בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,384
רעדאגירונגען
החלפות (יי)
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
(החלפות (יי)) צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 28: | שורה 28: | ||
*דער [[רבי חיים אלעזר שפירא|מונקאטשער רב]] ברענגט איבער דעם [[רבי צבי הירש אייכנשטיין|עטרת צבי]], אז זייענדיג קראנק ל"ע אזש ער איז שוין געווען אין א מצב פון גסיסה, האט ער אנגעוויזן צו געבן צדקה פאר דער רבי מאיר בעל הנס פושקע, אנגעבנדיג א הסבר, ווייל דער כלל איז "רוב גוססין למיתה"{{הערה|{{בבלי|גיטין|כח|א}}.}}, אבער רבי מאיר איז "חושש למיעוטא", ער גייט נישט דווקא מיטן רוב{{הערה|{{בבלי|יבמות|קיט|א}}.}}. דערפאר נוצט מען רבי מאיר'ס זכות און שיטה וואס נעמט ערנסט דעם מיעוט, אז אפילו א גוסס קען איבערלעבן. דער [[רבי שלמה שפירא|שם שלמה]] האט צוגעלייגט צו דעם אויך ווען דער מענטש פארמאגט רוב זינד, וועט דער זכות פון רבי מאיר איבערוועגן די מיעוט מצוות און ער וועט פאררעכנט ווערן אלס ערליכער איד{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=20 דברי תורה, מהדורה קמא אות ט].}}. | *דער [[רבי חיים אלעזר שפירא|מונקאטשער רב]] ברענגט איבער דעם [[רבי צבי הירש אייכנשטיין|עטרת צבי]], אז זייענדיג קראנק ל"ע אזש ער איז שוין געווען אין א מצב פון גסיסה, האט ער אנגעוויזן צו געבן צדקה פאר דער רבי מאיר בעל הנס פושקע, אנגעבנדיג א הסבר, ווייל דער כלל איז "רוב גוססין למיתה"{{הערה|{{בבלי|גיטין|כח|א}}.}}, אבער רבי מאיר איז "חושש למיעוטא", ער גייט נישט דווקא מיטן רוב{{הערה|{{בבלי|יבמות|קיט|א}}.}}. דערפאר נוצט מען רבי מאיר'ס זכות און שיטה וואס נעמט ערנסט דעם מיעוט, אז אפילו א גוסס קען איבערלעבן. דער [[רבי שלמה שפירא|שם שלמה]] האט צוגעלייגט צו דעם אויך ווען דער מענטש פארמאגט רוב זינד, וועט דער זכות פון רבי מאיר איבערוועגן די מיעוט מצוות און ער וועט פאררעכנט ווערן אלס ערליכער איד{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=20 דברי תורה, מהדורה קמא אות ט].}}. | ||
== | ==פושקע== | ||
[[טעקע:127263 gush halab jish PikiWiki Israel.jpg|קליין|אריינגאנג צום ציון אין גוש חלב]] | [[טעקע:127263 gush halab jish PikiWiki Israel.jpg|קליין|אריינגאנג צום ציון אין גוש חלב]] | ||
די צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס געבט מען דווקא פאר ארעמע בני תורה אין ארץ ישראל, און דערפאר ווערן די ארץ-ישראל קאסעס אנגערופן "צדקת רבי מאיר בעל הנס". טייל גדולים זענען שארף געשטאנען דערויף, אז געלט וואס איז געגעבן אויפן נאמען פון רבי מאיר מעג גיין בלויז פאר די ארעמע אין ארץ ישראל. אנדערע זאגן אז ס'דארף גיין דווקא קיין טבריא, פארן כולל וואס לערנט אינעם בית המדרש אויפן ציון פון רבי מאיר בעל הנס{{הערה|זעט אן אריכות אין [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/26012/שדי_חמד/אסיפת_דינים/מערכת_ארץ_ישראל/אות_ז שדי חמד], אסיפת דינים, ארץ ישראל סימנים ז-ח; {{אוצר החכמה|יצחק זאב כהנא|סיני|16186|page=129|קעפל=מעות רבי מאיר בעל הנס בספרות ההלכה|באנד=מג|שנת הוצאה=תשי"ח|עמ=קכה–קמד|מג}}, איבערגעדרוקט אין {{אוצר החכמה||מחקרים בספרות התשובות|157013|page=249|מו"ל=מוסד הרב קוק|מהדורה=תשל"ג|עמ=239}}; היכל הבעש"ט יא.