אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אבא גלוסקער"

283 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 10 חדשים
ק
←‏ביאגראפיע: הגהה, אויסשטעל
ק (הגהה)
ק (←‏ביאגראפיע: הגהה, אויסשטעל)
שורה 3: שורה 3:


==ביאגראפיע==
==ביאגראפיע==
גלוסק, וועלכער האט זיך ערווארבן א ברייטער קענטעניס פון [[פילאזאפיע]] און וועלטליכע בילדונג, האט פארלאזט זיין געבורט לאנד צו זוכן פרייע אידעען. נאך א לאנגער צייט וואס ער האט ארומגעוואנדערט פון שטאט צו שטאט האט ער דערגרייכט [[בערלין]], וואו ער האט באגעגנט [[משה מענדלסאן]]. ער איז אבער גע'רודפגעווארן דורך די לאקאלע ארטאדאקסישע קרייזן, און דער הויפט פון דער בערלינער געמיינדע האט געבעטן ביי די אויטאריטעטן אים ארויסצואווארפן פון שטאט מיטן אויסרייד אז ער האט נישט קיין וואוינרעכט. מענדלסאן, אבער, וועלכער האט געהאלטן גלוסק פאר א טיפער [[דענקער]], האט אים ערמעגליכט צו בלייבן.
גלוסקער האט געדינט אלס א מגיד, אבער אין זיינע דרשות האט ער גערעדט אפיקורסות וועלכער האט געברענגט אז מ'זאל פארטרייבן פון שטאט צו שטאט. נאכ'ן פארשוויגן ווערן האט ער אראפגעשריבן זיינע געדאנקען, און ווי ער האט גע'טענה'ט האט ער געשריבן דרייצן בענדער. אבער זיינע ווערק זענען פארברענט געווארן אויפ'ן הויף פונעם ווילנער שול.  


לויט מאיר לעטעריס האט [[רבי יעקב עמדין]], אין איינע פון זיינע בריוון צו מענדלסאן, מרמז געווען אויף גלוסק שרייבנדיג: "שמעתי על מעלתו כי הוא מגדל כלב רע בתוך ביתו". לעטעריס ציטירט אויך א פּאַראָדיע, וואס אבא זאל האבן אימפּראָוויזירט ווען ער איז אראפּגעווארפן געווארן די טרעפּ דורך יעב"ץ אין [[אלטאנע|אַלטאָנע]]{{הערה|{{עיתונות יהודית היסטורית|המגיד|MGD|מאיר לעטעריס|הצופה להמגיד|18770214|15|שנה כא, נו' 7}}}}.
נאך א לאנגער צייט ארומוואנדערנדיג פון שטאט צו שטאט, האט ער אנגעקומען קיין [[בערלין]], וואו ער האט באגעגנט [[משה מענדלסאן]]. ער איז אבער גע'רודפ'ט געווארן דורך די לאקאלע ארטאדאקסישע קרייזן, און דער הויפט פון דער בערלינער געמיינדע האט פארלאנגט ביי די אויטאריטעטן אים ארויסצואווארפן פון שטאט מיטן אויסרייד אז ער האט נישט קיין וואוינרעכט. מענדלסאן, אבער, וועלכער האט געהאלטן גלוסק פאר א טיפער [[דענקער]], האט אים ערמעגליכט צו בלייבן.
 
[[רבי יעקב עמדין]] האט אין איינע פון זיינע בריוון צו מענדלסאן מרמז געווען אויף גלוסק שרייבנדיג: "שמעתי על מעלתו כי הוא מגדל כלב רע בתוך ביתו". מאיר לעטעריס ציטירט א פּאַראָדיע, וואס אבא האט זאל האבן אימפּראָוויזירט ווען ער איז אראפּגעווארפן געווארן די טרעפּ דורך יעב"ץ אין [[אלטאנע|אַלטאָנע]]{{הערה|{{עיתונות יהודית היסטורית|המגיד|MGD|מאיר לעטעריס|הצופה להמגיד|18770214|15|שנה כא, נו' 7}}}}.


נאכן הערן איבער דעם [[ווילנער גאון]] אז ער פארמאגט אויך באקאנטשאפט אין וועלטליכע חכמות, איז גלוסק געגאנגען אים באזוכן. אינעם שמועס האט ער זיך ארויסגעכאפט א פראזע, אז דער גרויסער מפרש [[רש"י]] פלעגט נישט שטענדיג אויסטייטשן דעם פסוק לויטן פשט, און אויך די בעלי-המדרש זענען נישט אויסן געווען אויסצוטייטשן לויטן דקדוק. הערנדיג דאס איז דער גאון געווארן דערציטערט און האט תיכף אפגעהאקט דעם שמועס.  
נאכן הערן איבער דעם [[ווילנער גאון]] אז ער פארמאגט אויך באקאנטשאפט אין וועלטליכע חכמות, איז גלוסק געגאנגען אים באזוכן. אינעם שמועס האט ער זיך ארויסגעכאפט א פראזע, אז דער גרויסער מפרש [[רש"י]] פלעגט נישט שטענדיג אויסטייטשן דעם פסוק לויטן פשט, און אויך די בעלי-המדרש זענען נישט אויסן געווען אויסצוטייטשן לויטן דקדוק. הערנדיג דאס איז דער גאון געווארן דערציטערט און האט תיכף אפגעהאקט דעם שמועס.