בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,359
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 7: | שורה 7: | ||
דער סידור איז געפונען געווארן דורך א מאן פון דער האַזאַראַ־מינאריטעט, וואס האט עס געגעבן צו א לאקאלן אפגאנער פירער קאַרים כאַלילי. כאלילי האט דאס דערקענט אלס הייליג און דאס איינגעוויקלט אין א טוך און אריינגעלייגט אין א ספּעציעל געמאכטער הילצערנער קאסטן{{הערה|שם=JNS1|{{לינק|שרייבער=|קעפל=‘Most exciting find in a millennium’: Oldest Hebrew book goes on display in DC|זייטל=JNS.org|דאטום=סעפטעמבער 30, 2024|אדרעס=https://www.jns.org/most-exciting-find-in-a-millennium-oldest-hebrew-book-goes-on-display-in-dc/}}}}. | דער סידור איז געפונען געווארן דורך א מאן פון דער האַזאַראַ־מינאריטעט, וואס האט עס געגעבן צו א לאקאלן אפגאנער פירער קאַרים כאַלילי. כאלילי האט דאס דערקענט אלס הייליג און דאס איינגעוויקלט אין א טוך און אריינגעלייגט אין א ספּעציעל געמאכטער הילצערנער קאסטן{{הערה|שם=JNS1|{{לינק|שרייבער=|קעפל=‘Most exciting find in a millennium’: Oldest Hebrew book goes on display in DC|זייטל=JNS.org|דאטום=סעפטעמבער 30, 2024|אדרעס=https://www.jns.org/most-exciting-find-in-a-millennium-oldest-hebrew-book-goes-on-display-in-dc/}}}}. | ||
דער וועג ווי דאס כתב-יד | דער וועג ווי דאס כתב-יד האט פארלאזט אפגאניסטאן איז אומבאקאנט. מ'גלייבט אז עס איז מסתמא ארויסגעשמוגלט געווארן נאך דעם ווי די [[טאליבאן]] האט איבערגענומען באמיאן אין סוף 1998. עס זענען געווען פארשידענע פארזוכן צו פארקויפן דאס כתב-יד אין די פאראייניגטע שטאטן און אייראפּע צווישן 1998 און 2001, ביז עס איז "אומבאקאנט" פארקויפט געווארן אין לאנדאן אין הערבסט 2001 צו א פּריוואטן זאמלער, וועלכער האט עס געהאלטן מער ווי צען יאר. | ||
אין 2013 איז דאס כתב-יד געקויפט געווארן פון אנטיק-הענדלער אין ענגלאנד פאר $2.5 מיליאן דאלער דורך סטיוו גרין פון אקלאהאמע, דער פּרעזידענט פון האבי לאבי{{הערה|[https://www.huffpost.com/entry/oldest-jewish-prayer-book-collector_n_4020483#slide=1024672 World's Oldest Jewish Prayer Book Found? Rare Text Purchased By Hobby Lobby President], HuffPost Religion}} און אייגנטומער פון א ריזן קאלעקציע פון זעלטענע תנ"ך טעקסטן און ארטיקלען{{הערה|1={{בחדרי חרדים|יונה שוב, בחדרי חרדים|הכירו: סידור התפילה העתיק בעולם|145340|אקטאבער 6, 2013}}}}. די מוזעאום פון דער ביבל זאגט אז די פארקויפער האבן צוגעשטעלט דאקומענטן וואס ווייזן | אין 2013 איז דאס כתב-יד געקויפט געווארן פון אנטיק-הענדלער אין ענגלאנד פאר $2.5 מיליאן דאלער דורך סטיוו גרין פון אקלאהאמע, דער פּרעזידענט פון האבי לאבי{{הערה|[https://www.huffpost.com/entry/oldest-jewish-prayer-book-collector_n_4020483#slide=1024672 World's Oldest Jewish Prayer Book Found? Rare Text Purchased By Hobby Lobby President], HuffPost Religion}} און אייגנטומער פון א ריזן קאלעקציע פון זעלטענע תנ"ך טעקסטן און ארטיקלען{{הערה|1={{בחדרי חרדים|יונה שוב, בחדרי חרדים|הכירו: סידור התפילה העתיק בעולם|145340|אקטאבער 6, 2013}}}}. די מוזעאום פון דער ביבל זאגט אז די פארקויפער האבן צוגעשטעלט דאקומענטן וואס ווייזן אז דער כתב־יד איז געווען אין בריטאניע זינט די 1950ער יארן{{הערה|[https://www.museumofthebible.org/provenance Provenance], Museum of the Bible}}. לויט די מוזעאום איז עס דאן דאטירט געווארן דורך געלערנטע און [[קארבאן-14]] טעסטן צו ארום ד'ת"ר (840 למס'){{הערה|שם=גרין|[https://www.museumofthebible.org/newsroom/green-scholars-discover-world-s-oldest-jewish-prayer-book Green Scholars Discover World’s Oldest Jewish Prayer Book], Museum of the Bible}}, און מ'האט געמיינט אז דאס כתב-יד קומט פון דער [[קאירא גניזה|קאַירער גניזה]] אין מצרים. | ||
