בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,367
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
אין תקציר עריכה צייכן: רויע רעדאגירונג |
||
| שורה 42: | שורה 42: | ||
==ווערק און געדאנקען== | ==ווערק און געדאנקען== | ||
ר' אביגדור איז געווען א קאמפּאזיטאר פון פּיוטים און לויטן עדות פון ר' זלמן פון סעינט גאור {{ענ|Zalman of St. Goar}} (ארום 1470), האט ר' אביגדור געשריבן עטליכע לידער אין לשון-קודש און דייטש וואס זענען עפנטליך געזונגען געווארן אין פּראג{{הערה|Vladislav Zeev Slepoy, "[https://eplus.uni-salzburg.at/chilufim/content/titleinfo/8617358/full.pdf Jüdische Polemik gegen das Christentum in Aschkenas im Spätmittelalter]", ''Chilufim'' 28 / 2021, p. 22.|כיוון=שמאל}}. 8 פון זיינע פּיוטים האבן איבערגעלעבט. ער ווערט פאררעכנט אלס דער לעצטער אשכנזי'שער פּייטן פונעם מיטל-אלטער{{הערה|המבורגר, "זמר לחתן", ז' ?37.}}. | |||
צווישן די באקאנטסטע ווערק פון רבי אביגדור קרא זענען זיינע פּיוטים און אנדערע חיבורים: | צווישן די באקאנטסטע ווערק פון רבי אביגדור קרא זענען זיינע פּיוטים און אנדערע חיבורים: | ||
| שורה 48: | שורה 48: | ||
"'''את כל התלאה''' אשר מצאתנו" איז א סליחה וועלכע באטראכט די ליידן וואס די אידן פון פּראג האבן איבערגעלעבט ביי דעם קמ"ט פּאגראם. די אידן פון פּראג פלעגן רעציטירן די קינה בשעת מנחה אין יום כיפּור{{הערה|1={{לינק|אדרעס=https://jewishmiscellanies.com/2020/04/01/selichos-mikol-hashanah-one-of-the-first-hebrew-books-printed-in-england-by-a-jewish-printer-london-1770/|שרייבער=Jeffrey Maynard|קעפל=Selichos Mikol Hashanah – one of the first Hebrew books printed in England by a Jewish printer – London, 1770|זייטל=Jewish Miscellanies|דאטום=April 1, 2020}}}}. אירע ערשטע בוכשטאבן פארמען די אלף-בית. דאס איז א שפּעטער ביישפּיל פון אידישער קידוש-השם פּאָעזיע. די סליחה לייגט אקצענט אויף די ליידן פון דער קהילה און דער קעגנשטעלעניש צו קריסטליכער אידעאלאגיע, און קען באטראכט ווערן ווי אַן ענטפער אויף די קריסטליכע נאראטיוון וועגן דעם פּאגראם. אין דער סליחה ווערט געניצט א דערציילונג וועגן דעם שחיטה באזירט אויפן פאלקס־חשבון. [[יוסף הכהן]] האט איבערגעשריבן דעם פּיוט אין 'עמק הבכא' אין די 1550ער יארן{{הערה|{{אקדמיה|1=Evina Stein|2="All that Suffering": Hebrew Narratives about the Prague Easter massacre of 1389 and their interaction with the Latin material|3=2300606|5=In ''Knaanic Language: Structure and Historical Background. Proceedings of a conference held in Prague on October 25-26, 2012'' (pp. 241-268)}}.}}. | "'''את כל התלאה''' אשר מצאתנו" איז א סליחה וועלכע באטראכט די ליידן וואס די אידן פון פּראג האבן איבערגעלעבט ביי דעם קמ"ט פּאגראם. די אידן פון פּראג פלעגן רעציטירן די קינה בשעת מנחה אין יום כיפּור{{הערה|1={{לינק|אדרעס=https://jewishmiscellanies.com/2020/04/01/selichos-mikol-hashanah-one-of-the-first-hebrew-books-printed-in-england-by-a-jewish-printer-london-1770/|שרייבער=Jeffrey Maynard|קעפל=Selichos Mikol Hashanah – one of the first