בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,381
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
(לינק צו מיר...) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 3: | שורה 3: | ||
| ניקוד = כן | | ניקוד = כן | ||
| רוחב = auto | | רוחב = auto | ||
| תוכן = '''אִ'''כְלוּ{{הערה|דער פיוט ווערט דא געגעבן לויט דעם אריגינעלן נוסח פון די כתבי יד און אלטע דרוקן; בעיקר לויט וואסערמאן}} מַשְׁמַנִּים וְסוֹלֶת רְבוּכָה | | תוכן = '''אִ'''כְלוּ{{הערה|דער פיוט ווערט דא געגעבן לויט דעם אריגינעלן נוסח פון די כתבי יד און אלטע דרוקן; בעיקר לויט וואסערמאן{{הערה|שם=וסרמן}}}} מַשְׁמַנִּים וְסוֹלֶת רְבוּכָה | ||
תּוֹרִים וּבְנֵי יוֹנִים שַׁבָּת וַחֲנוּכָּה | תּוֹרִים וּבְנֵי יוֹנִים שַׁבָּת וַחֲנוּכָּה | ||
| שורה 46: | שורה 46: | ||
עס איז אבער בכלל נישט מסתבר אז דאס לידל זאל קומען פונעם אבן עזרא, סיי צוליב דער תוכן<ref>{{היברובוקס|רבי חיים אלעזר שפירא|שער יששכר|4765|page=466|עמ=תנד|לינק טעקסט=מאמרי כסלו מאמר ימי אורה אות עה}}</ref>, און סיי צוליב דער געבוי וואס איז בכלל נישט ווי דעם אבן עזרא'ס שירים{{הערה|שפיגל: קמד. זע אויך: גולגלתא (ניק), [https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=5650691#p5650691 תגובה] אין אייוועלט.}}. | עס איז אבער בכלל נישט מסתבר אז דאס לידל זאל קומען פונעם אבן עזרא, סיי צוליב דער תוכן<ref>{{היברובוקס|רבי חיים אלעזר שפירא|שער יששכר|4765|page=466|עמ=תנד|לינק טעקסט=מאמרי כסלו מאמר ימי אורה אות עה}}</ref>, און סיי צוליב דער געבוי וואס איז בכלל נישט ווי דעם אבן עזרא'ס שירים{{הערה|שפיגל: קמד. זע אויך: גולגלתא (ניק), [https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?p=5650691#p5650691 תגובה] אין אייוועלט.}}. | ||
==אינהאלט== | ==אינהאלט און געבוי== | ||
דער זמר רעדט זיך ארום די סעודה פון שבת חנוכה, און רעכנט אויס פארשידענע פעטע שפייזן וואס מען זאל איינקויפן לכבוד שבת חנוכה. עס דערמאנט אויך אז מען זאל פארקויפן פעלדער צו קענען איינקויפן אויף די סעודה, און רעדט וועגן נעכטיגן יעדן טאג צוויי מאל אינעם "וויין הויז", וואו מען זאל טרונקען פון די פילע וויין וואס דער פיוט מוטיגט צו טרינקען. | דער זמר רעדט זיך ארום די סעודה פון שבת חנוכה, און רעכנט אויס פארשידענע פעטע שפייזן וואס מען זאל איינקויפן לכבוד שבת חנוכה. עס דערמאנט אויך אז מען זאל פארקויפן פעלדער צו קענען איינקויפן אויף די סעודה, און רעדט וועגן נעכטיגן יעדן טאג צוויי מאל אינעם "וויין הויז", וואו מען זאל טרונקען פון די פילע וויין וואס דער פיוט מוטיגט צו טרינקען. | ||
| שורה 55: | שורה 55: | ||
