12
רעדאגירונגען
קיין רעדאגירונג באמערקונג
בעריש (שמועס | ביישטייערונגען) |
אין תקציר עריכה |
||
| שורה 32: | שורה 32: | ||
גלייך ביים אריינגיין אין אמט, האט טראמפ זיך געאיילט אונטערצושרייבן א סעריע פון עקזעקוטיווע באפעלן, אריינגערעכנט דעם פארארדענונג וואס האט פארבאטן אימיגראציע פון בירגער פון עטליכע לענדער מיט א מוסלעמענער מערהייט, אנרופנדיג זיי "טעראר-פריינטליכע" לענדער. אנדערע באפעלן זיינע האבן אראפגענומען רעגולאציעס פון ביזנעסער און ענווייראמענטאלע שוץ, און גלייכצייטיג האט ער פאראויסגעשטופט מאַסיווע שטייער שניטן. אין אויסערן פאליסי האט ער פאראויסגעשטופט א פאליסי וואס ער האט כאראקטעריזירט אלס "אמעריקע ערשט": ער האט זיך צוריקגעצויגן פון פארהאנדלונגען אין די טראנס-פּאַסיפיק שותפות און די פאריזער אפמאך וועגן [[גלאבאלע אנווארעמען|קלימאטן טויש]], ארויפגעלייגט אימפארט שטייער (טאריפס) וואס האט ארויסגערופן א האנדל קריג מיט [[כינע]], און צוריקגעצויגן אמעריקאנער כוחות פון די ציווילע מלחמה אין [[סיריע]]. זיין שטעלונג צו [[מדינת ישראל]] איז געווען גאָר פאזיטיוו, אריינגערעכנט ווען ער האט אנערקענט [[ירושלים]] אלס מדינת ישראל'ס הויפטשטאט און מדינת ישראל'ס בעלות אויף די [[רמת הגולן|גולן בערג]], פאראויס־געשטיפט די עברעהעם שלום אפמאך מיטן ציל צו נארמאליזירן די באציאונגען צווישן מדינת ישראל און עטליכע אראבישע לענדער, און גענומען א שטארקע ליניע קעגן [[איראן]], צווישן אנדערע ווען ער האט זיך צוריקגעצויגן פונעם נוקלעארן אפמאך מיט איראן און ווען ער האט באפוילן דאס עלימינירן א צאל עליטע מיטגלידער פון איראן'ס רעוואלוציאנערע גווארדיע. | גלייך ביים אריינגיין אין אמט, האט טראמפ זיך געאיילט אונטערצושרייבן א סעריע פון עקזעקוטיווע באפעלן, אריינגערעכנט דעם פארארדענונג וואס האט פארבאטן אימיגראציע פון בירגער פון עטליכע לענדער מיט א מוסלעמענער מערהייט, אנרופנדיג זיי "טעראר-פריינטליכע" לענדער. אנדערע באפעלן זיינע האבן אראפגענומען רעגולאציעס פון ביזנעסער און ענווייראמענטאלע שוץ, און גלייכצייטיג האט ער פאראויסגעשטופט מאַסיווע שטייער שניטן. אין אויסערן פאליסי האט ער פאראויסגעשטופט א פאליסי וואס ער האט כאראקטעריזירט אלס "אמעריקע ערשט": ער האט זיך צוריקגעצויגן פון פארהאנדלונגען אין די טראנס-פּאַסיפיק שותפות און די פאריזער אפמאך וועגן [[גלאבאלע אנווארעמען|קלימאטן טויש]], ארויפגעלייגט אימפארט שטייער (טאריפס) וואס האט ארויסגערופן א האנדל קריג מיט [[כינע]], און צוריקגעצויגן אמעריקאנער כוחות פון די ציווילע מלחמה אין [[סיריע]]. זיין שטעלונג צו [[מדינת ישראל]] איז געווען גאָר פאזיטיוו, אריינגערעכנט ווען ער האט אנערקענט [[ירושלים]] אלס מדינת ישראל'ס הויפטשטאט און מדינת ישראל'ס בעלות אויף די [[רמת הגולן|גולן בערג]], פאראויס־געשטיפט די עברעהעם שלום אפמאך מיטן ציל צו נארמאליזירן די באציאונגען צווישן מדינת ישראל און עטליכע אראבישע לענדער, און גענומען א שטארקע ליניע קעגן [[איראן]], צווישן אנדערע ווען ער האט זיך צוריקגעצויגן פונעם נוקלעארן אפמאך מיט איראן און ווען ער האט באפוילן דאס עלימינירן א צאל עליטע מיטגלידער פון איראן'ס רעוואלוציאנערע גווארדיע. | ||
טראמפּ איז געלאפן פאַר אַ צווייטער טערמין אין די פרעזידענטליכע וואלן אין 2020, אבער האט פאלוירן צו זיין קעגנער דער דעמאקראטישע קאנדידאט דזשאו ביידען. מיט ביידענ'ס | טראמפּ איז געלאפן פאַר אַ צווייטער טערמין אין די פרעזידענטליכע וואלן אין 2020, אבער האט פאלוירן צו זיין קעגנער דער דעמאקראטישע קאנדידאט דזשאו ביידען. מיט ביידענ'ס זיג, האט טראמפ זיך צוגעשטעלט צו 10 פרעזידענטן וועלכע זענען נישט ערוויילט געווארן צו א צווייטן טערמין – דער לעצטער פון זיי איז געווען [[דזשארדזש ה. וו. בוש|דזשארדזש הערבערט וואקער בוש]], אויך פון דער רעפובליקאנער פארטיי. | ||
