בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,381
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "יידן" ב־"אידן"
ק (←יידישע גלויבונג: הגהה) |
ק (החלפת טקסט – "יידן" ב־"אידן") |
||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
'''אידישקייט''' אָדער '''אידנטום''' איז דער אינהאלט און צוזאמנשטעלונג פון דעם [[גלויבן]] און אויפירונג פונעם '''[[איד]]ישן פאלק''', וואס איז געבויט און שטאמט פון דער [[תורה]] וואס דער אייבערשטער האט געגעבן פאר די ''' | '''אידישקייט''' אָדער '''אידנטום''' איז דער אינהאלט און צוזאמנשטעלונג פון דעם [[גלויבן]] און אויפירונג פונעם '''[[איד]]ישן פאלק''', וואס איז געבויט און שטאמט פון דער [[תורה]] וואס דער אייבערשטער האט געגעבן פאר די '''אידן''', און ווי שפעטער אפגעלערנט און ערקלערט אין משנה און גמרא דורך די [[תנאים]] און [[אמוראים]], און נאכהער צוזאמען גענומען דורך די [[פוסק]]ים. '''אידישקייט''' איז דער פאראיינעגונג צווישן די '''אידישע קינדער''' און דעם אייבערשטן. | ||
אן אנהענגער פון '''אידישקייט''', צי דער וואס איז געבוירן א '''יידיש קינד''', צי דורך [[גר]]ות, ווערט אנגערופן א '''ייד'''. '''יידן''' ווערן נישט באטראכט בלויז ווי א [[רעליגיע]]זע [[סעקטע]], נאר ווי אן אייגן [[פאלק]], דורך דעם וואס דער אייבערשטער האט זיי אנגערופן אין דער תורה, פאר א פאלק. די '''[[ | אן אנהענגער פון '''אידישקייט''', צי דער וואס איז געבוירן א '''יידיש קינד''', צי דורך [[גר]]ות, ווערט אנגערופן א '''ייד'''. '''יידן''' ווערן נישט באטראכט בלויז ווי א [[רעליגיע]]זע [[סעקטע]], נאר ווי אן אייגן [[פאלק]], דורך דעם וואס דער אייבערשטער האט זיי אנגערופן אין דער תורה, פאר א פאלק. די '''[[אידישע באפעלקערונג]]''' ווערט געשאצט צו זיין איבער פופצן מיליאן '''יידן''' אויף דער וועלט, א דריטל אין [[ארץ ישראל]], און א דריטל אין די [[פאראייניגטע שטאטן]], און א דריטל איבער דער גארער וועלט. | ||
'''אידישקייט''' איז די עלטסטע רעליגיע פון צווישן די דריי גרעסטע [[מאנאטעיזם|מאָנאָטעיסטישע]] רעליגיעס. '''אידישקייט''' מיט אירע פרינציפן און [[עטיקעט]]ין, איז דער פונדאמענט אויף וואס די אנדערע באקאנטע רעליגיעס זענען אוועקגעשטעלט, און אזוי אויך א גרויס טייל פון דער וועלטליכע עטיקעטן און געזעצן נעמט זיך פון '''אידישקייט'''. | '''אידישקייט''' איז די עלטסטע רעליגיע פון צווישן די דריי גרעסטע [[מאנאטעיזם|מאָנאָטעיסטישע]] רעליגיעס. '''אידישקייט''' מיט אירע פרינציפן און [[עטיקעט]]ין, איז דער פונדאמענט אויף וואס די אנדערע באקאנטע רעליגיעס זענען אוועקגעשטעלט, און אזוי אויך א גרויס טייל פון דער וועלטליכע עטיקעטן און געזעצן נעמט זיך פון '''אידישקייט'''. | ||
| שורה 28: | שורה 28: | ||
* [[שחיטה|שעכטן]] בהמות, חיות און עופות פארן עסן | * [[שחיטה|שעכטן]] בהמות, חיות און עופות פארן עסן | ||
* נישט עסן בלוט | * נישט עסן בלוט | ||
* נישט עסן [[בשר בחלב]], פון וואס שטאמט אז א | * נישט עסן [[בשר בחלב]], פון וואס שטאמט אז א אידישע קיך האט באזונדערע מיליכיגע און פליישיגע כלים. | ||
===טהרת המשפחה=== | ===טהרת המשפחה=== | ||
| שורה 54: | שורה 54: | ||
== אידן איבער דער וועלט == | == אידן איבער דער וועלט == | ||