גרין האט עס שפּעטער געשאנקן צו זיין ניי-געגרינדעטער 'מוזעום פון דער ביבל', וואס האט זיך געעפנט אין 2017. אין 2016 האט הערשל העפלער, א קוראַטאָר אינעם מוזעאום, דערקענט א פאטאגראפיע פון דעם בוך אין אפגאניסטאן פון 1998 אין אַן ארטיקל אין "טאבלעט" זשורנאל וועגן אידישע כתבי־יד וואס ווערן ארויסגעשמוגלט פון אפגאניסטאן. די אנטדעקונג האט געפירט צו ראַדיאָמעטרישע דאטירונג־טעסטן אויף פיר טיילן פון דעם כתב-יד, וועלכע זענען דאטירט געווארן אין 2019 צו בערך ד'תק"מ (780 למס'). די דאטירונג האט באשטעטיגט אז דאס איז דער עלטסטער באקאנטער העברעאישער קאָדעקס (דאס הייסט, א בוך מיט געבונדענע בלעטער){{הערה|שם=VOA|{{לינק|שרייבער=Masood Farivar|קעפל=How the oldest known Hebrew book landed in a Washington museum|זייטל=Voice of America (VOA News)|דאטום=יאנואר 25, 2025|אדרעס=https://www.voanews.com/a/how-the-oldest-known-hebrew-book-landed-in-a-washington-museum/7949998.html}}}}. | גרין האט עס שפּעטער געשאנקן צו זיין ניי-געגרינדעטער 'מוזעום פון דער ביבל', וואס האט זיך געעפנט אין 2017. אין 2016 האט הערשל העפלער, א קוראַטאָר אינעם מוזעאום, דערקענט א פאטאגראפיע פון דעם בוך אין אפגאניסטאן פון 1998 אין אַן ארטיקל אין "טאבלעט" זשורנאל וועגן אידישע כתבי־יד וואס ווערן ארויסגעשמוגלט פון אפגאניסטאן. די אנטדעקונג האט געפירט צו ראַדיאָמעטרישע דאטירונג־טעסטן אויף פיר טיילן פון דעם כתב-יד, וועלכע זענען דאטירט געווארן אין 2019 צו בערך ד'תק"מ (780 למס'). די דאטירונג האט באשטעטיגט אז דאס איז דער עלטסטער באקאנטער העברעאישער קאָדעקס (דאס הייסט, א בוך מיט געבונדענע בלעטער){{הערה|שם=VOA|{{לינק|שרייבער=Masood Farivar|קעפל=How the oldest known Hebrew book landed in a Washington museum|זייטל=Voice of America (VOA News)|דאטום=יאנואר 25, 2025|אדרעס=https://www.voanews.com/a/how-the-oldest-known-hebrew-book-landed-in-a-washington-museum/7949998.html}}}}. | ||
| שורה 31: | שורה 31: | ||
{{nrg|דליה מזורי|עושה עלייה: הסידור הקדום בעולם יוצג בארץ|622/523|סעפטעמבער 15, 2014|11|2}}; | {{nrg|דליה מזורי|עושה עלייה: הסידור הקדום בעולם יוצג בארץ|622/523|סעפטעמבער 15, 2014|11|2}}; | ||
[https://col.org.il/news/85248 סידור התפילה העתיק ביותר בעולם יגיע לישראל], חב"ד און ליין; | [https://col.org.il/news/85248 סידור התפילה העתיק ביותר בעולם יגיע לישראל], חב"ד און ליין; | ||
[https://www.hidabroot.org/article/77366 סידור בן 1,200 שנה יוצג בישראל למשך חודש בלבד - הידברות]; {{JDN||סידור התפילה העתיק ביותר בעולם יגיע לישראל|393339}}; {{לינק|שרייבער=FELICITY KAY|קעפל=Oldest siddur in the world to be displayed in Jerusalem|זייטל=The Jerusalem Post|דאטום=סעפטעמבער 17, 2014|אדרעס=https://www.jpost.com/israel-news/culture/oldest-siddur-in-the-world-to-be-displayed-in-jerusalem-375638}}; {{לינק|שרייבער=|קעפל=World's 'oldest known siddur' unveiled in Jerusalem|זייטל=The Times of Israel|דאטום=סעפטעמבער 18, 2014|אדרעס=https://www.timesofisrael.com/worlds-oldest-known-siddur-unveiled-in-jerusalem/}}}}. די מוזעאום אין וואשינגטאן האט אויפגעשטעלט אַן אויסשטעלונג מיטן נאמען "הייליגע ווערטער: אנטפּלעקן דאס פריסטע העברעאישע בוך", וואס האט זיך געעפנט אין סעפּטעמבער 2024 און האט געדויערט ביז 12טן יאנואר 2025. אין מערץ 2025 איז די זעלבע אויסשטעלונג