אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "המלאך הגואל"

די ווערטער פונעם פסוק
	"הַמַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ".
	בראשית מח, טז

וויזועלוויקיטעקסט

רעוויזיע פון 13:02, 25 דעצעמבער 2023

המלאך הגואל איז א פסוק וואס שטייט אין צענטער פון די ברכות וואס יעקב אבינו האט אנגעוואונטשן פאר מנשה און אפרים, און ווערט אסאך באנוצט אין תפילות, מנהגים, און סגולות.

די ברכה און איר באדייט

המלאך הגואל איז דער צווייטער פסוק אין די ברכה וואס יעקב האט געוואונטשן פאר מנשה און אפרים:

הָאֱלֹקִים אֲשֶׁר הִתְהַלְּכוּ אֲבֹתַי לְפָנָיו אַבְרָהָם וְיִצְחָק, הָאֱלֹקִים הָרֹעֶה אֹתִי מֵעוֹדִי עַד הַיּוֹם הַזֶּה, הַמַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים; וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק, וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ.

— בראשית מח, טו–טז

רש"י זאגט אז דער מלאך וואס יעקב דערמאנט איז דער וואס איז געווען געוואוינט געשיקט צו ווערן צו אים ביי זיינע צרות. אין מדרש ווערט געברענגט אז דאס איז א מלאך וואס איז ממונה צו היטן די אבות און די אידן אין אלע דורות^[1], און די ראשונים זאגן אז דאס איז נעמליך דער מלאך מיכאל^[2]. טייל לייגן צו אז אויך די ווערטער "האלוקים הרועה אותי מעודי עד היום הזה" באציען זיך צום מלאך^[3].

די מפרשים זענען דן וויאזוי יעקב האט געקענט דאווענען, לכאורה, צו א מלאך. דער ספורנו שרייבט אז מיט די ווערטער האט יעקב געבעטן אז טאמער מנשה און אפרים זענען נישט ראוי געבענטשט צו ווערן דירעקט פון באשעפער אליין, זאל ער כאטש הייסן דער מלאך דאס טון. רבי שלמה אשתרוק איז מסביר באריכות די מהות פון א מלאך און זיין ראלע, און ערקלערט אז יעקב האט נישט געבעטן דעם מלאך צו וואונטשן, נאר אז די השפעה וואס ער באקומט פון גאט דורך די מלאך זאל גיין צו די קינדער^[4]. אין תשובות הגאונים שטייט אז מען קען אייגנטליך יא בעטן טובות פון מלאכים, ווייל עס זענען דא זאכן וואס קענען טון אליין^[5].

ווידעראום אנדערע טייטשן אז די ווערטער "יברך את הנערים" באציט זיך צום באשעפער, דער שיקער פון דעם מלאך^[6]. אדער אז די ווערטער "המלאך הגואל" רעפערירן צום באשעפער אליין^[7] אדער צו זיין ווארט^[8].

יעקב אבינו האט געניצט דאס ווארט "וידגו" זיי צו וואונטשן אז זאל זיך מערן, און נישט אנדערע ווערטער ווי "ויפרו" אדער "וירבו", צו מרמז זיין אז ווי די פיש זאל אויף זיי נישט הערשן קיין עין הרע^[9].

קריאת התורה

די עליה אין וועלכע מען ליינט דעם פסוק ווערט אויסגערעכנט צווישן די "פרשיות הנדרים"^[10], צוליב וואס אידן שנדר'ן גרויס געלט דערפאר^[11]^[12].

אין ווארמייזע איז געווען דער מנהג אין שבת פרשת ויחי צו געבן די עליה פאר דער חשוב'סטער לוי אין בית המדרש, און דער בעל קורא האט געליינט דעם פסוק, מיט אן העכערע שטימע^[13].

אין די נאכט פון שמחת תורה פירן זיך טייל צו ליינען די פרשה פון דעם פסוק, צווישן די אנדערע פרשיות הנדרים^[10]^[12]. אינדערפרי, ביי די עליה פון כל הנערים, פירט מען זיך פארצוזאגן פאר די קינדער דעם פסוק^[14].

