בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,370
רעדאגירונגען
רעדאגירונג
(פארברייטערט) צייכן: רויע רעדאגירונג |
(רעדאגירונג) |
||
| שורה 25: | שורה 25: | ||
[[בילד:Gaza Airport 5.jpg|קליין|עזה לופטפעלד]] | [[בילד:Gaza Airport 5.jpg|קליין|עזה לופטפעלד]] | ||
[[טעקע:Gaza Strip Barrier near the Karni Crossing.jpg|קליין|250px|דער [[צוים]] ארום דעם עזה פאס]] | [[טעקע:Gaza Strip Barrier near the Karni Crossing.jpg|קליין|250px|דער [[צוים]] ארום דעם עזה פאס]] | ||
'''עזה פּאַס''' ({{שפראך-ar|قطاع غزّة}} – קֻטַאע עַ'זֶּה; {{שפראך-en|Gaza Strip}}; {{שפראך-he|רצועת עזה}} | '''עזה פּאַס''' ({{שפראך-ar|قطاع غزّة}} – קֻטַאע עַ'זֶּה; {{שפראך-en|Gaza Strip}}; {{שפראך-he|רצועת עזה}}; אפט גערופן בלויז '''עזה''') איז א טעריטאָריע מזרח פונעם [[מיטלענדישער ים]] וואס גרעניצט זיך מיט'ן עגיפטישן [[סיני האַלב־אינזל]] אין דרום און מיט [[מדינת ישראל]] אין צפון און מזרח. | ||
די טעריטאריע איז געשאפן געווארן אום [[1948]] נאכ'ן [[אומאפהענגיגקייט מלחמה]] צווישן עגיפטן און מדינת ישראל, ווען עגיפטן האט אנגעהאלטן קאנטראל אויף די שטח, און פילע פאלעסטינער פליטים האבן זיך באזעצט דארט. אין [[1967]], ביים [[זעקס טאגיגע מלחמה]] האט מדינת ישראל איינגענומען דעם טעריטאריע און איר קאנטראלירט ביז די מיטעלע ניינציגער יארן, ווען ביי די [[אסלא אפמאכן]] איז געווארן אוועקגעשטעלט די [[פאלעסטינער אויטאריטעט]] (PA) צו מער-ווייניגער פארפיגן איבער די טעריטאריע. אין [[2005]], האט זיך מדינת ישראל איינזייטיג גענצליך ארויסגעצויגן און צעטשטערט די אידישע זידלונגען אינעם טעריטאריע. אין [[2006]] האט [[חאמאס]] געוואונען די ארטיגע וואלן, און אין א קריג דורכאויס די יארן 2006-7 גענצליך ארויסגעשטויסן די PA אנגעפירט דורך די פאטאח פראקציע און איבערגענומען טאטאלע קאנטראל. נאך די חאמאס פוטש האבן עגיפטן און מדינת ישראל ארויפגעלייגט א בלאקאדע אויף די טעריטאריע. אין די נאכפאלגנדע יארן זענען פארגעקומען כסדר'דיגע געשלעגן | די טעריטאריע איז געשאפן געווארן אום [[1948]] נאכ'ן [[אומאפהענגיגקייט מלחמה]] צווישן עגיפטן און מדינת ישראל, ווען עגיפטן האט אנגעהאלטן קאנטראל אויף די שטח, און פילע פאלעסטינער פליטים האבן זיך באזעצט דארט. אין [[1967]], ביים [[זעקס טאגיגע מלחמה]] האט מדינת ישראל איינגענומען דעם טעריטאריע און איר קאנטראלירט ביז די מיטעלע ניינציגער יארן, ווען ביי די [[אסלא אפמאכן]] איז געווארן אוועקגעשטעלט די [[פאלעסטינער אויטאריטעט]] (PA) צו מער-ווייניגער פארפיגן איבער די טעריטאריע. אין [[2005]], האט זיך מדינת ישראל איינזייטיג גענצליך ארויסגעצויגן און צעטשטערט די אידישע זידלונגען אינעם טעריטאריע. אין [[2006]] האט [[חאמאס]] געוואונען די ארטיגע וואלן, און אין א קריג דורכאויס די יארן 2006-7 גענצליך ארויסגעשטויסן די PA אנגעפירט דורך די