אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:נאצי געטאס"

399 בייטן אראפגענומען ,  פֿאַר 1 יאָר
צופאסונג צום קעפל, בלוי־לינקס...
ק (החלפת טקסט – "געוועזן" ב־"געווען")
(צופאסונג צום קעפל, בלוי־לינקס...)
 
(15 מיטלסטע ווערסיעס פון 5 באַניצער נישט געוויזן.)
שורה 1: שורה 1:
[[טעקע:Krakow_Ghetto_Gate_73170.jpg|left|thumb|250px|טויער פון דער [[קראקעווער געטא]]]]
{{דעסקריפציע|געטאס אין נאצי-אקופירטע אייראפע}}[[טעקע:Krakow_Ghetto_Gate_73170.jpg|left|thumb|250px|טויער פון דער [[קראקעווער געטא]]]]
דאס ווארט '''געטא''' שטאמט פון [[איטאליעניש]]. אין דער [[מיטל אלטער]] אין [[איטאליע]] זענען געווען קליינע היימישע דערפלאך ווו אידן האבן געוווינט מיט אן אייגענער [[קולטור]]. די ערשטע געטא איז געווען אין [[ווענעדיג]].
'''נאצי געטאס''' זענען געווען [[געטא]]ס וואס די [[נאצי]]ס האבן אוועקגעשטעלט אין נאצי-אקופירטע [[מזרח-אייראפע]], דורכאויס דער [[צווייטער וועלט מלחמה]], וואו די דייטשן האבן קאנצענטרירט די אידן אין די תקופה פונעם [[חורבן אייראפע]].


[[כסליו]] [[ה'ת"ש]] (סוף 1939) האט דער נאציסטישער הויפט קאמאנדאנט [[ריינהארד היידריך]] באפעלט צו צענטראליזירן און צונויפנעמען אלע אידן פון מזרח [[פוילן]] אין איינציקע ענגע וואוינונג-פערטלעך וואס זאל זיין נעבן א קרייצוועג פון באנען.


== געטאָס בעת דער צװײטער װעלט מלחמה ==
די געטאס האבן באדינט די נאציס צו קאנטראלירן אויף די אידן, און קענען אויספירן זייער [[אידיאלאגיע]] פון פארניכטן דעם אידישן פאלק. אין די געטאס האט מען שטארק געפייניקט און דערנידערט די אידן [[גייסט]]ליך און פיזיש, ארום 20 פראצענט אידן פון די גרויסע געטאס זענען געשטארבן פון [[פיין]], [[געצוונגטע ארבעט]], [[הונגער]] אא"וו. אבער פאר די דרויסנדיקע וועלט האבן די נאציס באהאלטן זייערע אומפארשעמטע אקטן, און דערקלערט אז די געטאס זענען גוטע [[אויטאנאמיע|אויטאנאמישע]] פלעצער פאר די אידן.
דאָס װאָרט '''געטאָ''' אין באַציונג צו די [[שואה|קאַטעסטראָפע פונעם אידנטום]] אין דער [[צװײטער װעלט מלחמה]], איז אַ וואוינונג־פערטל וואוּ די [[דייטשלאַנד|דייטשן]] האָבן באַװעגט אַהין [[איד]]ן איבערהויפּט פון [[מזרח אייראפע|מזרח־אײראָפּע]] בשעת דער צװײטער־װעלט־קריג.
 
[[כסליו]] [[ה'ת"ש]] (סוף 1939) האט דער נאציסטישער הויפט קאמאנדאנט [[ריינהארד היידריך]] באפעלט צו צענטראליזירן און צונויפנעמען אלע אידן פון מזרח [[פוילן]] אין איינציקע ענגע וווינונג-פערטלעך וואס זאל זיין נעבן א קרייצוועג פון באנען.
 
די געטאס האבן באדינט די [[נאצי]]ס צו קאנטראלירן אויף די אידן, און קענען אויספירן זייער [[אידיאלאגיע]] פון פארניכטן דעם אידישן פאלק. אין די געטאס האט מען שטארק געפייניקט און דערנידערט די אידן [[גייסט]]ליך און פיזיש, ארום 20 פראצענט אידן פון די גרויסע געטאס זענען געשטארבן פון [[פיין]], [[געצוונגטע ארבעט]], [[הונגער]] אא"וו. אבער פאר די דרויסנדיקע וועלט האבן די נאציס באהאלטן זייערע אומפארשעמטע אקטן, און דערקלערט אז די געטאס זענען גוטע [[אויטאנאמיע|אויטאנאמישע]] פלעצער פאר די אידן.