סגולות

דער פסוק ווערט געזאגט אין פארשידענע געלעגנהייטן, צוליב די סגולות וואס ווערן צוגעשריבן צו דעם פסוק אין די מקורות. צווישן זיי:

פארטרייבן עין הרע - דער פסוק איז אנגענומען אלס לחש קעגן עין הרע, בפרט פאר קינדער, ווייל די קינדער ווערן דערין געבענטשט און זיי ווערן צוגעגליכן צו די פיש וואס אין זיי הערשט נישט קיין שלעכט אויג. דאס ווערט אויך אנגעגעבן אלס טעם פארוואס מען זאגט דעם פסוק נאך די עליה פון כל הנערים, צו באשיצן קעגן עין הרע אויף אלע פארזאמלטע קינדער^[15].

ווען עס קומט פאר א ברית פון צווילינג אדער צוויי אנדערע קינדער אויפאמאל, איז א מנהג צו זאגן דעם פסוק צווישן איין מילה און אנדערן^[16]. אויך דא ווערט אנגעגעבן דער טעם צו באשיצן קעגן עין הרע^[17].

שמירה פאר א ניי-געבוירן קינד - אין וואכנאכט פירט מען זיך צוזאמצונעמען יונגווארג נאנט צום בעיבי, און נאכן ליינען נעבן אים די ערשטע פרשה פון קריאת שמע זאגט מען אויך דער פסוק, אלס שמירה אויפן קינד דורכאויס די נאכט^[^{מקור פארלאנגט}^].
שמירה ביינאכט - אסאך זאגן די פסוק צווישן אנדערע אינעם סדר פון קריאת שמע שעל המיטה, ווי סשטאמט פון די ראשונים^[18]. אנדערע^[19] צייכענען צו אז סאיז אזוי לויט די זוהר^[20] מיינט מען מיט דעם צו פארטרייבן פון אלע מזיקי וואס קומען ארום דער מענטש.
אין שבט מוסר^[21] שרייבט ער אז מדארף צו זעהן צו זאגן די פסוק יעדן נאכט מיט די יונגוואר. רבי חנוך ערנטרוי^[22] איז מסביר די טעם דערפון: ”כי כאשר אנו אומרים פסוק זה עם ילדינו, הרי אמירה זו היא כעין תפילה ותקווה שגם בנינו הבאים אחרינו ימשיכו בדרכם של אברהם יצחק ויעקב, וכך ייקרא שמם של ההורים על בניהם. זו הייתה מהות בקשתו של יעקב אבינו, עליו השלום, כשביקש: ”וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק”, וזוהי השאיפה העזה שמבטאים אנו בקריאתנו ברגש פסוק זה עם ילדינו”.
ויתן לך - אין סדר פון ויתן לך וואס ווערט געזאגט יעדן מוצאי שבת, ווי מזאמלט זיך אהן מיט אלע גוטע געוואונטשן בעפאר די קומענדיגע וואך, זאגט מען אויך די פסוק^[23].
זרע של קיימא - באקומען די עליה פון כל הנערים אין דערביי זיין אין צייט וואס מזאגט זיי פאר די פסוק, איז מסוגל אויף קינדער^[24].

לידער

אויף די ווערטער פונעם פסוק, זענען פארפאסט געווארן עטליכע לידער, טייל פון זיי גאר פאפולאר:

פארפאסט דורך עיבי ראטנבערג. די מערסט באקאנטע ניגון אויף די ווערטער. דורכאויס די יאהרן געווארן אויפגעשפילט דורך צענדליגער זינגערס^[25].
פארפאסט דורך פינקי וועבער, געזינגען דורך שרולי גינסבורג אויף זיין אלבום "אז יבקע"^[26].
פארפאסט דורך משה גאלדמאן, אויפגעשפילט אויף "מתיקות 1" דורך "לחיים"^[27]^[26.1].
פארפאסט דורך ישראל באראכאוו^[28].
פארפאסט אין די 20טער יארהונדערט, געזינגען דורך דעם ילד הפלא עמית ליסטוואנד^[29]^[26.2].
פארפאסט דורך יוסי גרין^[30].
פארפאסט דורך הערשל ראטענבערג, געזינגען דורך לוי פאלקאוויטש אויף זיין אלבום "טוב לי"^[31].
פארפאסט דורך שימעל'ה מלכה (קעניג) לרגל שבת פרשת ויחי ה'תשפ"א^[32].

