אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:רבי מאיר בעל הנס"

367 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 6 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
צייכן: רויע רעדאגירונג
אין תקציר עריכה
שורה 8: שורה 8:
[[טעקע:Tomb of Rabbi Meir 06.jpg|קליין|קבר פון רבי מאיר אין טבריא]]
[[טעקע:Tomb of Rabbi Meir 06.jpg|קליין|קבר פון רבי מאיר אין טבריא]]
[[טעקע:Tomb of Rabbi Meir (12).JPG|קליין|קבר פון רבי מאיר אין טבריא]]
[[טעקע:Tomb of Rabbi Meir (12).JPG|קליין|קבר פון רבי מאיר אין טבריא]]
עס איז אן אנגענומענע סגולה, אין א עת צרה אדער ווען מען דארף א ישועה, צו געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס און זאגן דריי מאל "אלקא דמאיר ענני" (ג-ט פון מאיר, ענטפער מיר), און דאס געלט געבט מען פאר ארעמעלייט אין ארץ ישראל. דער מקור פון דער תפילה "אלקא דמאיר ענני" קומט פון א געשיכטע אין גמרא:
עס איז אן אנגענומענע סגולה, אין א עת צרה אדער ווען מען דארף א ישועה, צו געבן צדקה לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס און זאגן דריי מאל "אלקא דמאיר ענני" (ג-ט פון מאיר, ענטפער מיר), און דאס געלט געבט מען פאר ארעמעלייט אין ארץ ישראל. [[רבי חיים יוסף דוד אזולאי]] אין פתח עינים (תק"נ) צייכנט צו די פאלגנדע געשיכטע  אין גמרא אלס דער מקור פארן מנהג צו זאגן "אלקא דמאיר ענני" אין א צרה, און צוזאגן אויל (ליכט פארן בית הכנסת) אדער צדקה פאר די נשמה פון רבי מאיר{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org.il/Petach_Einayim_on_Avodah_Zarah.18b.7 פתח עינים], על מסכת עבודה זרה דף י"ח ע"ב: "מזה נשתרבב המנהג בכל גלילותנו דעל כל צרה שמתפלל האדם אומר אלקא דר"מ ענני, ונודרים שמן או צדקה לנשמתו של ר"מ". (ער דערמאנט טאקע נאר "רבי מאיר" און נישט "בעל הנס", אבער אין פתח עינים רופט ער אים מיטן פולן נאמען "רבי מאיר בעל הנס".)}}:


:ווען די רוימער האבן גע'הרג'עט [[רבי חנינא בן תרדיון]] האבן זיי פאראורטיילט זיין טאכטער צו א בית זונות. איר שוועסטער ברוריא, די ווייב פון רבי מאיר, האט דאן געבעטן איר מאן איר צו ראטעווען. רבי מאיר האָט גענומען א כלי פול מיט דינרים און איז געגאנגען. ער האט געזאגט צו זיך: "אויב זי האָט נישט געזינדיגט, וועט א נס געשען פאר איר; אויב זי האט געזינדיגט, וועט קיין נס נישט געשען פאר איר". ער האט זיך געקליידעט ווי א רוימישער סאלדאט און געזאָגט צו איר: "קום אויף מיר". זי האט געענטפערט: "איך האב מיין [[מענסטרואציע]] און קען נישט". האט ער געזאגט: "איך וועל ווארטן". האט זי געזאגט: "עס זענען דא פיל פרויען אין דער באָרדעל, און פיל שענערע פון מיר". ער האט פון אירע ענטפערס ארויסגעדרונגען, אז זי האט נישט געזינדיגט, ווייל זי האט מסתמא דאס געזאגט צו אלע וואס זענען געקומען. האט ער פארגעשלאגן פארן שומר געלט איר צו באפרייען. האלב געלט אונטערצוקויפן זיינע אויבערהארן, און האלב פאר אים. דער שומר האט זיך געזארגט וואס וועט זיין ווען דאס געלט ענדיגט זיך, אויב מען וועט אים כאפן. האט אים רבי מאיר געהייסן זאגן "אלקא דמאיר ענני" אויב ער וועט זיין אין צרה. רבי מאיר האט אים געוויזן די כח פון די ווערטער, זאגנדיג די פראזע צו הינט וואס האבן אים אטאקירט, און זיי האבן אים אפגעלאזט{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|יח}}. לויט דער מהרש"א ([https://www.sefaria.org.il/Chidushei_Agadot_on_Avodah_Zarah.18b.1 חידושי אגדות דארט]), באציט זיך "דמאיר" צו השי"ת וואס איז "מאיר לארץ וְלַדָרִים עליה" און וואס האט אונז "באלויכטן" און געראטעוועט ביי דעם נס פון חנוכה.}}.