נאוועמבער 16, 2022, האט טראמפּ | נאוועמבער 16, 2022, האט טראמפּ געמאלדן אַז ער וועט לויפן אין די פרעזידענטליכע וואלן פון די פאַראייניגטע שטאַטן אין 2024. | ||
טראמפ איז געווען דער ערשטער אמעריקאנער פרעזידענט צו ארעסטירט ווערן, און ער איז דער ערשטער פרעזידענט וואס ווערט אנגעקלאגט סיי אין סטעיט געריכט פאר'ן פעלשן ביזנעס דאקומענטן, סיי אין פעדעראלן געריכט פארן פארהאלטן קלאַסיפיצירטע דאקומענטן. | טראמפ איז געווען דער ערשטער אמעריקאנער פרעזידענט צו ארעסטירט ווערן, און ער איז דער ערשטער פרעזידענט וואס ווערט אנגעקלאגט סיי אין סטעיט געריכט פאר'ן פעלשן ביזנעס דאקומענטן, סיי אין פעדעראלן געריכט פארן פארהאלטן קלאַסיפיצירטע דאקומענטן. | ||
| שורה 52: | שורה 52: | ||
===פּריוואט לעבן און משפּחה=== | ===פּריוואט לעבן און משפּחה=== | ||
אין 1977, האט טראמפּ געהייראט איוואנא זעלניקאָווא ווינקלמאַיר, אַ [[טשעכיי|טשעכיש]] מויד, מיט וועמען ער האט דריי קינדער - [[דאנאלד טראמפ דזשוניער|דאָנאַלד דזשוניער]], [[איוואנקא טראמפ|איוואַנקא]] און עריק - איידער די פּאָר זעבן זיך צעשיידט אין 1992. זייער פארהייראט לעבן, ווי אויך טראמפּ'ס ביזנעס אנגעלעגנהייטן, זענען כסדר געלופטערט געווארן אין די טאַבלויד פּרעסע אין ניו יארק סיטי אין די 1980ער. טראמפ האט געהייראט מיט'ן אמעריקאנער אקטריסע מארלא מעיפּלס וועלכע האט געבוירן טראמפ'ס פערטע קינד, טיפעני, אין 1993. זייער הייראט האט זיך געענדיגט מיט | אין 1977, האט טראמפּ געהייראט איוואנא זעלניקאָווא ווינקלמאַיר, אַ [[טשעכיי|טשעכיש]] מויד, מיט וועמען ער האט דריי קינדער - [[דאנאלד טראמפ דזשוניער|דאָנאַלד דזשוניער]], [[איוואנקא טראמפ|איוואַנקא]] און עריק - איידער די פּאָר זעבן זיך צעשיידט אין 1992. זייער פארהייראט לעבן, ווי אויך טראמפּ'ס ביזנעס אנגעלעגנהייטן, זענען כסדר געלופטערט געווארן אין די טאַבלויד פּרעסע אין ניו יארק סיטי אין די 1980ער. טראמפ האט געהייראט מיט'ן אמעריקאנער אקטריסע מארלא מעיפּלס וועלכע האט געבוירן טראמפ'ס פערטע קינד, טיפעני, אין 1993. זייער הייראט האט זיך געענדיגט מיט זייער צושיידונג אין 1999. אין 2005 האט טראמפ חתונה געהאט מיט דער סלאווענישער מויד מעלאַניאַ קנאוס, און זייער זון באַראן איז געבוירן געווארן דאס פאלגענדע יאר. מעלאַניא טראמפּ איז געווארן בלויז די צווייטע {{טערמין|פרעמד-געבוירן|געבוירן אויסער די פאראייניגטע שטאטן}} [[ערשטע דאַמע]] פון די פאַראייניגטע שטאַטן ביי טראמפּ'ס איינשווערונג אלס פּרעזידענט אין 2017. | ||
זיין טאכטער איוואנקא טראמפּ האָט זיך מגייר געווען צו אידישקייט איידערן חתונה האבן מיט דזשעראד קושנער. זי האָט איבערגענומען איר טאטן אין | זיין טאכטער איוואנקא טראמפּ האָט זיך מגייר געווען צו אידישקייט איידערן חתונה האבן מיט דזשעראד קושנער. זי האָט איבערגענומען איר טאטן אין די געשעפטן בשעת די פרעזידענטליכע וואלן אין 2016. איוואנקא האָט אויך געהאָלפן פירן דעם קאמפיין און האט געגעבן רעדעס אין שטיצע דערפון אין עטליכע סטעיטס אין די פאראייניגטע שטאטן. זיין זון עריק, סערווירט ווי געהילף פאַרוואַלטער אין זיין פירמע. | ||
==ביזנעס קאַריערע== | ==ביזנעס קאַריערע== | ||
| שורה 67: | שורה 67: | ||
טראמפ איז ווארשיינליך דער ערשטער ביליאנער פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן, און בפרט דער רייכסטער. די פּינקטליכע ווערד זיינע איז אומבאַקאַנט און איז שנוי מחלוקת. אין 2005, איז ארויגעקומען טימאטי ברייען'ס בוך "טראמפ נעישאן: דע ארט אף ביאינג א דאנאלד". אינעם בוך שטייט אז די ווערד פון טראמפ'ס פארמעגן באשטייט צווישן 150 און 250 מיליאן דאלאר, און אז ער איז א "מיליאנער" און נישט קיין "ביליאנער", ווי טראמפ שרייט. אין רעאקציע האט טראמפ אריינגעגעבן א באשמוצונג אנקלאגע קעגן דעם