אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי מרדכי דוד אונגער (דאמבראווא)"

| טיטל = דאמבראווער רבי

| געבורט ארט = [[פוילן]]

| וואוין ארט = [[דאמבראווא]], [[לובלין]], [[ליזענסק]], [[קאזשניץ]]

| תאריך פטירה עברי = [[ז' שבט]] [[ה'תר"ג]]

| טעטיגקייט ארט = דאמבראווא

| רביס = [[רבי אלימלך פון ליזענסק]]{{ש}}[[רבי ישראל האפשטיין|רבי ישראל פון קאזשניץ]]{{ש}}[[רבי יעקב יצחק פון לובלין|דער חוזה פון לובלין]]

| תפקיד1 = {{תפקיד מנהיג

| למניין = ערשטער

| סיום כהונה = ז' שבט ה'תר"ג

| הבא בתפקיד = [[רבי יוסף אונגער]]

'''רבי מרדכי דוד אונגער''' (ארום ה'תק"ל – [[ז' שבט]] [[ה'תר"ג]]) איז געווען א תלמיד פונעם [[רבי יעקב יצחק פון לובלין|"חוזה" פון לובלין]] און רב אין [[דאמבראווא]]. פון אים האט זיך אנגעהויבן די [[דאמבראווא (חסידות)|דאמבראווער]] דינאסטיע.

=== יוגנט יארן ===

רבי מרדכי דוד איז געבוירן בערך אין תק"ל אין דאָמבראָווא {{אנ|Dąbrowa Tarnowska}}, [[פוילן]], צו רבי צבי הירש{{הערה|אין זיין הסכמה אויפן ספר "[[עבודת ישראל]]" על התורה, ערשינען דורך זיין זון רבי אברהם אלחנן, שרייבט ער זיך אונטער: "הק' מרדכי דוד בהרב הצדיק מו' צבי הירש נבג"מ זצוק"ל מדאמבראווא". {{אוצר החכמה|2=עבודת ישראל|3=153669|page=8|כותרת=הסכמות}}.}}{{הערה|רבי צבי הירש איז געווען אן אייניקל פונעם [[רבי נפתלי כ"ץ| "סמיכת חכמים"]], [[מהר"ל פון פּראָג]], [[רש"י]], [[רא"ש]] און [[רב האי גאון]], וועלכער האט געצויגן זיין יחוס ביז צו [[דוד המלך]]. ער האט זיך מפרנס געווען פון וויין האנדל, און דער חוזה האט מעיד געווען אויף אים אז ער איז מייחד יחודים ביים וועגן פאר די קונים.}} און מושקיט. רבי צבי הירש פלעגט פארן צו [[צדיק]]ים, ספעציעל צום [[רבי אברהם יהושע העשיל (אפטא)|אפטער רב]], און איז נאך אויך געפארן צו [[רבי אלימלך פון ליזענסק]], און שפעטער צום "חוזה" פון לובלין.

אין זיינע יונגע יארן, האט ער געלערנט אין דער ישיבה פונעם [[רבי ישראל האפשטיין|קאָזשניצער מגיד]]{{הערה|אין [https://tablet.otzar.org/#/book/153669/p/8/t/0568907841234/fs/0/start/0/end/0/c זיין אויבנדערמאנטער הסכמה] אויפן ספר עבודת ישראל פונעם קאזשניצער מגיד, שילדערט ער די תקופה וואס ער האט געלערנט אין קאזשניץ, ווי מ'האט דארט געלערנט [[מסכת קידושין]], און דער קאזשניצער מגיד האט מפלפל געווען בעיון און אין דער זעלבער צייט מייחד געווען [[יחוד (קבלה)|יחודים]]. אויך שרייבט ער דארט אז אלע גדולי וחסידי הדור זענען תלמידים, אדער תלמידי תלמידים, פונעם קאזשניצער מגיד.}}. ער האט חתונה געהאט מיט חיה שרה, טאכטער פון א גביר פון טשמעלאוו {{אנ|Chmielów}}, א [[מתנגדים|מתנגד]].

