בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,358
רעדאגירונגען
←צווילינג שטעט
ק (החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ") |
|||
| (13 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = capital and largest city of Italy|העב=בירת איטליה|דייטש=Hauptstadt und bevölkerungsreichste Stadt Italiens|}} | |||
<br /> | <br /> | ||
{{יישוב | {{יישוב | ||
| שורה 63: | שורה 64: | ||
רוים שטייט אויף זיבן בערגלעך און האט א שטח פון 1285.31 קוואדראט קילאמעטער. | רוים שטייט אויף זיבן בערגלעך און האט א שטח פון 1285.31 קוואדראט קילאמעטער. | ||
רוים איז אין דעם [[לאציא]] ראיאן פון [[צענטראל איטאליע]] אויפן [[טיבער]] ({{שפראך-it|Tevere}}). דער אריגינעלער יישוב האט זיך אנטוויקלט אויף בערגלעך קעגנאיבער אן איבערפאר לעבן [[טיבער אינזל]], דער איינציגער | רוים איז אין דעם [[לאציא]] ראיאן פון [[צענטראל איטאליע]] אויפן [[טיבער]] ({{שפראך-it|Tevere}}). דער אריגינעלער יישוב האט זיך אנטוויקלט אויף בערגלעך קעגנאיבער אן איבערפאר לעבן [[טיבער אינזל]], דער איינציגער נאטירליכער איבערפאר פונעם טייך אין דעם געגנט. רוים פון די מלכים איז געווארן געבויט אויף זיבן בערגלעך: דאס [[אווענטין בערגל]], דאס [[קייליאוס בערגל]], דאס [[קאפיטאלין בערגל]], דאס [[עסקווילין בערגל]], דאס [[פאלאטין בערגל]], דאס [[קווירינאל בערגל]], און דאס [[ווימינאל בערגל]]. אדורך מאדערנעם רוים פליסט אויך נאך א טייך, דער [[אניען]], וואס פליסט אין טיבער אריין צפון פונעם היסטארישן צענטער. | ||
כאטש דער צענטער פון דער שטאט איז ווייט אומגעפער 24 ק"מ פונעם [[טירענישער ים|טירענישן ים]], ציט זיך די טעריטאריע פון דער שטאט ביז דעם בארטן, וואו עס געפינט זיך די דרום־מערב דיסטריקט [[אסטיע]]. דער צענטער פון רוים האט א הייך צווישן 13 מעטער העכערן ים פלאך (לעבן דעם פאנטעאן) און 139 מעטער איבערן ים פלאך (דער שפיץ פון מאנטע מאריא.<ref> | כאטש דער צענטער פון דער שטאט איז ווייט אומגעפער 24 ק"מ פונעם [[טירענישער ים|טירענישן ים]], ציט זיך די טעריטאריע פון דער שטאט ביז דעם בארטן, וואו עס געפינט זיך די דרום־מערב דיסטריקט [[אסטיע]]. דער צענטער פון רוים האט א הייך צווישן 13 מעטער העכערן ים פלאך (לעבן דעם פאנטעאן) און 139 מעטער איבערן ים פלאך (דער שפיץ פון מאנטע מאריא.<ref> | ||
| שורה 84: | שורה 85: | ||
==טראנספארט== | ==טראנספארט== | ||
רוים ווערט באדינט דורך דריי | רוים ווערט באדינט דורך דריי לופטפעלדער. איטאליע'ס הויפט לופטפעלד איז [[לעאנארדא דא ווינטשי-פיומיטשינא אינטערנאציאנאלער לופטפעלד|לעאנארדא דא ווינטשי לופטפעלד]] וואס ווערט גערופן אויפן נאמען פונעם ערפינדער [[לעאנארדא דא ווינטשי]] (כאטש ער האט געוואוינט אין רוים נאר זעקס יאר, און איז געווען טעטיק מערסטנס אין צפון איטאליע). דער לופטפעלד געפינט זיך אינעם שטעטל [[פיומיטשינא]] אויפן בארטן פון ים. דער לופטפעלד איז א ביסל ווייט פון דעם צענטער פון רוים; זיי זענען פארבינדן דורך א הויך־גיך באן און אן אויטאסטראד. דער עלטערער [[רוים טשאמפינא לופטפעלד]] איז סיי א ציווילער סיי א מיליטערשיר לופטפעלד. מען רופט אים "טשאמפינא לופטפעלד", ווייל ער איז פלאצירט לעבן [[טשאמפינא]], דרום־מערב פון רוים. דער דריטער לופטפעלד איז דער [[ראמא-אורבע]] לופטפעלד, א קליינער לופטפעלד וואס געפינט זיך אומגעפער 6 ק"מ צפון פונעם צענטער פון רוים; דארט פליען מערסט העליקאפטער און פריוואטע פליען. | ||
| שורה 93: | שורה 94: | ||