}}. | די צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס געבט מען דווקא פאר ארעמע בני תורה אין ארץ ישראל, און דערפאר ווערן די ארץ-ישראל קאסעס אנגערופן "צדקת רבי מאיר בעל הנס". טייל גדולים זענען שארף געשטאנען דערויף, אז געלט וואס איז געגעבן אויפן נאמען פון רבי מאיר מעג גיין בלויז פאר די ארעמע אין ארץ ישראל. אנדערע זאגן אז ס'דארף גיין דווקא קיין טבריא, פארן כולל וואס לערנט אינעם בית המדרש אויפן ציון פון רבי מאיר בעל הנס{{הערה|זעט אן אריכות אין [https://tashma.jewishoffice.co.il/books/learn/26012/שדי_חמד/אסיפת_דינים/מערכת_ארץ_ישראל/אות_ז שדי חמד], אסיפת דינים, ארץ ישראל סימנים ז-ח; {{אוצר החכמה|יצחק זאב כהנא|סיני|16186|page=129|קעפל=מעות רבי מאיר בעל הנס בספרות ההלכה|באנד=מג|שנת הוצאה=תשי"ח|עמ=קכה–קמד|מג}}, איבערגעדרוקט אין {{אוצר החכמה||מחקרים בספרות התשובות|157013|page=249|מו"ל=מוסד הרב קוק|מהדורה=תשל"ג|עמ=239}}; היכל הבעש"ט יא.}}. | ||
פון די תק"ע יארן און ווייטער איז איינגעפירט געווארן, אז אין יעדן אידישן הויז זאל זיך געפונען א ספעציעלער "רבי מאיר בעל הנס פושקע", | פון די תק"ע יארן און ווייטער איז איינגעפירט געווארן, אז אין יעדן אידישן הויז זאל זיך געפונען א ספעציעלער "רבי מאיר בעל הנס פושקע", אריינצואווארפן געלט ביי יעדע געלעגנהייט. בעיקר איז שטארק פארשפרייט געווארן אריינצולייגן געלט אין דער פושקע פארן צינדן שבת ליכט, א מנהג וואס האלט אן ביזן הייטיגן טאג. | ||
לויט עמרם בלוי איז דער פארבינדונג צווישן רבי מאיר בעל הנס און צדקה פאר ארץ ישראל געווארן אין די שפעטערע ת"ק יארן. פריער זענען די צדקה-געלטער פאר רמבעה"ן געווענליך געווען צו צינדן ליכט לעילוי נשמתו. שפעטער האבן די גבאי ארץ-ישראל פארגעשלאגן עס צו שיקן קיין א"י און דארטן צינדן דערמיט לע"נ רבי מאיר. הערשט שפעטער איז אנגענומען געווארן אז צדקה פאר רמבעהנ זאל גיין פארן ישוב אין ארץ ישראל. ער שפעקולירט אז דאס | לויט עמרם בלוי איז דער פארבינדונג צווישן רבי מאיר בעל הנס און צדקה פאר ארץ ישראל געווארן אין די שפעטערע ת"ק יארן. פריער זענען די צדקה-געלטער פאר רמבעה"ן געווענליך געווען צו צינדן ליכט לעילוי נשמתו. שפעטער האבן די גבאי ארץ-ישראל פארגעשלאגן עס צו שיקן קיין א"י און דארטן צינדן דערמיט לע"נ רבי מאיר. הערשט שפעטער איז אנגענומען געווארן אז צדקה פאר רמבעהנ זאל גיין פארן ישוב אין ארץ ישראל. ער שפעקולירט אז דאס איז איינגעפירט געווארן ארום יאר תקע"ג דורך דער [[רבי דובער פון ליובאוויטש|מיטעלער רבי פון ליובאוויטש]], וועלכער האט לויט אים אויך איינגעפירט די שטוב-[[פושקע]]ס, און פון דארטן האט זיך עס פארשפּרייט אין פּוילן און אוקריינא. ער האט אויך פעסטגעשטעלט א יערליכע סכום לויט דריי עקאנאמישע ניוואען, וואס מען האט געקענט געבן ביסלעכווייז טעגליך אין דער פושקע.{{הערה|בלוי}}. | ||
