אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "שלום זכר"

86 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 8 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 13: שורה 13:
אויסער די אויבנדערמאנטע ווערן אנגעגעבן נאך טעמים פאר'ן סעודה, און פארוואס מען האלט דאס אפ אום שבת:
אויסער די אויבנדערמאנטע ווערן אנגעגעבן נאך טעמים פאר'ן סעודה, און פארוואס מען האלט דאס אפ אום שבת:
*צו טרייסטן דאס קינד וואס איז ווי אן אבל ווייל ער האט פארגעסן די גאנצע תורה וואס ער האט געלערנט איידער'ן געבורט, ווען די מלאך האט אים געקלאפט אויפ'ן מויל{{הערה|[https://tablet.otzar.org/#/book/151129/p/41/t/1234/fs/0/start/0/end/0/c הגהות מהרש"ל אויף טור יורה דעה] סי' רסה; {{טור|יורה דעה|רסד|אן=חלק|מפרש=דרישה}}; געברענגט אין {{שלחן ערוך|יורה דעה|רסה|יב|מפרש=טורי זהב|אן=חלק}}. זעט כהן, בית אהרן וישראל.}}, ווי געברענגט אין חז"ל{{הערה|שם=נדהל|{{בבלי|נדה|ל|ב}}}}. מען האלט עס אפּ אום שבת וויבאלד אום שבת איז געגעבן געווארן די תורה{{הערה|מהרי"ד פון בעלזא, פרשת תזריע; לויט די גמרא "דכולי עלמא בשבת ניתנה תורה" ({{בבלי|שבת|פו|ב}}).}}.
*צו טרייסטן דאס קינד וואס איז ווי אן אבל ווייל ער האט פארגעסן די גאנצע תורה וואס ער האט געלערנט איידער'ן געבורט, ווען די מלאך האט אים געקלאפט אויפ'ן מויל{{הערה|[https://tablet.otzar.org/#/book/151129/p/41/t/1234/fs/0/start/0/end/0/c הגהות מהרש"ל אויף טור יורה דעה] סי' רסה; {{טור|יורה דעה|רסד|אן=חלק|מפרש=דרישה}}; געברענגט אין {{שלחן ערוך|יורה דעה|רסה|יב|מפרש=טורי זהב|אן=חלק}}. זעט כהן, בית אהרן וישראל.}}, ווי געברענגט אין חז"ל{{הערה|שם=נדהל|{{בבלי|נדה|ל|ב}}}}. מען האלט עס אפּ אום שבת וויבאלד אום שבת איז געגעבן געווארן די תורה{{הערה|מהרי"ד פון בעלזא, פרשת תזריע; לויט די גמרא "דכולי עלמא בשבת ניתנה תורה" ({{בבלי|שבת|פו|ב}}).}}.
*צו טרייסטן דאס קינד'ס נשמה וואס טרויערט אויף די פאקט אז זי איז אראפּגעקומען אויף דעם וועלט וואס איז אזוי פיל מיט שלעכטס און טומאה{{הערה|רבי שלמה קלוגער, חכמת שלמה, תזריע}}.
*צו טרייסטן דאס קינד'ס נשמה וואס טרויערט אויף די פאקט אז זי איז אראפּגעקומען אויף דעם וועלט וואס איז אזוי פיל מיט שלעכטס און טומאה{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי שלמה קלוגער|חכמת התורה|194274|page=17|באנד=כז (תזריע יב, ב)|שנת הוצאה=תשע"ד|עמ=יב}}}}.
*צו "דערמאנען" דאס קינד די [[שבועה]] וואס מען האט אים באשוואוירן איידער'ן געבורט{{הערה|שם=נדהל}}: "תהי צדיק ואל תהי רשע"{{הערה|שם=ריע}}.
*צו "דערמאנען" דאס קינד די [[שבועה]] וואס מען האט אים באשוואוירן איידער'ן געבורט{{הערה|שם=נדהל}}: "תהי צדיק ואל תהי רשע"{{הערה|שם=ריע}}.
*לויט'ן חז"ל{{הערה|{{מדרש רבה|ויקרא|כז|י}}}} אז דאס קינד ווערט פארטיג און גרייט צום [[ברית מילה]] איבער שבת{{הערה|שם=דשה|{{טור|יורה דעה|שה|מפרש=דרישה}}}}{{ביאור|זעט [[רבי ישראל האפשטיין|עבודת ישראל]] [[שית:Avodat_Yisrael,_Sefer_Vayikra,_Emor/2|פרשת אמור]]; {{היברובוקס|2=דרך פקודיך|3=41429|page=53|4=חלק המעשה כ"ו|לינק טעקסט=מצות מילה (ב)}}; און נאך, אז די ענין דערפון איז שבת אויפדערנאכט. אבער זעט אין דארט, [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=41429#p=60 חלק המחשבה] אות י"ב א מנהג און טעם עס צו אפהאלטן בייטאג, "ונהרא נהרא ופשטיה".}}.