:ווען די רוימער האבן גע'הרג'עט [[רבי חנינא בן תרדיון]] האבן זיי פאראורטיילט זיין טאכטער צו א בית זונות. איר שוועסטער ברוריא, די ווייב פון רבי מאיר, האט דאן געבעטן איר מאן איר צו ראטעווען. רבי מאיר האָט גענומען א כלי פול מיט דינרים און איז געגאנגען. ער האט געזאגט צו זיך: "אויב זי האָט נישט געזינדיגט, וועט א נס געשען פאר איר; אויב זי האט געזינדיגט, וועט קיין נס נישט געשען פאר איר". ער האט זיך געקליידעט ווי א רוימישער סאלדאט און געזאָגט צו איר: "קום אויף מיר". זי האט געענטפערט: "איך האב מיין [[מענסטרואציע]] און קען נישט". האט ער געזאגט: "איך וועל ווארטן". האט זי געזאגט: "עס זענען דא פיל פרויען אין דער באָרדעל, און פיל שענערע פון מיר". ער האט פון אירע ענטפערס ארויסגעדרונגען, אז זי האט נישט געזינדיגט, ווייל זי האט מסתמא דאס געזאגט צו אלע וואס זענען געקומען. האט ער פארגעשלאגן פארן שומר געלט איר צו באפרייען. האלב געלט אונטערצוקויפן זיינע אויבערהארן, און האלב פאר אים. דער שומר האט זיך געזארגט וואס וועט זיין ווען דאס געלט ענדיגט זיך, אויב מען וועט אים כאפן. האט אים רבי מאיר געהייסן זאגן "אלקא דמאיר ענני" אויב ער וועט זיין אין צרה. רבי מאיר האט אים געוויזן די כח פון די ווערטער, זאגנדיג די פראזע צו הינט וואס האבן אים אטאקירט, און זיי האבן אים אפגעלאזט{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|יח}}. לויט דער מהרש"א ([https://www.sefaria.org.il/Chidushei_Agadot_on_Avodah_Zarah.18b.1 חידושי אגדות דארט]), באציט זיך "דמאיר" צו השי"ת וואס איז "מאיר לארץ וְלַדָרִים עליה" און וואס האט אונז "באלויכטן" און געראטעוועט ביי דעם נס פון חנוכה.}}.


דער צוזאמענשטעל פון צדקה פאר "רבי מאיר בעל הנס" מיט די תפילה "אלקא דמאיר ענני" ווערט צום ערשט געברענגט אין ספר "כתר שם טוב" (תקנ"ד){{הערה|[https://chabadlibrary.org/books/300010467 כתר שם טוב (הוצאת קה"ת)] חלק ב, סימן שפח}}, בשם דעם [[בעל שם טוב]], ווי פאלגנד: "ווער עס איז אין א סכנה אדער ער ברויך א נס, זאל ער געבן 18 גדולים (גילדן) פאר ליכט אין בית הכנסת, און ער זאל ארויסזאגן מיטן מויל: אני מנדר אותן ח"י גדולים לנרות בשביל נשמת רבינו מאיר בעל הנס, אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני, ובכן יהי רצון מלפניך ה' אלקינו ואלקי אבותינו כשם ששמעת את תפלת עבדך מאיר ועשית לו ניסים ונפלאות כן תעשה עמדי ועם כל ישראל עמך הצריכים לנסים נסתרים ונגלים אכי"ר."