Hebrew books printed in England by a Jewish printer – London, 1770|זייטל=Jewish Miscellanies|דאטום=April 1, 2020}}}}. אירע ערשטע בוכשטאבן פארמען די אלף-בית. דאס איז א שפּעטער ביישפּיל פון אידישער קידוש-השם פּאָעזיע. די סליחה לייגט אקצענט אויף די ליידן פון דער קהילה און דער קעגנשטעלעניש צו קריסטליכער אידעאלאגיע, און קען באטראכט ווערן ווי אַן ענטפער אויף די קריסטליכע נאראטיוון וועגן דעם פּאגראם. אין דער סליחה ווערט געניצט א דערציילונג וועגן דעם שחיטה באזירט אויפן פאלקס־חשבון. [[יוסף הכהן]] האט איבערגעשריבן דעם פּיוט אין 'עמק הבכא' אין די 1550ער יארן{{הערה|{{אקדמיה|1=Evina Stein|2="All that Suffering": Hebrew Narratives about the Prague Easter massacre of 1389 and their interaction with the Latin material|3=2300606|5=In ''Knaanic Language: Structure and Historical Background. Proceedings of a conference held in Prague on October 25-26, 2012'' (pp. 241-268)}}.}}. | ||
אַן אנדער באוואוסטע פּיוט איז "'''אחד יחיד ומיוחד''' ק-ל, נדרש לבר לבב שואל" וועגן דער אייניגקייט פון ג-ט. די פּאעמע איז געדרוקט געווארן אין 'דאשׂ בענשן' (א בענטשער מיט אידיש טייטש, אמסטערדאם, תפ"ב){{הערה|זעט [https://winners-auctions.com/items/נדיר-ספר-מנהגים-דאש-בענשן-ברכת-המזון-ו/ דא, בילד 5].}}, און ווערט געזונגען אין פיל קהילות ווען א חתן ווערט אויפגערופן צו דער תורה, ווען ער ווערט [[באווארפן]] מיט ניסלעך און זיסווארג. היינט איז אין רוב קהילות נאר פארבליבן דער אנהויב "אחד יחיד ומיוחד" אבער אן דעם המשך. | אַן אנדער באוואוסטע פּיוט איז "'''אחד יחיד ומיוחד''' ק-ל, נדרש לבר לבב שואל" וועגן דער אייניגקייט פון ג-ט. די פּאעמע איז געדרוקט געווארן אין 'דאשׂ בענשן' (א בענטשער מיט אידיש טייטש, אמסטערדאם, תפ"ב){{הערה|זעט [https://winners-auctions.com/items/נדיר-ספר-מנהגים-דאש-בענשן-ברכת-המזון-ו/ דא, בילד 5].}}, און ווערט געזונגען אין פיל קהילות ווען א חתן ווערט אויפגערופן צו דער תורה, ווען ער ווערט [[באווארפן]] מיט ניסלעך און זיסווארג. היינט איז אין רוב קהילות נאר פארבליבן דער אנהויב "אחד יחיד ומיוחד" אבער אן דעם המשך. דער פיוט איז איבערגעזעצט געווארן אויף אידיש-דייטש{{הערה|שם=אידיש|זעט חנא שמרוק, '''ספרות יידיש''': פרקים לתולדותיה, תל אביב, תשל"ח, ז' 44; תלמג', "מכתבי ר' אביגדור קרא ור' מנחם שלם", ז' 47}}. | ||
נאך א פיוט פון ר' אביגדור אין כתב יד איז "ה' בקר תשמע קולי וערכי לפניך יערב", א סליחה פאר [[ח' טבת]]{{הערה|אין סידורים פון מנהג רומי, {{כתיב|פּארמא 2069|990000834070205171-1|דף [336]א|13581473}}; און {{כתיב|פּארמא 3008|990001133400205171-1|לעצטער בלאט|21971848}}, און אין סדור מנהג ספרד קטלוניה{{כתיב|Casanatense Library, Ms. 2741|990001726910205171|דף 55א}}.}}. | |||
