אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אורחות צדיקים"

קפיצה לניווט קפיצה לחיפוש
1,762 בייטן צוגעלייגט ,  פֿאַר 11 חדשים
קיין רעדאגירונג באמערקונג
אין תקציר עריכה
אין תקציר עריכה
שורה 24: שורה 24:
אורחות צדיקים איז אין גרויס טייל א קאמפּענדיום פון פריערדיגע מוסר ווערק, און איז באזירט אויף פילאזאפישע און עטישע ווערק געשריבן געווארן אין שפּאניע, און אויף אשכנז'ישע עטישע שריפטן. דער מחבר האט אויך גענוצט אייניגע ווערק, פארפאסט אין איטאליע, וואס ער האט קאפּירט ווערטליך. די שפּראך און סטיל, כאטש בעיקר נאכגעמאכט דער פילאזאפיש־עטישער ליטעראטור פון שפּאניע, איז אויך פארמישט מיט סטיליסטישע און סטרוקטוראלע עלעמענטן פון דער אשכנז'ישער מוסר חדר. "[[חובות הלבבות]]" פון רבינו בחיי אבן פקודה, דאָס קלאסישע ווערק פון מוסר, איז איינע פון די הויפּט־קוועלער פון אורחות צדיקים, סיי אין אירע יסודות, סיי אין די פיל שפּריכווערטער און משלים, וואס דער מחבר האט דערפון ארויסגענומען. אורחות צדיקים האט, מער ווי יעדע אנדערע מיטלאלטערישע מוסר אפּהאנדלונג, גענוצט שפּריכווערטער און משלים פאר ערקלערונג.
אורחות צדיקים איז אין גרויס טייל א קאמפּענדיום פון פריערדיגע מוסר ווערק, און איז באזירט אויף פילאזאפישע און עטישע ווערק געשריבן געווארן אין שפּאניע, און אויף אשכנז'ישע עטישע שריפטן. דער מחבר האט אויך גענוצט אייניגע ווערק, פארפאסט אין איטאליע, וואס ער האט קאפּירט ווערטליך. די שפּראך און סטיל, כאטש בעיקר נאכגעמאכט דער פילאזאפיש־עטישער ליטעראטור פון שפּאניע, איז אויך פארמישט מיט סטיליסטישע און סטרוקטוראלע עלעמענטן פון דער אשכנז'ישער מוסר חדר. "[[חובות הלבבות]]" פון רבינו בחיי אבן פקודה, דאָס קלאסישע ווערק פון מוסר, איז איינע פון די הויפּט־קוועלער פון אורחות צדיקים, סיי אין אירע יסודות, סיי אין די פיל שפּריכווערטער און משלים, וואס דער מחבר האט דערפון ארויסגענומען. אורחות צדיקים האט, מער ווי יעדע אנדערע מיטלאלטערישע מוסר אפּהאנדלונג, גענוצט שפּריכווערטער און משלים פאר ערקלערונג.


די סטרוקטור פונעם ספר שיינט צו זיין באזירט אויפ'ן ספר "תיקון מידות הנפש" פון [[רבי שלמה אבן גבירול]], וועלכע שטעלט אויס פּאָרן פון מדות (געווענליך קעגנזייטיג), און פון 'מבחר הפנינים', אויך א חיבור צוגעשריבן צו אבן גבירול. דער לעצטער שער פון אורחות צדיקים שטיצט זיך אויספירליך אויף דעם באגריף פון [[רב סעדיה גאון]] וועגן דער געוואונטשענעם הארמאניע צווישן די פארשידענע מידות אין 'אמונות ודעות'.  אויך דער איינפלוס פון די מוסר ווערק פונעם רמב”ם איז דייטליך דערקענבאר און דער מחבר ציטירט אמאל גאנצע שטיקלעך ווערטליך.
די סטרוקטור פונעם ספר שיינט צו זיין באזירט אויפ'ן ספר "תיקון מידות הנפש" פון [[רבי שלמה אבן גבירול]], וועלכע שטעלט אויס פּאָרן פון מדות (געווענליך קעגנזייטיג), און פון 'מבחר הפנינים', אויך א חיבור צוגעשריבן צו אבן גבירול. דער לעצטער שער פון אורחות צדיקים שטיצט זיך אויספירליך אויף דעם באגריף פון [[רב סעדיה גאון]] וועגן דער געוואונטשענעם הארמאניע צווישן די פארשידענע מידות אין 'אמונות ודעות'.  אויך דער איינפלוס פון די מוסר ווערק פונעם רמב”ם איז דייטליך דערקענבאר און דער מחבר ציטירט אמאל גאנצע שטיקלעך ווערטליך. ער האט אויך קאפּירט טיילן פון 'מעלות המדות', א מוסר ספר פון [[רבי יחיאל בן יקותיאל]] עניו פון רוים.
 