אלס יונגערמאן, פלעגט ער פארן בקביעות צום חוזה פון לובלין און געווען ביי אים "[[תקיעת שופר|בעל תוקע]]", ווען דער חוזה דינט אלס "בעל מקריא"{{הערה| מדרכ"י דוד, אין נאמען פונעם וואוידיסלאווער רב, [[רבי ישכר בער ראטנבערג]].}}. אין לובלין איז ער נאנט געווארן מיט [[רבי אשר ישעיה רובין|רבי אשר ישעיה]] [[ראפשיץ (חסידות)|ראָפּשיצער]]{{הערה|אין "אור ישע" זענען געדרוקט צוויי בריוו פון רבי אשר'ל ראפשיצער, אין וועלכע ער באצייכנט רבי מרדכי דוד "ידיד נפשי". {{אוצר החכמה|2=אור ישע|3=51762|4=דף ט"ז עמוד ב'|page=31}}.}} און מיטן "[[רבי אריה לייביש ליפשיץ|אריה דבי עילאי]]". אין די שפעטערע יארן, פלעגט ער יערליך פארן קיין ראפשיץ צו רבי אשר'ל און אויך קיין [[ווישניצא]] צום אריה דבי עילאי{{הערה|געווענליך אין די [[עשרת ימי תשובה]]; און דער אריה דבי עילאי פלעגט צוריקפארן צו אים אינמיטן יאר.}}.

רבי מרדכי דוד איז געווען א גאון בתורה{{הערה|נאכן הסתלקות פונעם [[לעמבערג]]ער [[רב]], [[רבי יעקב משולם אורנשטיין|דער "ישועות יעקב"]] אין תקצ"ד, האבן די [[פרנס|טובי העיר]] געוואלט אויפנעמען רבי מרדכי דוד אלס לעמבערגער רב, נאר למעשה איז עס נישט צושטאנד געקומען. {{אוצר החכמה|2=מדרכ"י דוד|3=160855|4=זייט ד'|page=200}}, אין נאמען פון רבי אהרן טייטלבוים פון טשענסקאָוויץ, אייניקל פון רבי מרדכי דוד.}}, ווי עס ווייזט אויך אויס פון די בריוו-אויסטוישן מיט אים אין ספרי [[שאלות ותשובות]]{{הערה|זע צב"ש עטליכע בריוו אין שו"ת שובע שמחות פון רבי מנחם מענדל לעזער פון [[סטריזוב]]. {{היברובוקס|2=שובע שמחות|3=41084|page=2|באנד=ב}}.}}.

 

 

 

 

ווען זיין זון רבי יוסף איז אוועק, האט מען אים באערדיגט נעבן אים. ביזן [[האלאקאוסט|קריג]] איז געשטאנען אן אוהל איבער די קברים, וועלכן די [[נאציזם|דייטשן]] האבן חרוב געמאכט אינאיינעם מיטן גאנצן בית החיים. אין יאר תשנ"א האט [[מענדל רייכבערג]], נאך לאנגע זוכענישן, געפונען דאס ארט און אויפגעבויט א נייעם אוהל מיט נייע מציבות.

רבי מרדכי דוד האט איבערגעלאזט זעקס זין און איין טאכטער:

* [[רבי יוסף אונגער|רבי יאסעלע דאָמבראָווער]] (בערך תק"ס – [[ב' חשון]] [[תרכ"ז]]), חתונה געהאט אין יאר תקע"ה מיט גיטל, טאכטער פון [[רבי משה אליקים בריעה האפשטיין]] פון [[קאזשניץ]], א זון פונעם קאזשניצער מגיד און איידעם (בזיווג שני) ביי [[רבי אלעזר פון ליזענסק]]. רבי יאסעלע איז געווען רב אין קאזשניץ העכער צוואנציג יאר, און אין תר"ג, נאך זיין טאטנ'ס פטירה, האט ער איבערגענומען די רבי'סטווע אין דאמבראווא. פון אים האט זיך ווייטער געצויגן די דאמבראווער און דזשאבנער דינאסטיעס.

