בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,368
רעדאגירונגען
ער איז געווען רב? זיין זיידע האט שוין געגרינדעט די הויף אין הארנאסטייפל
(פון הארנסטייפל (חסידות)) |
(ער איז געווען רב? זיין זיידע האט שוין געגרינדעט די הויף אין הארנאסטייפל) |
||
| (2 צווישנדיגע ווערסיעס פונעם זעלבן באַניצער נישט געוויזן) | |||
| שורה 22: | שורה 22: | ||
}} | }} | ||
}} | }} | ||
רבי '''מרדכי דוב טווערסקי''' (גערופן '''רבי מאטעלע הארנסטייפלער'''; [[כ"ט כסלו]] [[ה'ת"ר]] – [[כ"ב אלול]] [[ה'תרס"ג]]), איז געווען | רבי '''מרדכי דוב טווערסקי''' (גערופן '''רבי מאטעלע הארנסטייפלער'''; [[כ"ט כסלו]] [[ה'ת"ר]] – [[כ"ב אלול]] [[ה'תרס"ג]]), איז געווען א רבי אין שטאט [[הארנאסטייפאל]], און גרינדער פון [[הארנאסטייפאל (חסידות)|הארנאסטייפּל]]ער דינאסטיע. | ||
== ביאגראפיע == | == ביאגראפיע == | ||
| שורה 29: | שורה 29: | ||
אין זיין יוגנט פלעגט ער אפט שלאפן אויף הארטע אדער שטעכעדיגע אויבערפלאכן, כדי נישט צו שלאפן קיין סך, און אויפשטיין פרי צו לערנען, זאגנדיג "אין בעט גלוסט זיך מיר נישט אויפצושטיין". אינגערהייט האט ער שוין געלערנט קבלה באהאלטענערהייט. אמאל האט ער זיך באניצט מיט שמות הק' צו פראווענען א מופת פאר א איד אין א צרה, און ווען זיין טשערקאסער זיידע איז געוואר געווארן האט ער אים געזאגט: "דו מוזט מיר צוזאגן אז דו וועסט עס מער נישט טוהן, למען ה' דו שפילסט זיך מיט פייער". | אין זיין יוגנט פלעגט ער אפט שלאפן אויף הארטע אדער שטעכעדיגע אויבערפלאכן, כדי נישט צו שלאפן קיין סך, און אויפשטיין פרי צו לערנען, זאגנדיג "אין בעט גלוסט זיך מיר נישט אויפצושטיין". אינגערהייט האט ער שוין געלערנט קבלה באהאלטענערהייט. אמאל האט ער זיך באניצט מיט שמות הק' צו פראווענען א מופת פאר א איד אין א צרה, און ווען זיין טשערקאסער זיידע איז געוואר געווארן האט ער אים געזאגט: "דו מוזט מיר צוזאגן אז דו וועסט עס מער נישט טוהן, למען ה' דו שפילסט זיך מיט פייער". | ||
ביי די דרייצן יאר האט אים דער [[רבי חיים האלבערשטאם|צאנזער רב]], גענומען אלס חתן פאר זיין טאכטער רייצא, אן אים האבן געזען. וויבאלד רבי מרדכי דוב האט, ווי אלע טשערנאבילער אייניקלעך, נישט געהאט קיין ערלויבעניש ארויסצופארן פון דער [[רוסישע אימפעריע]], איז די חתונה פארגעקומען אין [[הוסיאטין]], וואס האט זיך געפונען אויף דעם גרעניץ צווישען רוסלאנד און [[גאליציע]] (אין דער [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע|עסטרייכער אימפעריע]]). אין תרי"ח איז ער געגאנגען באזוכן זיין שווער, וועלכער האט אים געשעצט. ער האט געזאגט אויף אים אז ער לייכט כשמש בצהרים; האט אים