בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,412
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 21: | שורה 21: | ||
==דער פייער== | ==דער פייער== | ||
שבת נאכמיטאג, דעם 25טן מערץ 1911, ארום 4:40 נאכמיטאג, ווען אלע ארבייטער פון דער "טרייענגל" האבן שוין באלד געדארפט אהיים גיין פון דער ארבייט, האט אויסגעבראכן א שרעקליכער פייער אין פאבריק. עס האט אנגעהויבן אויף די אכטע שטאק און האט זיך שנעל פארשפרייט צו די ניינטע און צענטע שטאק. די פּונקטליכע סיבה איז א דעבאטע (ווארשיינליך אַן אוועקגעווארפן ציגארעטל, אבער מעגליך א מאשין מאטאר). די אנטלויף וועגן זענען געווען באגרעניצט; די טירן זענען געווען | שבת נאכמיטאג, דעם 25טן מערץ 1911, ארום 4:40 נאכמיטאג, ווען אלע ארבייטער פון דער "טרייענגל" האבן שוין באלד געדארפט אהיים גיין פון דער ארבייט, האט אויסגעבראכן א שרעקליכער פייער אין פאבריק. עס האט אנגעהויבן אויף די אכטע שטאק און האט זיך שנעל פארשפרייט צו די ניינטע און צענטע שטאק. די פּונקטליכע סיבה איז א דעבאטע (ווארשיינליך אַן אוועקגעווארפן ציגארעטל, אבער מעגליך א מאשין מאטאר). די אנטלויף וועגן זענען געווען באגרעניצט; די טירן זענען געווען פארשפּארט כדי צו פארמיידן ארבעטער פון גיין אויף פּויזעס און פון גנב'ען{{הערה|{{פארווערטס||דערצעהלען ווי וואונדערבאר זיי האבען זיך גערעטעט פון טרייענגעל שאפּ|19111213|4}}}}. איין פייער-עסקעיפּ איז צעפאלן. פיל ארבעטער האבן פרובירט צו אנטלויפן דורך די טרעפ און די פראכט-עלעוועיטערס, אבער דער פייער האט זיך צו שנעל פארשפרייט. אסאך ארבעטער זענען געשפרונגען פון די פענסטער אויף די הויכע שטאקן צו זייער טויט, כדי צו פארמיידן די פלאמען. | ||
די פייערלעשער זענען געשווינד געקומען, אבער זייערע לייטערס האבן נישט געקענט דערגרייכן די העכסטע שטאקן פון די געביידע. די צאל פון די אומגעקומענע איז געווען 146 מענטשן (ערשט געמאלדן אלס 147): 123 פרויען און מיידלעך און 23 מענער. | די פייערלעשער זענען געשווינד געקומען, אבער זייערע לייטערס האבן נישט געקענט דערגרייכן די העכסטע שטאקן פון די געביידע. די צאל פון די אומגעקומענע איז געווען 146 מענטשן (ערשט געמאלדן אלס 147): 123 פרויען און מיידלעך און 23 מענער. | ||
| שורה 34: | שורה 34: | ||
==נאכפאלגן== | ==נאכפאלגן== | ||
[[טעקע:TriangleTradeParade.jpg|קליין|א דענקמאל פּאראדע פאר די אומגעקומענע אין די טרייענגל שירטוועיסט פאבריק פייער, 1911.]] | [[טעקע:TriangleTradeParade.jpg|קליין|א דענקמאל פּאראדע פאר די אומגעקומענע אין די טרייענגל שירטוועיסט פאבריק פייער, 1911.]] | ||
אסאך קרבנות זענען געווען פארברענט ביז אומדערקענבאר | אסאך קרבנות זענען געווען פארברענט ביז אומדערקענבאר, און עס האט גענומען עטליכע טעג פאר פאמיליע מיטגלידער צו אידענטיפיצירן די קערפּערס. זעקס פון די קרבנות זענען ערשט אידענטיפיצירט געווארן אין 2011 דורך איינעם'ס פארשונגען; זיי זענען אלע באערדיגט געווארן אונטער א מאנומענט אין א ניו יארק סיטי בית החיים. וואכן נאכן פייער האט מען נאך געטראפן איברים{{הערה|{{עיתונות יהודית היסטורית|דיא ווארהייט|dwt||געפונען א פוס אין דער "טרייענגל" בילדינג|19110416|2}}}}. | ||