די ווערטער "בית כור תמכור תחכור, תשכור בית כור" זענען עטוואס אומפארשטענדליך. עס זענען דא וואס שפעקולירן אז די ווערטער "בית כור" איז א ווערטער-שפיל וואס באציט זיך אויף א "באס-קור" - דאס איז ווי מ'האט גערופן אין מערב-אייראפע א הויף צו שטאפן עופות, און די כוונה איז "בית כור תמכור", מען זאל פארקויפן א פעלד, און מיט די געלט "תשכור באס-קור" זאל מען איינהאנדלען געשטאפטע עופות אויף שבת חנוכה<ref>{{היברובוקס|יום טוב לעווינסקי|ספר המועדים|41740|page=299|באנד=ה|עמ=284}}</ref>. | די ווערטער "בית כור תמכור תחכור, תשכור בית כור" זענען עטוואס אומפארשטענדליך. עס זענען דא וואס שפעקולירן אז די ווערטער "בית כור" איז א ווערטער-שפיל וואס באציט זיך אויף א "באס-קור" - דאס איז ווי מ'האט גערופן אין מערב-אייראפע א הויף צו שטאפן עופות, און די כוונה איז "בית כור תמכור", מען זאל פארקויפן א פעלד, און מיט די געלט "תשכור באס-קור" זאל מען איינהאנדלען געשטאפטע עופות אויף שבת חנוכה<ref>{{היברובוקס|יום טוב לעווינסקי|ספר המועדים|41740|page=299|באנד=ה|עמ=284}}</ref>. | ||
== | ==קעגנערשאפט און אויפנאמע== | ||
דאָס ליד האָט אַרויסגערופן תרעומות ביי תלמידי חכמים און אנדערע, וועלכע האבן זיך אנטקעגנגעשטעלט קעגן דעם אומהיימליכן נאטור פון דער פייערונג וואס ווערט געשילדערט אין איר. טייל האבן זיך אנטקעגנגעשטעלט דאס וואס דער פיוט מוטיגט צו עסן א גרויסער סעודה אין חנוכה – וואס איז פון א הלכה'דיגע שטאנדפונקט נישט קיין חיוב. | דאָס ליד האָט אַרויסגערופן תרעומות ביי תלמידי חכמים און אנדערע, וועלכע האבן זיך אנטקעגנגעשטעלט קעגן דעם אומהיימליכן נאטור פון דער פייערונג וואס ווערט געשילדערט אין איר. טייל האבן זיך אנטקעגנגעשטעלט דאס וואס דער פיוט מוטיגט צו עסן א גרויסער סעודה אין חנוכה – וואס איז פון א הלכה'דיגע שטאנדפונקט נישט קיין חיוב. | ||
דער ערשטער קעגנשאפט ווערט געברענגט דורך [[רבי ישראל מברונא]], א תלמיד פון תרומת הדשן, וועלכער ברענגט פון רבי אברהם הכהן פון האלא אז ער האט נישט געלאזט די בחורים זינגען דעם זמר, צוליב וואס דער פיוט איז נישט נתחבר געווארן דורך א תלמיד חכם, וויבאלד די סעודות אום חנוכה זענען דאך נישט קיין סעודות מצוה{{הערה|{{היברובוקס|2=שו"ת מוהר"י מברונא|3=1841|page=93|לינק טעקסט=סימן קל"ז}}.}}. [[רבי אהרן ווירמש]] איז געגאנגען נאך ווייטער, און דרוקט זיך אויס אז דאס איז פארפאסט געווארן דורך ליידיגגייער, און אז דער אינהאלט באשטעטיגט דאס, און אז מען זאל מוחה זיין קעגן דאס דרוקן{{הערה|{{היברובוקס|רבי אהרן ווירמש|מאורי אור|10104|page=167|באנד=באר שב"ע|מקום הוצאה=מיץ|שנת הוצאה=תקע"ט|עמ=פא}}. געברענגט ביי {{היברובוקס|[[רבי נחמן כהנא (ארחות חיים)|רבי נחמן כהנא]]|ארחות חיים|8760|page=313|באנד=חלק ב'|לינק טעקסט=סימן רע"א, סעיף ח'}}.