שרייבער. יולי 17, 2009 האט דער סופּרים קאורט פון ניו דזשערזי ארויסגעווארפן די קלאגע, און געאורטיילט אז ברייען האט נישט באשמוצט טראמפ ווען ער האט גע'טענה'ט אז זיין ווערד איז פיל נידריגער ווי טראמפ האט געשריגן. דער געריכט האט נישט דיסקוטירט די פראגע פון די ריכטיגע ווערד פון טראמפ'ס פארמעגן. | טראמפ איז ווארשיינליך דער ערשטער ביליאנער פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן, און בפרט דער רייכסטער. די פּינקטליכע ווערד זיינע איז אומבאַקאַנט און איז שנוי מחלוקת. אין 2005, איז ארויגעקומען טימאטי ברייען'ס בוך "טראמפ נעישאן: דע ארט אף ביאינג א דאנאלד". אינעם בוך שטייט אז די ווערד פון טראמפ'ס פארמעגן באשטייט צווישן 150 און 250 מיליאן דאלאר, און אז ער איז א "מיליאנער" און נישט קיין "ביליאנער", ווי טראמפ שרייט. אין רעאקציע האט טראמפ אריינגעגעבן א באשמוצונג אנקלאגע קעגן דעם שרייבער. יולי 17, 2009 האט דער סופּרים קאורט פון ניו דזשערזי ארויסגעווארפן די קלאגע, און געאורטיילט אז ברייען האט נישט באשמוצט טראמפ ווען ער האט גע'טענה'ט אז זיין ווערד איז פיל נידריגער ווי טראמפ האט געשריגן. דער געריכט האט נישט דיסקוטירט די פראגע פון די ריכטיגע ווערד פון טראמפ'ס פארמעגן. | ||
[[פארבס]] שאצט טראמפ'ס פארמעגן אין 2020 ביי 2.1 ביליאן דאלאר, אין פארגלייך צו די 4.5 ביליאן דאלאר פון 2016{{הערה|[https://www.forbes.com/profile/donald-trump/ דאנאלד טראמפ'ס פראפיל] אויף פארבס}}. טראמפ האט קיינמאל נישט אפיציעל ארויסגעגעבן זיינע שטייער רעקארדס, דערפאר איז אוממעגליך צו וויסן מיט זיכערקייט וויפיל איז | [[פארבס]] שאצט טראמפ'ס פארמעגן אין 2020 ביי 2.1 ביליאן דאלאר, אין פארגלייך צו די 4.5 ביליאן דאלאר פון 2016{{הערה|[https://www.forbes.com/profile/donald-trump/ דאנאלד טראמפ'ס פראפיל] אויף פארבס}}. טראמפ האט קיינמאל נישט אפיציעל ארויסגעגעבן זיינע שטייער רעקארדס, דערפאר איז אוממעגליך צו וויסן מיט זיכערקייט וויפיל ער איז ווערד. בשעת די 2016 פּרעזידענטליכע וואלן קאמפיין, האט די ניו יארק טיימס אויפגעדעקט טייל פון טראמפּ'ס שטייער ריטערנס פון 1995 פון וואָס עס ארויסגעקומען אַז ער האט פאלוירן 916 מיליאָן דאלער יענער יאָר. דאָס האָט אים ערמעגליכט צו רעכענען די פארלוסטן אין די פאלגענדע יארן און אויסמיידן צאלן שטייערן. ביי איינע פון די פרעזידענטליכע דעבאטעס האט טראמפ געזאגט אז ער האט נישט באצאלט שטייערן ווייל ער איז קלוג. | ||
==2016 פּרעזידענטליכע וואַלן== | ==2016 פּרעזידענטליכע וואַלן== | ||
| שורה 74: | שורה 74: | ||
טראמפ איז געווען א מיטגליד אין דער דעמאקראטישער פארטיי ביז 1987, דערנאך איז ער געווארן א מיטגליד אין דער רעפובליקאנער פארטיי ביז 1999. פון דעמאלט ביז 2001 האט ער געשטיצט די רעפארם פארטיי. אין 2001 האט ער זיך אומגעקערט צו דער דעמאקראטישער פארטיי ביז 2009. אין 2008 האט ער אפילו אויסגעדריקט שטיצע פאר די אימפיטשמענט פון פרעזידענט [[דזשארזש וואקער בוש]]. דערנאָך איז ער צוריק געווארן אן אָנהענגער פון דער רעפובליקאנער פארטיי, אויסער אַ קורצע צייט אין 2011–2012 ווען ער איז געווען אומאפהענגיג. ער האָט אויסגעדריקט אינטערעסע אין קאנדידאטירן פאר דער רעפובליקאנער פרעזידענטליכע נאמינאציע פון 2012, און מען האט געזאגט אויף אים אז ער איז איינער פון די מערסט פאפולערע קאנדידאטן צו לויפן אין די 2012 פריימעריס פון דער רעפובלוקאנער פּאַרטיי. מיט אלעם איז ער דערמאלט נישט געלאפן פאר אמט. | טראמפ איז געווען א מיטגליד אין דער דעמאקראטישער פארטיי ביז 1987, דערנאך איז ער געווארן א מיטגליד אין דער רעפובליקאנער פארטיי ביז 1999. פון דעמאלט ביז 2001 האט ער געשטיצט די רעפארם פארטיי. אין 2001 האט ער זיך אומגעקערט צו דער דעמאקראטישער פארטיי ביז 2009. אין 2008 האט ער אפילו אויסגעדריקט שטיצע פאר די אימפיטשמענט פון פרעזידענט [[דזשארזש וואקער בוש]]. דערנאָך איז ער צוריק געווארן אן אָנהענגער פון דער רעפובליקאנער פארטיי, אויסער אַ קורצע צייט אין 2011–2012 ווען ער איז געווען אומאפהענגיג. ער האָט אויסגעדריקט אינטערעסע אין קאנדידאטירן פאר דער רעפובליקאנער פרעזידענטליכע נאמינאציע פון 2012, און מען האט געזאגט אויף אים אז ער איז איינער פון די מערסט פאפולערע קאנדידאטן צו לויפן אין די 2012 פריימעריס פון דער רעפובלוקאנער פּאַרטיי. מיט אלעם איז ער דערמאלט נישט געלאפן פאר אמט. | ||