די פושקע האט אויך סימבאליזירט די בענקשאפט צו ארץ ישראל. פון [[רבי אהרן פון קארלין (צווייטער)|רבי אהרן קארלינער]] ווערט געברענגט צו געבן צדקה אינעם רבי מאיר בעל הנס פושקע פארן דאווענען, כדי דורכן געבן צדקה פאר תושבי ארץ ישראל זאל ער זיך דערמאנען אז די תפלה זאל גיין דורך ארץ ישראל, ווי עס שטייט "והתפללו דרך ארצם"{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=24 דברי תורה], מהדורא קמא אות י"ד.}}. ענליך דערצו שרייבט [[רבי אהרן פון סטראשעלע|רבי אהרן סטראשעלער]] אז מ'זאל געבן פארן דאווענען, צו מעורר זיין קדושת ארץ ישראל, ווייל די תפילות מוזן גיין דורך ארץ ישראל{{הערה|עבודת הלוי, חלק ג', ליקוטים, אגרת לכלל (בלוי עמוד קנז)}}. | די פושקע האט אויך סימבאליזירט די בענקשאפט צו ארץ ישראל. פון [[רבי אהרן פון קארלין (צווייטער)|רבי אהרן קארלינער]] ווערט געברענגט צו געבן צדקה אינעם רבי מאיר בעל הנס פושקע פארן דאווענען, כדי דורכן געבן צדקה פאר תושבי ארץ ישראל זאל ער זיך דערמאנען אז די תפלה זאל גיין דורך ארץ ישראל, ווי עס שטייט "והתפללו דרך ארצם"{{הערה|[https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=4706&st=&pgnum=24 דברי תורה], מהדורא קמא אות י"ד.}}. ענליך דערצו שרייבט [[רבי אהרן פון סטראשעלע|רבי אהרן סטראשעלער]] אז מ'זאל געבן פארן דאווענען, צו מעורר זיין קדושת ארץ ישראל, ווייל די תפילות מוזן גיין דורך ארץ ישראל{{הערה|עבודת הלוי, חלק ג', ליקוטים, אגרת לכלל (בלוי עמוד קנז)}}. | ||
===כוללים=== | ===כוללים=== | ||
דער אידישער ישוב אין ארץ ישראל איז מתחילה באשטאנען בעיקר פון ספרדישע אידן, וועלכע האבן קאנטראלירט די כוללים און שטיצע אפאראטן. די אשכנזים זענען געווען ווייניג, און האבן זיך אויסגעהאלטן פון געלט וואס זיי האבן מיטגעברענגט מיט זיך אדער האבן זיי זיך ארגאניזירט שטיצע איידערן ארויפקומען. נאך דער חסידישע עליה אין תקל"ז, האבן זיך דער אשכנזישער ציבור פארברייטערט און דער פינאנציעלער מצב איז געווארן אומדערטרעגליך. זיי האבן געמוזט שיקן שליחים צו איינזאמלען געלט אין חוץ-לארץ. [[רבי שניאור זלמן פון לאדי]] האט דאן אוועקגעשטעלט א ברייטע סיסטעם ווי צו איינזאמלען געלט פון אלע שטעט און שיקן קיין ארץ ישראל{{הערה|בלוי, זז' קכח–קכט.}}. | דער אידישער ישוב אין ארץ ישראל איז מתחילה באשטאנען בעיקר פון ספרדישע אידן, וועלכע האבן קאנטראלירט די כוללים און שטיצע אפאראטן. די אשכנזים זענען געווען ווייניג, און האבן זיך אויסגעהאלטן פון געלט וואס זיי האבן מיטגעברענגט מיט זיך אדער האבן זיי זיך ארגאניזירט שטיצע איידערן ארויפקומען. נאך דער חסידישע עליה אין תקל"ז, האבן זיך דער אשכנזישער ציבור פארברייטערט און דער פינאנציעלער מצב איז געווארן אומדערטרעגליך. זיי האבן געמוזט שיקן שליחים צו איינזאמלען געלט אין חוץ-לארץ. [[רבי שניאור זלמן פון לאדי]] האט דאן אוועקגעשטעלט א ברייטע סיסטעם ווי צו איינזאמלען געלט פון אלע שטעט און שיקן קיין ארץ ישראל, און איז דערפאר אפילו איינגעזעצט געווארן{{הערה|בלוי, זז' קכח–קכט.}}. | ||