אריבערגעפירט געווארן צו דער ביבליאטעק פון דער [[אידישער טעאלאגישער סעמינאר]] אין ניו־יארק, וואו עס וועט בלייבן ביז 17טן יולי 2025. | [https://www.hidabroot.org/article/77366 סידור בן 1,200 שנה יוצג בישראל למשך חודש בלבד - הידברות]; {{JDN||סידור התפילה העתיק ביותר בעולם יגיע לישראל|393339}}; {{לינק|שרייבער=FELICITY KAY|קעפל=Oldest siddur in the world to be displayed in Jerusalem|זייטל=The Jerusalem Post|דאטום=סעפטעמבער 17, 2014|אדרעס=https://www.jpost.com/israel-news/culture/oldest-siddur-in-the-world-to-be-displayed-in-jerusalem-375638}}; {{לינק|שרייבער=|קעפל=World's 'oldest known siddur' unveiled in Jerusalem|זייטל=The Times of Israel|דאטום=סעפטעמבער 18, 2014|אדרעס=https://www.timesofisrael.com/worlds-oldest-known-siddur-unveiled-in-jerusalem/}}; {{בחדרי חרדים|יונה שוב|התרגשות: הסידור העתיק בעולם נחשף בירושלים|153515|סעפטעמבער 19, 2014}}}}. די מוזעאום אין וואשינגטאן האט אויפגעשטעלט אַן אויסשטעלונג מיטן נאמען "הייליגע ווערטער: אנטפּלעקן דאס פריסטע העברעאישע בוך", וואס האט זיך געעפנט אין סעפּטעמבער 2024 און האט געדויערט ביז 12טן יאנואר 2025{{הערה|אביגדור גרג'י, [https://www.afghanim.co.il/תערוכה-על-סידור-התפילה-האפגני סידור התפילה האפגני], afghanim.co.il}}. אין מערץ 2025 איז די זעלבע אויסשטעלונג אריבערגעפירט געווארן צו דער ביבליאטעק פון דער [[אידישער טעאלאגישער סעמינאר]] אין ניו־יארק, וואו עס וועט בלייבן ביז 17טן יולי 2025{{הערה|1={{לינק|שרייבער=|קעפל=‘An extraordinary rarity’: Exhibit of oldest Hebrew book opens at JTS library|זייטל=JNS.org|דאטום=מערץ 19, 2025|אדרעס=https://www.jns.org/an-extraordinary-rarity-exhibit-of-oldest-hebrew-book-opens-at-jts-library/}}}}. | ||
די מוזעאום פון דער ביבל האט אויסגעארבעט א אפּוטרופּסות־אפּמאך מיט פארשטייער פון די אפגאנער אידן און פון דער פריערדיגער רעגירונג פון אפגאניסטאן, כדי צו פארזיכערן צוטריט פאר יעדן, בפרט פאר דער פארשפּרייטער אפגאנער אידישער קהילה. דער מוזעאום באטראכט זיך אלס א פארוואלטער פונעם כתב־יד אין אויפטראג פון דער אפגאנער אידישער קהילה און געוועזענע אפגאנע באאמטע, אויספאלגנדיג א מענטשנרעכט־באזירטן צוגאנג צו קולטור־ירושה. זיי פּלאנירן צו צושטעלן רעפּליקעס פאר דער אידישער קהילה און קולטור־אינסטיטוציעס אין אפגאניסטאן{{הערה|שם=VOA}}. | די מוזעאום פון דער ביבל האט אויסגעארבעט א אפּוטרופּסות־אפּמאך מיט פארשטייער פון די אפגאנער אידן און פון דער פריערדיגער רעגירונג פון אפגאניסטאן, כדי צו פארזיכערן צוטריט פאר יעדן, בפרט פאר דער פארשפּרייטער אפגאנער אידישער קהילה. דער מוזעאום באטראכט זיך אלס א פארוואלטער פונעם כתב־יד אין אויפטראג פון דער אפגאנער אידישער קהילה און געוועזענע אפגאנע באאמטע, אויספאלגנדיג א מענטשנרעכט־באזירטן צוגאנג צו קולטור־ירושה. זיי פּלאנירן צו צושטעלן רעפּליקעס פאר דער אידישער קהילה און קולטור־אינסטיטוציעס אין אפגאניסטאן{{הערה|שם=VOA}}. | ||
| שורה 37: | שורה 37: | ||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
{{רעפערענצן}} | {{רעפערענצן}} | ||
*{{כיכר השבת|יוני גבאי|הסידור העתיק בעולם הוצג לנתניהו|152524|סעפטעמבער 18, 2014}} | *{{כיכר השבת|יוני גבאי|הסידור העתיק בעולם הוצג לנתניהו|152524|סעפטעמבער 18, 2014}} | ||
*{{כיפה||מומחים בודקים: האם הסידור העתיק ביותר אכן נמצא בירושלים?|חדשות/מומחים-בודקים-האם-הסידור-העתיק-ביותר-א/|סעפטעמבער 21, 2014}} | *{{כיפה||מומחים בודקים: האם הסידור העתיק ביותר אכן נמצא בירושלים?|חדשות/מומחים-בודקים-האם-הסידור-העתיק-ביותר-א/|סעפטעמבער 21, 2014}} | ||