רעפערענצן

↑ שמות רבה, פרשה לב אות ט
↑ רבי מנחם בן שלמה, שכל טוב בראשית, ברלין, תר"ס, זייט 309 (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן); אבן עזרא אויף שמות כג, כ.
↑ אבן עזרא, פירוש הקצר אויף שמות ג, ז.
↑
פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:אוצר החכמה
פאראמעטער [ עמוד ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע רבי שלמה אשתרוק, מדרשי התורה, ברלין, תרנ"ט, זייט 84.
↑ אברהם אליהו הרכבי (רעדאקטאר), זכרון לראשונים וגם לאחרונים א - תשובות הגאונים, בערלין, תרמ"ז, זייט 188 (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן).
↑ רבי אברהם בן הרמב"ם, רבי שמואל בן חפני גאון, אברבנאל, חזקוני און רד"ק אויף בראשית מח, טו
↑ ספר הזוהר, חלק א, דף ר"ל, עמוד א': ”המלאך הגואל אותי דא שכינתא”; רמב"ן, בראשית מח, טו; משכיל לדוד אויף רש"י, בראשית מח, טו, ד"ה המלאך הגאל אותי.
↑ אור החיים, בראשית מח, טו
↑ ברכות כ, א;
פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:אוצר החכמה
פאראמעטער [ עמוד ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע תוספות השלם ה, ירושלים, תשמ"ו, זייט כו.
↑ ^10.0 ^10.1 ביכורי יעקב, סימן תרס"ט, ס"ק י"ג.
↑ ספר נהג כצאן יוסף, פרשת ויחי; מנהגי פיורדא, פרשת ויחי.
↑ ^12.0 ^12.1 זעט: ספר שערי אפרים, שער ח, סעיף נז און אין די נו"כ אויפן פלאץ.
↑ יוזפא שמש, מנהגים דק"ק וורמיישא, סדר הפרשיות, ויחי.
↑ רמ"א, אורח חיים, סימן תרס"ט, סעיף א'. דער לשון אין רמ"א איז אז מען ליינט דאס פאר די קינדער, אבער דער לבוש אויפן פלאץ ערקלערט אז מען זאגט עס זיי פאר פון אויסנווייניג.
↑ ליקוטי מהרי"ח ג, סדר שחרית לשמחת תורה.
↑ רבי מרדכי הלוי, דרכי נעם, געברענגט אין פתחי תשובה, יורה דעה, סימן רס"ה, סעיף קטן י'
↑ רבי חיים אלעזר שפירא, אות חיים ושלום, יורה דעה דארט, ס"ק ט"ו
↑ ספר הרוקח הלכות ברכות סימן שמ"ה; תשב"ץ סימן ר"ס-ווערט געברענגט אין מטה משה, סימן שצ"ד.
↑ אזוי אין מטה משה, סימן שצ"ד.
↑ פרשת ויחי, רל ע"א.
↑ שבט מוסר פרק ל”א.
↑ חנוך ארנטרוי, קמץ המנחה, פרשת ויחי, זייט סה, אויף אוצר החכמה (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע).
↑ סדר פון ויתן לך.
↑ קונטרס ותפקדנו - תשרי.
↑ דורך דורך עיבי אויף יוטיוב; 'דבקות' כאר אויף יוטיוב; דורך גלעד פוטולסקי מיט 'שלהבת' ארקעסטער אויף יוטיוב.
↑ המלאך מעדלי, דורך זאנוויל ויינברגר, מלכות, מענדי הערשקאוויטש אויף יוטיוב
1. ↑ דארט 2:30
2. ↑ דארט 6:30
↑ ליסטע פון אלע ניגוני הרה"ח ר' משה גאלדמאן ז"ל אויף אייוועלט
↑ אויסגעפירט דורך בריו כאקשור אויף יוטיוב.
↑ לינק צום ניגון.
↑ אויסגעפירט דורך 'קינדערלעך' כאר אויף יוטיוב.
↑ המלאך, דורך לוי פאלקאוויטש אויף יוטיוב.
↑ ליד אויף המחדש וועבזייטל.

קאַטעגאָריע:פרשת ויחי קאַטעגאָריע:יעקב אבינו

[1] שמות רבה, פרשה לב אות ט

[2] רבי מנחם בן שלמה, שכל טוב בראשית, ברלין, תר"ס, זייט 309 (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן); אבן עזרא אויף שמות כג, כ.

[3] אבן עזרא, פירוש הקצר אויף שמות ג, ז.

