מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "דעלטע" ב־"דעלטא"
ק (החלפת טקסט – "היינטיק" ב־"היינטיג") |
ק (החלפת טקסט – "דעלטע" ב־"דעלטא") |
||
| (13 מיטלסטע ווערסיעס פון 6 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = major river in northeastern Africa|העב=נהר|דייטש=Strom in Afrika und längster Fluss der Erde|}} | |||
{{טייך | {{טייך | ||
| קוואל = ווייסער נילוס | | קוואל = ווייסער נילוס | ||
| שורה 34: | שורה 35: | ||
כאטשיק אז [[וויקטאריע אזערע]] ווערט גערעכנט צו דעם ווארצל פון נילוס, אבער אויכעט צו וויקטאריע אזערע גיסן זיך אריין א פאר טייכן. דער לענגסטער טייך-ארעם גייט ארויס פון ניונגוואו-וואלד (Nyungwe Forest) אין [[רוואנדע]]. ער פליסט דורך די טייכן רוקאַראַראַ (Rukarara), מוואגא (Mwogo), נייבאַראָנגאָ (Nyabarongo) און קאַגעראַ (Kagera) און גיסט זיך אריין אין וויקטאריע אזערע אין [[טאנזאניע]] לעבן דער שטאט בוקאָבאַ (Bukoba) וואס אירע איינוואוינער אפגעשאצט ארום-100,000 נפש. | כאטשיק אז [[וויקטאריע אזערע]] ווערט גערעכנט צו דעם ווארצל פון נילוס, אבער אויכעט צו וויקטאריע אזערע גיסן זיך אריין א פאר טייכן. דער לענגסטער טייך-ארעם גייט ארויס פון ניונגוואו-וואלד (Nyungwe Forest) אין [[רוואנדע]]. ער פליסט דורך די טייכן רוקאַראַראַ (Rukarara), מוואגא (Mwogo), נייבאַראָנגאָ (Nyabarongo) און קאַגעראַ (Kagera) און גיסט זיך אריין אין וויקטאריע אזערע אין [[טאנזאניע]] לעבן דער שטאט בוקאָבאַ (Bukoba) וואס אירע איינוואוינער אפגעשאצט ארום-100,000 נפש. | ||
דער ווייסער נילוס גייט ארויס פון וויקטאריע אזערע אין [[ריפאָן-פאַלן]] (Ripon Falls) לעבן דזשינזשאַ (Jinja), אוגאנדע, אין א נאמען "וויקטאריע-נילוס". ער פליסט ארום-500 ק"מ צו דער ריכטונג פון [[קיאָגאַ אזערע]] און פון דארטן צו [[אַלבערט אזערע]]. נאך זיין ארויסגאנג פון אלבערט אזערע, באקומט ער דעם נאמען "אלבערט-נילוס". ווען גייט ער ארויס פון אלבערט אזערע פליסט דער טייך קיין סודאן. אין דעם שטאט | דער ווייסער נילוס גייט ארויס פון וויקטאריע אזערע אין [[ריפאָן-פאַלן]] (Ripon Falls) לעבן דזשינזשאַ (Jinja), אוגאנדע, אין א נאמען "וויקטאריע-נילוס". ער פליסט ארום-500 ק"מ צו דער ריכטונג פון [[קיאָגאַ אזערע]] און פון דארטן צו [[אַלבערט אזערע]]. נאך זיין ארויסגאנג פון אלבערט אזערע, באקומט ער דעם נאמען "אלבערט-נילוס". ווען גייט ער ארויס פון אלבערט אזערע פליסט דער טייך קיין סודאן. אין דעם שטאט פאראייניגט ער זיך מיט א גרויסן טייך וואס זיין לענג איז כ-720 ק"מ, און באקומט ער דעם נאמען " דער ווייסער-נילוס". דער נאמען שטאמט פון א ווייסן מאטעריאל וואס ווערט געשמעלצט אין זיין וואסער. אין סודאן דער טייך ממשיך זיין צו פליסן ביז [[חאַרטאָם]]. | ||
=== דער בלויער נילוס === | === דער בלויער נילוס === | ||
דער בלויער נילוס און דער ווייסער נילוס | דער בלויער נילוס און דער ווייסער נילוס פאראייניגן זיך אין חאַרטאָם, (סודאן הויפט שטאט) און פון דארטן פליסט דער פאראייניגטער טייך דורך [[עגיפטן]] ביז דעם [[מיטלענדישער ים]]. אין וועג ער פארבינדט זיך מיט דעם עטברה-טייך. דער פארעם פון דעם נילוס-אויסגוס צו דעם מיטלענדישן ים ענליך צו דעם [[גריכישער אלפאבעט|גריכישן]] בוכשטאב '''דעלטא''' (Δ), און דעריבער די געגענט איז גערופן "דער נילוס דעלטא". | ||
מיט דעם נילוס וואסער, פליסט אויך א באדן-שיכט וואס זאמלט זיך איין אין ''' | מיט דעם נילוס וואסער, פליסט אויך א באדן-שיכט וואס זאמלט זיך איין אין '''דעלטא''', וועגן דער אפשוואכונג פון דעם טייך-פלוס מאכטיקייט. די אפשווענקונג פאבריצירט אין '''דעלטא''' א פעסטיקע ערד-פלאץ, פרוכטפּערדיקע און גוטע פאר די לאנדווירטשאפט. | ||