[[טעקע:Donald Trump (25953705015).jpg|קליין|דאָנאַלד טראַמפּ טראָגט א מאגא (מאַך ווידער גרויס אַמעריקע) | [[טעקע:Donald Trump (25953705015).jpg|קליין|דאָנאַלד טראַמפּ טראָגט א מאגא (מאַך ווידער גרויס אַמעריקע) רויטן היטל ביי אַ קאַמפּיין ראלי אין פאונטען הילס, אַריזאָנא, מערץ 2016.]] | ||
דעם 16טן יוני, 2015, האָט ער געמאָלדן זיין קאַנדידאַטור פאַר די 2016 פּרעזידענטליכע וואלן מטעם דער רעפובליקאנער פארטיי אונטערן שלאג־ווארט "מאַך אַמעריקע ווידער גרויס" (Make America Great Again). ביים אוונט אינעם טראמפ טאַוער וואו ער האט געלאזט אין גאנג זיין קאמפיין, האט ער דערקלערט אז ער וועט בויען א וואנט צווישן מעקסיקא און די פאַראייניגטע שטאטן, און אז עס זענען דא אומלעגאלע אימיגראנטן וואס כאפן זיך אריין צו די פאראייניגטע שטאַטן פון מעקסיקא וואס ברענגען אריין דראגס און פארברעכנס, דאס האט אנגעדרייט א שטורעם ביי די מידיע און די אמעריקאנער פּאליטישע סיסטעם, און איז געווארן קריטיקירט אויך פון מיטגלידער פון זיין פּאַרטיי, אַריינגערעכנט [[דזשעב בוש]], [[ריק פערי|ריק פּערי]], [[מיט ראמני]] און [[מארקא רוביא]]. ער איז שפעטער קריטיקירט געווארן פאר'ן אטאקירן סענאטאר [[דזשאן מעקעין]], וועלכער האט געזאגט לויט אים אז די 15,000 מענטשן וועלכע זענען געקומען צו טראמפ'ס ראלי זענען משוגעים, זאגנדיג אז אין זיינע אויגן איז מעקעין, וועלכער איז געפאנגען אין די וויעטנאם קריג, נישט קיין מלחמה העלד. אויך איז ער קריטקירט געוארן פאר זיין רוף אין דעצעמבער 2015 צו פארבאטן מוסולמענער אריינצוקומען אין די פאראייניגטע שטאטן ביז די רעגירונג וועט אנאליזירן פובליק מיינונג אנקעטעס אין דער מוסולמענער וועלט לויט וועלכע מערסטנס מוסולמענער דערקלערן האַס צו אמעריקאנער און וועט באשליסן ווי אזוי צו האנדלען מיט דעם. די פויפסט [[פראַנציס]] האט געזאגט אז ווער עס האלט אז מען דארף בויען ווענט און נישט בריקן איז נישט קיין קריסט. טראמפ האט געענטפערט אז די סטעיטמענט פונעם פויפסט איז שענדליך און אז קיין פירער, ספעציעל א רעליגיעזער פירער, האט נישט די רעכט צו צווייפלען אין א צווייטנ'ס גלויבונג. | דעם 16טן יוני, 2015, האָט ער געמאָלדן זיין קאַנדידאַטור פאַר די 2016 פּרעזידענטליכע וואלן מטעם דער רעפובליקאנער פארטיי אונטערן שלאג־ווארט "מאַך אַמעריקע ווידער גרויס" (Make America Great Again). ביים אוונט אינעם טראמפ טאַוער וואו ער האט געלאזט אין גאנג זיין קאמפיין, האט ער דערקלערט אז ער וועט בויען א וואנט צווישן מעקסיקא און די פאַראייניגטע שטאטן, און אז עס זענען דא אומלעגאלע אימיגראנטן וואס כאפן זיך אריין צו די פאראייניגטע שטאַטן פון מעקסיקא וואס ברענגען אריין דראגס און פארברעכנס, דאס האט אנגעדרייט א שטורעם ביי די מידיע און די אמעריקאנער פּאליטישע סיסטעם, און איז געווארן קריטיקירט אויך פון מיטגלידער פון זיין פּאַרטיי, אַריינגערעכנט [[דזשעב בוש]], [[ריק פערי|ריק פּערי]], [[מיט ראמני]] און [[מארקא רוביא]]. ער איז שפעטער קריטיקירט געווארן פאר'ן אטאקירן סענאטאר [[דזשאן מעקעין]], וועלכער האט געזאגט לויט אים אז די 15,000 מענטשן וועלכע זענען געקומען צו טראמפ'ס ראלי זענען משוגעים, זאגנדיג אז אין זיינע אויגן איז מעקעין, וועלכער איז געפאנגען אין