}}. ער שטיצט זיך אויף די ווערטער פונעם תוכחת מגילה, וועלכער דרוקט זיך אויס אויף דעם פיוט "הוא בעיני כשיר חול, וכאחד משירי הפורטים על פי הנבל ההומים ליין ושכר"<ref> | דער ערשטער קעגנשאפט ווערט געברענגט דורך [[רבי ישראל מברונא]], א תלמיד פון תרומת הדשן, וועלכער ברענגט פון רבי אברהם הכהן פון האלא אז ער האט נישט געלאזט די בחורים זינגען דעם זמר, צוליב וואס דער פיוט איז נישט נתחבר געווארן דורך א תלמיד חכם, וויבאלד די סעודות אום חנוכה זענען דאך נישט קיין סעודות מצוה{{הערה|{{היברובוקס|2=שו"ת מוהר"י מברונא|3=1841|page=93|לינק טעקסט=סימן קל"ז}}.}}. [[רבי אהרן ווירמש]] איז געגאנגען נאך ווייטער, און דרוקט זיך אויס אז דאס איז פארפאסט געווארן דורך ליידיגגייער, און אז דער אינהאלט באשטעטיגט דאס, און אז מען זאל מוחה זיין קעגן דאס דרוקן{{הערה|שם=מאורי|{{היברובוקס|רבי אהרן ווירמש|מאורי אור|10104|page=167|באנד=באר שב"ע|מקום הוצאה=מיץ|שנת הוצאה=תקע"ט|עמ=פא}}. געברענגט ביי {{היברובוקס|[[רבי נחמן כהנא (ארחות חיים)|רבי נחמן כהנא]]|ארחות חיים|8760|page=313|באנד=חלק ב'|לינק טעקסט=סימן רע"א, סעיף ח'}}.}}. ער שטיצט זיך אויף די ווערטער פונעם תוכחת מגילה, וועלכער דרוקט זיך אויס אויף דעם פיוט "הוא בעיני כשיר חול, וכאחד משירי הפורטים על פי הנבל ההומים ליין ושכר"<ref>{{היברובוקס|מרדכי גומפל הלוי שנאבר (פראפעסאר לעוויסאן)|תוכחת מגילה|6526|page=31|אויף קהלת, הקדמה חמישית, דף י"ג ע"ב}}.</ref>. אין קעגן-רעאקציע צו דעם ליד האט רבי אהרן ווירמש פארפאסט א זמר איבער לערנען די הלכות פון חנוכה, וואס דער פזמון איז "האי האי בית תורה, תשקדה ותדורה, ללמוד ולחזרה, הלכות חנוכה"{{הערה|1={{היברובוקס|רבי אהרן ווירמש|מאורי אור|10104|page=253|באנד=באר שב"ע|מקום הוצאה=מיץ|שנת הוצאה=תקע"ט|עמ=קכד ע"ב}}}}. | ||
פון די אנדערע זייט איז דער ליד געזינגען געווארן אין גרויס טייל פון די אשכנזי'שע קהלות, ווי אויך ביי פילע חסידישע קרייזן און דורך צדיקים וועלכע האבן דאס געזינגען ביים [[טיש (חסידות)|טיש]], דערביי טרעפנדיג דערין באהאלטענע און הויכע כוונות. צווישן די וואס פלעגן דאס זינגען זענען די הויפן פון [[טשערנאביל (חסידות)|טשערנאביל]], דארונטער סקווירא און ראחמיסטריווקא; די רוזשינער הויפן; און ביי עטליכע אייניקלעך פון צאנזער רב{{הערה|{{היברובוקס|ירוחם אלי׳ ראזענפעלד|אור ישראל|3=13610|page=148|באנד=32 תשס"ג סיון}}}}, צב"ש אין [[באבוב (חסידות)|באבוב]] ביים קדושת ציון, וועלכער האט אויך פארפאסט א ניגון אויף דעם פיוט. | פון די אנדערע זייט איז דער ליד געזינגען געווארן אין גרויס טייל פון די אשכנזי'שע קהלות, ווי אויך ביי פילע חסידישע קרייזן און דורך צדיקים וועלכע האבן דאס געזינגען ביים [[טיש (חסידות)|טיש]], דערביי טרעפנדיג דערין באהאלטענע און הויכע כוונות. צווישן די וואס פלעגן דאס זינגען זענען די הויפן פון [[טשערנאביל (חסידות)|טשערנאביל]], דארונטער סקווירא און ראחמיסטריווקא; די רוזשינער הויפן; און ביי עטליכע אייניקלעך פון צאנזער רב{{הערה|{{היברובוקס|ירוחם אלי׳ ראזענפעלד|אור ישראל|3=13610|page=148|באנד=32 תשס"ג סיון}}}}, צב"ש אין [[באבוב (חסידות)|באבוב]] ביים קדושת ציון, וועלכער האט אויך פארפאסט א ניגון אויף דעם פיוט. | ||