[4] 
פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:אוצר החכמה
פאראמעטער [ עמוד ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע רבי שלמה אשתרוק, מדרשי התורה, ברלין, תרנ"ט, זייט 84.

[5] אברהם אליהו הרכבי (רעדאקטאר), זכרון לראשונים וגם לאחרונים א - תשובות הגאונים, בערלין, תרמ"ז, זייט 188 (באגרעניצט צו באַצאָלטע אַבאָנענטן).

[6] רבי אברהם בן הרמב"ם, רבי שמואל בן חפני גאון, אברבנאל, חזקוני און רד"ק אויף בראשית מח, טו

[7] ספר הזוהר, חלק א, דף ר"ל, עמוד א': ”המלאך הגואל אותי דא שכינתא”; רמב"ן, בראשית מח, טו; משכיל לדוד אויף רש"י, בראשית מח, טו, ד"ה המלאך הגאל אותי.

[8] אור החיים, בראשית מח, טו

[9] ברכות כ, א;
פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:אוצר החכמה
פאראמעטער [ עמוד ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע תוספות השלם ה, ירושלים, תשמ"ו, זייט כו.

[ביכורי-10] 10.0 ^10.1 ביכורי יעקב, סימן תרס"ט, ס"ק י"ג.

[11] ספר נהג כצאן יוסף, פרשת ויחי; מנהגי פיורדא, פרשת ויחי.

[שערי-12] 12.0 ^12.1 זעט: ספר שערי אפרים, שער ח, סעיף נז און אין די נו"כ אויפן פלאץ.

[13] יוזפא שמש, מנהגים דק"ק וורמיישא, סדר הפרשיות, ויחי.

[14] רמ"א, אורח חיים, סימן תרס"ט, סעיף א'. דער לשון אין רמ"א איז אז מען ליינט דאס פאר די קינדער, אבער דער לבוש אויפן פלאץ ערקלערט אז מען זאגט עס זיי פאר פון אויסנווייניג.

[15] ליקוטי מהרי"ח ג, סדר שחרית לשמחת תורה.

[16] רבי מרדכי הלוי, דרכי נעם, געברענגט אין פתחי תשובה, יורה דעה, סימן רס"ה, סעיף קטן י'

[17] רבי חיים אלעזר שפירא, אות חיים ושלום, יורה דעה דארט, ס"ק ט"ו

[18] ספר הרוקח הלכות ברכות סימן שמ"ה; תשב"ץ סימן ר"ס-ווערט געברענגט אין מטה משה, סימן שצ"ד.

[19] אזוי אין מטה משה, סימן שצ"ד.

[20] פרשת ויחי, רל ע"א.

[21] שבט מוסר פרק ל”א.

[22] חנוך ארנטרוי, קמץ המנחה, פרשת ויחי, זייט סה, אויף אוצר החכמה (פארלאנגט אומזיסטע רעגיסטראַציע).

[23] סדר פון ויתן לך.

[24] קונטרס ותפקדנו - תשרי.

[25] דורך דורך עיבי אויף יוטיוב; 'דבקות' כאר אויף יוטיוב; דורך גלעד פוטולסקי מיט 'שלהבת' ארקעסטער אויף יוטיוב.

[וויינבערגער-26] המלאך מעדלי, דורך זאנוויל ויינברגר, מלכות, מענדי הערשקאוויטש אויף יוטיוב
↑ דארט 2:30

↑ דארט 6:30

[28] דארט 2:30

[31] דארט 6:30

[27] ליסטע פון אלע ניגוני הרה"ח ר' משה גאלדמאן ז"ל אויף אייוועלט

[29] אויסגעפירט דורך בריו כאקשור אויף יוטיוב.

[30] לינק צום ניגון.

[32] אויסגעפירט דורך 'קינדערלעך' כאר אויף יוטיוב.

[33] המלאך, דורך לוי פאלקאוויטש אויף יוטיוב.

[34] ליד אויף המחדש וועבזייטל.