עס איז פארגעקומען א מאסן לוויה, מיט הונדערטער טויזנטער וואס | עס איז פארגעקומען א מאסן לוויה, מיט הונדערטער טויזנטער וואס האבן מארשירט{{הערה|{{עיה|דיא ווארהייט|dwt||אידישער קווארטאל אין טהרערען ביי דיא לויות פון די קרבנות|19110328|1}}}}. עס איז געווען א גרויסער טרויער אין דער שטאט. די "פארווערטס" רעדאקטאר [[אברהם קאהאן]] האט געשריבן אין זיין ארטיקל: "דער גאנצער קוואַרטאַל זיצט שבעה"{{הערה|{{פארווערטס|אברהם קאהאן|דיא בלוט פון דיא קרבנות שרייט צו אונז אלעמען|19110327|12}}.}}. | ||
די טראגעדיע האט געשאפן א גרויסע אויפברויז אין דער אידישער קהילה און אין דער גאנצער שטאט. עס זענען פארגעקומען גרויסע פראטעסטן און מיטינגען וואו מען האט געפאדערט רעפארמען אין די ארבעטס באדינגונגען און זיכערהייט אין פאבריקן{{הערה|{{עיה|יידישעס טאגעבלאט|ytb||בעוויינען די קרבנות פון טרייענגל פייער|19111026|69}}; {{פארווערטס||היינט דער מיטינג פון די קרובים פון די טרייענגל קרבנות|19111201|48}}}}. | די טראגעדיע האט געשאפן א גרויסע אויפברויז אין דער אידישער קהילה און אין דער גאנצער שטאט. עס זענען פארגעקומען גרויסע פראטעסטן און מיטינגען וואו מען האט געפאדערט רעפארמען אין די ארבעטס באדינגונגען און זיכערהייט אין פאבריקן{{הערה|{{עיה|יידישעס טאגעבלאט|ytb||בעוויינען די קרבנות פון טרייענגל פייער|19111026|69}}; {{פארווערטס||היינט דער מיטינג פון די קרובים פון די טרייענגל קרבנות|19111201|48}}}}. | ||
| שורה 43: | שורה 43: | ||
===טרייעל=== | ===טרייעל=== | ||
נאך דער שרעקליכער פייער האבן זיך אנגעהויבן לעגאלע פּראצעדורן. די אידישע אייגנטימער, בלאנק און העריס, זענען געשטעלט געווארן צו א געריכט פאר באשילדיגונגען אין מערדעריי{{הערה|{{עיה|יידישעס טאגעבלאט|ytb||אבלים מאכען א סצענע ביים טרייענגל טרייעל|19111206|1}}; {{פארווערטס|| | נאך דער שרעקליכער פייער האבן זיך אנגעהויבן לעגאלע פּראצעדורן. די אידישע אייגנטימער, בלאנק און העריס, זענען געשטעלט געווארן צו א געריכט פאר באשילדיגונגען אין מערדעריי{{הערה|{{עיה|יידישעס טאגעבלאט|ytb||אבלים מאכען א סצענע ביים טרייענגל טרייעל|19111206|1}}; {{פארווערטס|א. ק.|איינדריקע פון דעם טרייענגל פייער־טרייעל|19111222|23}}}}. דער פּראצעס האט זיך אנגעהויבן דעם 4טן דעצעמבער 1911{{הערה|{{עיה|יידישעס טאגעבלאט|ytb||6 דזשורארס אין טרייענגל טראיל|19111205|4}}}}. | ||
די פּראקורירונג האט געצילט צו אויפווייזן אז בלענק און העריס זענען שולדיג אין די טויטפאלן צוליב זייער פארנאכלעסיגונג, ספּעציפיש האבן זיי גע'טענה'ט אז די אייגנטימער האבן געוואוסט אז די אַרויסגאנג טירן זענען געווען פארשפּארט אין די ארבעט־שעה'ן. עדות, אריינגערעכנט די איבערלעבערין קעיט אלטערמאן, האבן געגעבן הארצרייסנדע עדות, שילדערנדיג ווי זיי האבן אנגעטראפן פארשפּארטע טירן ווען זיי האבן פּרובירט אנטלויפן פון די פלאמען. אלטערמאן האט דערציילט ווי זי האט געזען מארגארעט שווארץ שטארבן ווייל א טיר צום טרעפּן־שטייג איז געווען אוממעגליך צו עפענען. | די פּראקורירונג האט געצילט צו אויפווייזן אז בלענק און העריס זענען שולדיג אין די טויטפאלן צוליב זייער פארנאכלעסיגונג, ספּעציפיש האבן זיי גע'טענה'ט אז די אייגנטימער האבן געוואוסט אז די אַרויסגאנג טירן זענען געווען פארשפּארט אין די ארבעט־שעה'ן. עדות, אריינגערעכנט די איבערלעבערין קעיט אלטערמאן, האבן געגעבן