פאטאח פראקציע און איבערגענומען טאטאלע קאנטראל. נאך די חאמאס פוטש האבן עגיפטן און מדינת ישראל ארויפגעלייגט א בלאקאדע אויף די טעריטאריע. אין די נאכפאלגנדע יארן זענען פארגעקומען כסדר'דיגע געשלעגן צווישן חאמאס און מדינת ישראל, ביז אקטאבער 7, 2023 ווען חאמאס האט דורכגעפירט א סורפרייז אטאקע, אומברענגנדיג איבער 1,200 איזראעליס, און פארכאפט נאך 253 קיין עזה. די אטאקע האט נאכגעפאלגט מיט [[2023 מדינת ישראל–חאמאס קריג|קריג פון מדינת ישראל קעגן חאמאס]]. | ||
די עזה פאס איז 25 מייל לאנג (41 ק"מ) און צווישן 3.7 און 7.5 (6-12 ק"מ) מייל ברייט, פארמאגנדיג א שטח פון 140 קוואַדראַט מייל (363 קוואַדראַט ק"מ). איר באפלעקערונג איז געשאצט אויף איבער צוויי מיליאן, פון וועלכע א מערהייט זענען סוני מוסלומענער. עזה איז פון די געדיכט-באוואוינטסטע ערטער איבער די וועלט, און האט א הויכע געבורט-ראטע. די געגענט איז ארעם און ליידט פון א הויכע ארבעטסלאזיגקייט ראטע, מיט איבער 75% פון די באפעלקערונג אנגעוויזן אויף הומאניטערשע הילף.<!-- | די עזה פאס איז 25 מייל לאנג (41 ק"מ) און צווישן 3.7 און 7.5 (6-12 ק"מ) מייל ברייט, פארמאגנדיג א שטח פון 140 קוואַדראַט מייל (363 קוואַדראַט ק"מ). איר באפלעקערונג איז געשאצט אויף איבער צוויי מיליאן, פון וועלכע א מערהייט זענען סוני מוסלומענער. עזה פּאַס, כאטש דאס נישט זיין אנערקענט אלס א {{טערמין|דע יורי|לויט'ן געזעץ|דע יורי}} טייל פון קיין איין עקזיסטירנדן לאַנד, איז פון די געדיכט-באוואוינטסטע ערטער איבער די וועלט, און האט א הויכע געבורט-ראטע. די געגענט איז ארעם און ליידט פון א הויכע ארבעטסלאזיגקייט ראטע, מיט איבער 75% פון די באפעלקערונג אנגעוויזן אויף הומאניטערשע הילף.<!-- דער ערשטער אקוראטער צענזוס, דורכגעפירט אין סעפטעמבער 1967, האט געוויזן אַ באַפעלקערונג קלענער ווי פריער געשאַצט דורך די [[פאראייניגטע פעלקער|פאַראייניגטע פעלקער]] [[פאראייניגטע פעלקער רעליעף און וואָרקס אַגענטור פאַר פּאַלעסטינע פּליטים אינעם נאָנטן מזרח|רעליעף און וואָרקס אַגענטור פאַר פּאַלעסטינע פּליטים אינעם נאָנטן מזרח]] (UNRWA) אָדער דורך עגיפטן, מיט כמעט האַלב פון די מענטשן וואוינענדיג אין פליטים לאגערן. --> די באפעלקערונג איז געוואקסן פון 1,899,291 אין 2017 צו א געשאצטע 2,226,544 אין 2023. | ||
==געאגראפיע== | ==געאגראפיע== | ||
| שורה 70: | שורה 70: | ||
at:1967 shift:(0,20) align: right text: זעקס טעג מלחמה | at:1967 shift:(0,20) align: right text: זעקס טעג מלחמה | ||
from:1967 till:2005 shift:(0,0) align: center color:blue text: מדינת ישראל | from:1967 till:2005 shift:(0,0) align: center color:blue text: מדינת ישראל | ||
at:2005 shift:(0,20) align: right text: | at:2005 shift:(0,20) align: right text: ארויסציאונג | ||
at:2007 shift:(0,30) align: right text: חאמאס איבערנעמונג | at:2007 shift:(0,30) align: right text: חאמאס איבערנעמונג | ||