אין [[1938]], ווען מען האט איינגעפירט די ראסע געזעצן אין איטאליע האבן די אידן פארלוירן זייערע בירגער-רעכטן. אין [[1943]] איז די [[נאצי דייטשלאנד|דייטשע]] מיליטער אנגעקומען קיין רוים און זיי האבן דעפארטירט די אידן אין [[פארניכטונגס לאגער]]ן. ביז ווען די אליאירטע קראפטן האבן באפרייט די שטאט זענען 2,000 געהרגעט געווארן, העלפט פון זיי אין פארניכטונגס לאגערן. | אין [[1938]], ווען מען האט איינגעפירט די ראסע געזעצן אין איטאליע האבן די אידן פארלוירן זייערע בירגער-רעכטן. אין [[1943]] איז די [[נאצי דייטשלאנד|דייטשע]] מיליטער אנגעקומען קיין רוים און זיי האבן דעפארטירט די אידן אין [[פארניכטונגס לאגער]]ן. ביז ווען די אליאירטע קראפטן האבן באפרייט די שטאט זענען 2,000 געהרגעט געווארן, העלפט פון זיי אין פארניכטונגס לאגערן. | ||
היינט צו טאג האט רוים די גרעסטע | היינט צו טאג האט רוים די גרעסטע אידישע קהילה אין איטאליע מיט יידישע מוסדות. די קהילה האט אומגעפער 15,000 אידן און די שטאט פארמאגט צען שולן. | ||
אין 1919 האט מען אנטפלעקט אלטע יידישע קברים פון די טעג פון אוראלט רוים. | אין 1919 האט מען אנטפלעקט אלטע יידישע קברים פון די טעג פון אוראלט רוים. | ||
==ספארט== | ==ספארט== | ||
[[File | [[File | ||
[[פוטבאל]] איז דער פאפולערסטער ספארט אין רוים, ווי אויך אין גאנץ איטאליע. די שטאט איז געווען גאסטגעבער פאר די לעצטע שפילן פון די [[1934 פיפא וועלט בעכער|1934]] און [[1990 פיפא וועלט בעכער]]. דער צווייטער האט מען געשפילט אינעם גרויסן [[אלימפיאדע סטאדיאן, רוים|אלימפיאדע סטאדיאן]]. דער סטאדיאן ווערט געניצט מערסט ווי א שותפותדיקער היים סטאדיאן פאר די לאקאלע פוטבאל גרופעס [[ס ס לאציא]], געגרינדער אין 1900, און [[א ס רומא]], געגרינדעט אין 1927. די רוימישע ספארט קולטור אינטערעסירט זיך זייער אין דעם קאנקורענץ פון די צווי גרופעס פארן דערבי דעלא קאפיטאלע פארמעסט.{{הערה|{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2008/SPORT/football/10/22/first11.derbies/index.html |title= Football First 11: Do or die derbies |publisher=CNN |date={{ר}}22סטו אקטאבער 2008 |accessdate={{ר}}5טן אקטאבער 2014}}}} די פוטבאל שפילער וואס שפילן פאר די גרופעס און זענען אויך געבוירן אין דער שטאט זענען באזונדער פאפולער, ווי למשל די שפילער [[פראנצעסקא טאטי]] און [[דאניעלע דע ראסי]] (ביידע פאר א ס ראמא), און [[אלעסאנדרא נעסטא]] (פאר ס ס לאציא). | [[פוטבאל]] איז דער פאפולערסטער ספארט אין רוים, ווי אויך אין גאנץ איטאליע. די שטאט איז געווען גאסטגעבער פאר די לעצטע שפילן פון די [[1934 פיפא וועלט בעכער|1934]] און [[1990 פיפא וועלט בעכער]]. דער צווייטער האט מען געשפילט אינעם גרויסן [[אלימפיאדע סטאדיאן, רוים|אלימפיאדע סטאדיאן]]. דער סטאדיאן ווערט געניצט מערסט ווי א שותפותדיקער היים סטאדיאן פאר די לאקאלע פוטבאל גרופעס [[ס ס לאציא]], געגרינדער אין 1900, און [[א ס רומא]], געגרינדעט אין 1927. די רוימישע ספארט קולטור אינטערעסירט זיך זייער אין דעם קאנקורענץ פון די צווי גרופעס פארן דערבי דעלא קאפיטאלע פארמעסט.{{הערה|{{cite web|url=http://edition.cnn.com/2008/SPORT/football/10/22/first11.derbies/index.html |title= Football First 11: Do or die derbies |publisher=CNN |date={{ר}}22סטו אקטאבער 2008 |accessdate={{ר}}5טן אקטאבער 2014}}}} די פוטבאל שפילער וואס שפילן פאר די גרופעס און זענען אויך געבוירן אין דער שטאט זענען באזונדער פאפולער, ווי למשל די שפילער [[פראנצעסקא טאטי]] און [[דאניעלע דע ראסי]] (ביידע פאר א ס ראמא), און [[אלעסאנדרא נעסטא]] (פאר ס ס לאציא). | ||