הארצרייסנדע עדות, שילדערנדיג ווי זיי האבן אנגעטראפן פארשפּארטע טירן ווען זיי האבן פּרובירט אנטלויפן פון די פלאמען{{הערה|{{פארווערטס||יונגע אידישע מיידעל א שטארקע עדות געגען דיא טרייענגעל באסעס|19111212|1}}}}. אלטערמאן האט דערציילט ווי זי האט געזען מארגארעט שווארץ שטארבן ווייל א טיר צום טרעפּן־שטייג איז געווען אוממעגליך צו עפענען. אויך האבן די עדות דערציילט אז מען האט קיינמאל געהאט אין פאבריק קיין "פייער-דרילס"{{הערה|{{עיה|יידישעס טאגעבלאט|ytb||נאך עדות וועגען די געשלאסנע טיהר|19111212|1}}}}. | ||
די פארטיידיגונג, געפירט דורך דער הויפּט אדוואקאט מאַקס | די פארטיידיגונג, געפירט דורך דער הויפּט אדוואקאט מאַקס סטויער, האט געארבעט צו אפּשוואכן די קרעדיביליטעט פון די עדות. זיי האבן גע'טענה'ט אז די פּראקורירונג האט נישט באוויזן אז די אייגנטימער האבן געוואוסט אז די טירן זענען געווען פארשפּארט אין דעם ספּעציפישן מאמענט פון דעם פייער, און אז טייל עדות קענען האבן איינגע'חזר'ט זייערע עדות{{הערה|{{עיה|יידישעס טאגעבלאט|ytb||שווערען די טיהר איז געווען אפען|19111220|3}}; {{פארווערטס||די טרייענגעל באסעס העלפען זייער לאיער פיהרען די קייס|19111210|8}}}}. | ||
דער ריכטער, טאָמאַס | דער ריכטער, טאָמאַס קרעין, האט אינסטרוקטירט די דזשורי אז כדי צו געפינען די באשולדיגטע שולדיג אין ערשטן־גראד אומפארזיכטיגע מאָרד, מוזן זיי זיין איבערצייגט אז די טיר איז געווען פארשפּארט אונטער אומשטענדן וואס האבן געפירט די אייגנטימער צו וויסן דערפון, און אז מארגארעט שווארץ איז געשטארבן א רעזולטאט דערפון. | ||
דעם 27סטן דעצעמבער 1911 האט די דזשורי אנאנסירט איר ווערדיקט: נישט שולדיג פאר ביידע, בלענק און העריס, אויף די טשארדזשעס פאר אומפארזיכטיגע מארד. דער רעזולטאט האט ארויסגערופן א גרויסן כעס ביים פּובליק. טראץ איבערצייגנדע באווייזן פון דער פּראקורירונג און עדות, האט די זשורי ווי עס שיינט נישט געקענט קלאר באשליסן אז די אייגנטימער האבן געוויסט אז די ספּעציפישע טיר איז געווען פארשפּארט אין דעם פּונקטליכן מאָמענט פונעם פייער. | דעם 27סטן דעצעמבער 1911 האט די דזשורי אנאנסירט איר ווערדיקט: נישט שולדיג פאר ביידע, בלענק און העריס, אויף די טשארדזשעס פאר אומפארזיכטיגע מארד. דער רעזולטאט האט ארויסגערופן א גרויסן כעס ביים פּובליק. טראץ איבערצייגנדע באווייזן פון דער פּראקורירונג און עדות, האט די זשורי ווי עס שיינט נישט געקענט קלאר באשליסן אז די אייגנטימער האבן געוויסט אז די ספּעציפישע טיר איז געווען פארשפּארט אין דעם פּונקטליכן מאָמענט פונעם פייער. | ||
| שורה 71: | שורה 71: | ||
==ביבליאגראפיע== | ==ביבליאגראפיע== | ||
*{{צ-זשורנאל|ארי ווייזער|טרייענגל טראגעדיע|אינגערמאן|8|עמ=72–79|שנת הוצאה=ואתחנן תשפ"ד|קישור=https://theyingerman.com/wp-content/uploads/2024/08/Yingerman-Issue-8-Public.pdf#page=72}} | *{{צ-זשורנאל|ארי ווייזער|טרייענגל טראגעדיע|אינגערמאן|8|עמ=72–79|שנת הוצאה=ואתחנן תשפ"ד|קישור=https://theyingerman.com/wp-content/uploads/2024/08/Yingerman-Issue-8-Public.pdf#page=72}} | ||
*{{עיה|פרייע ארבייטער שטימע|freiearb|ז. שער|די שוידערלעכע טראגעדיע פון די 147|19650401|10}} | |||
==דרויסנדיגע לינקס== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||