היסטאריש זענען געווען פילע מחלוקות צווישן די כוללים, בעיקר וועגן די געגנטער וואו זיי פארמאגן די רעכטן צו איינקאסירן די רבי מאיר בעל הנס געלטער. יעדער געגנט האט געהאט זיין כולל, און מען האט שטארק מקפיד געווען נישט צו מישן די כוללים. | היסטאריש זענען געווען פילע מחלוקות צווישן די כוללים, בעיקר וועגן די געגנטער וואו זיי פארמאגן די רעכטן צו איינקאסירן די רבי מאיר בעל הנס געלטער. יעדער געגנט האט געהאט זיין כולל, און מען האט שטארק מקפיד געווען נישט צו מישן די כוללים. | ||
| שורה 75: | שורה 75: | ||
עס זענען פארהאן א צאל מיינונגען איבער דער אידענטיפיקאציע פון רבי מאיר פון גוש חלב: | עס זענען פארהאן א צאל מיינונגען איבער דער אידענטיפיקאציע פון רבי מאיר פון גוש חלב: | ||
*אין די רייזע-באריכט פון רבי יעקב, דער שליח פון [[רבי יחיאל מפאריז]], שרייבט ער אז אין גוש חלב ליגט "רבינו מאיר קאצון ואשתו זצ"ל" (פון די [[תוספות|בעלי התוספות]]){{הערה|געדרוקט אין [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=2933&st=&pgnum=69 אוצר מסעות, זייט 69]. ענליך שטייט אויך אין "תוצאות ארץ ישראל" לתלמיד הרמב"ן. זעט אויך [https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=20132&st=&pgnum=178 אוצר הגדולים ח"ו מערכת מ אות קז].}}. | *אין די רייזע-באריכט פון רבי יעקב, דער שליח פון [[רבי יחיאל מפאריז]], שרייבט ער אז אין גוש חלב ליגט "רבינו מאיר קאצון ואשתו זצ"ל" (פון די [[תוספות|בעלי התוספות]]){{הערה|געדרוקט אין [https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=2933&st=&pgnum=69 אוצר מסעות, זייט 69]. ענליך שטייט אויך אין "תוצאות ארץ ישראל" לתלמיד הרמב"ן. זעט אויך [https://hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=20132&st=&pgnum=178 אוצר הגדולים ח"ו מערכת מ אות קז].}}. | ||
*ר' ישעיה הורוויץ פון צפת (תשט"ז–תשל"ח) ברענגט אז "די וועלט זאגט" אז דאס איז [[רבי מאיר בן יצחק ש"ץ|רבי מאיר בעל האקדמות]]{{הערה|{{אוצר החכמה|ר' ישעיה הורוויץ|עדן ציון|15342|page=101|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשט"ז|עמ=פז|הערה א}}. ועיי"ש עמוד קלד-ה.}}. | *ר' ישעיה הורוויץ פון צפת (תשט"ז–תשל"ח) ברענגט אז "די וועלט זאגט" אז דאס איז [[רבי מאיר בן יצחק ש"ץ|רבי מאיר בעל האקדמות]]{{הערה|{{אוצר החכמה|ר' ישעיה הורוויץ|עדן ציון|15342|page=101|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשט"ז|עמ=פז|הערה א}}. ועיי"ש עמוד קלד-ה.}}. ס'איז אבער מעגליך אז דאס קומט פונעם גאליציאנער משכיל און מסור [[יוסף פערל|יוסף פּערל]], וואס איז געווען דער ערשטער צו ציען א שטריך פון רבי מאיר בעל הנס צו רבי מאיר בעל אקדמות{{הערה|י' פערל, "[https://books.google.co.il/books?id=Beg6AQAAMAAJ&dq=editions%3AdBX-PxBgmScC&pg=RA1-PA29#v=onepage&q&f=false ג' אגרות על דבר הנדבות על נשמת ר' מאיר בעל הנס]", '''כרם חמד''', ב (1836), עמ' 29–30. איבער די בריוון זעט: א' רובינשטיין, 'קונטרס "כתית למאור" של יוסף פערל', '''עלי ספר''', ג (תשל"ז) עמ' 140–157. זעט אויך: {{אקדמיה|מוטי בנמלך|מן הסמבטיון לטבריה: נוסח לא ידוע של 'מעשה אקדמות'|117878747|מחקרי ירושלים בפולקלור יהודי|לו (תשפ"ד), עמ' 12–17}}}}. | ||