אין רוים איז פארגעקומען די [[זומער אלימפיאדע 1960]], מיט גרויס דערפאלג, ניצנדיק פיל אוראלטע ערטער ווי די ווילא בארגעזע און די באדן פון קאראקאלא פאר די פארשידענע שפילן. אויך האט מען געשאפן א סך נייע געביידעס פאר דער אלימפיאדע, ספעציעל דעם נייעם אלימפיאדע סטאדיאן (וואס מען האט שפעטער פארגרעסערט און באנייט לכבוד דעם 1990 פיפא וועלט בעכער), און דאס אלימפיאדע דארף (''Villaggio Olympic'') געשאפן אין אנהייב ווי א וואוינונג פאר די אטלעטן און שפעטער איבערגעמאכט ווי א וואוינונג געגנט. רוים האט געהאט א הוא אמינא צו האלטן דארט די [[זומער אלימפיאדע 2020]] אבער זיי האבן צוריקגעצויגן זייער אנבאט.<ref name="olympic.org">{{cite web|url=http://www.olympic.org/media?articleid=138217|title=Media|publisher=Olympic.org|accessdate=15טן סעפטעמבער 2011}}</ref><ref name="Bladesplace.id.au">{{cite web|url=http://www.bladesplace.id.au/olympic-games-candidates.html |title=Candidate Cities for Future Olympic Games |publisher=Bladesplace.id.au |accessdate=17טן אקטאבער 2009}}</ref> | אין רוים איז פארגעקומען די [[זומער אלימפיאדע 1960]], מיט גרויס דערפאלג, ניצנדיק פיל אוראלטע ערטער ווי די ווילא בארגעזע און די באדן פון קאראקאלא פאר די פארשידענע שפילן. אויך האט מען געשאפן א סך נייע געביידעס פאר דער אלימפיאדע, ספעציעל דעם נייעם אלימפיאדע סטאדיאן (וואס מען האט שפעטער פארגרעסערט און באנייט לכבוד דעם 1990 פיפא וועלט בעכער), און דאס אלימפיאדע דארף (''Villaggio Olympic'') געשאפן אין אנהייב ווי א וואוינונג פאר די אטלעטן און שפעטער איבערגעמאכט ווי א וואוינונג געגנט. רוים האט געהאט א הוא אמינא צו האלטן דארט די [[זומער אלימפיאדע 2020]] אבער זיי האבן צוריקגעצויגן זייער אנבאט.<ref name="olympic.org">{{cite web|url=http://www.olympic.org/media?articleid=138217|title=Media|publisher=Olympic.org|accessdate=15טן סעפטעמבער 2011}}</ref><ref name="Bladesplace.id.au">{{cite web|url=http://www.bladesplace.id.au/olympic-games-candidates.html |title=Candidate Cities for Future Olympic Games |publisher=Bladesplace.id.au |accessdate=17טן אקטאבער 2009}}</ref> | ||
| שורה 107: | שורה 108: | ||
יעדע יאר אין מאי ווערט געהאלטן אין רוים דער מייסטער טעניס טורניר. אין די יארן נאך דער צווייטער וועלט-מלחמה איז ציקלען געווען גאנץ פאפולער, אבער היינט נישט אזוי שטארק. | יעדע יאר אין מאי ווערט געהאלטן אין רוים דער מייסטער טעניס טורניר. אין די יארן נאך דער צווייטער וועלט-מלחמה איז ציקלען געווען גאנץ פאפולער, אבער היינט נישט אזוי שטארק. | ||
== זעט אויך == | == זעט אויך == | ||
* [[קאלאסעום]] | * [[קאלאסעום]] | ||
| שורה 123: | שורה 116: | ||
{{הויפטשטעט פונעם אייראפעישן פארבאנד}} | {{הויפטשטעט פונעם אייראפעישן פארבאנד}} | ||
{{אייראפע | {{שטומף|געאגראפיע פון אייראפע}} | ||
[[קאַטעגאָריע:רוים]] | [[קאַטעגאָריע:רוים]] | ||
[[קאַטעגאָריע:הויפטשטעט אין אייראפע]] | [[קאַטעגאָריע:הויפטשטעט אין אייראפע]] | ||
[[קאַטעגאָריע:שטעט אין איטאליע]] | [[קאַטעגאָריע:שטעט אין איטאליע]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
[[קאַטעגאָריע: | [[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:רומא]] | |||