געשיקט א קוויטל אז ער זאל זוכה זיין צו זין פון זיין פערטן זיווג; און האט אויסגעטוישט מיט אים קארעספּאנדענץ אין הלכה{{הערה| | ביי די דרייצן יאר האט אים דער [[רבי חיים האלבערשטאם|צאנזער רב]], גענומען אלס חתן פאר זיין טאכטער רייצא, אן אים האבן געזען. וויבאלד רבי מרדכי דוב האט, ווי אלע טשערנאבילער אייניקלעך, נישט געהאט קיין ערלויבעניש ארויסצופארן פון דער [[רוסישע אימפעריע]], איז די חתונה פארגעקומען אין [[הוסיאטין]], וואס האט זיך געפונען אויף דעם גרעניץ צווישען רוסלאנד און [[גאליציע]] (אין דער [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע|עסטרייכער אימפעריע]]). אין תרי"ח איז ער געגאנגען באזוכן זיין שווער, וועלכער האט אים געשעצט. ער האט געזאגט אויף אים אז ער לייכט כשמש בצהרים; האט אים געשיקט א קוויטל אז ער זאל זוכה זיין צו זין פון זיין פערטן זיווג; און האט אויסגעטוישט מיט אים קארעספּאנדענץ אין הלכה{{הערה|שם=וונדר|וונדר, ענציקלאפעדיע, ז' 17}}. | ||
אין יאר תרכ"ג איז ער געשטעלט געווארן אלס רב און רבי פון הארנסטייפל אויפ'ן באפעל פון זיין זיידן, וועלכער האט זיך געצויגן פון הארנסטייפל קיין טשערקאס דריי יאר פריער. ער האט אויך געפירט צענדליגע שטעטלעך אין אומגעגנט, וועלכע זענען געווען פאררעכנט די גלילות פון הארנסטייפל. נאך וואס זיין זיידע איז נפטר געווארן, אין י"ג אלול תרל"ו, איז זיין חסיד'ישער הויף פארברייטערט געווארן ווען אסאך טשערקאסער חסידים זענען אריבער צו אים, און ער איז געווארן פון די גרעסטע רבי'ס אין אוקראינע. ער האט געפירט די רבי'סטעווע 40 יאר. | אין יאר תרכ"ג איז ער געשטעלט געווארן אלס רב און רבי פון הארנסטייפל אויפ'ן באפעל פון זיין זיידן, וועלכער האט זיך געצויגן פון הארנסטייפל קיין טשערקאס דריי יאר פריער. ער האט אויך געפירט צענדליגע שטעטלעך אין אומגעגנט, וועלכע זענען געווען פאררעכנט די גלילות פון הארנסטייפל. נאך וואס זיין זיידע איז נפטר געווארן, אין י"ג אלול תרל"ו, איז זיין חסיד'ישער הויף פארברייטערט געווארן ווען אסאך טשערקאסער חסידים זענען אריבער צו אים, און ער איז געווארן פון די גרעסטע רבי'ס אין אוקראינע. ער האט געפירט די רבי'סטעווע 40 יאר. | ||
| שורה 41: | שורה 41: | ||
==קינדער== | ==קינדער== | ||
פון זיין רעביצין רייצא האט ר' מאטעלע געהאט פיר זין און פינף טעכטער: | פון זיין רעביצין רייצא האט ר' מאטעלע געהאט פיר זין און פינף טעכטער: | ||