טראץ דעם גרויסן איינפלוס וואס די אויבנדערמאנטע חיבורים האבן געהאט אויף די אידייען, סטיל און סטרוקטור פון אורחות צדיקים, גייט דער ספר אין איר עטישן בליק אין גאנג פון די לערעס פון חסידי אשכנז, ספר חסידים און ספר הרוקח פון רבי ​​אלעזר פון וואָרמס, און איז איבערהויפּט אינטערעסירט אין די פּראקטישע און באלדיגע אפּטייטש פון די מידות. כאטש דער מחבר פארנעמט זיך אויך אין פאראלגעמיינערונגען און צעטיילט אפט יעדער טעמע אין אפטיילונגען און סוב-אפטיילונגען, נאכפאלגנדיג די סטרוקטור פון מיטלאלטערליכע פילאזאפישע ווערק, ווערט די גרעסטע געוויכט געלייגט אויף פּראקטישן אויפפירונג. דאס לעצטע שער באשרייבט, וויאזוי מען קען פארווירקליכן א פולן רעליגיעזן לעבן. די פארווירקליכונג ווערט נישט דורכ'ן קונה זיין חכמה, אדער דביקות בה' דורך אהבה, ווי עס איז פארשפרייט אין דער פילאזאפיש-עטישער ליטעראטור, נאר אין דער יראת שמים און קבלת עול, די העכסטע אייגנשאפט וואס די חסידי אשכנז שטעלן מיט זיך פאר.


יעדע מדה פארמאגט א באזונדערן פרק. גאווה קעגן ענווה, בושה קעגן עזות, אהבה קעגן שנאה, רחמים קעגן אכזריות א.א.וו. אין יעדן פרק ברענגט דער מחבר אלע פארשידנארטיגע מצבים ווען די מדה קען באנוצט ווערן, סיי פאזיטיוו און סיי נעגאטיוו. אפילו די מדה פון אכזריות האט אמאל א פלאץ (למשל, ווען א מענטש וויל נישט נאכגעבן זיין קינד עפעס וואס וועט אים שעדיגן, איז עס א פארעם פון אכזריות, אבער פאר זיין טובה), און אויך די מדה פון אהבה האט א נעגאטיווע צד (איינער וואס האט צו שטארק ליב געלט, וואס דאס קען אים ברענגען צו גנב'ענען, וכדומה.) דאס איז איינס פון די הויפט מערקבארע יסודות אינעם ספר, אז עס איז נישט דא קיין מדה וואס איז בעצם גוט אדער שלעכט, נאר דער מענטש דארף באלאנסירן זיינע מדות און לייגן יעדע מדה אויף זיין פלאץ.
יעדע מדה פארמאגט א באזונדערן פרק. גאווה קעגן ענווה, בושה קעגן עזות, אהבה קעגן שנאה, רחמים קעגן אכזריות א.א.וו. אין יעדן פרק ברענגט דער מחבר אלע פארשידנארטיגע מצבים ווען די מדה קען באנוצט ווערן, סיי פאזיטיוו און סיי נעגאטיוו. אפילו די מדה פון אכזריות האט אמאל א פלאץ (למשל, ווען א מענטש וויל נישט נאכגעבן זיין קינד עפעס וואס וועט אים שעדיגן, איז עס א פארעם פון אכזריות, אבער פאר זיין טובה), און אויך די מדה פון אהבה האט א נעגאטיווע צד (איינער וואס האט צו שטארק ליב געלט, וואס דאס קען אים ברענגען צו גנב'ענען, וכדומה.) דאס איז איינס פון די הויפט מערקבארע יסודות אינעם ספר, אז עס איז נישט דא קיין מדה וואס איז בעצם גוט אדער שלעכט, נאר דער מענטש דארף באלאנסירן זיינע מדות און לייגן יעדע מדה אויף זיין פלאץ.

נאוויגאציע מעניו