די וויעטנאם קריג, נישט קיין מלחמה העלד. אויך איז ער קריטקירט געוארן פאר זיין רוף אין דעצעמבער 2015 צו פארבאטן מוסולמענער אריינצוקומען אין די פאראייניגטע שטאטן ביז די רעגירונג וועט אנאליזירן פובליק מיינונג אנקעטעס אין דער מוסולמענער וועלט לויט וועלכע מערסטנס מוסולמענער דערקלערן האַס צו אמעריקאנער און וועט באשליסן ווי אזוי צו האנדלען מיט דעם. די פויפסט [[פראַנציס]] האט געזאגט אז ווער עס האלט אז מען דארף בויען ווענט און נישט בריקן איז נישט קיין קריסט. טראמפ האט געענטפערט אז די סטעיטמענט פונעם פויפסט איז שענדליך און אז קיין פירער, ספעציעל א רעליגיעזער פירער, האט נישט די רעכט צו צווייפלען אין א צווייטנ'ס גלויבונג. | ||
| שורה 86: | שורה 86: | ||
[[טעקע:ElectoralCollege2016.svg|קליין|רעזולטאַטן פון די פּרעזידענטליכע וואַלן, 2016.]] | [[טעקע:ElectoralCollege2016.svg|קליין|רעזולטאַטן פון די פּרעזידענטליכע וואַלן, 2016.]] | ||
אָקטאָבער 8, 2016 האט ארויסגעליעקט אַ ווידעא פון 2005, אין וועלכן מען האָט געהערט טראמפ רעדן מיט א פארוויילונגס זשורנאליסט אין א פראסטע שפראך, און אז "ווען דו ביזט א שטערן…קענסטו טון סיי וואס" מיט פרויען. כאטש טראמפ האט אוועקגעמאכט דעם שמועס אלס "לאַקער צימער רעדן", האבן ענדליך מער ווי צוויי טוץ פרויען גע'טענה'ט אז זיי זענען געטשעפעט און אַטאַקירט געווארן דורך טראמפ אין דער פאַרגאַנגענהייט (עטליכע פון די באשולדיגונגען זענען געמאכט געווארן נאכדעם וואס טראמפ איז געווארן פרעזידענט). דורכאויס די קאמפיין האבן טראמפ און זיינע לעגאלע פארטרעטערס בכלל געלייקנט די באשולדיגונגען און געזאגט אז אלע פרויען האבן ליגנט געזאגט; זיי האבן אויך אנגעמערקט אַז [[ביל קלינטאן]] איז פריער באשולדיגט געווארן מיט ענליכע טאהטן. טיילווייז צוליב דעם ווידיאו, איז טראמפ'ס שטיצע צווישן פרויען וויילער — שוין זייענדיג נידעריג — ווייטער פארגאנגען, און טייל רעפובליקאנער האבן אנגעהויבן צוריקציען זייערע | אָקטאָבער 8, 2016 האט ארויסגעליעקט אַ ווידעא פון 2005, אין וועלכן מען האָט געהערט טראמפ רעדן מיט א פארוויילונגס זשורנאליסט אין א פראסטע שפראך, און אז "ווען דו ביזט א שטערן…קענסטו טון סיי וואס" מיט פרויען. כאטש טראמפ האט אוועקגעמאכט דעם שמועס אלס "לאַקער צימער רעדן", האבן ענדליך מער ווי צוויי טוץ פרויען גע'טענה'ט אז זיי זענען געטשעפעט און אַטאַקירט געווארן דורך טראמפ אין דער פאַרגאַנגענהייט (עטליכע פון די באשולדיגונגען זענען געמאכט געווארן נאכדעם וואס טראמפ איז געווארן פרעזידענט). דורכאויס די קאמפיין האבן טראמפ און זיינע לעגאלע פארטרעטערס בכלל געלייקנט די באשולדיגונגען און געזאגט אז אלע פרויען האבן ליגנט געזאגט און אז זיי זענען פינציאנירט געווארן דורך די קלינטאן קאמפיין מיטן ציל אים צו באשמיצן; זיי האבן אויך אנגעמערקט אַז [[ביל קלינטאן]] איז פריער באשולדיגט געווארן מיט ענליכע טאהטן. טיילווייז צוליב דעם ווידיאו, איז טראמפ'ס שטיצע צווישן פרויען וויילער — שוין זייענדיג נידעריג — ווייטער פארגאנגען, און טייל רעפובליקאנער האבן אנגעהויבן צוריקציען זייערע אינדארסירונגען. | ||
ביי די אלגעמיינע וואלן וואס איז פארגעקומען נאוועמבער 8, 2016, האט טראמפ באקומען 46.1% פון די שטימען, 2.9 מיליאן שטימען ווייניגער ווי זיין קעגנער, אבער ער האט געוואונען אין 30 שטאַטן וועלכע האבן אים געגעבן 306 פון 538 [[עלעקטארעל קאלעדזש]] שטומען (57%), און איז ערוויילט געווארן אלס דער 45סטער פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן. דורכאויס דעם וואל קאמפיין איז קלינטאן געווען פאראויס אין א מערהייט פון אנקעטעס, און דערפאר איז טראמפ'ס זיג אויפגענומען געווארן דורך די מידיא און די מאסן מיט איבערראשונג. טראמפּ איז דער פינפטער פרעזידענט ערוועלט אָן באקומען אַ מערהייט פון די פּאפּולערע