[28] דארט 2:30

[31] דארט 6:30

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[26.1]

[28]

[29]

[26.2]

[30]

[31]

[32]

@@ שורה 1: / שורה 1: @@
-{{דרעפט}}
+{{דרעפט
+| געענדיגט = יא
+}}
 <!-- הייבט אן רעדאגירן אונטער די שורה -->
-{{דעסקריפציע|די וואונטש פון יעקב אבינו צו מנשה און אפרים}}
+{{דעסקריפציע|יעקב אבינו'ס וואונטש פאר מנשה און אפרים}}
 {{חלונית
 |כותרת=די ווערטער פונעם פסוק
@@ שורה 7: / שורה 9: @@
 |תוכן=
 <poem>
-"'''הַ'''מַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ".</poem>
+"הַמַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ".</poem>
 |מקור={{תנ"ך|בראשית|מח|טז}}
 |ניקוד=כן}}
-'''המלאך הגואל''' איז א פסוק וואס שטייט אין צענטער פון די ברכות וואס [[יעקב אבינו]] האט אנגעוואונטשן פאר [[מנשה]] און [[אפרים]]. גאר אסאך סגולות זענען אנגעהאנגען אין די פסוק ווי די פסוק ווערט געזאגט ביי [[קריאת שמע שעל המיטה]] אדער מיט קינדער אין געוויסע אומשטענדן און נאך.
+'''המלאך הגואל''' איז א [[פסוק]] וואס שטייט אין צענטער פון [[ברכת אפרים ומנשה|די ברכות]] וואס [[יעקב אבינו]] האט אנגעוואונטשן פאר [[מנשה]] און [[אפרים]], און ווערט אסאך באנוצט אין תפילות, מנהגים, און סגולות.
-== די ווערטער ==
+==די ברכה און איר באדייט==
-די פסוק איז: {{ציטוט|תוכן=הַמַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ.|מקור={{תנ"ך|בראשית|מח|טז}}}}
+המלאך הגואל איז דער צווייטער פסוק אין די ברכה וואס יעקב האט געוואונטשן פאר מנשה און אפרים:
-די טייטש דערפון לויט ווי [[רש"י]]{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מח|טז|מפרש=רש"י}}.}} שרייבט איז, די [[מלאך]] וואס באגלייט מיר שטענדיג, אויך אין יעדן קלעם געפאר און שווערע צייט, זאהל אויך באגלייטן די קינדער. און אויך זאהלן זיי זיך מערן ווי די פיש וואס מעהרן זין אהן וואס א שלעכטע אויג הערשט אויף זיי.
+{{ציטוט|תוכן=הָאֱלֹקִים אֲשֶׁר הִתְהַלְּכוּ אֲבֹתַי לְפָנָיו אַבְרָהָם וְיִצְחָק, הָאֱלֹקִים הָרֹעֶה אֹתִי מֵעוֹדִי עַד הַיּוֹם הַזֶּה, הַמַּלְאָךְ הַגֹּאֵל אֹתִי מִכָּל רָע יְבָרֵךְ אֶת הַנְּעָרִים; וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק, וְיִדְגּוּ לָרֹב בְּקֶרֶב הָאָרֶץ.|מקור={{תנ"ך|בראשית|מח|טו|טז}}}}
+[[רש"י]] זאגט אז דער [[מלאך]] וואס יעקב דערמאנט איז דער וואס איז געווען געוואוינט געשיקט צו ווערן צו אים ביי זיינע צרות. אין [[מדרש]] ווערט געברענגט אז דאס איז א מלאך וואס איז ממונה צו היטן די [[דריי אבות|אבות]] און די אידן אין אלע דורות{{הערה|שמות רבה, פרשה לב אות ט}}, און די ראשונים זאגן אז דאס איז נעמליך דער [[מלאך מיכאל]]{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי מנחם בן שלמה|שכל טוב|7727|ברלין, תר"ס, זייט 309|page=367|כרך=בראשית}}; [[אבן עזרא]] אויף {{תנ"ך|שמות|כג|כ}}.}}. טייל לייגן צו אז אויך די ווערטער "האלוקים הרועה אותי מעודי עד היום הזה" באציען זיך צום מלאך{{הערה|[[אבן עזרא]], פירוש הקצר אויף {{תנ"ך|שמות|ג|ז}}.}}.