*לויט'ן חז"ל{{הערה|{{מדרש רבה|ויקרא|כז|י}}}} אז דאס קינד ווערט פארטיג און גרייט צום [[ברית מילה]] איבער שבת{{הערה|שם=דשה|{{טור|יורה דעה|שה|מפרש=דרישה}}}}{{ביאור|זעט [[רבי ישראל האפשטיין|עבודת ישראל]] [[שית:Avodat_Yisrael,_Sefer_Vayikra,_Emor/2|פרשת אמור]]; {{היברובוקס|2=דרך פקודיך|3=41429|page=53|4=חלק המעשה כ"ו|לינק טעקסט=מצות מילה (ב)}}; און נאך, אז די ענין דערפון איז שבת אויפדערנאכט. אבער זעט אין דארט, [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=41429#p=60 חלק המחשבה] אות י"ב א מנהג און טעם עס צו אפהאלטן בייטאג, "ונהרא נהרא ופשטיה".}}.
שורה 31: שורה 31:
דער [[פרי מגדים]] שרייבט{{הערה|משבצות זהב, [https://beta.hebrewbooks.org/tursa.aspx?a=oc_x2381 או"ח סי' תמ"ד סק"ט]}}, אז אויב דאס קינד איז געבוירן שבת אויפדערנאכט זאל מען אפהאלטן דעם סעודה די ערשטע שבת, אבער אנדערע פירן זיך יא צו מאכן די צווייטע שבת{{הערה|שם=ליפ}}. מען פראוועט די זכר די שבת נאכ'ן געבורט, אויך אין פאל מען ווייסט אז די ברית וועט נישט פארקומען אין צייט{{הערה|שם=ברי|{{אוצר החכמה|2=ברית יצחק|3=10633|page=3|שנת הוצאה=תרכ"ה|לינק טעקסט=ליל שמיני קודם המילה.}}}}.
דער [[פרי מגדים]] שרייבט{{הערה|משבצות זהב, [https://beta.hebrewbooks.org/tursa.aspx?a=oc_x2381 או"ח סי' תמ"ד סק"ט]}}, אז אויב דאס קינד איז געבוירן שבת אויפדערנאכט זאל מען אפהאלטן דעם סעודה די ערשטע שבת, אבער אנדערע פירן זיך יא צו מאכן די צווייטע שבת{{הערה|שם=ליפ}}. מען פראוועט די זכר די שבת נאכ'ן געבורט, אויך אין פאל מען ווייסט אז די ברית וועט נישט פארקומען אין צייט{{הערה|שם=ברי|{{אוצר החכמה|2=ברית יצחק|3=10633|page=3|שנת הוצאה=תרכ"ה|לינק טעקסט=ליל שמיני קודם המילה.}}}}.


דער דרישה ברענגט א מנהג זיך צו ווידער צוזאמענעמען ביים יולדת אויך שבת אינדערפרי{{הערה|שם=דשה}}. אזוי ברענגט אויך דער [[ערוך השולחן]]{{הערה|שם=ערה|{{ערוך השולחן|יורה דעה|רסה|לז}}}}. מען פלעגט דאן שיקן "זכר-[[פרוכט|אויפּס]]" און אנדערע גוטע זאכן צו איר הויז{{הערה|{{היברובוקס|יצחק ריבקינד|יידישע שפראך|43579|page=24|קעפל=פון מיין ווערטערביכל|באנד=15, נומ' 1|שנת הוצאה=תשט"ו}}}}. מען האט עס איינגעצוימט צוליב די מיה און טירחא פונעם בעל ברית און די פינאנציעלע ארעמקייט{{הערה|שם=זכי|{{היברובוקס|[[יעקב ליפשיץ (קאוונע)|יעקב ליפשיץ]] {{העב|יעקב ליפשיץ (קובנה)}}|זכרון יעקב|46626|page=103|שנת הוצאה=1924|לינק טעקסט=פרק כב. חיי היהודים}}}}.