# שטערנא פייגא ([[ג' תמוז]] תרי"ז – ט"ז ניסן תרפ"ד), ווייב פון רבי נחום זלמן שניאורסאהן, רב אין [[טשערקאס]] (בן ר' אהרן מענדל, בן [[רבי יוסף יצחק שניאורסאהן פון אווריטש|רבי יוסף יצחק פון אווריטש]]). ער איז אוועק ט"ו ניסן תרע"ו (אדער תרע"ז); | |||
# חיה מלכה ([[א' תשרי]] תרכ"ג – ה' טבת תרפ"ח), ווייב פון רבי משה גוטערמאן, רב אין [[קיעוו]] ביז זיין פטירה ב' ניסן תרפ"ג, זון פון רבי דוד פון [[סאווראן]]. זייער זון ר' יצחק איז געווען דער פאָרשטייער פון די [[דזשוינט]] אין ווארשע און געווירקט טובות פאר אידן. פון די ערשטע צו ווערן גע'הרג'עט דורך די נאציס מיט זיין ווייב און זון הי"ד{{הערה|שם=וונדר19|וונדר, ענציקלאפעדיע, ז' 19}}; | |||
# רבי '''אהרן אלימלך שניאור זלמן'''{{הערה|שם=וונדר}} ([[ח' אדר ב']] תרכ"ד אדער [[כ"ג תשרי]] תרכ"ג{{הבהרה}} – [[י"ט חשון]] תרפ"ד), געהייראט מרת רוזלא א טאכטער פון [[רבי משה הורוויץ|רבי משה פון ראזוואדאוו]]. ער איז געווען רבי אין איגנאטובקא, [[רוסלאנד]], און דערנאך אין קראסנא, [[גאליציע]]. זיין זון איז געווען רבי משה (תרנ"ה–תש"ב), איידעם פון [[רבי יחזקאל ראבינאוויטש]] פון [[ראדאמסק (חסידות)|ראדאמסק]]; ער איז גע'הרג'עט געווארן ביים [[צווייטן וועלט קריג]]. זיין איידעם איז געווען [[רבי אלעזר אונגער]] פון דזשאבנא; | |||
# שרה מרים ([[ד' תמוז]] תרכ"ה – תש"ד), רעביצין פון רייצא'ס האלבע ברודער [[רבי שלום אליעזר האלבערשטאם]] פון [[ראצפערט (חסידות)|ראצפערט]]; | |||
# רבי '''חיים משה צבי''' פון הארנאסטייפּאל (ט' אדר תרכ"ו – [[קיעוו]], [[כ' כסליו]] תרצ"ד){{הערה|שם=וונדר}}, ער האט געהייראט מרת מרגלית בת-ציון (מרגלא) טאכטער פון [[רבי מנחם נחום טווערסקי (ראחמיסטריווקא)|רבי מנחם נחום פון ראחמיסטריווקא]]. זיינע טעכטער: | |||
##חיה, ווייב פון איר קוזין ר' אהרן מענדל שניאורסאהן (ב"ר נחום זלמן, טשערקאסער רב), ער איז געווען אין ראדומישלא, און נאכ'ן ארויפגיין קיין ארץ ישראל, סעקרעטאר פון [[העברעאישער אוניווערסיטעט אין ירושלים|העברעאישער אוניווערזיטעט]]; | |||
##שיינה, ווייב פון רבי דוד ב"ר אברהם דב טווערסקי פון ראחמיסטריווקא וועלכער איז נפטר געווארן אין ירושלים | |||
# רבי [[רבי יהודה לייב טווערסקי|'''בן ציון יהודה לייב'''(עלע]]; כ' תשרי תרכ"ח – [[כ"ח טבת]] תשי"א). זיין פאטער האט אים גערופן "מיין חכם", און האט געשריבן אז "זיין מויל איז ווי מיין מויל און זיין האנט איז ווי מיין האנט". געהייראט מרת רחל א טאכטער פון רבי יצחק יואל ראבינאוויטש פון קאנטיקוזיבה. פון תרס"ג האט ער איבערגענומען זיין פאטער אלס רבי אין האראנסטייפּאל. אין תרצ"ו איז ער ארויף קיין ארץ ישראל און געדרוקט דעם ספר תורי זהב פון זיין פאטער{{הערה|שם=וונדר}}. ער איז נפטר געווארן אין [[שיקאגא]], אילינוי. | |||
# אסתר הענדל (ל' כסלו תרכ"? – ט"ו אד"א תרצ"ב), ווייב פון רבי חיים ישעיהו שניאורסאהן (תרכ"ה–ט"ו כסלו תרפ"א; זון פון רבי