בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,371
רעדאגירונגען
שינוי סדר
אין תקציר עריכה |
(שינוי סדר) |
||
| שורה 31: | שורה 31: | ||
די עזה פאס איז {{איינהייטן|25|mi|km|קורץ=יא}} לאנג און {{איינהייטן|3.7|-|7.5|mi|km|קורץ=יא}} ברייט, פארמאגנדיג א שטח פון {{איינהייטן|140|sqmi|km2|קורץ=יא}}. איר באפלעקערונג איז געשאצט אויף איבער צוויי מיליאן, פון וועלכע א מערהייט זענען סוני מוסלומענער. עזה פּאַס, כאטש דאס נישט זיין אנערקענט אלס א {{טערמין|דע יורי|לויט'ן געזעץ|דע יורי}} טייל פון קיין איין עקזיסטירנדן לאַנד, איז פון די געדיכט-באוואוינטסטע ערטער איבער די וועלט, און האט א הויכע געבורט-ראטע. די געגענט איז ארעם און ליידט פון א הויכע ארבעטסלאזיגקייט ראטע, מיט איבער 75% פון די באפעלקערונג אנגעוויזן אויף הומאניטערשע הילף. דער ערשטער אקוראטער צענזוס, דורכגעפירט אין סעפטעמבער 1967, האט געוויזן אַ באַפעלקערונג קלענער ווי פריער געשאַצט דורך די [[פאראייניגטע פעלקער|פאַראייניגטע פעלקער]] [[פאראייניגטע פעלקער רעליעף און וואָרקס אַגענטור פאַר פּאַלעסטינע פּליטים אינעם נאָנטן מזרח|אונרא אגענטור]] (UNRWA) אָדער דורך עגיפטן, מיט כמעט האלב פון די מענטשן וואוינענדיג אין פליטים לאגערן. די באפעלקערונג איז געוואקסן פון 1,899,291 אין 2017 צו א געשאצטע 2,226,544 אין 2023. באפעלקערונג געדיכטקייט (2023) איז 15,609 מענטשן פּער קוואדראט מייל (6,024 מענטשן פּער קוואדראט קילאמעטער). | די עזה פאס איז {{איינהייטן|25|mi|km|קורץ=יא}} לאנג און {{איינהייטן|3.7|-|7.5|mi|km|קורץ=יא}} ברייט, פארמאגנדיג א שטח פון {{איינהייטן|140|sqmi|km2|קורץ=יא}}. איר באפלעקערונג איז געשאצט אויף איבער צוויי מיליאן, פון וועלכע א מערהייט זענען סוני מוסלומענער. עזה פּאַס, כאטש דאס נישט זיין אנערקענט אלס א {{טערמין|דע יורי|לויט'ן געזעץ|דע יורי}} טייל פון קיין איין עקזיסטירנדן לאַנד, איז פון די געדיכט-באוואוינטסטע ערטער איבער די וועלט, און האט א הויכע געבורט-ראטע. די געגענט איז ארעם און ליידט פון א הויכע ארבעטסלאזיגקייט ראטע, מיט איבער 75% פון די באפעלקערונג אנגעוויזן אויף הומאניטערשע הילף. דער ערשטער אקוראטער צענזוס, דורכגעפירט אין סעפטעמבער 1967, האט געוויזן אַ באַפעלקערונג קלענער ווי פריער געשאַצט דורך די [[פאראייניגטע פעלקער|פאַראייניגטע פעלקער]] [[פאראייניגטע פעלקער רעליעף און וואָרקס אַגענטור פאַר פּאַלעסטינע פּליטים אינעם נאָנטן מזרח|אונרא אגענטור]] (UNRWA) אָדער דורך עגיפטן, מיט כמעט האלב פון די מענטשן וואוינענדיג אין פליטים לאגערן. די באפעלקערונג איז געוואקסן פון 1,899,291 אין 2017 צו א געשאצטע 2,226,544 אין 2023. באפעלקערונג געדיכטקייט (2023) איז 15,609 מענטשן פּער קוואדראט מייל (6,024 מענטשן פּער קוואדראט קילאמעטער). | ||
==געאגראפיע== | |||
די עזה פאס איז א שמאל-לענגליכע לאנד־פּאס ביים ים־ברעג פון [[מיטלענדישן ים]]. עס ציט זיך {{איינהייטן|25|mi|km|קורץ=יא}} אין די לענג, און {{איינהייטן|3.7|-|7.5|mi|km|קורץ=יא}} ברייט. עס טיילט מיט א {{איינהייטן|32|mi|km|קורץ=יא}} גרעניץ מיט מדינת ישראל אויף צפון און מערב, און {{איינהייטן|7|mi|km|קורץ=יא}} מיט עגיפטן אויף דרום. די טעריטאריע איז איינגעטיילט אין פינף אדמיניסטראטיווע גובערניעס, פון צפון צו דרום: [[צפון עזה]], [[עזה]] גובערניע, [[דיר אל-באלאח]], [[חאן יונעס]], און [[רפיח]] אין דרום. | |||
[[טאפאגראפיע|טאפאגראפיש]] איז די עזה פאס צוזאמגעשטעלט פון דריי בערגל־קייטן ({{טערמין|ridges|בארגרוקנס}}) ביים ברעג, וואס באשטייען פון אלטע ווינט-געשאפענע זאמדשטיינער, צעטיילט דורך "[[וואדי]]" טייכלעך. אין אלגעמיין איז עזה א רעלאטיוו פלאכער ברעג־פּלוין מיט [[זאמד דונעס]] (טרוקענע זאמד בערגלעך) ביי די ברעגעס. | |||