במשך די יארן זענען די אידן געווארן באזונדערע עטנישע גרופעס אין פארשידענע טיילן פון דער וועלט: די [[אשכנזים]] פון מזרח און צענטראלער אייראפע, די [[ספרדים]] פון שפאניע, פארטוגאל און צפון אפריקע, די עדות המזרח פון בבל און אינדיע, די [[תימנים]] פונעם [[אראבישער | במשך די יארן זענען די אידן געווארן באזונדערע עטנישע גרופעס אין פארשידענע טיילן פון דער וועלט: די [[אשכנזים]] פון מזרח און צענטראלער אייראפע, די [[ספרדים]] פון שפאניע, פארטוגאל און צפון אפריקע, די עדות המזרח פון בבל און אינדיע, די [[תימנים]] פונעם [[אראבישער האלבאינזל|אראבישן האלבאינזל]]. כאטש דער נוסח התפילה ענדערט זיך צווישן די פארשידענע גרופעס אבער אלע האלטן איין תורה. | ||
=== איִדן אין אייראָפּע === | === איִדן אין אייראָפּע === | ||
| שורה 72: | שורה 72: | ||
{| style="padding-top:0em;padding-bottom:0em;" cellpadding=5 align=center border=0 width="80%" | {| style="padding-top:0em;padding-bottom:0em;" cellpadding=5 align=center border=0 width="80%" | ||
|- | |- | ||
! ימים טובים !! פאַסטן | ! ימים טובים !! פאַסטן צייטן !! געדיינקט טעג | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="border-left: 1px solid #cfcfff" width="33%" | | | style="border-left: 1px solid #cfcfff" width="33%" | | ||
| שורה 111: | שורה 111: | ||
* '''[[מדרשים]]:''' [[מדרש רבה]] - [[מדרש תנחומא]] | * '''[[מדרשים]]:''' [[מדרש רבה]] - [[מדרש תנחומא]] | ||
** '''[[פירושי התלמוד]]:''' [[רא"ש]] - [[מנחם המאירי]] - [[תוספות]] - [[רש"י]] | ** '''[[פירושי התלמוד]]:''' [[רא"ש]] - [[מנחם המאירי]] - [[תוספות]] - [[רש"י]] | ||
* '''[[ | * '''[[הלכה ספרים]]:''' [[שלחן ערוך]] - [[שלחן ערוך הרב]] - [[רמ"א]] - [[משנה תורה]] - [[ארבעה טורים]] - [[משנה ברורה]] | ||
* '''[[ספרי מחשבה]]:''' [[הכוזרי]] - [[הרב קוק]] - [[ישעיהו לייבוביץ]] - [[מהר"ל]] - [[מורה נבוכים]] - [[סעדיה גאון]] | * '''[[ספרי מחשבה]]:''' [[הכוזרי]] - [[הרב קוק]] - [[ישעיהו לייבוביץ]] - [[מהר"ל]] - [[מורה נבוכים]] - [[סעדיה גאון]] | ||
* '''[[ספרי מוסר]]:''' [[קב הישר]] - [[מסילת ישרים]] - [[חובת הלבבות]] | * '''[[ספרי מוסר]]:''' [[קב הישר]] - [[מסילת ישרים]] - [[חובת הלבבות]] | ||
| שורה 123: | שורה 123: | ||
{| style="padding-top:0em;padding-bottom:0em;" cellpadding=5 align=center border=0 width="90%" | {| style="padding-top:0em;padding-bottom:0em;" cellpadding=5 align=center border=0 width="90%" | ||
|- | |- | ||
! [[תנ"ך|אין תנ"ך]] !! [[חז"ל| | ! [[תנ"ך|אין תנ"ך]] !! [[חז"ל|ביי די חז"ל]] !! ביי די נייע צייט | ||
|-valign="top" | |-valign="top" | ||
| style="border-right: 1px solid #cfcfff" width="30%" | | | style="border-right: 1px solid #cfcfff" width="30%" | | ||
| שורה 176: | שורה 176: | ||
** [[קאָנסערוואטיוון]] | ** [[קאָנסערוואטיוון]] | ||
** [[מסורתי]]ים | ** [[מסורתי]]ים | ||
* [[חילונים - | * [[חילונים - פרייע]] | ||
* [[שומרונים]] | * [[שומרונים]] | ||
* [[רקונסטרוקטיבים]] | * [[רקונסטרוקטיבים]] | ||
| שורה 207: | שורה 207: | ||
[[קאַטעגאָריע:אידישקייט|*]] | [[קאַטעגאָריע:אידישקייט|*]] | ||
[[קאַטעגאָריע:רעליגיע]] | [[קאַטעגאָריע:רעליגיע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[HE:יהדות]] | |||