*אנדערע זאגן אז דאס איז רבי מאיר בן רבי יעקב וואס איז ארויף קיין ארץ ישראל אינאיינעם מיט [[רבי יחיאל מפאריז]]. | *אנדערע זאגן אז דאס איז רבי מאיר בן רבי יעקב וואס איז ארויף קיין ארץ ישראל אינאיינעם מיט [[רבי יחיאל מפאריז]]. | ||
| שורה 103: | שורה 103: | ||
לויט א באזוכער אין די תר"צ יארן, האבן אין דער ספרדישער ישיבה געלערנט בערך פינף און צוואנציג ספרדישע אידן יעדן טאג, און די אשכנזים האבן געהאט נאר פופּצן לומדים. די ספרדים האבן באקומען די גרעסטע הכנסה ווייל דער קבר האט זיך געפינען ביי זיי{{מרדכי קאציס, היימלאנד, 1936}}. | לויט א באזוכער אין די תר"צ יארן, האבן אין דער ספרדישער ישיבה געלערנט בערך פינף און צוואנציג ספרדישע אידן יעדן טאג, און די אשכנזים האבן געהאט נאר פופּצן לומדים. די ספרדים האבן באקומען די גרעסטע הכנסה ווייל דער קבר האט זיך געפינען ביי זיי{{מרדכי קאציס, היימלאנד, 1936}}. | ||
היינט צו טאג איז דער קבר א צענטער פאר באזיכער און מתפללים ארום דעם גאנצן יאר. די צאל באזוכער ביים קבר ווערט געשאצט אויף צוויי הונדערט טויזנט מענטשן א יאר, אריינגערעכנט א באדייטנדע צאל טוריסטן פון אויסלאנד. ארום 35% פון די באזוכער בלייבן אויפן ארט לענגער ווי א שעה{{הערה|שם=קולינס,138|קולינס־קריינר, המאפיינים והפוטנציאל התיירותי של עלייה לרגל לקברי צדיקים, עמ’ 138.}}. א גרויס טייל זענען רעליגיעזע (22% חרדים, 29% דתיים), אבער כמעט האלב פון די באזוכער זענען נישט רעליגיעז{{הערה|קולינס־קריינר, המאפיינים והפוטנציאל התיירותי של עלייה לרגל לקברי צדיקים, עמ’ 87.}}. די לעצטע ווערן צוגעצויגן צו דער שיינער פּאנאראמע נאנט צום כנרת, און צו די נסים-געשיכטעס, וואס שאפט זיי א דערהויבענער געפיל{{הערה|{{לינק|שרייבער=זאב בן אריה|קעפל=קבר רבי מאיר בעל הנס בטבריה|זייטל=תרבויות עולמי|דאטום=פעברואר 3, 2021|אדרעס=https://tarbuyotolami.com/קבר-רבי-מאיר-בעל-הנס-בטבריה/}}}}. | היינט צו טאג איז דער קבר א צענטער פאר באזיכער און מתפללים ארום דעם גאנצן יאר. צוליב איר גרויסקייט און אויסשטעל וועט א באזוכער וואס קומט אריין דורך דער ספרדישער זייט געווענליך נישט דערגרייכן דעם אשכנזישן טייל, אויב ער ווייסט נישט דערפון. די צאל באזוכער ביים קבר ווערט געשאצט אויף צוויי הונדערט טויזנט מענטשן א יאר, אריינגערעכנט א באדייטנדע צאל טוריסטן פון אויסלאנד. ארום 35% פון די באזוכער בלייבן אויפן ארט לענגער ווי א שעה{{הערה|שם=קולינס,138|קולינס־קריינר, המאפיינים והפוטנציאל התיירותי של עלייה לרגל לקברי צדיקים, עמ’ 138.}}. א גרויס טייל זענען רעליגיעזע (22% חרדים, 29% דתיים), אבער כמעט האלב פון די באזוכער זענען נישט רעליגיעז{{הערה|קולינס־קריינר, המאפיינים והפוטנציאל התיירותי של עלייה לרגל לקברי צדיקים, עמ’ 87.}}. די לעצטע ווערן צוגעצויגן צו דער שיינער פּאנאראמע נאנט צום כנרת, און צו די נסים-געשיכטעס, וואס שאפט זיי א דערהויבענער געפיל{{הערה|{{לינק|שרייבער=זאב בן אריה|קעפל=קבר רבי מאיר בעל הנס בטבריה|זייטל=תרבויות עולמי|דאטום=פעברואר 3, 2021|אדרעס=https://tarbuyotolami.com/קבר-רבי-מאיר-בעל-הנס-בטבריה/}}}}. | ||
===הילולא=== | ===הילולא=== | ||