טעמפּעראטורן זענען דורכשניטליך אין די מיטעלע 50ער °F (אומגעפער 13 °C) אין די ווינטער און אין דער העכערע 70ער צו נידריגע 80ער °F (מיטעלע צו העכערע 20ער °C) אין זומער. די געגנט באקומט א דורכשניט פון ארום {{איינהייטן|12.5|in|mm|קורץ=יא}} פון רעגן יערליך. | |||
==עקאנאמיע== | |||
די לעבנס באדינגונגען אין עזה פאס זענען טיפּיש ארעם צוליב א צאל סיבות: דער ענג־געדעכטע און שנעל־וואקסנדע באַפעלקערונג פונעם געגנט (די געגנט'ס וואוקס ראטע איז איינער פון די העכסטע אין דער וועלט); אומצופרידנשטעלנדע וואסער, אָפּגאַנג און עלעקטרישע באדינונגען; הויכע ראטעס פון אַרבעטסלאזיגקייט; און, פון סעפטעמבער 2007, סאנקציעס וואס [[מדינת ישראל]] האט ארויפגעלייגט אויף דעם ראיאן. | |||
[[אגריקולטור]] איז די עקאנאמישע הויפטשטיצע פון דער ארבעטנדע באפעלקערונג, און כמעט דריי־פערטל פון דער ערד שטח איז אונטער קולטיוואציע. די הויפּט גערעטעניש, [[ציטרוס]] פרוכט, ווערט אנגעבויט אויף באוואסערטע ערד און ווערט עקספּארטירט צו אייראפּע און אנדערע מארקפלעצער אונטער אראנזשירונג מיט מדינת ישראל. טראָק פלאַנצן, ווייץ און איילבירטן ווערן אויך אנגעבויט. לייכטע [[אינדוסטריע]] און האנטווערק זענען צענטרירט אין [[עזה]], די הויפּט־שטאט פון דער געגנט. | |||
אין פּאליטיש סטאבילע צייטן, טוען אזויפיל ווי א צענטל פון די פּאלעסטינער באפעלקערונג רייזן טעגליך קיין מדינת ישראל (וואו זיי זענען נישט ערלויבט צו בלייבן איבער־נאכט) צו ארבעטן אין איינפאכע דזשאבס. פאליטישע שפּאנונג און אויסברוכן פון געוואלדטאטן האבן אפט געפירט דערצו אז די מדינת ישראל אויטאריטעטן זאלן פארמאכן די גרעניץ פאר לענגערע צייט־אפּשניטן, מאכנדיג פילע פּאלעסטינער ארבעטסלאז. אלס רעזולטאט איז צושטאנד געקומען א בליענדע שמאגלונג אינדוסטריע, באזירט אויף א נעץ פון אונטערערדישע טונעלן וואס פארבינדן טיילן פון עזה פאס מיט די דערנעבנדע [[עגיפטן]]. די טונעלן האבן צוגעשטעלט פאר פאלעסטינער צוטריט צו סחורות ווי שפייז, ברענשטאף, מעדיצין, עלעקטראניקס און וואפן. | |||
==היסטאריע== | ==היסטאריע== | ||
| שורה 136: | שורה 151: | ||
אום אקטאבער 7, 2023 – שמיני עצרת תשפ"ד – האט חאמאס אנגעהויבן א קאארדינירטן לאנד, ים און לופט אטאקע וואס האט איבערראשט מדינת ישראל. אמווייניגסטנס 1,200 ישראלים, ציווילע און סאלדאטן, זענען אומגעקומען אין די אטאקעס — דער טויטליכסטער טאג פאר מדינת ישראל זינט איר אומאפהענגיקייט — און אומגעפער 250 זענען געפאנגען געווארן אלס משכונות. דער ענטפער פון מדינת ישראל האט געפירט צו הונדערטער טויטע אינעם עזה פּאַס אין דעם זעלבן טאג. דעם אנדערן טאג האט מדינת ישראל [[2023 מדינת ישראל–חאמאס קריג|דערקלערט מלחמה]], צום ערשטן מאל זינט דער [[יום כיפור מלחמה]] אין 1973, מיט'ן ציל צו אויסמעקן חאמאס. | אום אקטאבער 7, 2023 – שמיני עצרת תשפ"ד – האט חאמאס אנגעהויבן א קאארדינירטן לאנד, ים און לופט אטאקע וואס האט איבערראשט מדינת ישראל. אמווייניגסטנס 1,200 ישראלים, ציווילע און סאלדאטן, זענען אומגעקומען אין די אטאקעס — דער טויטליכסטער טאג פאר מדינת ישראל זינט איר אומאפהענגיקייט — און אומגעפער 250 זענען געפאנגען געווארן אלס משכונות. דער ענטפער פון מדינת ישראל האט געפירט צו הונדערטער טויטע אינעם עזה פּאַס אין דעם זעלבן טאג. דעם אנדערן טאג האט מדינת ישראל [[2023 מדינת ישראל–חאמאס קריג|דערקלערט מלחמה]], צום ערשטן מאל זינט דער [[יום כיפור מלחמה]] אין 1973, מיט'ן ציל צו אויסמעקן חאמאס. | ||
==דרויסנדיגע לינקס== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||