שטימען (פאר אים זענען געווען [[דזשאן קווינסי עדעמס]], [[ראטערפארד בי העיז|ראטערפארד העיס]], [[בענדזשעמין העריסאן]], און דזשארדזש וואקער בוש), און דער ערשטער פּרעזידענט אן פּאליטישע אָדער מיליטערישע ערפאַרונג פון פריער. ביי זיין איינשווערונג איז טראמפ געווען דער עלטסטער פרעזידענט אין דער צייט פון אריינוועלונג, זייענדיג 70 און זיבן מאנאטן (די פריערדיגע רעקארד איז געהאלטן געווארן דורך [[ראנאלד רעיגען]], וועלכער איז געווען 69 אנהייב פון זיין טערמין. טראמפ'ס נאכפאלגער און הויפט קעגנער אין די 2020 וואלן, דזשאו ביידען האט געבראכן זיין רעקארד און איז געווארן איינגעשוואוירן אין עלטער פון 78). ער איז אויך געווען דער רייכסטער מענטש צו זיין פרעזידענט (די פריערדיגע רעקארד איז געהאלטן געווארן דורך [[דזשארזש וואשינגטאן]]). | ביי די אלגעמיינע וואלן וואס איז פארגעקומען נאוועמבער 8, 2016, האט טראמפ באקומען 46.1% פון די שטימען, 2.9 מיליאן שטימען ווייניגער ווי זיין קעגנער, אבער ער האט געוואונען אין 30 שטאַטן וועלכע האבן אים געגעבן 306 פון 538 [[עלעקטארעל קאלעדזש]] שטומען (57%), און איז ערוויילט געווארן אלס דער 45סטער פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן. דורכאויס דעם וואל קאמפיין איז קלינטאן געווען פאראויס אין א מערהייט פון אנקעטעס, און דערפאר איז טראמפ'ס זיג אויפגענומען געווארן דורך די מידיא און די מאסן מיט איבערראשונג. טראמפּ איז דער פינפטער פרעזידענט ערוועלט אָן באקומען אַ מערהייט פון די פּאפּולערע שטימען (פאר אים זענען געווען [[דזשאן קווינסי עדעמס]], [[ראטערפארד בי העיז|ראטערפארד העיס]], [[בענדזשעמין העריסאן]], און דזשארדזש וואקער בוש), און דער ערשטער פּרעזידענט אן פּאליטישע אָדער מיליטערישע ערפאַרונג פון פריער. ביי זיין איינשווערונג איז טראמפ געווען דער עלטסטער פרעזידענט אין דער צייט פון אריינוועלונג, זייענדיג 70 און זיבן מאנאטן (די פריערדיגע רעקארד איז געהאלטן געווארן דורך [[ראנאלד רעיגען]], וועלכער איז געווען 69 אנהייב פון זיין טערמין. טראמפ'ס נאכפאלגער און הויפט קעגנער אין די 2020 וואלן, דזשאו ביידען האט געבראכן זיין רעקארד און איז געווארן איינגעשוואוירן אין עלטער פון 78). ער איז אויך געווען דער רייכסטער מענטש צו זיין פרעזידענט (די פריערדיגע רעקארד איז געהאלטן געווארן דורך [[דזשארזש וואשינגטאן]]). | ||
==פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן (2017–2021)== | ==פרעזידענט פון די פאראייניגטע שטאטן (2017–2021)== | ||
[[טעקע:JANUS-Tête-à-Tête- Sitting President & President-elect, Barack Obama & Donald Trump squatting next to each other on arm-chairs in the Oval Office on November 10th 2016. (31196987133).jpg|קליין|אין | [[טעקע:JANUS-Tête-à-Tête- Sitting President & President-elect, Barack Obama & Donald Trump squatting next to each other on arm-chairs in the Oval Office on November 10th 2016. (31196987133).jpg|קליין|אין אן ערשטע שמועס מיט פרעזידענט באראק אבאמא אינעם אוועל אפיס, נאוועמבער 2016]] | ||
יאנואר 20, 2017, ער | יאנואר 20, 2017, איז ער געווארן איינגעשוואוירן אלס פּרעזידענט דורך דער הויפט פון דער העסטער געריכט. אויף טראמפ'ס איניציאטיוו האט זיך, אויסער דעם גלח, אויך באטייליגט א רב (מארווין הייער) אין דער איינשווערונג צערעמאָניע, וועלכער האָט געהאַלטן אַ רעדע. טראמפ האט באשטימט די גענעראלן דזשעימס מאטיס און דזשאן קעלי אלס סעקרעטאר פון פארטיידיגונג און סעקרעטאר פון היימלאנד זיכערהייט,, סענאטאר דזשעף סעשאנס אלס אטוירני דשענערעל, און רעקס טילערסאן אלס סעקרעטארי אוו סטעיט. שפעטער האט טראמפ באשטימט דעם פארזיצער פונעם רעפובליקאנער נאציאנאלן קאמיטעי ריינס פריבוס אלס דער הויפט פונעם שטאב פונעם ווייסן הויז, דער פארוואלטער פון זיין וואל קאמפיין גענעראל מייקל פלין אלס נאציאנאלע זיכערהייט ראטגעבער. סטיוו באנן, זיין טאכטער איוואנקא טראמפ, זיין איידעם דזשאַרעד קושנער און זיין קאמפיין פאַרוואַלטער קעלעין קאוועי, זענען באשטימט אלס אדווייזערס. אין מערץ 2018 האט טראַמפּ געווארפן טילערסאָן פון אמט און באשטימט מייק פּאָמפּעאָ, דער געוועזענער הויפּט פון די סי.איי.עי אויף דיין פלאץ. | ||
