אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:אייזנשטאט"

|הערב= {{וויקידאטן|הערב בילד}}

|קאארדינאטן = {{coord|47|51|N|16|31|E|display=inline,title}}

'''אייזנשטאט''' ([[דייטשיש]]: Eisenstadt, [[אונגאריש]]: Kismarton, [[קראאטיש]]: Željezni grad, Željezno, [[סלאוועניש]]: Železno), איז די הויפטשטאט פון דעם פעדעראלן לאנד [[בורגנלאנד]] וועלכער געפינט זיך אין דער מזרח'דיגער זייט פון [[עסטרייך]], די שטאט ליגט אויף א פלאכן שטח נאענט צום גרענעץ מיט [[אונגארן]]. די באפעלקערונג פון דער שטאט ציילט אפ א ביסל מער ווי 14,000 איינוואוינערס. די שטאט רעכנט זיך אויכעט אלס איינער פון די [[פראווינץ|פראווינצען]] פון בורגנלאנד.

אייזנשטאט ליגט העכער דעם "וולקע" [[טייך]] אויפן עק פוס פון דער "לייטע בערגן" קייט (דייטשיש: Leithagebirges), אין א הייך פון 182 מעטער העכער דעם ים פלאך, אין א אונטערשייד פון 12 קילאמעטער פון דעם אונגארישן גרענעץ.

די שטאט וועלכע פלעגט זיין דעמאלטס א ציטאדעל, איז פארניכטעט געווארן דורך די סאלדאטן פונעם עסטרייכן מארקיז (אן אריסטאקראטישן אייראפעישן טיטול) לעאפאלד דער דריטער, און אין יאר 1241 איז ווידערמאל צעשמעטערט געווארן דורך די [[מאנגאליע|מאנגאלישע]] אינוואזירערס. אין יאר 1373 איז די שטאט אריבער צו דער הערשאפט פון דער קניאזשי פאמיליע וועלכע האבן ווידער אויפגעבויט און אויפגעראכטן די שטאט'ס מויערן און די פעסטונג. אין יאר 1388 די שטאט האט באקומען רעכטן צו האלטן א האנדל מארק דורך זיגמאנד, דער קייזער פון דער [[הייליגע רוימישע אימפעריע|הייליגער רוימישער אימפעריע]].

ביז דער ענדע פון דער [[ערשטע וועלט קריג|ערשטער וועלט קריג]], אייזנשטאט איז געווען די צענטראלע שטאט פון פון דעם קישמארטאן פראווינץ אין דער אונגארישער קעניגרייך. אין יאר [[1921]] פאלגנדיג די אונטערשרייבונג פון די קאנטראקטן סאן-זשערמאן און טריאנאן, די שטאט איז איינגעשלאסן געווארן צו עסטרייך צוזאמען מיט גאנץ בורגנלאנד. זייט דעם [[30סטן אפריל]] [[1925]], די שטאט באדינט אלס די הויפטשטאט פונעם פעדעראלן לאנד בורגנלאנד און אלס דער זיץ-ארט פון זיין רעגירונג. אין דער [[צווייטע וועלט קריג|צווייטער וועלט קריג]] די שטאט איז שווער באמבאדירט געווארן. אין [[1945]] איז זי איינגענומען געווארן דורכן רויטן-מיליטער, און געבליבן אונטער [[סאוועטן פארבאנד|סאוועטישער]] אייננעמונג ביז יאר [[1955]], און דערנאך האט מען איר צוריקגעגעבן צו עסטרייך.

רבי [[עקיבא אייגער]] איז געבוירן געווארן אין דער שטאט אין יאר [[1761]], און האט זיך אוועגעצויגן פון דארט אין זיין קינדהייט. יארן שפעטער ווען ער האט זיך שוין ערווארבן א נאמען פון א גדול בתורה, די אידישע געמיינדע האט אים איינגעלאדנט זיך צוריקצוקערן אין דער שטאט. אין דעם צווייטן העלפט פון דעם 19טן יארהונדערט זענען געווען אין אייזנשטאט גאר חשובע רבנים, צווישן זיי זענען אריינגערעכנט: הרב דאקטאר [[עזריאל הילדעסהיימער]] ([[1820]]-[[1899]]), רב און ראש ישיבה פון דער [[ארטאדאקסישע יידנטום|ארטאדאקסישער]] קהילה, פון די גרינדערס פון דער "נייער-ארטאדאקסיע" (א תורה מיט דרך ארץ). רבי עזריאל'ס שטרעבונג איז געווען איינצופלעכטן די הלכה מיט מאדערנעם לעבן. צו זיין פריינד אין דייטשלאנד האט ער געשריבן אז "דא (אין אייזנשטאט) קען מען נאך אלץ טרעפן א עכטע אידישע לעבן". פאר דער ארטיגער אידישע קהילה אין אייזנשטאט איז רבי עזריאל געווען ממש ווי א ברכה און א שאץ, און הויפטזעכלעך צוליב אים די ישיבה האט געציעט צו זיך תלמידים פונדערווייטנס. אין יאר [[1869]] האט מען אנגעבאטן פאר רבי עזריאל אן אמט פון א רב אין [[בערלין]], דארט ווי האט ער אויפגעשטעלט די בארימטע אקאדעמיע פאר רבנים אין [[1873]]. פון צווישן די אידן אין עסטרייך, די אידישע איינוואוינערס פון בורגנלאנד זענען געווען די ערשטע צו ווערן באיינפלוסט פון דער [[נאציזם|נאצי]] פארטרייבונג. זיי זענען געצווינגן געווארן איבערצולאזן זייערע הייזער אין אפריל 1938, א קורצע צייט נאך דעם איינשלאס פון עסטרייך צו [[נאצי דייטשלאנד]]. אין [[יולי]] [[1938]], איז אונטערבערג עמטליך פאראייניגט געווארן מיט אייזנשטאט, און די הייזער פונעם אידישן קווארטאל זענען אריבערגעפירט געווארן צו די אכזריות'דיגע הענט פון די דייטשע רשעים. דער גרויסער בית מדרש איז צעשמעטערט געווארן אינגאנצן. אין [[1945]], נאך דער מלחמה א קליינע צאל פון אידן זענען צוריקגעקומען וואוינען אין אייזנשטאט. היינט צו טאגס וואוינען אין אייזנשטאט סך הכל צוויי אידישע משפחות פון 12 אין גאנץ בורגנלאנד.  

{{אייראפע-געא-שטומף}}