דער צוזאמענשטעל פון צדקה פאר "רבי מאיר בעל הנס" מיט די תפילה "אלקא דמאיר ענני" ווערט שוין געברענגט בשם דעם [[בעל שם טוב]], אין ספר "כתר שם טוב" (תקנ"ד){{הערה|[https://chabadlibrary.org/books/300010467 כתר שם טוב (הוצאת קה"ת)] חלק ב, סימן שפח}}, ווי פאלגנד: "ווער עס איז אין א סכנה אדער ער ברויך א נס, זאל ער געבן 18 גדולים (גילדן) פאר ליכט אין בית הכנסת, און ער זאל ארויסזאגן מיטן מויל: אני מנדר אותן ח"י גדולים לנרות בשביל נשמת רבינו מאיר בעל הנס, אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני אלקא דמאיר ענני, ובכן יהי רצון מלפניך ה' אלקינו ואלקי אבותינו כשם ששמעת את תפלת עבדך מאיר ועשית לו ניסים ונפלאות כן תעשה עמדי ועם כל ישראל עמך הצריכים לנסים נסתרים ונגלים אכי"ר."


דער [[רבי חיים יוסף דוד אזולאי|חיד"א]] אין פתח עינים (תק"נ) צייכנט שוין צו אז די אויבנדערמאנטע געשיכטע איז דער מקור פארן מנהג צו זאגן "אלקא דמאיר ענני" אין א צרה, און צוזאגן אויל (ליכט פארן בית הכנסת) אדער צדקה פאר די נשמה פון רבי מאיר{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org.il/Petach_Einayim_on_Avodah_Zarah.18b.7 פתח עינים], על מסכת עבודה זרה דף י"ח ע"ב: "מזה נשתרבב המנהג בכל גלילותנו דעל כל צרה שמתפלל האדם אומר אלקא דר"מ ענני, ונודרים שמן או צדקה לנשמתו של ר"מ". (ער דערמאנט טאקע נאר "רבי מאיר" און נישט "בעל הנס", אבער אין פתח עינים רופט ער אים מיטן פולן נאמען "רבי מאיר בעל הנס".)}}. אין זיין ספר כף אחת (תקס"ב), ברענגט ער פארשידענע סגולות פארבינדן מיטן צוזאגן אויל לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.3?lang=bi&lookup=iman%203&with=Lexicon&lang2=en כף אחת סימן ג]: "יום שתטבול האשה יתן שמן לעילוי נשמת ר"מ, ויאמר קודם: 'הריני מנדב שמן זה למאור לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות ר"מ יזכני להוליד הלילה הזו הבאה לשלום ותתעבר אשתי פב"פ מבן זכר לחיי״ט ולקיימא זרע אנשים לעבודתו יתברך, אלקא דרבי מאיר ענני'... אם נראה שנתעברה, כל מ' יום כל יום יתן פרוטה לצדקה לעילוי נשמתו של ר"מ כדי שיהיה בן זכר. אלקא דר"מ ענני". און אין [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.32.2?lang=bi סימן לב]: "לרפואה ולכל דבר יאמר: הריני מתנדב שמן למאור לעילוי נשמתו של רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות רבי מאיר בעל הנס יצילני לי ולאשתי מכל חולי ומכל כאב ונהיה בריאים דשנים ורעננים ושקטים ויצילנו מכל צרה ומכל מיני פורענות ויאריך ימינו בטוב ושנותינו בנעימים לעבודתו יתברך, אלקא דרבי מאיר ענני (ג״פ)..." (באמערקט אז ער לייגט אריין "רבי" אין "אלקא ד"רבי" מאיר ענני". זע שדי חמד בשם רבי חיים פלאגי.)}}.