==פּאָליטישע שטעלעס== | ==פּאָליטישע שטעלעס== | ||
| שורה 102: | שורה 102: | ||
===אינערן פאליסי=== | ===אינערן פאליסי=== | ||
צווישן טראמפ'ס הויפט דערגרייכונגען אין די אינערן פאליסי זענען שטייער | צווישן טראמפ'ס הויפט דערגרייכונגען אין די אינערן פאליסי זענען שטייער שניטן, גרינגער מאכן די רעגולאציעס אויף ביזנעסער און די ארויפשטעלן קאנסערוואטיווע ריכטער אויף די העכסטע געריכט, געביטן אין וועלכע ער האט מקיים געווען זיינע צוזאגונגען. דעם 31סטן יאַנואַר 2017 האָט ער געשטעלט ניעל גורסידזש, וועלכער ווערט באַטראכט ווי אַ קאנסערוואטיווער, צום העכסטן געריכט צו אנפילן דעם ליידיגן זיץ וואס איז ליידיג געווארן נאך דעם טויט פון קאָנסערוואַטיוון ריכטער אנטאנין סקאליע. גורסידזש איז באשטעטיגט געווארן דורך דעם סענאט. דעם 14טן פעברואר, האט דער נאציאנאלער זיכערהייטס אדווייזער מייקל פלין רעזיגנירט פון זיין אמט, נאכדעם וואס עס איז געווארן באקאנט אז ער האט באהאלטן פאר וויצע פרעזידענט פענס אז ער האט זיך באגעגנט מיטן רוסישן אמבאסאדאר. נאָך אַ וואך, האט טראַמפּ באשטימט הערבערט רעימאָד מאקמאסטער אין זיין ארט. פעברואר 28, האט טראַמפּ געגעבן זיין ערשטער רעדע צו קאנגרעס אין וואס ער דערקלערט די יסודות פון זיין אינערן פּאָליסיס. | ||
דעם 9טן מאי 2017 האט טראמפ ארויסגווארפן די עף-בי-איי דירעקטאָר דזשעמס קאמי. אין יולי האט ווייסע הויז ווארטזאגער שאן ספּייסער רעזיגנירט, און איז איבערגנומען געווארן דורך שרה הוקאבי סאנדערס. אין דעם זעלבן חודש, איז דער הויפט פונעם שטאב פונעם ווייסן הויז רעינס פריוועס ארויסגעוואפן געווארן און ערזעצט געווארן דורך דזשאן קעלי. אין אויגוסט, האט ער דעווארפן זיין אַדווייזער סטיוו באנאן. דעם 13טן מערץ 2018 האט ער ארויסגעווארפן סעקרעטערי אוו סטעיט רעקס טילערסאן, און באשטימט די סי.איי.עי. הויפט מייק פאמפעאו אים צו ערזעצן. אויף 22 מערץ 2018, האט דער נאשאנאל סעקוריטי אדווייזער הערבערט ריימאנד מאקמאסטער רעזיגנירט. דזשאן באלטאן האט אים אפיציעל ערזעצט אויף אפריל 9, 2018, ביז מען האט אים געווארפן אין סעפטעמבער 2019. | דעם 9טן מאי 2017 האט טראמפ ארויסגווארפן די עף-בי-איי דירעקטאָר דזשעמס קאמי. אין יולי האט ווייסע הויז ווארטזאגער שאן ספּייסער רעזיגנירט, און איז איבערגנומען געווארן דורך שרה הוקאבי סאנדערס. אין דעם זעלבן חודש, איז דער הויפט פונעם שטאב פונעם ווייסן הויז רעינס פריוועס ארויסגעוואפן געווארן און ערזעצט געווארן דורך דזשאן קעלי. אין אויגוסט, האט ער דעווארפן זיין אַדווייזער סטיוו באנאן. דעם 13טן מערץ 2018 האט ער ארויסגעווארפן סעקרעטערי אוו סטעיט רעקס טילערסאן, און באשטימט די סי.איי.עי. הויפט מייק פאמפעאו אים צו ערזעצן. אויף 22 מערץ 2018, האט דער נאשאנאל סעקוריטי אדווייזער הערבערט ריימאנד מאקמאסטער רעזיגנירט. דזשאן באלטאן האט אים אפיציעל ערזעצט אויף אפריל 9, 2018, ביז מען האט אים געווארפן אין סעפטעמבער 2019. | ||
| שורה 109: | שורה 109: | ||
====עקאנאמיע, האַנדל מלחמה, ענערגיע און קלימאט==== | ====עקאנאמיע, האַנדל מלחמה, ענערגיע און קלימאט==== | ||