שלום דובער שניאורסאן פון רעטשיצע), רב אין פריץ און רומען, אוקראינע. | |||
# יוכבד רבקה ([[י"ז סיון]] תרכ"ט – י"ט תשרי תש"א), ווייב פון [[רבי אלישע האלבערשטאם]], רב פון גארליץ. | |||
# רבי '''ברוך דוד''' (ח' אדר תרל"ה – [[כ"ח כסלו]] תרפ"ו), רבי אין קאַלינקאָוויטש (Kalinkavichy), גרעסטער למדן צווישן די ברידער{{הערה|וונדר, ענציקלאפעדיע, ז' 18}}, געהייראט מרת חיה שרה (נפ' ב' תמוז תש"ב) טאכטער פון רבי שלמה זלמינא פון [[ראשקוב]]. אין תרפ"ב איז ער אריבער קיין [[וויען]], וואו מען האט אים שטארק געשעצט און דארט איז ער נפטר געווארן. ער האט מסדר געווען צום דרוק זיין טאטנ'ס ספרים, און א קונטרס זיינער ויברך דוד, זיינע קארעספּאנדענץ מיט גדולי הדור, איז געדרוקט סוף פון תורי זהב. זיינע קינדער: | |||
##הרב אברהם, געהייראט פריידה ברכה בת רבי משולם זוסיא ראבינאוויטש אין ארעל. זייערע קינדער: ר' משה צבי געהייראט חסיה כהן פון ווילנא און זייער טאכטער רות; גיטל; | |||
##ביילה (נפ' כ"ג אדר תש"ב, אדער תש"ג), געהייראט ר' שלום השל בראי"ה פון קאפיטשיניץ. זייער טאכטער: רייצה (רעיה); | |||
##ברכה; | |||
##שבע, ווייב פון ר' ליפמן סגל, וועלכער האט געשריבן הגהות אויף ש"ס און שו"ע; | |||
##חוה; | |||
== ספרים == | == ספרים == | ||
ר' מאטעלע'ס האט | ר' מאטעלע האט אליין געשריבן מערערע ספרים. א גרויסער חיבור בכתב יד אויף שמות גיטין איז פארברענט געווארן אין א שריפה אין ז' סיון תרמ"ב, אין וועלכע ס'זענען פארגאנגען אין פייער זיין הויף און בית המדרש, מיט זיינע ספרים און מאנוסקריפּטן פון זיין זיידן, און פלפולים אויף מס' כתובות פון [[רבי לוי יצחק פון באדיטשוב]]. זינט דאן האט ער מער נישט געענטפערט אין עניני שמות גיטין. נאך א כתב יד, '''כד הזהב''', א טיפע ספר אין קבלה, איז צעריסן געווארן דורך אוקראינער ראיאטירער אין די פּאגראמען פון תרע"ח-תר"פ (1918–1920){{הערה|שם=וונדר19}}. | ||
פון זיינע ספרים זענען געדרוקט געווארן: | |||
* {{היברובוקס|2=עמק החכמה|3=58047|4=ביאורים על התורה בדרך פלפול}} | * {{היברובוקס|2=עמק החכמה|3=58047|4=ביאורים על התורה בדרך פלפול}} | ||
* {{היברובוקס|2=חיבר לטהרה|3=7838|4=אויף הלכות נטילת ידיים און הלכות מקוואות}} | * {{היברובוקס|2=חיבר לטהרה|3=7838|4=אויף הלכות נטילת ידיים און הלכות מקוואות}} | ||
* {{היברובוקס|2=עמק שאלה|3=1531|4=שו"ת}} | |||
* {{היברובוקס|2=תורי זהב|3=8358|4=אויף הלכות ריבית}} | * {{היברובוקס|2=תורי זהב|3=8358|4=אויף הלכות ריבית}} | ||
* | * {{אוצר החכמה|2=פלא יועץ|3=610931|4=דרושים בדרך החסידות על התורה און מועדים}} | ||
== צו ליינען מער == | == צו ליינען מער == | ||