מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
←אין אידישקייט: פלייש (און וויין)
(←נאמען: פארברייטערט) |
(←אין אידישקייט: פלייש (און וויין)) |
||
| (14 מיטלסטע ווערסיעס פון 2 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע|פערטער טאג פון וואך, צווישן דינסטאג און דאנערשטאג}} | |||
'''מיטוואך''' איז דער פערטער [[טאג]] אין [[וואך]], ציילנדיג צו [[שבת]]. | '''מיטוואך''' איז דער פערטער [[טאג]] אין [[וואך]], ציילנדיג צו [[שבת]]. | ||
| שורה 13: | שורה 14: | ||
==אין אידישקייט== | ==אין אידישקייט== | ||
[[טעקע:Sun and moonTogether.jpg|קליין|לינקס|מיטוואך זענען באשאפן געווארן דער [[זון]] און די [[לבנה]].]] | |||
ווי פארציילט אין אנהייב [[ספר בראשית]], האט השי"ת אין דעם טאג באשאפן די [[זון]], די [[לבנה]], און די [[שטערן|שטערנס]]: | |||
{{ציטוט||תוכן=וַיֹּאמֶר אֱלֹקִים, יְהִי מְאֹרֹת בִּרְקִיעַ הַשָּׁמַיִם, לְהַבְדִּיל, בֵּין הַיּוֹם וּבֵין הַלָּיְלָה; וְהָיוּ לְאֹתֹת וּלְמוֹעֲדִים, וּלְיָמִים וְשָׁנִים. וְהָיוּ לִמְאוֹרֹת בִּרְקִיעַ הַשָּׁמַיִם, לְהָאִיר עַל-הָאָרֶץ; וַיְהִי-כֵן. וַיַּעַשׂ אֱלֹקִים, אֶת-שְׁנֵי הַמְּאֹרֹת הַגְּדֹלִים: אֶת-הַמָּאוֹר הַגָּדֹל, לְמֶמְשֶׁלֶת הַיּוֹם, וְאֶת-הַמָּאוֹר הַקָּטֹן לְמֶמְשֶׁלֶת הַלַּיְלָה, וְאֵת הַכּוֹכָבִים. וַיִּתֵּן אֹתָם אֱלֹקִים, בִּרְקִיעַ הַשָּׁמָיִם, לְהָאִיר, עַל-הָאָרֶץ. וְלִמְשֹׁל, בַּיּוֹם וּבַלַּיְלָה, וּלְהַבְדִּיל, בֵּין הָאוֹר וּבֵין הַחֹשֶׁךְ; וַיַּרְא אֱלֹקִים, כִּי-טוֹב. וַיְהִי-עֶרֶב וַיְהִי-בֹקֶר, יוֹם רְבִיעִי.|מקור={{תנ"ך|בראשית|א|יד|יט}}.|מרכאות=כן}} | |||
[[ברכת החמה]] ווערט אלעמאל געזאגט אין א מיטוואך, ווען דער זון קומט אן צוריק צום ארט וואו עס איז געווען ביים באשאף, לויטן חשבון פון [[תקופת שמואל]]. | |||
בשעת מען האט מקריב געווען דעם [[קרבן תמיד]] אין [[בית המקדש]] פלעגן [[שירת הלויים|די לויים זינגען]] דעם קאפיטל [[תהלים צ"ד|א-ל נקמות ה']]{{הערה|{{משנה|תמיד|ז|ד}}}}, צוגעפאסט צום טאג אין וועלכע השי"ת האט באשאפן די זון און לבנה וועלכע ווערן [[עבודה זרה|געדינט]] דורך די געצנדינער פון וועמען ער וועט נקמה נעמען{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|לא|א}}}}. מען פירט זיך צו זאגן דעם קאפיטל אלס [[שיר של יום]], ביים סוף פון [[שחרית]]{{הערה|{{טור|אורח חיים|קלג}}}}. | |||
די אידן וועלכע זענען געווען פון די [[מעמדות]] ווען דער בית המקדש איז געשטאנען פלעגן [[תענית|פאסטן]] אין דעם טאג אז די קינדער זאלן נישט באטראפן ווערן פון [[אסכרא]]{{הערה|{{בבלי|תענית|כז|ב}}}}. | |||
מיטוואך איז קעגן [[דוד המלך]]{{הערה|תוספת זוהר, שמות דף רע"ז}}, און קעגן [[רחל]]{{הערה|אגדת בראשית, פרק נ"ב}}. | |||
