אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אקדמות"

דער פיוט איז נתחבר געווארן אלס "רשות" און אריינפיר פאר'ן "מתורגמן", וועלכער פלעגט איבערזעצן די פסוקים פון דער קריאה אויף אראמיש, א מנהג וואס איז געווען איינגעפירט יעדן וואך ביי [[קריאת התורה]] בימי חז"ל ביז סוף תקופת ה[[גאונים]]{{הערה|שם=רמבםיבי|{{רמב"ם|תפילה|יב|י}}. דער מנהג איז געבליבן ביז היינט ביי די [[תימנים]].}}, און איז פארבליבן אין רבי מאיר'ס צייטן אין שבועות און שביעי של פסח{{הערה|זעט {{תנ"ך|שמות|כ|יג|מפרש=חזקוני}}: "בעצרת שהיא דוגמא מתן תורה, ומתרגמינן הדברות"; {{בבלי|מגילה|כד|א|מפרש=תוספות}}: "והא שאנו מתרגמין הפטרות של פסח ועצרת טפי משאר י״ט, לפי שהן מדברות בנס היום כדי לפרסם הנס, וכן במתן תורה כדי לפרסם הנס". זעט אויך {{על התורה||כל בו, נ"ב|Kol_Bo_52}}: "ונהגו בשביעי של פסח ובראשון של עצרת, לתרגם הפרשה כלה כדי להבין לנשים ולעמי הארץ הנסים והנפלאות, ולשכך אזנם ויתנו לשם שבח והודאה על הדבר וכו'".}}{{ביאור|אין אשכנז האט מען מתרגם געווען מיט דעם [[תרגום ירושלמי]], וואס לייגט צו מדרשים און ערקלערונגען. אויך האט מען צוגעלייגט לענגערע פיוטים אויף אראמיש, אזוי ווי די מנהג אין ארץ ישראל – אנדערש ווי אין בבל וואס מען האט געניצט [[תרגום אונקלוס]]. די עשרת הדברות זענען געזאגט געווארן מיטן טעם העליון וואס צעטיילט זיי אין צען באזונדערע פסוקים, ווי דער דין אז מען איז דוקא מתרגם יעדן פסוק באזונדער{{הערה|שם=רמבםיבי}}. צווישן די פסוקים זענען געזאגט געווארן לענגערע פיוטים, וואס זענען גערופן געווארן "דיברות", צוליב וואס זיי הייבן זיך אן "דיברא"{{הערה|{{אוצר החכמה|יונה פרנקל|מחזור שבועות לפי מנהגי בני אשכנז לכל ענפיהם|602835|page=8|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תש"ס|עמ=י-יא|מבוא}}; {{צ-בוך|מחבר=יוסף יהלום, מיכאל סוקולוף|נאמען=שירת בני מערבא|מקום הוצאה=ירושלים|מו"ל=האקדמיה הלאומית הישראלית למדעים|שנת הוצאה=תשנ"ט}}.}}.}}. דער רשות פלעגט געזאגט ווערן פאר'ן אנהייבן מתרגם צו זיין – ד"ה נאכן ערשטן פסוק. אויך שפעטער ווען דאס מתרגם זיין האט שוין נישט אנגעהאלטן, האט מען אבער ממשיך געווען צו זאגן דעם פיוט פון אקדמות ביי קריאת התורה{{ביאור|צוערשט איז דאס געשריבן געווארן אלס השערה דורך: {{אוצר החכמה|רבי שלמה חעלמא (תע"ו–תקמ"א)|שלחן תמיד|147645|page=120|באנד=ב|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשס"ד|מו"ל=מכון ירושלים|עמ=קד|ב|אבאנענטן=יא|לינק טעקסט=סי' יט, זר זהב, אות ג}}; {{היברובוקס|מהר"ם אש|זכרון יהודה|38596|page=76}}; {{היברובוקס|רבי וואלף היידנהיים|הבנת המקרא|33682|page=66|עמ=סוף חומש שמות}}, און נאך. שפעטער איז געדרוקט געווארן דער מחזור ויטרי וואס ברענגט דעם מנהג מתרגם צו זיין אין שביעי של פסח ({{שיתופתא|Machzor_Vitry,_Laws_of_Pesach/107|סימן ק"ז}}) און שבועות ({{שיתופתא|Machzor_Vitry,_Order_of_Shavuot/286|סדר שבועות}}), און ער איז מעתיק א צאל רשויות וואס דער מתרגם פלעגט דאן זאגן (דער פיוט אקדמות זעלבסט ווערט נישט דערמאנט דארט, אבער עס ווערט דארט געברענגט א צווייטער רשות פון ר"מ ש"ץ, "אילו כל נימין"). די השערה איז אממערסטנס באשטעטיגט געווארן ווען עס זענען געפונען געווארן אריגינעלע כתבי יד פון מחזורים וואס שטעלן אריין אקדמות אינאיינעם מיט די תרגומים און זייערע פיוטים אין איין מחזור{{הערה|{{לינק|אדרעס=https://www.nli.org.il/he/manuscripts/NNL_ALEPH990001218920205171/NLI#$FL28231436|קעפל=מחזור מנהג אשכנז לשבועות ולסוכות|זייטל=וועבזייטל פון [[מדינת ישראל נאציאנאלע ביבליאטעק]]|עמודים=65}}}} שטייט אויפ'ן קעפל "רשות למתרגם יסוד רבינו מאיר ש"ץ". {{ש}}נאך צוויי פיוטי תרגום זענען אנגעקומען צו די געדרוקטע מחזורים אויף שבועות: [[ארכין]], בעפאר'ן ליינען די עשרת הדיברות, און [[יציב פתגם]], בעפאר די הפטורה פון צווייטן טאג. זיי ביידע ווערן אבער פיל ווייניגער געזאגט ווי אקדמות.}}. עס איז אויך פארהאן א רשות למתרגם אויף שביעי של פסח פון רבי מאיר ש"ץ{{הערה|{{אוצר החכמה|יונה פרענקל|מחזור לפי מנהגי בני אשכנז לכל ענפיהם - פסח|602836|page=659|מקום הוצאה=ירושלים|שנת הוצאה=תשנג|עמ=608}}}}.

אין ווירמייזא זעלבסט איז אבער דער מנהג געווען נישט צו זאגן אקדמות<ref>{{צ-בוך|מחבר=רבי יוזפא שמש|נאמען=מנהגי וורמיישא|עמ=אות קד}}</ref>. רבי יהודה ליווא קירכהיים ברענגט אז די סיבה דערצו ווערט אנגעגעבן וויבאלד עס איז געווען א חזן אין ווירמייזא וואס האט געזאגט אקדמות מיט א זיסער שטימע און גרויס כוונה, און ווי נאר ער האט געענדיגט איז ער נפטר געווארן. ער טענה'ט אבער דערויף, אז דאס צייגט בלויז אויף דאס חשיבות פונעם פיוט, און עס וואלט געדארפט ברענגען עס צו זאגן יאר יערליך מיט גרויס כוונה. דערפאר זאגט ער אז ס'איז דא אן אנדערער טעם דערביי וואס איז נישט באקאנט{{הערה|{{אוצר החכמה|2=מנהגות וורמייזא|3=147397|page=307}}}}.