| שורה 69: | שורה 69: | ||
==ביבליאגראפיע== | ==ביבליאגראפיע== | ||
*{{היברובוקס|יעקב שמואל שפיגל|אור ישראל|13608|page=144|קעפל=על השיר 'אכלו משמנים' לשבת חנוכה|באנד=30|שנת הוצאה=טבת תשס"ג|עמ=קמד–קנב}} | *{{היברובוקס|יעקב שמואל שפיגל|אור ישראל|13608|page=144|קעפל=על השיר 'אכלו משמנים' לשבת חנוכה|באנד=30|שנת הוצאה=טבת תשס"ג|עמ=קמד–קנב}} ([https://forum.otzar.org/viewtopic.php?p=737827#p737827 פי-די-עף]) | ||
*הרב פרופ' נריה גוטל, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/in-depth-look/piyut/ichlu-mashmanim-in-depth-look "הקולות לא יחדלון: עיון בפיוט אכלו משמנים"] | *הרב פרופ' נריה גוטל, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/in-depth-look/piyut/ichlu-mashmanim-in-depth-look "הקולות לא יחדלון: עיון בפיוט אכלו משמנים"] | ||
*איתי מרינברג, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/in-depth-look/the-art-of-song/ichlu-mashmanim-amshir אמנות השיר: אכלו משמנים] | *איתי מרינברג, [https://www.nli.org.il/he/discover/music/jewish-music/piyut/articles/in-depth-look/the-art-of-song/ichlu-mashmanim-amshir אמנות השיר: אכלו משמנים] | ||
| שורה 78: | שורה 78: | ||
*{{צ-בוך|מחבר=שמואל פוקס|נאמען=אכלו משמנים|מו"ל=[[קול מבשר]]|סדרה=5>2>1>51#|קישור=https://drive.google.com/file/d/1f28iK2m26HRaLbCm48cUa0s_Pl81vVNh/view}} | *{{צ-בוך|מחבר=שמואל פוקס|נאמען=אכלו משמנים|מו"ל=[[קול מבשר]]|סדרה=5>2>1>51#|קישור=https://drive.google.com/file/d/1f28iK2m26HRaLbCm48cUa0s_Pl81vVNh/view}} | ||
*{{הפיוט והתפילה|622}} | *{{הפיוט והתפילה|622}} | ||
*{{יוטיוב|B1RGY6nBhvo|יונתן שטנצל}} | * [https://www.dropbox.com/scl/fi/n1vs3uml3ld79eeiyjab6/25-Ichli-Mashmanim-Bobov.mp3?rlkey=e8ajge4c3ris9sue671frav0z אכלו משמנים - באבוב] | ||
*{{יוטיוב|B1RGY6nBhvo|יונתן שטנצל}} ([https://www.dropbox.com/scl/fi/r01qf2cj8f31q18te8ij3/23.mp3?rlkey=pru7digmxphscx9colm9uw312&e=1&dl=0 דראפבאקס]) | |||
* [https://drive.google.com/file/d/1ZihXEqWyS3BlwbC0DqAvVtj5kChPWFr7/view אכלו משמנים - קוידינוב] | |||
* [https://www2.kolhalashon.com/#/regularSite/playShiur/39031226/-1/0/false אכלו משמנים - סלונים] | |||
*{{ויקיטקסט|אכלו משמנים|דער פיוט אויף וויקיטעקסט}} | *{{ויקיטקסט|אכלו משמנים|דער פיוט אויף וויקיטעקסט}} | ||
| שורה 87: | שורה 90: | ||
{{פיוטים ופייטנים|פיוטים}} | {{פיוטים ופייטנים|פיוטים}} | ||
[[קאַטעגאָריע:חנוכה]] | [[קאַטעגאָריע:חנוכה לידער]] | ||
[[קאַטעגאָריע:פיוטים]] | [[קאַטעגאָריע:פיוטים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אנאנימע ווערק]] | [[קאַטעגאָריע:אנאנימע ווערק]] | ||
[[he:אכלו משמנים]] | [[he:אכלו משמנים]] | ||