אין זיין ספר כף אחת (תקס"ב), ברענגט דער חיד"א אויך פארשידענע סגולות פארבינדן מיטן צוזאגן אויל לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס{{הערה|חיד"א, [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.3?lang=bi&lookup=iman%203&with=Lexicon&lang2=en כף אחת סימן ג]: "יום שתטבול האשה יתן שמן לעילוי נשמת ר"מ, ויאמר קודם: 'הריני מנדב שמן זה למאור לעילוי נשמת רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות ר"מ יזכני להוליד הלילה הזו הבאה לשלום ותתעבר אשתי פב"פ מבן זכר לחיי״ט ולקיימא זרע אנשים לעבודתו יתברך, אלקא דרבי מאיר ענני'... אם נראה שנתעברה, כל מ' יום כל יום יתן פרוטה לצדקה לעילוי נשמתו של ר"מ כדי שיהיה בן זכר. אלקא דר"מ ענני". און אין [https://www.sefaria.org/Kaf_Achat.32.2?lang=bi סימן לב]: "לרפואה ולכל דבר יאמר: הריני מתנדב שמן למאור לעילוי נשמתו של רבי מאיר בעל הנס, כדי שהקב"ה בזכות רבי מאיר בעל הנס יצילני לי ולאשתי מכל חולי ומכל כאב ונהיה בריאים דשנים ורעננים ושקטים ויצילנו מכל צרה ומכל מיני פורענות ויאריך ימינו בטוב ושנותינו בנעימים לעבודתו יתברך, אלקא דרבי מאיר ענני (ג״פ)..." (באמערקט אז ער לייגט אריין "רבי" אין "אלקא ד"רבי" מאיר ענני". זעט שדי חמד בשם רבי חיים פלאגי.)}}.


===רבי מאיר לשיטתו===
===רבי מאיר לשיטתו===
שורה 51: שורה 51:
[[טעקע:120141 tombs of tanim in gush halav PikiWiki Israel.jpg|קליין|נענטער]]
[[טעקע:120141 tombs of tanim in gush halav PikiWiki Israel.jpg|קליין|נענטער]]
[[טעקע:Jish-Gush-Halav-794.jpg|קליין|צוגעשריבן מיט א מארקער "לרבי מאיר ב"ר"<ref>דאס איז א צעמישעניש; רבי יצחק מגוש חלב האט נישט קיין שייכות מיט רבי מאיר ברבי יצחק בעל אקדמות, און האט אוודאי נישט געהייסן "מגוש חלב".</ref>]]
[[טעקע:Jish-Gush-Halav-794.jpg|קליין|צוגעשריבן מיט א מארקער "לרבי מאיר ב"ר"<ref>דאס איז א צעמישעניש; רבי יצחק מגוש חלב האט נישט קיין שייכות מיט רבי מאיר ברבי יצחק בעל אקדמות, און האט אוודאי נישט געהייסן "מגוש חלב".</ref>]]
דער אנגענומענער שטעלונג איז היינט, צו אידענטיפיצירן דעם נאמען "רבי מאיר בעל הנס" מיט דעם תנא [[רבי מאיר]], וועלכער האט באוויזן א נס מיט זיין באקאנטע תפילה "אלקא דמאיר ענני" (זעט [[#"אלקא דמאיר ענני"|ווייטער]]). עס איז אבער נישט באקאנט פון חז"ל אז רבי מאיר זאל באטיטלט ווערן "בעל הנס".
דער אנגענומענער שטעלונג איז היינט, צו אידענטיפיצירן דעם נאמען "רבי מאיר בעל הנס" מיט דעם תנא [[רבי מאיר]] (תלמיד פון רבי עקיבא), וועלכער האט באוויזן א נס מיט זיין באקאנטע תפילה "אלקא דמאיר ענני" (זעט [[#"אלקא דמאיר ענני"]]). עס איז אבער נישט באקאנט פון חז"ל אז רבי מאיר זאל באטיטלט ווערן "בעל הנס".