אין דער באשטימטער [[אידישער לוח]], [[לא אד"ו ראש|קען זיך נישט אנהייבן]] דער יאר אין א מיטוואך, און אויב דער [[מולד]] פון [[תשרי]] געפאלט אין דעם טאג ווערט [[ראש השנה]] באשטימט אויף דאנערשטאג{{הערה|{{רמב"ם|קידוש החודש|ז|א}}}}. לויט טייל מקורות איז שוין דער כלל שוין אנגעגאנגען איידער דער לוח איז געווארן באשטימט על פי חשבון{{הערה|זעט {{בבלי|סנהדרין|יג|ב|מפרש=רש"י|ד"ה=וליעברה}} און {{בבלי|ראש השנה|יט|ב|מפרש=רש"י|ד"ה=והא}}}}, און עס איז א תקנה פון [[תנאים]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|יז|יד|מפרש=שכל טוב}}; אגרת בן מאיר, אין: זכרון לראשונים, חלק חמישי עמוד רט"ז.}} אדער [[הלכה למשה מסיני]]{{הערה|[[רב סעדיה גאון]], געברענגט אין ספר העיבור, מאמר שני שער שמיני; {{בבלי|שבת|קטו|א|מפרש=רבינו חננאל}}.}}. דאקעגן, אין דער לוח פון די לכאורה-[[איסיים]] פון [[קומראן]] האט זיך יעדער יאר - און יעדע פון די [[פיר תקופות]] - אנגעהויבן אין א מיטוואך. | |||
[[פסח]] [[לא אד"ו ראש#לא בד"ו פסח|קען זיך אויך נישט אנהייבן]] אין א מיטוואך, וויבאלד עס זענען פארהאן 163 טעג צווישן פסח און ראש השנה וואס וועט אלזא דארפן אויספאלן אין פרייטאג{{הערה|{{היברובוקס|רב יהודאי גאון|הלכות פסוקות|31930|הלכות מועד עמ' קפז, מהדורת חברת מקיצי נרדמים, ירושלים, תשי"א|page=215}}}}. | |||
די חכמים האבן איינגעפירט אז א בתולה זאל [[חתונה]] האבן מיטוואך{{הערה|{{משנה|כתובות|א|א}}}}. היינטיגע צייטן גייט נישט אן די הלכה{{הערה|{{רמב"ם|אישות|י|יד}}}}. אין די צייטן פון די [[גאונים]] האבן זיך די בני [[בבל]] געפירט חתונה צו מאכן אין דאנערשטאג, און די בני [[ארץ ישראל]] אין מיטוואך{{הערה|חילוף מנהגות שבין בני ארץ ישראל לבני בבל, אות ל"ח}}. אויך אין שפעטערע צייטן האט מען זיך געפירט אין אסאך פלעצער חתונה צו מאכן מיטוואך{{הערה|זעט: מעשה הגאונים, עמוד 55; נחלת שבעה, סימן י"ב אות א'; מנהגים דק"ק וורמיישא, נשואין אות רכ"ט}}. | |||
לויט איין דעה, האט מען אפגעשיידט דעם כהן וואס גייט פארברענען דעם [[פרה אדומה]] דווקא אין מיטוואך, כדי שבת - ווען מען טאר נישט שפריצן אים צו רייניגן - זאל אויסקומען אין פערטן טאג פון זיין אפשיידונג{{הערה|{{בבלי|יומא|ח|ב}}}}. | |||
לויט טייל מקורות, זאל מען נישט אנהייבן זאכן אין מאנטאג און מיטוואך, ווייל זייער [[מזל]] איז נישט גוט{{הערה|{{שלחן ערוך|יורה דעה|קעט|ב}}}}. לויט אנדערע, זאל מען נישט אנהייבן זאכן אין מאנטאג און נישט ענדיגן אין מיטוואך{{הערה|שיורי ברכה, יורה דעה סימן קע"ט אות ג'; יסוד ושורש העבודה, שער הכולל פרק י"ט; תוספות ריב"א, פרשת בראשית.}}. | |||
לויט טייל דעות, טאר מען נישט ארויספארן מיט א שיף איבער א גרויסע ים, אנגעהויבן פון מיטוואך ביז נאך שבת{{הערה|{{ירושלמי|שבת|א|ח}} אין נאמען פון בית שמאי, לויט די געדרוקטע גירסא, אדער אין נאמען פון תנא קמא, לויט די גירסא געברענגט אין תשובות ראב"ן סימן ס'.}}. | |||