90% פון דעם וואסער, און -96% פון דעם באדן-שיכט פון דעם נילוס שטאמען פון עטיאפיע. 59% פון דעם וואסער שטאמען פון דעם בלויען נילוס. און די רעשט, פון דעם ווייסן נילוס, און פון פארשיידענע ריטשקעס וואס גיסן זיך אריין צום נילוס. | 90% פון דעם וואסער, און -96% פון דעם באדן-שיכט פון דעם נילוס שטאמען פון עטיאפיע. 59% פון דעם וואסער שטאמען פון דעם בלויען נילוס. און די רעשט, פון דעם ווייסן נילוס, און פון פארשיידענע ריטשקעס וואס גיסן זיך אריין צום נילוס. | ||
| שורה 49: | שורה 50: | ||
== דער דעמאגראפישע איינפלוס פון דעם נילוס == | == דער דעמאגראפישע איינפלוס פון דעם נילוס == | ||
דער נילוס שניידט דורך דער שטאט [[חארטום]], די [[הויפטשטאט]] פון [[סודאן]], און די שטאט [[קאהיר]]. די צוויי שטאטן באציען זיך צו דעם נילוס ווי א קאנקרעטער לעבן-הויפט-אדער, ווייל ער איז דער איינציקער | דער נילוס שניידט דורך דער שטאט [[חארטום]], די [[הויפטשטאט]] פון [[סודאן]], און די שטאט [[קאהיר]]. די צוויי שטאטן באציען זיך צו דעם נילוס ווי א קאנקרעטער לעבן-הויפט-אדער, ווייל ער איז דער איינציקער וויכטיגער וואסער-ווארצל אין א געגענט פון אן אויסגעטרוקענטער [[מדבר]]. און פאקטיש באמערקט מען אז די איינוואוינערס פארשפרייטונג אין [[עגיפטן]] און [[סודאן]] איז אזוי: אז דער גרעסערער טייל פון די איינוואוינערס, און רוב שטעט זענען באזעצן אויף דעם נילוס ברעגן. | ||
== דער נילוס אין תורה == | == דער נילוס אין תורה == | ||
[[טעקע:ST-Nile-Cairo.jpg|left |ממוזער|250px|דער נילוס און די פיראמידן]] | [[טעקע:ST-Nile-Cairo.jpg|left |ממוזער|250px|דער נילוס און די פיראמידן]] | ||
די ערשטע | די ערשטע ערשיינונג פון דעם נילוס אין דער תורה איז אין אנהייב [[ספר בראשית]] (פרק ב, פס' י"א-י"ב) דארטן איז דערציילט אויף א טייך וואס דרייט זיך אין עדן, און טרינקט אן דעם גארטן (מ'מיינט צו [[גן עדן]]), לויט דער תורה דערציילונג, דער טייך שיידט זיך אפ אויף פיר טייכן, און איינע פון די טייכן איז דער נילוס - "שם האחד פישון הוא הסבב את כל ארץ החוילה אשר שם הזהב, וזהב הארץ ההיא טוב שם הבדלח ואבן השהם". און [[רש"י]] טייטשט אויפן פלאץ - "פישון, הוא נילוס נהר מצרים ועל שם שמימיו מתרבין ועולין ומשקין את הארץ נקרא פישון כמו ופשו פרשיו. דבר אחר פישון שהוא מגדל פשתן שנאמר בישעיה אצל מצרים ובושו עובדי פשתים". | ||
די קומעדיקע טרעפונג מיט דעם נילוס איז ווען [[פרעה]] גיט צו די אידן זיך באזעצן אין לאנד [[גושן]], וואס ווי זעט אויס זי איז די | די קומעדיקע טרעפונג מיט דעם נילוס איז ווען [[פרעה]] גיט צו די אידן זיך באזעצן אין לאנד [[גושן]], וואס ווי זעט אויס זי איז די דעלטא פון דעם נילוס. | ||
דאס אנדערע מאל וואס אין איר דעשיינט דעם נילוס איז אין אנהייב פון [[שמות]], ווען [[יוכבד]], [[משה רבנו|משהס]] מאמע באהאלט אים אין א [[גומא]] קאסטן אין דעם נילוס, און לאזט זיין שוועסטער [[מרים הנביאה|מרים]] צו זיך באהאלטן צווישן די [[טאטראק-פלאנץ]] און אכטונג צו געבען אויף אים. | דאס אנדערע מאל וואס אין איר דעשיינט דעם נילוס איז אין אנהייב פון [[שמות]], ווען [[יוכבד]], [[משה רבנו|משהס]] מאמע באהאלט אים אין א [[גומא]] קאסטן אין דעם נילוס, און לאזט זיין שוועסטער [[מרים הנביאה|מרים]] צו זיך באהאלטן צווישן די [[טאטראק-פלאנץ]] און אכטונג צו געבען אויף אים. | ||
| שורה 77: | שורה 78: | ||
וויקיפעדיע אין העברעיש [[W:HE:נילוס|נילוס]] | וויקיפעדיע אין העברעיש [[W:HE:נילוס|נילוס]] | ||
== הערות == | == הערות == | ||
{{רעפערענצן}} | |||
| שורה 84: | שורה 85: | ||
[[קאַטעגאָריע:טייכן]] | [[קאַטעגאָריע:טייכן]] | ||
[[קאַטעגאָריע:אפריקע]] | [[קאַטעגאָריע:אפריקע]] | ||
[[קאטעגאריע: | [[קאטעגאריע:אויף יידיש]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:וויכטיגע ארטיקלען]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:נילוס]] | |||