקל פונעם מהר"ל מפראג, און דער זיידע פונעם בארימטן פוסק, רבי יאיר חיים בכרך, מחבר פון שו"ת "חוות יאיר". ר' שמואל איז נפטר געווארן ביים עלטער פון בערך 40 יאר.

לעבן און קאריערע

נוסח פון זיין מציבה

אוי
כי אבד כלי חמדה גנוז וטמון
פה ה"ה הגאון הגדול מהו' שמואל
שהי' גדול ליהודים, אב"ד ור"מ בק"ק
טורבין קעלין פארליץ ובווירמס
הבירה בגולה הלך ולגערגסהיים
נשאוהו רגליו הערבונים וימת
שמואל בן ארבעים שנים ונקבר
ביום ג בחודש זיו זיו' פ̇נ̇ה̇
א̇ו̇ר̇ו̇ כ̇ב̇ה̇ לפק ת̇נ̇צ̇ב̇ה̇

ר' שמואל בכרך איז געבוירן יאר של"ה צו זיין פאטער ר' יצחק, אין שטאט בומסלא (Jungbunzlau, היינט Mladá Boleslav אין טשעכיי)[1]. די משפחה'ס מקור איז ווארשיינליך פון דער שטאט באַכאַראַך (Bacharach) אויפן טייך ריין אין ריינלאנד-פּפאלץ[2]. ר' שמואל איז געווען א תלמיד פונעם מהר"ל מפראג און פון זיין איידעם, רבי יצחק כ"ץ[3].

אין ש"ס, האט ער אין פראג געהייראט בזיווג שני מיט חוה כהן, די טאכטער פון רבי יצחק כ"ץ און פייגעלע, טאכטער פון רבי יהודה ליוואי, דער מהר"ל פון פראג. רעבעצין חוה, איז געווען א באוואוסטע און קלוגע פרוי. ער האט אנגעהויבן זיין קאריערע אלס א דרשן אין פראג.

ר' שמואל האט געדינט אלס רב אין עטליכע וויכטיגע קהילות, אריינגערעכנט זיין געבורט-שטאט בומסלא; טרעבאן (Třeboň), אין בעהמען[4]; קעלין (Kolín), אין בעהמען (דארט האט ער מחבר געווען א שיר לחנוכה אין שס"ו[5]); פּאָהרליץ (Pohrlitz, היינט Pohořelice) אין מעהרין; און צום סוף אין וואָרמס (וורמייזא), אין דייטשלאנד.

ער איז גערופן געווארן צו דינען אין דער גאר וויכטיגער קהילה פון ווארמס אין יאר שס"ט[6], נאך דער פטירה פון רבי יששכר שפּירא[7][אויסקלארונג פארלאנגט][8]. ווארמס איז דעמאלט געווען די צווייט גרעסטע אידישע קהילה אין דייטשלאנד[9]. ר' שמואל האט געהאלטן הויך דעם פאן פונעם ווארמסער רבנות. ער איז געווען באקאנט פאר זיין געלערנטקייט און פרומקייט. ער האט געהאלטן א פעסטן שטאנד קעגן די רבנים פון פראנקפורט, וועלכע האבן געפאדערט אויטאריטעט איבער אלע אנדערע רבנים אין דייטשלאנד. ער איז פארבעטן געווארן דורך וויכטיגע קהילות[10].

די געשעענישן אין ווארמס און פטירה

אין 1613 און 1614, האבן אויסגעבראכן טומלען קעגן די אידן אין ווארמס, אנגעשפארט פון די צעכן (גיילדס), וואס האט צוגעפירט צו א פּאגראָם. אין אנהייב 1614, זענען די אידן געצוואונגען געווארן אריבערצוגיין צו דער אנדערער זייט פונעם ריין טייך, אבער זענען ערלויבט געווארן צוריקצוקומען דורך דער השתדלות פונעם ארכיבישאף פון מיינץ. אין שע"ה, נאך ווידעראמאליגע פאדערונגען פאר פארטרייבונג, האט דער פרינץ עלעקטאר פרעדריק דער פינפט גענומען די קהילה אונטער זיין שוץ. דאס האט דערצערנט די צעכן, וועלכע האבן אויסגעדריקט זייער האס דורך צעברעכן מציבות אויפן בית-עלמין, צעשטערן די שול, שלאגן און הרגענען אידן און גנבענען זייערע זאכן. די געשעענישן זענען פארגעקומען אום שביעי של פסח שע"ה[9].

ר' שמואל בכרך און זיין איינציקער זון משה שמעון, האבן ווי א נס ניצול געווארן פון ווערן דערהרגעט. זיי זענען אנטלאפן מיט דער איבעריקער משפחה קיין גערנסהיים (Gernsheim). עס איז נישט קלאר פארוואס ר' שמואל איז געשטארבן עטליכע וואכן שפעטער, צי פון גשמיותדיקע וואונדן אדער פון דער צער און עגמת-נפש פונעם פאגראם[9].

ער איז נפטר געווארן אין גערנסהיים אום כ"ז אייר שע"ה, זייענדיג בלויז 40 יאר אלט. ער איז באגראבן געווארן אין אלסבאך (Alsbach), באקאנט אויך ווי Alsbach-Hähnlein אדער Alsbach an der Bergstrasse[9][11].

ווערק

ר' אברהם שמואל בכרך האט געשריבן עטליכע ספרים און חיבורים. צווישן זיי זענען:

  • א חיבור אויפן לוח השנה. ער האָט געהאַט א ציל צו ערקלערן דעם רמב"ם'ס לערע איבערן לוח, ווי אויך די ווערק פון רבי אברהם בן חייא און אנדערע אידישע אסטראנאמער[7].
  • א צאל אַפּאָלאָגעטישע ווערק קעגן קריסטנטום. פאלעמישע טראקטאטן קעגן קריסטנטום זענען אין כתב-יד.
  • קאזואיסטישע חיבורים (עניני הלכה).
  • חידושים אויף מסכתות הש"ס.