דער דרישה ברענגט א מנהג זיך צו ווידער צוזאמענעמען ביים יולדת אויך שבת אינדערפרי{{הערה|שם=דשה}}. אזוי ברענגט אויך דער [[ערוך השולחן]]{{הערה|שם=ערה|{{ערוך השולחן|יורה דעה|רסה|לז}}}}. מען פלעגט דאן שיקן "זכר-[[פרוכט|אויפּס]]" און אנדערע גוטע זאכן צו איר הויז{{הערה|{{היברובוקס|יצחק ריבקינד|יידישע שפראך|43579|page=24|קעפל=פון מיין ווערטערביכל|באנד=15, נומ' 1|שנת הוצאה=תשט"ו}}}}. מען האט עס איינגעצוימט צוליב די מיה און טירחא פונעם בעל ברית און די פינאנציעלע ארעמקייט{{הערה|שם=זכי|{{היברובוקס|[[יעקב ליפשיץ]] {{העב|יעקב ליפשיץ (קובנה)}}|זכרון יעקב|46626|page=103|באנד=א|שנת הוצאה=1924|עמ=65|לינק טעקסט=פרק כב. חיי היהודים}}}}.


מען רופט אויס אין בית המדרש אז דער-און-דער מאכט א שלום זכר, אבער מען לאדענט נישט דירעקט איין, וויבאלד עס איז א סעודת מצוה צו וועלכן מען דארף קומען אויב געלאדענט{{הערה|{{היברובוקס|יעקב הגוזר|זכרון ברית לראשונים|49231|page=165|מקום הוצאה=קראקא|שנת הוצאה=תרנ"ב|עמ=147|לינק טעקסט=חלק המילואים סי' א}}}}.
מען רופט אויס אין בית המדרש אז דער-און-דער מאכט א שלום זכר, אבער מען לאדענט נישט דירעקט איין, וויבאלד עס איז א סעודת מצוה צו וועלכן מען דארף קומען אויב געלאדענט{{הערה|{{היברובוקס|יעקב הגוזר|זכרון ברית לראשונים|49231|page=165|מקום הוצאה=קראקא|שנת הוצאה=תרנ"ב|עמ=147|לינק טעקסט=חלק המילואים סי' א}}}}.


מען סערווירט לייכטע צובייס און געטראנקען, ווי פירות{{הערה|שם=ערה}}, בונדלעך, [[נוס|ניס]], און ביר{{הערה|שם=זכי}}. עס איז א מנהג צו עסן [[ארבעס]] (דערפאר צומאל גערופן "זכר בונדלעך") און [[לינזן]] צוליב פארשידענע טעמים: וויבאלד דאס איז א "מאכל אבלים"{{הערה|{{בבלי|בבא בתרא|טז|ב}}}}, און מען קומט טרייסטן דאס קינד{{הערה|{{היברובוקס|2=אבן ישראל|3=26905|page=5|באנד=חלק ב|לינק טעקסט=שער א' - סעודת ברית מילה}}}}, און גלייכצייטיג ווייזט עס אויך אויף שמחה{{הערה|{{היברובוקס|2=שו"ת מור ואהלות|3=45208|page=100|4=אהל ברכות והודאות}}; לויט {{מדרש רבה|בראשית|סג|יד}}}}. טייל געבן אן דעם טעם וויבאלד "ארבעס" איז פון לשון הפסוק "{{מנוקד|וְהַרְבָּה 'אַרְבֶּה' אֶת זַרְעֲךָ כְּכוֹכְבֵי הַשָּׁמַיִם}}" ({{תנ"ך|בראשית|כב|יז}}){{הערה|[[רבי יקותיאל יהודה האלבערשטאם]] '''שפע חיים''' מכתבים, חלק א' עמוד קע"ה}}. אויך ווערט אנגעוויזן אז ניס ווייזט אויף מילה{{הערה|דארט, לויט {{מדרש רבה|שיר השירים|ו|יא}}|דארט=ברי}}.