from:2005 till:2007 shift:(0,0) align: center color:black text: פאטאח textcolor: white | from:2005 till:2007 shift:(0,0) align: center color:black text: פאטאח textcolor: white | ||
from:2007 till: | from:2007 till:2023 shift:(0,0) align: center color:green text: חאמאס | ||
at:2008 shift:(0,40) align: right text: געגאסענע בליי | at:2008 shift:(0,40) align: right text: געגאסענע בליי | ||
at:2014 shift:(0,40) align: right text: צוק איתן | at:2014 shift:(0,40) align: right text: צוק איתן | ||
| שורה 141: | שורה 141: | ||
א גרויסע עסקאלאציע איז פארגעקומען מאי 2021. וואכן פון זודיגע שפּאַנונגען אין ירושלים האָבן זיך איבערגעקאָכט ווען דער סופּרים געריכט פון מדינת ישראל האט געזאלט פאַראורטיילן אויף די אַרויסטרייבונג פון צענדליגער פּאַלעסטינער איינוואוינער אין דעם ירושלימער קוואַרטאַל פון [[שייח דזשאראח]]. קאנפראנטאַציעס צווישן די מדינת ישראל פּאָליציי און די פּאַלעסטינער דעמאָנסטראַנטן האָבן געבראַכט כאַמאַס צו שיקן ראַקעטן קיין ירושלים און טיילן פון דרום מדינת ישראל; מדינת ישראל האָט רעאַגירט מיט לופט אטאקעס אין עזה פּאַס. | א גרויסע עסקאלאציע איז פארגעקומען מאי 2021. וואכן פון זודיגע שפּאַנונגען אין ירושלים האָבן זיך איבערגעקאָכט ווען דער סופּרים געריכט פון מדינת ישראל האט געזאלט פאַראורטיילן אויף די אַרויסטרייבונג פון צענדליגער פּאַלעסטינער איינוואוינער אין דעם ירושלימער קוואַרטאַל פון [[שייח דזשאראח]]. קאנפראנטאַציעס צווישן די מדינת ישראל פּאָליציי און די פּאַלעסטינער דעמאָנסטראַנטן האָבן געבראַכט כאַמאַס צו שיקן ראַקעטן קיין ירושלים און טיילן פון דרום מדינת ישראל; מדינת ישראל האָט רעאַגירט מיט לופט אטאקעס אין עזה פּאַס. | ||
אום אָקטאָבער 7, 2023 האָט חאַמאַס אָנגעהויבן אַ קאָאָרדינירטן לאַנד, ים און לופט אַטאַקע וואָס האָט איבערראַשט מדינת ישראל. אמווייניגסטנס 1,200 ישראלים זענען אומגעקומען אין די אטאקעס — דער טויטליכסטער טאג פאר מדינת ישראל זינט איר אומאפהענגיקייט — און | אום אָקטאָבער 7, 2023 - [[שמיני עצרת]] [[ה'תשפ"ד]] האָט חאַמאַס אָנגעהויבן אַ קאָאָרדינירטן לאַנד, ים און לופט אַטאַקע וואָס האָט איבערראַשט מדינת ישראל. אמווייניגסטנס 1,200 ישראלים, ציווילע און סאלדאטן, זענען אומגעקומען אין די אטאקעס — דער טויטליכסטער טאג פאר מדינת ישראל זינט איר אומאפהענגיקייט — און אומגעפער 250 זענען געפאנגען געווארן אלס משכונות. דער ענטפער פון מדינת ישראל האָט געפירט צו הונדערטער טויטע אינעם עזה פּאַס אין דעם זעלבן טאָג. דעם אנדערן טאג האט מדינת ישראל [[2023 מדינת ישראל–חאמאס קריג|דערקלערט מלחמה]], צום ערשטן מאל זינט דער [[יום כיפור מלחמה]] אין 1973, מיט'ן ציל צו אויסמעקן חאמאס. | ||
==דרויסנדע לינקס== | ==דרויסנדע לינקס== | ||