* רבי מנחם מענדיל פון [[סטאבניץ|סטאַבניץ]] (אוועק [[תרמ"ג]]), איידעם פון רבי ישראל ראטנבערג פון [[סטאשוב|סטאַשוב]], א זון פונעם "[[רבי מאיר הלוי פון אפטא|אור לשמים]]". ער איז געווען א מחותן מיטן "[[רבי שלום רוקח|שר שלום]]" פון [[בעלזא]].

* רבי אברהם אלחנן (אוועק [[ד' טבת]] תרמ"ג), רב אין [[קוויף]] און [[אפאטשנא|אַפּאַטשנא]], און שפעטער רבי אין [[קאלושין|קאַלאָשין]], איידעם ביי רבי קלונימוס קלמן הורוויץ פון פּאַריצק, זון פון רבי יאסעלע פון [[טורטשין]], א זון פונעם "חוזה" פון לובלין; און בזיווג שני, ביי [[רבי חיים מאיר יחיאל שפירא|רבי חיים מאיר יחיאל]] פון [[מאגלניצא|מאָגלניצא]], זון פון רבי אבי עזרי זעליג פון [[גרעניץ]], אן איידעם פונעם קאזשניצער מגיד. רבי אברהם אלחנן האט ארויסגעגעבן דעם ספר "עבודת ישראל" פון זיין עלטער-זיידן, דעם קאזשניצער מגיד. פון אים האט זיך געצויגן די קאלושינער דינאסטיע.

* רבי משה'לע אונגער (בערך תק"פ – [[י"ח תשרי]] [[תרנ"ח]]), חתונה געהאט מיט מרים, עלטסטע טאכטער פונעם [[רבי חיים האלבערשטאם|צאנזער רב]], און נאך זיין חתונה איז ער געבליבן וואוינען ארום פערציג יאר אין [[צאנז]] און געגעסן דארט [[קעסט]]{{הערה|אויף זיין מציבה שטייט געשריבן, "חתן הרה"צ הגאון רבי חיים אבד"ק צאנז ז"ל והסתופף בצלו ערך ארבעים שנה".}}. אויף דער עלטער האט ער זיך אריבערגעצויגן קיין [[ארץ ישראל]] און ער ליגט אין [[צפת]].

* רבי יחיאל צבי הירש פון [[טארנא|טאָרנא]] (בערך תק"ע – [[כ"א תשרי]] [[תרמ"ד]]), איידעם ביי רבי שמשון פון [[זוואלין|זוואָלין]] און געדינט אלס רבי אין טאָרנא. זיין טאכטער, רעכיל דבורה, איז געווען די רביצין פונעם צאנזער רב אינעם דריטן זיווג{{הערה|אויף זיין מציבה שטייט געשריבן, "חותן הקדוש מסאנץ".}}.

* רבי נפתלי פון [[דזשאבנא]], איידעם פון [[רבי יעקב הורוויץ (מעליץ)|רבי יענקעלע]] [[מעליץ (חסידות)|מעליצער]], זון פונעם [[רבי נפתלי צבי הורוויץ|ראפשיצער רב]]. ער האט נישט איבערגעלאזט קיין קינדער.

* מלכה טייטלבוים, (געבוירן בערך תקע"ב-ע"ג), חתונה געהאט צו רבי מנחם צבי (גערופן "רבי נחום הערש") טייטלבוים פון [[דראהביטש|דראָהביטש]], זון פון [[רבי אלעזר ניסן טייטלבוים|רבי אלעזר ניסן]], זון פונעם "[[רבי משה טייטלבוים (ישמח משה)|ישמח משה]]".

== ליינט מער ==

* {{אוצר החכמה|רבי נחום מאיר גערמאן|נאמנו מא"ד|160855|מקום הוצאה=ברוקלין|שנת הוצאה=תשס"ו|דברי תורה און תשובות, און צום סוף אן אפטיילונג "מדרכ"י דוד", תולדות פון רבי מרדכי דוד|סופיקס=יא}}

* {{אייוועלט|3923|רבי מרדכי דוד אונגער מדאמבראווא זצ"ל ומשפחתו}}

[[קאטעגאריע:אדמורי"ם]]

[[קאטעגאריע:גאליציאנער רבנים]]

[[קאטעגאריע:פוילישע רבנים]]