ער איז אויך געווען א באוואוסטער מקובל און איינער פון די ערשטע וואס האבן פארשפּרייט די שפּאנישע און דייטשע קבלה אין זיין געגנט. ער ווערט אנגעזען אלס דער גרינדער פון דער באוועגונג וואס האט געצילט צו געפינען א געמיינזאַמע יסוד צווישן דער קבלה פון מזרח אייראפּע און די דאקטרינען פון די שפּאנישע חכמים, בפרט רמב"ם{{הערה|שם=יודאיקע|{{יודאיקה|Abraham David|Kara (Cara) Avigdor ben Isaac|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/kara-cara-avigdor-ben-isaac}}|כיוון=שמאל}}. | ער איז אויך געווען א באוואוסטער מקובל און איינער פון די ערשטע וואס האבן פארשפּרייט די שפּאנישע און דייטשע קבלה אין זיין געגנט. ער ווערט אנגעזען אלס דער גרינדער פון דער באוועגונג וואס האט געצילט צו געפינען א געמיינזאַמע יסוד צווישן דער קבלה פון מזרח אייראפּע און די דאקטרינען פון די שפּאנישע חכמים, בפרט רמב"ם{{הערה|שם=יודאיקע|{{יודאיקה|Abraham David|Kara (Cara) Avigdor ben Isaac|לינק=https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/kara-cara-avigdor-ben-isaac}}|כיוון=שמאל}}. | ||
פון זיינע קבלה'ישע ווערק זענען דערהאלטן געווארן אין כתב יד: "קודש הילולים", א קבלה'ישער פירוש אויף תהילים קנ, און א קבלה'ישע שריפט "אבן ספיר" וואס אנטהאלט אַלגאָרישע אויסלייגונגען פון חמשה חומשי תורה. עס זעט אויס אז זיין ווערק "אבן ספיר" באהאנדלט די פארענטפערונג פון סתירות צווישן קבלה און פילאזאפיע. אין איינעם פון זיינע שו"ת, זעט מען ווי ער האט געראנגלט מיט די סתירות און צום סוף געווען ערפאלגרייך{{הערה|שם=בראדט}}. | פון זיינע קבלה'ישע ווערק זענען דערהאלטן געווארן אין כתב יד: "קודש הילולים", א קבלה'ישער פירוש אויף תהילים קנ, און א קבלה'ישע שריפט "אבן ספיר" וואס אנטהאלט אַלגאָרישע אויסלייגונגען פון חמשה חומשי תורה. עס זעט אויס אז זיין ווערק "אבן ספיר" באהאנדלט די פארענטפערונג פון סתירות צווישן קבלה און פילאזאפיע. אין איינעם פון זיינע שו"ת, זעט מען ווי ער האט געראנגלט מיט די סתירות און צום סוף געווען ערפאלגרייך{{הערה|שם=בראדט}}. | ||
אַן אנדער ווערק איז א ספר וועגן [[ברכת כהנים]], וואס ער דערמאנט אין זיין פירוש אויף תהילים קנ. דאָס ווערק האט געהייסן "יד אהרון"{{הערה|1=zürich, zentralbib., MS Heid. 102, fol. 96v.}}. | |||
עס ווערט געגלויבט אז ער האט אויך פארפאסט די קבלה'ישע ווערק "ספר האמת"{{הערה|שם=יודאיקע}}. | עס ווערט געגלויבט אז ער האט אויך פארפאסט די קבלה'ישע ווערק "ספר האמת"{{הערה|שם=יודאיקע}}. | ||
| שורה 78: | שורה 80: | ||
==ביבליאגראפיע== | ==ביבליאגראפיע== | ||
*אפרים תלמג', "מכתבי ר' אביגדור קרא ור' מנחם שלם", אין '''הגות ומעשה''': ספר זכרון לשמעון ראבידוביץ, חיפה, תשמ"ג, זז' 43–52 (כולל ההדרת שני פיוטים לר' אביגדור). | *אפרים תלמג', "מכתבי ר' אביגדור קרא ור' מנחם שלם", אין '''הגות ומעשה''': ספר זכרון לשמעון ראבידוביץ, חיפה, תשמ"ג, זז' 43–52 (כולל ההדרת שני פיוטים לר' אביגדור). | ||
* | *בנימין ש. המבורגר, "זמר לחתן בעלותו לתורה", '''שרשי מנהג אשכנז''' ג, בני ברק, תשס"ב, זז'365–417. | ||
*ישראל דאווידזאן, [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=coo.31924026862072&seq=188 אוצר השירה והפיוט], חלק א, ניו יארק, תרפ"ה ז' 114 (איינטר. 2410). | |||
<div class="mw-content-ltr"> | <div class="mw-content-ltr"> | ||
*Yuval, Israel J.: Juden, Hussiten und Deutsche: nach einer hebräischen Chronik, in: ''Zeitschrift für historische Forschung'', Beiheft 13 (1992), S. 50– 93. | |||
</div> | </div> | ||