דער תנא רבי מאיר האט אויפגעשטעלט זיין ישיבה אין טבריה{{הערה|{{ירושלמי|חגיגה|ב|א}}}}. לויטן ירושלמי תלמוד, איז דער תנא רבי מאיר נפטר געווארן אין [[אסייא]]{{הבהרה|{{העב|עסיא}} (א געגנט לעבן [[עציון גבר]] נאנט צו [[אילת]]{{הערה|ענצ. יודאיקע}}, אדער אין [[אנאטאליע]] שטימט מיט דעם אז ער איז אנטלאפן צו קפודקיא ???!!!)}} און האט געבעטן מען זאל לייגן זיין ארון אויף די ברעג ים{{הערה|{{ירושלמי|כלאים|ט|ג}}: "יהבי ערסי על גיף ימא".}}.
דער תנא רבי מאיר האט אויפגעשטעלט זיין ישיבה אין טבריה{{הערה|{{ירושלמי|חגיגה|ב|א}}}}. לויטן ירושלמי תלמוד, איז דער תנא רבי מאיר נפטר געווארן אין [[אסייא]]{{הבהרה|{{העב|עסיא}} (א געגנט לעבן [[עציון גבר]] נאנט צו [[אילת]]{{הערה|ענצ. יודאיקע}}, אדער אין [[אנאטאליע]] שטימט מיט דעם אז ער איז אנטלאפן צו קפודקיא ???!!!)}} און האט געבעטן מען זאל לייגן זיין ארון אויף די ברעג ים{{הערה|{{ירושלמי|כלאים|ט|ג}}: "יהבי ערסי על גיף ימא".}}.
שורה 74: שורה 74:


===דער קבר אין טבריא===
===דער קבר אין טבריא===
דער קבר פון רבי מאיר בעל הנס געפינט זיך הארט נעבן טבריה, ביי דער דרום אריינגאנג פון שטאט.
דער געביידע וואס ווערט היינט-צו-טאגס גערופן "קבר פון רבי מאיר בעל הנס" געפינט זיך הארט נעבן טבריה, ביי דער דרום אריינגאנג פון שטאט.


[[רבי משה באסולא]], א רייזנדער וועלכער האט באזוכט אויפן ארט ארום ר"פ, דערציילט אז ער האט געפינען דארט א ציון וואו מען פארזאמלט זיך צו מתפלל זיין אינדערפרי און ביינאכט, און מען זאגט אז דארט איז באגראבן איינער מיטן נאמען רבי מאיר - נישט דער תנא{{הערה|אינטערעסאנט ווייל  לויט די אנדערע רייזנדע און לויטן אר"י הקדוש, איז דער קבר יא פון רבי מאיר דער תנא.}} - וואס האט געשוואוירן זיך נישט צו זעצן ביז משיח וועט קומען, און ער איז באגראבן געווארן שטייענדיג{{הערה|[https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=36832&st=&pgnum=156&hilite= מסע ר׳ משה באסולה], אין: מסעות ארץ ישראל, תל אביב תש"ו, עמ' 156: "וקרוב לשם ציון של אבנים זקוף במישור, ושם מתקבצים להתפלל ערב ובקר, אומרים כי שם נקבר אחד ששמו ר' מאיר שנשבע שלא ישב עד כי יבא שילה, ונקבר מעומד, ואיננו סתם ר' מאיר דמתניתין.".}}. [[רבי חיים וויטאל]] שרייבט אז דער [[אר"י הקדוש]] האט באשטעטיגט אז רבי מאיר איז באגראבן אין טבריא, און אז ער איז באגראבן געווארן שטייענדיג, "אזוי ווי מענטשן זאגן"{{הערה|[https://www.sefaria.org/Sha'ar_HaGilgulim.37.53 שער הגלגולים], הקדמה ל"ז}}.
