אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:נשמה ליכט"

716 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 6 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(בס"ד)
צייכן: רויע רעדאגירונג
 
אין תקציר עריכה
 
(איין צווישנדיגע ווערסיע פונעם זעלבן באַניצער נישט געוויזן)
שורה 1: שורה 1:
'''נר נשמה''' אדער '''יארצייט ליכט''' איז א סארט ליכט וואס מען צינדט אין זכרון פון די נפטרים. אין ענגליש איז עס אויך באוואוסט אלס אנדענק ליכט (memorial candle).
{{דרעפט}}
[[טעקע:Yahrtzeit candle.JPG|קליין|יארצייט ליכט]]
'''נר נשמה''' אדער '''יארצייט ליכט''' איז א סארט ליכט וואס מען צינדט אין זכרון פון די נפטרים. אין ענגליש איז עס אויך באוואוסט אלס אנדענק ליכט (memorial candle). דער מנהג פון הדלקת נר נשמה איז אַ ווייַט-פאַרשפּרייטער מנהג.


--געשיכטע און אָפּשטאם==
==מקור און באדייט==
עס ווערט אלגעמיין געגלויבט אז דער מנהג פון נר נשמה, ווי אויך דער יאָרצייט, האט אָריגינירט אין דייטשלאנד אין די מיטל אלטער יאָרן און פון דארט זיך פארשפרייט צו אנדערע אידישע צענטערס. דער מנהג פון די מיטל אלטער האט זיך לייכט פארבונדן מיט פריערדיגע באגריפן פון ליכט אלס א סימבאל פאר דער נשמה.
עס ווערט אלגעמיין געגלויבט אז דער מנהג פון נר נשמה, ווי אויך דער מנהג פון יארצייט, האט זיך אנגעהויבן אין דייטשלאנד אין די תקופת הראשונים און פון דארט זיך פארשפרייט צו אנדערע אידישע צענטערן. דער מנהג פון די ראשונים האט זיך לייכט פארבונדן מיט פריערדיגע באגריפן פון ליכט אלס א סימבאל פאר דער נשמה, ווי עס שטייט אין משלי: "נֵר ה' נִשְׁמַת אָדָם"{{הערה|{{תנ"ך|משלי|כ|כז}}.}} ("די נשמה פון מענטש איז דאס ליכט פון ה'"). דאס ברענענדיגע ליכט סימבאליזירט די רוחניות'דיגע נשמה וואס פארבינדט אונז מיט ג-ט און נערט זיך פון רוחניות'דיגע ענערגיע פון לערנען תורה און טון מצוות{{הערה|{{זוהר|ג|ריח|ב}}.}}.


==בייטן פון צינדן די ליכט==
אין די קבלה און חסידות ווערט דער נר נשמה פיל דערמאנט אין ענינים פון עילוי נשמה און די נשמה'ס הנאה פון די ליכט. לויט תורת החסידות, סימבאליזירט די ליכט די פארשידענע שיכטן פון די פארבינדונג צווישן דעם אידן און דעם אייבערשטן: דער 'נר' אנטהאלט א פתילה (דעם קערפער און די בהמישע נשמה), שמן (תורה און מצוות), און אש (דאס ליכט פון ה').
מען פירט אָן ברייט דעם מנהג פון צינדן א יאָרצייט ליכט וואס ברענט 24 שעה, אויפן יאָרצייט פון א נפטר. פיל אידן וואס זענען אנדערש נישט שטרענג אין שמירת המצוות האלטן דעם מנהג אָן. עס איז א מנהג צו צינדן די ליכט אינדערהיים, אדער נעבן דעם קבר פון נפטר.


די ליכט ווערט אויך געצינדן פאר יום כיפור. עס זענען דא אויך מנהגים צו צינדן א נר נשמה אויף די דאטומען ווען מען זאגט יזכור תפילה אין שול (יום כיפור, שמיני עצרת, לעצטן טאג פסח, און שבועות). טייל צינדן אויך פאר יום השואה (האלאקאוסט אנדענק טאג).
די הדלקה פון די ליכט צום זכרון פון די נפטרים שענקט זיי אושר און נחת רוח. ווי רבינו בחיי שרייבט: "די נשמה האט הנאה פון הדלקה פון די ליכט און זי גייט ארום אין עידוני הוד ושמחה און פארשפרייט זיך און פארגרעסערט זיך פון די הנאה פון די אורה". דאס ליכט ווערט פארבונדן מיט א לימוד תורה און קיום מצוות, וואס דערנערונגען די רוחניות'דיקע נשמה.
 
מען צינדט אויך א ליכט פארן טאג פון דער קבורה (מען לייגט עס לעבן זיין קאפ ביז דער קבורה). עס איז אויך א מנהג צו צינדן די ליכט במשך דער שבעה, געווענליך א גרעסערע וואס האלט אָן די גאנצע זיבן טעג. אין פאל מען האט נישט א שבעה ליכט וואס ברענט זיבן טעג, קען מען צינדן זיבן יאָרצייט ליכט אויף איינעם נאכן צווייטן טאג (אבער נישט אין פארלעצונג פון שבת). דער מנהג איז אויך צו צינדן א נר נשמה במשך דער שלושים (30 טעג נאך דער פטירה).