די עקאנאמישע וואקס וואס האט זיך אנגעהויבן אין יוני 2009 האט זיך געצויגן אין די ערשטע צוויי יאר פון טראמפ'ס טערמין, מיט'ן יערליכע דזשי די פי וואוקס איז געשטיגן מיט2.9% אין זיין צווייטן יאר אין אמט. די ארבעטסלאזיקייט ראטע איז געפאלן, ביז אונטער 4%, מיט בלויז מעסיגע אינפלאציע. די דאו דזשאנס איז געוואקסן מיט 25.9% אין טראַמפּ'ס ערשטער צוויי יאָר אין אמט, די בעסטע צווישן אלע | די עקאנאמישע וואקס וואס האט זיך אנגעהויבן אין יוני 2009 האט זיך געצויגן אין די ערשטע צוויי יאר פון טראמפ'ס טערמין, מיט'ן יערליכע דזשי די פי וואוקס איז געשטיגן מיט2.9% אין זיין צווייטן יאר אין אמט. די ארבעטסלאזיקייט ראטע איז געפאלן, ביז אונטער 4%, מיט בלויז מעסיגע אינפלאציע. די דאו דזשאנס איז געוואקסן מיט 25.9% אין טראַמפּ'ס ערשטער צוויי יאָר אין אמט, די בעסטע צווישן אלע פּרעזידענטן זינט פרעזידענט פארד. אין טערמינען פון דזשי די פי לויט די פאפילאציע, איז דער אינדעקס געוואקסן מיט 3.6% אין 2017, 4.92% און אין 2018, 3.51% און אין 2019 און איז געפאלן מיט 2.66% אין 2020 (אין רעזולטאט פון איינצוימונגען געשטעלט אויף די עקענאמיע ביי די קאראנע עפּידעמיע). אין די ענדע פון זיין פרעזידענשאפט, האט דער דאו דזשאנס אינדעקס אים געלייגט דער פערטער פון אַלע אמעריקאנער פרעזידענטן, מיט אַ דורכשניט פון א יערליכע וואוקס אין די סטאק מארקעט פון 13.7% (הינטער באראק אבאמא: 13.8%, ביל קלינטאן: 15.2% און קאלווין קולידזש: 26.1% ). | ||
אום 23סטן יאנואר 2017 האט ער אונטערגעשריבן א פארארדענונג צוריקצוציען די פאראייניגטע שטאטן פון די טראנס-פּאסיפיק אפמאך און | אום 23סטן יאנואר 2017 האט ער אונטערגעשריבן א פארארדענונג צוריקצוציען די פאראייניגטע שטאטן פון די טראנס-פּאסיפיק אפמאך און איינגעמאלדן אז ער האט אין פלאן אויך ארויסצוציען די פאראייניגטע שטאטן פון דעם צפון אמעריקאנער פריי האנדלס אפמאך. ער האָט אנולירט אַ פארבאט פון זיין פאגייער אין אָפיס צו בויען צוויי אויל פּייפּליינס. דעם 2טן דעצעמבער 2017, האט דער סענאט באשטעטיגט די שטייער רעפארמען פון טראמפ, אין מערץ 2018 האט טראַמפּ ארויפגעלייגט אימפארט טאריפס פון 25% אויף שטאל און 10% אויף אַלומינום צו די פאַרייניגטע שטאטן, און האט איינגעצוימט די שטייער פאלייכטערונגען אויף קאנאדע, מעקסיקא און אנדערע לענדער. יוני 15, 2018, טראַמפּ ארויפגעלייגט אימפּארט טאריפס פון ארום 25% אויף 50 ביליאָן דאלער ווערט פון סחורה אימפּארטירט פון כינע. און אלס א ענטפער האט די כינעזישע מיניסטעריום פון האנדלונג מודיע געווען אז זיי לייגן ארויף טאריפס אויף אמעריקאנער פּראָדוקטן אין דער זעלבער גרויס. דעם זאך האט אנגעפאנגען די האנדל'ס קריג צווישן די פאַרייניגטע שטאטן און כינע. | ||
טראמפ האט אויך ארויפגעלייגט טאריפס אויף פארשידענע פראדוקטן אימפארטירט פון דעם אייראפעאישן פאראיין, וואס האט אין רעאקציע אויך ארויפגעלייגט טאריפס. נאכדעם וואס טראמפ האט געסטראשעט אריינצושטעלן 20 פראצענט טאריפס אויף קאר אימפארטן, האט טראמפ זיך געטראפן מיט דזשאן קלאד דזשונקער, דעם פרעזידענט פון דער אייראפעאישער קאמיסיע, און דערגרייכט אן אפמאך אין וועלכע מען וועט מער נישט ארויפלייגן טאריפס, און די אויפגעלייגטע טאריפס וועלן נאכאמאל דורכקעקוקט ווערן. אין אלס אפצאל וועט אייראָפּע אריינקוקן אין פרייַערדיגע טאריפס, ווי אויך צו אימפטירן מער גאז און סוי באנדלעך פון די פאַרייניגטע שטאטן. | טראמפ האט אויך ארויפגעלייגט טאריפס אויף פארשידענע פראדוקטן אימפארטירט פון דעם אייראפעאישן פאראיין, וואס האט אין רעאקציע אויך ארויפגעלייגט טאריפס. נאכדעם וואס טראמפ האט געסטראשעט אריינצושטעלן 20 פראצענט טאריפס אויף קאר אימפארטן, האט טראמפ זיך געטראפן מיט דזשאן קלאד דזשונקער, דעם פרעזידענט פון דער אייראפעאישער קאמיסיע, און דערגרייכט אן אפמאך אין וועלכע מען וועט מער נישט ארויפלייגן טאריפס, און די אויפגעלייגטע טאריפס וועלן נאכאמאל דורכקעקוקט ווערן. אין אלס אפצאל וועט אייראָפּע אריינקוקן אין פרייַערדיגע טאריפס, ווי אויך צו אימפטירן מער גאז און סוי באנדלעך פון די פאַרייניגטע שטאטן. | ||