די גרעסטע געטא איז געווען די [[ווארשעווער געטא]] מיט ארום 450,000 מענטשן און דערנאך [[לאדזשער געטא]] מיט ארום 200 טויזנט מענטשן. די נאציס האבן באשטימט א [[יודענראט]] (א ראט פון אידן) זאל קאנטראלירן און מאכן ארדענונג אין די געטאס.
די גרעסטע געטא איז געווען די [[ווארשעווער געטא]] מיט ארום 450,000 מענטשן און דערנאך [[לאדזשער געטא]] מיט ארום 200 טויזנט מענטשן. די נאציס האבן באשטימט א [[יודענראט]] (א ראט פון אידן) זאל קאנטראלירן און מאכן ארדענונג אין די געטאס.
שורה 20: שורה 16:
* [[דערצאיונג]]: אין געטא איז נישט געווען קיין פארמאלע [[שולע]]ס פאר קינדער, נאר אומפארמאלע שולעס וואס זייער ווייניק קינדער האבן זיך מיטגעטיילט. אזוי האבן די קינדער זיך געדרייט פוסט און ליידיג אין די גאסן אין פארלויף פון 3 יאר.
* [[דערצאיונג]]: אין געטא איז נישט געווען קיין פארמאלע [[שולע]]ס פאר קינדער, נאר אומפארמאלע שולעס וואס זייער ווייניק קינדער האבן זיך מיטגעטיילט. אזוי האבן די קינדער זיך געדרייט פוסט און ליידיג אין די גאסן אין פארלויף פון 3 יאר.
* [[אידישקייט]]: די נאציס האבן פארבאטן צו איינפירן אידישע [[מצווה|מצוות]] און [[מנהג]]ים, אבער טראצדעם האבן די ערליכע אידן שטילערהייט מקיים געווען תורה און מצוות.
* [[אידישקייט]]: די נאציס האבן פארבאטן צו איינפירן אידישע [[מצווה|מצוות]] און [[מנהג]]ים, אבער טראצדעם האבן די ערליכע אידן שטילערהייט מקיים געווען תורה און מצוות.
* [[ארבעט]]: די נאציס האבן געצווונגען די אידן ארבעטן געצוונגטע ארבעט (ארבעט אָן א באשטימטן צוועק, ווי צב"ש אריבערפירן שטיינער פון איין ארט צום צווייטן אהין און צוריק). פון [[אייר]] [[ה'ת"ש]] (יוני 1940) האבן די נאציס געבויעט באשטימטע [[ארבעטס לאגער]]. פיל ארבעטערס זענען געשטארבן פון די שווערע ארבעט נאך וואס צודערצו זענען זיי געווען הונגעריק.
* [[ארבעט]]: די נאציס האבן געצווונגען די אידן ארבעטן געצוונגטע ארבעט (ארבעט אָן א באשטימטן צוועק, ווי צב"ש אריבערפירן שטיינער פון איין ארט צום צווייטן אהין און צוריק). פון [[אייר]] [[ה'ת"ש]] (יוני 1940) האבן די נאציס געבויט באשטימטע [[ארבעטס לאגער]]. פיל ארבעטערס זענען געשטארבן פון די שווערע ארבעט נאך וואס צודערצו זענען זיי געווען הונגעריק.


עס איז אינטרעסאנט צו אויפמערקן אז כאטש די אלע אויסטערלישע שווערקייטן האבן זיך די אידן דערהאלטן, עס איז כמעט נישט געווען קיין [[זעלבסטמארד]]ער אין די געטאס.
עס איז אינטערעסאנט צו אויפמערקן אז כאטש די אלע אויסטערלישע שווערקייטן האבן זיך די אידן דערהאלטן, עס איז כמעט נישט געווען קיין [[זעלבסטמארד]]ער אין די געטאס.


[[קאַטעגאָריע:געטאס|*]]
[[קאַטעגאָריע:געטאס|*]]
[[קאַטעגאָריע:לאגער]]
[[קאַטעגאָריע:לאגער]]
[[קאטעגאריע:אינהאלט אראפגענומען]]
[[קאטעגאריע:אינהאלט אראפגענומען]]
שורה 31: שורה 27:
   
   
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
[[HE:גטאות בשואה]]