אין אלע פאלן, ווערט די ליכט געצינדן פאר שקיעת החמה. דאס איז ווייל אין אידישקייט הייבט דער טאג אָן ביי שקיעה.
==ווען און וואו מען צינדט==
דער מנהג איז אנצוצינדן א יארצייט ליכט וואס ברענט 24 שעה, אויפן יארצייט פון א נפטר. פיל אידן וואס זענען אנדערש נישט שטרענג אין שמירת המצוות האלטן אָן דעם מנהג{{הערה|[https://books.google.com/books?id=l1u-_VMDM80C&dq=Yahrzeit++candle+Proverbs+20%3A27&pg=PA604 The Jewish Religion], Louis Jacobs, Oxford University Press, 1995.}}. עס איז א מנהג צו צינדן די ליכט אינדערהיים, אדער נעבן דעם קבר פון נפטר.


==באדייט און סימבאליזם==
מען צינדט אויך א ליכט ווען א מענטש שטארבט; מען לייגט עס לעבן זיין קאפ ביז דער קבורה. עס איז אויך א מנהג צו צינדן די ליכט במשך דער שבעה, געווענליך א גרעסערע וואס האלט אָן די גאנצע זיבן טעג. אין פאל מען האט נישט א שבעה ליכט וואס ברענט זיבן טעג, קען מען צינדן זיבן יארצייט ליכט אויף איינעם נאכן צווייטן טאג. דער מנהג איז אויך צו צינדן א נר נשמה במשך דער שלושים (30 טעג נאך דער פטירה).
דער מנהג פון צינדן א יאָרצייט ליכט קומט פון ספר משלי כ':כ"ז, "נר ה' נשמת אדם", וואס מיינט "די נשמה פון מענטש איז דאס ליכט פון ה'". דער נר נשמה איז א סימבאל וואס רעפרעזענטירט די נשמה און איר לעבן. דער ברענענדיקער ליכט סימבאליזירט די אייביקייט פון דער נשמה.


אין די קבלה און חסידות ווערט דער נר נשמה פיל דערמאנט אין ענינים פון עילוי נשמה און די נשמה'ס הנאה פון די ליכט. לויט תורת החסידות, סימבאליזירט די ליכט די פארשידענע שיכטן פון די פארבינדונג צווישן דעם אידן און דעם אייבערשטן: דער 'נר' אנטהאלט א פתילה (דעם קערפער און די בהמישע נשמה), שמן (תורה און מצוות), און אש (דאס ליכט פון ה').
עס איז אויך מנהג צו צינדן די ליכט ערב יום כיפור. אין עטליכע קהילות צינדט מען דענקמאל ליכט אין שול אויפן יאָרצייט פון נפטר געווארענע מיטגלידער פון דער קהילה וואס האבן איבערגעלאזט געלט פאר דעם צוועק. נאָנט צו די ליכט (היינטצייטיק נוצט מען עלעקטרישע בולבס) זענען נאָמען-פּלאטעס וואס ווייזן אָן וועמען מען געדענקט. אן אנדער מנהג איז צו צינדן א נר נשמה אין שול אין די טעג וואס מען זאגט [[יזכור]] (יום כיפור, שמיני עצרת, לעצטן טאג פסח, און שבועות). טייל צינדן אויך פאר יום השואה (חורבן אנדענק טאג).
 
די הדלקה פון די ליכט צום זכרון פון די נפטרים שענקט זיי אושר און נחת רוח. ווי רבינו בחיי שרייבט: "די נשמה האט הנאה פון הדלקה פון די ליכט און זי גייט ארום אין עידוני הוד ושמחה און פארשפרייט זיך און פארגרעסערט זיך פון די הנאה פון די אורה". דאס ליכט ווערט פארבונדן מיט א לימוד תורה און קיום מצוות, וואס דערנערונגען די רוחניות'דיקע נשמה.


==ארטן וואו מען צינדט==
==ארטן וואו מען צינדט==
שורה 62: שורה 59:


אנדערע וועגן ווי אזוי מען קען מכבד זיין נפטרים איז דורך הדלקת נרות פאר תועלת לימוד התורה אין ביהמ"ד. טייל האבן א מנהג צו צאלן א סכום געלט פאר די באלייכטונג פון בית המדרש אין צוגאב צו צינדן א נר נשמה{{הערה|1=[https://chabadpedia.co.il/index.php/נר_נשמה נר נשמה – חב"דפדיה]}}.
אנדערע וועגן ווי אזוי מען קען מכבד זיין נפטרים איז דורך הדלקת נרות פאר תועלת לימוד התורה אין ביהמ"ד. טייל האבן א מנהג צו צאלן א סכום געלט פאר די באלייכטונג פון בית המדרש אין צוגאב צו צינדן א נר נשמה{{הערה|1=[https://chabadpedia.co.il/index.php/נר_נשמה נר נשמה – חב"דפדיה]}}.
==ביבליאגראפיע==
*{{היברובוקס|אפרים יעקב ליפסקי|אור הנשמות|64529|מקום הוצאה=פתח תקווה|שנת הוצאה=תשע"ט}}


==רעפערענצן==
==רעפערענצן==
{{רעפערענצן}}
{{רעפערענצן}}
[[he:נר נשמה]]
[[he:נר נשמה]]