[[רבי משה באסולא]], א רייזנדער וועלכער האט באזוכט אויפן ארט ארום ר"פ, דערציילט אז ער האט געפינען דארט א ציון וואו "מען פארזאמלט זיך צו מתפלל זיין בייטאג און ביינאכט, און מען זאגט אז דארט איז באגראבן איינער מיטן נאמען רבי מאיר - נישט דער תנא - וואס האט געשוואוירן זיך נישט צו זעצן ביז משיח וועט קומען, און ער איז באגראבן געווארן שטייענדיג{{הערה|[https://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=36832&st=&pgnum=156 מסע ר׳ משה באסולה], אין: מסעות ארץ ישראל, תל אביב תש"ו, עמ' 156: "... ונקבר מעומד, ואיננו סתם ר' מאיר דמתניתין.".}}. [[רבי חיים וויטאל]] שרייבט אז דער [[אר"י הקדוש]] האט באשטעטיגט אז רבי מאיר (משמע דער תנא) איז באגראבן אין טבריא, און "נלענ"ד אז מורי ז"ל האט צוגעשטימט צו מיר אז ר' מאיר איז באגראבן געווארן שטייענדיג, אזוי ווי מענטשן זאגן"{{הערה|[https://www.sefaria.org/Sha'ar_HaGilgulim.37.52 שער הגלגולים], פרק ל"ז}}.


אויפן ארט פונעם קבר זענען היינט דא באזונדערע אפטיילונגען פאר אשכנזים און ספרדים. אין יאר תרכ"ז האט די ספרדישע קהילה פון טבריה באנייט א בית המדרש אויפן ארט פונעם קבר, אבער די אשכנזים האבן נישט געקענט געפינען פינאנצירונג ביז נאך יאר תר"ע. מיטן קבר אין טבריא זענען פארבונדן וואונדערליכע מעשיות, למשל וועגן שטיינער וואס האבן זיך אליין געשטעלט אין ארט ביים בויען אין תרכ"ז{{הערה|{{כיכר השבת|ישראל שפירא|קבר רבי מאיר - אשכנזי וספרדי; מדוע זה כך?|390314|2021-04-23}}}}. אין די ת"ש יארן האבן פילאנטראפּן בייגעשטייערט צו דער איבערבוי פון דעם ספרד'ישן אפּטיילונג פונעם קבר אין טבריה, אריינגערעכנט עדמאנד י. ספרא {{העב|אדמונד י' ספרא}}, פאר וועמען דאס ארט איז געווען זייער וויכטיג{{הערה|{{לינק|שרייבער=Bernard-Henri Lévy|קעפל=Salut à Edmond Safra|זייטל=Le Point|דאטום=דעצעמבער 22, 2011|אדרעס=https://www.lepoint.fr/editos-du-point/salut-a-edmond-safra-22-12-2011-1411394_32.php#11}}.|כיוון=שמאל}}.
אויפן ארט פונעם קבר זענען היינט דא באזונדערע אפטיילונגען פאר אשכנזים און ספרדים. אין יאר תרכ"ז האט די ספרדישע קהילה פון טבריה באנייט א בית המדרש אויפן ארט פונעם קבר, אבער די אשכנזים האבן נישט געקענט געפינען פינאנצירונג ביז נאך יאר תר"ע. מיטן קבר אין טבריא זענען פארבונדן וואונדערליכע מעשיות, למשל וועגן שטיינער וואס האבן זיך אליין געשטעלט אין ארט ביים בויען אין תרכ"ז{{הערה|{{כיכר השבת|ישראל שפירא|קבר רבי מאיר - אשכנזי וספרדי; מדוע זה כך?|390314|2021-04-23}}}}. אין די ת"ש יארן האבן פילאנטראפּן בייגעשטייערט צו דער איבערבוי פון דעם ספרד'ישן אפּטיילונג פונעם קבר אין טבריה, אריינגערעכנט עדמאנד י. ספרא {{העב|אדמונד י' ספרא}}, פאר וועמען דאס ארט איז געווען זייער וויכטיג{{הערה|{{לינק|שרייבער=Bernard-Henri Lévy|קעפל=Salut à Edmond Safra|זייטל=Le Point|דאטום=דעצעמבער 22, 2011|אדרעס=https://www.lepoint.fr/editos-du-point/salut-a-edmond-safra-22-12-2011-1411394_32.php#11}}.|כיוון=שמאל}}.