מען סערווירט לייכטע צובייס און געטראנקען, ווי פירות{{הערה|שם=ערה}}, בונדלעך, [[נוס|ניס]], און ביר{{הערה|שם=זכי}}{{הערה|יהודה שורפין, [https://he.chabad.org/library/article_cdo/aid/4371308 חומוס מבושל ובירה: יודעים מה זה "שלום זכר"?], בית חב"ד}}. עס איז א מנהג צו עסן [[ארבעס]] (דערפאר צומאל גערופן "זכר בונדלעך") און [[לינזן]] צוליב פארשידענע טעמים: וויבאלד בונדלעך איז א "מאכל אבלים"{{הערה|{{בבלי|בבא בתרא|טז|ב}}}}, און מען קומט טרייסטן דאס קינד{{הערה|{{היברובוקס|2=אבן ישראל|3=26905|page=5|באנד=חלק ב|לינק טעקסט=שער א' - סעודת ברית מילה}}}}, און גלייכצייטיג ווייזט עס אויך אויף שמחה{{הערה|{{היברובוקס|2=שו"ת מור ואהלות|3=45208|page=100|4=אהל ברכות והודאות}}; לויט {{מדרש רבה|בראשית|סג|יד}}}}. טייל געבן אן דעם טעם וויבאלד "ארבעס" איז פון לשון הפסוק "{{מנוקד|וְהַרְבָּה 'אַרְבֶּה' אֶת זַרְעֲךָ כְּכוֹכְבֵי הַשָּׁמַיִם}}" ({{תנ"ך|בראשית|כב|יז}}){{הערה|[[רבי יקותיאל יהודה האלבערשטאם]] '''שפע חיים''' מכתבים, חלק א' עמוד קע"ה}}. אויך ווערט אנגעוויזן אז ניס ווייזט אויף מילה{{הערה|דארט, לויט {{מדרש רבה|שיר השירים|ו|יא}}|דארט=ברי}}.


דער אריגינעלער מנהג איז צו פּראוון דעם שלום זכר אין הויז פונעם קינד און די יולדת{{הערה|תרומת הדשן, רמ"א}}. טייל שרייבן אז מען עס אפּהאלטן דווקא דארט{{הערה|{{היברובוקס|רבי ישראל ברוך ברוין|אבן ישראל|26905|page=5|באנד=חלק ב|לינק טעקסט=שער א', סעודת ברית מילה}}}}, אבער פילע פירן זיך עס אפצוהאלטן אין בית מדרש אד"ג{{הערה|{{אוצר החכמה|2=אוצר הברית|3=85446|page=128|4=א|לינק טעקסט=פרק ג', סי' ב' ס"ז}}}}. טייל פירן זיך צו ליינען קריאת שמע ביי א שלום זכר{{הערה|אורחות רבינו, חלק ג' עמוד קנט}}.
דער אריגינעלער מנהג איז צו פּראוון דעם שלום זכר אין הויז פונעם קינד און די יולדת{{הערה|תרומת הדשן, רמ"א}}. טייל שרייבן אז מען עס אפּהאלטן דווקא דארט{{הערה|{{היברובוקס|רבי ישראל ברוך ברוין|אבן ישראל|26905|page=5|באנד=חלק ב|לינק טעקסט=שער א', סעודת ברית מילה}}}}, אבער פילע פירן זיך עס אפצוהאלטן אין בית מדרש אד"ג{{הערה|{{אוצר החכמה|2=אוצר הברית|3=85446|page=128|4=א|לינק טעקסט=פרק ג', סי' ב' ס"ז}}}}. טייל פירן זיך צו ליינען קריאת שמע ביי א שלום זכר{{הערה|אורחות רבינו, חלק ג' עמוד קנט}}.
שורה 49: שורה 49:
==ביבליאגראפיע==
==ביבליאגראפיע==
*{{היברובוקס|הרב ישראל יעקב כהן|קובץ בית אהרן וישראל|13540|page=114|באנד=עה|שנת הוצאה=שבט-אדר תשנ"ח|לינק טעקסט=מנהג עריכת "שלום זכר" ומקורותיו}}
*{{היברובוקס|הרב ישראל יעקב כהן|קובץ בית אהרן וישראל|13540|page=114|באנד=עה|שנת הוצאה=שבט-אדר תשנ"ח|לינק טעקסט=מנהג עריכת "שלום זכר" ומקורותיו}}
*Yehuda Shurpin, [https://www.lubavitchhouse.com/library/article_cdo/aid/4232286/jewish/Why-Chickpeas-Beer-at-a-Shalom-Zachar.htm Why Chickpeas & Beer at a Shalom Zachar?], lubavitchhouse.com
*[https://daf-yomi.com/Data/UploadedFiles/DY_Item/1359-sFile.pdf שלום זכר], daf-yomi.com
*[https://daf-yomi.com/Data/UploadedFiles/DY_Item/1359-sFile.pdf שלום זכר], daf-yomi.com
*{{פרויקט בן-יהודה|זיהוי=55903|שם=יהודה ברגמן|שם היצירה=שבוע הבן, שבעת ימי המשתה ושבעת ימי האבל}}
*{{פרויקט בן-יהודה|זיהוי=55903|שם=יהודה ברגמן|שם היצירה=שבוע הבן, שבעת ימי המשתה ושבעת ימי האבל}}