די צווייטע דריי טעג אין וואך, אנגעהויבן פון מיטוואך, ווערן פאררעכנט צום קומענדיגן שבת: ווען איינער לאזט שרייבן א [[גט]], וואס מען זאל איבערגעבן אויב ער וועט נישט אנקומען ביז פאר שבת, ווארט מען אויף מיטוואך{{הערה|{{בבלי|גיטין|עז|א}}}}. לויט געוויסע מקורות, קען מען זיך שערן די נעגל לכבוד שבת אנגעהויבן פון מיטוואך{{הערה|אבודרהם, סדר נטילת צפרנים, געברענגט אין ב"ח און {{טור|אורח חיים|רמא|מפרש=פרישה}}.}}. טייל האבן זיך געפירט נישט צו עסן [[פיש]] פון מיטוואך, כדי זיי זאלן עס עסן אום שבת מיט אפעטיט{{הערה|טעמי המנהגים, קונטרס אחרון, לו,ב}}. | |||
געוויסע האבן זיך מקבל געווען אפצורעכטן אין מיטוואך א [[זכר לחורבן]], מיט נישט עסן [[פלייש]] און נישט טרינקן [[וויין]]{{הערה|שני לוחות הברית, מסכת שבועות, פרק נר מצוה אות יב}}, דער מנהג נישט צו עסן פליישיגס איז געבליבן ביי טייל קהילות{{הערה|זעט: שו"ת חיי הלוי ח"א, או"ח סימן מז}}. | |||
==אין אלגעמיינע קולטורן== | ==אין אלגעמיינע קולטורן== | ||
אין טייל איסלאמישע לענדער איז מיטוואך דער לעצטער טאג פון דער [[ארבעט]]-וואך. | |||
מיטוואך ווערט צומאל אומאפיציעל גערופן "דער הויקער טאג" אין [[צפון אמעריקע]], באצייכענענדיג דעם פאקט אז עס איז דער מיטלסטער טאג - אדער "הויקער" - פון א געווענליכע ארבעטס-וואך{{הערה|1={{cite web|url=http://oxforddictionaries.com/us/definition/american_english/hump-day|archive-url=https://web.archive.org/web/20131104214031/http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/american_english/hump-day|url-status=dead|archive-date=November 4, 2013|title=Definition of hump day in English|work=Oxford Dictionaries|publisher=[[Oxford University Press]]|access-date=3 September 2013}}|כיוון=שמאל}}{{הערה|1={{cite news |title=Wednesday |url=https://www.thehansindia.com/tags/Wednesday |agency=The Hans India}}|כיוון=שמאל}}. | |||
"לילארדאג" איז א נארדישע טראדיציע פון פייערן א "קליינע וויקענד" אין מיטוואך נאכט{{הערה|1={{Cite web|last=Woolsey|first=Barbara|date=|title=Lillördag: Sweden's workers de-stress with 'Little Saturday'|url=https://www.bbc.com/worklife/article/20210129-lillrdag-swedens-workers-destress-with-little-saturday|access-date=5 February 2021|website=BBC|language=en}}|כיוון=שמאל}}. | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
| שורה 22: | שורה 56: | ||
[[קאַטעגאָריע:טעג|4]] | [[קאַטעגאָריע:טעג|4]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | ||
[[HE:יום רביעי]] | [[HE:יום רביעי]] | ||