זיינע תשובות זענען טיילווייז פארעפנטלעכט געווארן דורך זיין אייניקל, רבי יאיר חיים, אין דעם צונויפגעזאמלטן שו"ת "חוט השני" (פראנקפורט-אם-מיין, 1679).

  • ליטורגישע פיוטים. צוויי ווערן דערמאנט: איינער פאר חנוכה, וואס הויבט זיך אן מיט "שדי סלעי ומצודתי", וואָס ער האט מחבר געווען אין קאלין אין שס"ו, געבויט אויפן מוסטער פון "מעוז צור". ר' שמואל, זיין זון ר' משה שמעון, און זיין אייניקל ר' יאיר חיים, פלעגן אלע דאס זינגען יעדן חנוכה נאכט אויפן ניגון פון "מעוז צור"[12]. אויך איז דערמאנט א דריי-שורות'דיגע סליחה וואס הויבט זיך אן מיט "אנא מארץ חיים תשרש"[13].

נישט לאנג צוריק זענען אנטדעקט געווארן עטליכע בענד פון זיין תורה, אריינגערעכנט תשובות און חידושים אויפן ש"ס. טייל פון זיי זענען געווען אונטער זיין אייניקל'ס, בעל 'חוות יאיר', האנט, וועלכער האט צוגעגעבן הערות אין זיין כתב-יד. טייל קטעים פון זיי זענען געדרוקט געווארן. אויך זענען אנטפּלעקט געווארן זיינע הערות וואס ער האט געשריבן אויפן ברעג פון משניות אין כתב-יד, און זיינע חידושים אויף מסכת שבת[14].

ער האט געהאט אין זיין רשות כתבי-יד פון ווערק פון גרעסערע ראשונים ווי ראב"ן, סמ"ק, שו"ת הרא"ש, שו"ת תרומת הדשן און אנדערע, און האט זיי באנוצט בשעת ער האט געשריבן הלכה'דיגע תשובות[15].

משפחה לעגאַט

ר' אברהם שמואל'ס ווייב, רעבעצין חוה בכרך, איז געווען באקאנט פאר איר לערנפעאיגקייט און השפעה. איר אייניקל, ר' יאיר חיים בכרך, האט גערופן זיין בארימטן שו"ת "חוות יאיר" נאך איר, זיך אידענטיפיצירנדיג ווי "חוה'ס יאיר". ר' יאיר חיים האט נאכגעשריבן די באמערקונגען וואס זיין זיידע און זיין באבע האבן געשריבן אויפן ברעג פונעם מחזור. רעבעצין חוה האט אפילו מתקן געווען א פיוט פאר סוכות, און ר' יאיר חיים ברענגט דאס אין זיין ספר "מקור חיים" אויפן שולחן ערוך[9].

ר' שמואל און זיין רעביצין חוה האבן געהאט עטליכע קינדער, אריינגערעכנט רבי משה שמשון בכרך, שרה גינזבורג, הינדע דרשן, טעלצל לאוויטץ, סלאווא תאומים, און פערל ראזנבוים[16].

ר' משה שמשון בכרך איז געבוירן געווארן אין פּאהרליץ אין יאר שס"ז. זיין זון, און ר' שמואל'ס באַרימטער אייניקל, איז געווען רבי יאיר חיים בכרך. ר' יאיר חיים האט גערופן זיין ספר "חות יאיר" נאָך זיין באבע, רעביצין חוה, אידענטיפיצירנדיג זיך אלס "חוה'ס יאיר". ר' יאיר חיים (געבוירן 1638, נפטר 1702) האט געדרוקט עטליכע פון זיין זיידנס (ר' אברהם שמואל) שו"ת אין זיין זאמלונג "חוט השני", געדרוקט אין פראנקפורט-אמ-מיין אין 1679.

ביבליאגראפיע

דרויסנדיגע לינקס

רעפערענצן

  1. לרר, חוט השני, ז' 3–4.
  2. יונה עמנואל, "בעיות סוציאליות וסכסוכי עבודה בשו"ת חות יאיר לרב יאיר חיים בכרך", ספר זכרון לבב שלם, ירושלים, תשל"א, עמ' 23.
  3. לרר, זז' 4–5.
  4. דאס איז נישט Turobin אין פּוילן. לרר, ז' 6.
  5. געדרוקט סוף שו"ת 'חות יאיר', דף רכז:.
  6. יצחק זימר, "תגובות יהודי אשכנז להשפעות המרכז בפולין בראשית המאה הי"ז", סיני קב (ג-ו), מוסד הרב קוק, תשמ"ח, עמ' רלג, הערה 43 (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע).
  7. 7.0 7.1 אברהם דראבקין, «Бахарах, Авраам Самуил» // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. Россия, Санкт-Петербург, 1906—1913.
  8. דא, נומער 14 שטייט אז ר' ישראל ישכר שפּירא איז אוועק 1630.
  9. 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 Pearl (Preschel) Herzog, "Ode to a Grandmother, Rebbetzin Chavah Bacharach".
  10. חוט השני סי' כז. זעט אויך סי' מה.
  11. Rabbi Abraham Samuel Ben Isaak Bacharach (1575-1615) - Find a Grave Memorial.
  12. סוף שו"ת 'חות יאיר', דף רכז:.
  13. צונץ, ליטעראטורגעשיכטע דער סינאגאגאלען פּאעזיע, ז' 429.
  14. לרר, ז' 13.
  15. לרר, ז' 14.
  16. Geni.com.