+די מפרשים זענען דן וויאזוי יעקב האט געקענט דאווענען, לכאורה, צו א מלאך. דער [[ספורנו]] שרייבט אז מיט די ווערטער האט יעקב געבעטן אז טאמער מנשה און אפרים זענען נישט ראוי געבענטשט צו ווערן דירעקט פון באשעפער אליין, זאל ער כאטש הייסן דער מלאך דאס טון. רבי שלמה אשתרוק איז מסביר באריכות די מהות פון א מלאך און זיין ראלע, און ערקלערט אז יעקב האט נישט געבעטן דעם מלאך צו וואונטשן, נאר אז די השפעה וואס ער באקומט פון גאט דורך די מלאך זאל גיין צו די קינדער{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי שלמה אשתרוק|מדרשי התורה|102409|ברלין, תרנ"ט, זייט 84|עמוד=94}}.}}. אין תשובות הגאונים שטייט אז מען קען אייגנטליך יא בעטן טובות פון מלאכים, ווייל עס זענען דא זאכן וואס קענען טון אליין{{הערה|{{אוצר החכמה|אברהם אליהו הרכבי (רעדאקטאר)|זכרון לראשונים וגם לאחרונים|10440|בערלין, תרמ"ז, זייט 188|page=215|כרך=א - תשובות הגאונים}}.}}.
+ווידעראום אנדערע טייטשן אז די ווערטער "יברך את הנערים" באציט זיך צום באשעפער, דער שיקער פון דעם מלאך{{הערה|[[רבי אברהם בן הרמב"ם]], [[רבי שמואל בן חפני גאון]], [[אברבנאל]], [[חזקוני]] און [[רד"ק]] אויף {{תנ"ך|בראשית|מח|טו}}}}. אדער אז די ווערטער "המלאך הגואל" רעפערירן צום באשעפער אליין{{הערה|{{זוהר|א|רל|א}}: {{ציטוטון|המלאך הגואל אותי דא שכינתא}}; {{תנ"ך|בראשית|מח|טו|מפרש=רמב"ן}}; משכיל לדוד אויף {{תנ"ך|בראשית|מח|טו|מפרש=רש"י|ד"ה=המלאך הגאל אותי}}.}} אדער צו זיין ווארט{{הערה|{{תנ"ך|בראשית|מח|טו|מפרש=אור החיים}}}}.
+יעקב אבינו האט געניצט דאס ווארט "וידגו" זיי צו וואונטשן אז זאל זיך מערן, און נישט אנדערע ווערטער ווי "ויפרו" אדער "וירבו", צו מרמז זיין אז ווי די [[פיש]] זאל אויף זיי נישט הערשן קיין [[עין הרע]]{{הערה|{{בבלי|ברכות|כ|א}}; {{אוצר החכמה||תוספות השלם|14289|ירושלים, תשמ"ו, זייט כו|עמוד=31|כרך=ה}}.}}.
 == קריאת התורה ==
-[[שבת]] [[פרשת השבוע|פרשת]] [[ויחי]], זענען פארהאן מנהגים איבער דעם ליינען פון די פסוק. אין געוויסע מקורות ווערט די עליה צום תורה ביים ליינען [[שבת]] וואס מליינט די פסוק אריינגערעכנט אין די '''פרשיות הנדרים'''{{הערה|נאמען=ביכורי|{{היברובוקס||ביכורי יעקב, סימן תרס"ט, ס"ק י"ג|49325|page=82}}.}}, צוליב וואס אסאך אידן זענען {{מונחון|נודר|זאגן צו}} אסאך געלט פאר [[צדקה]] אויף צו האבן צו זכות און קויפן די עליה{{הערה|{{היברובוקס||ספר נהג כצאן יוסף, פרשת [[ויחי]]|14576|page=186}}; {{היברובוקס||מנהגי פיורדא, פרשת [[ויחי]]|7458|page=42}}.}}{{הערה|נאמען=שערי|זעהט פארברייטערט אין {{היברובוקס||ספר שערי אפרים, שער ח, סעיף נז|34320|page=229}} און אין די נו"כ אויפן פלאץ.}}.
+די [[עליה]] אין וועלכע מען [[קריאת התורה|ליינט]] דעם פסוק ווערט אויסגערעכנט צווישן די "פרשיות הנדרים"{{הערה|נאמען=ביכורי|{{היברובוקס||ביכורי יעקב, סימן תרס"ט, ס"ק י"ג|49325|page=82}}.}}, צוליב וואס אידן שנדר'ן גרויס געלט דערפאר{{הערה|{{היברובוקס||ספר נהג כצאן יוסף, פרשת ויחי|14576|page=186}}; {{היברובוקס||מנהגי פיורדא, פרשת ויחי|7458|page=42}}.}}{{הערה|נאמען=שערי|זעט: {{היברובוקס||ספר שערי אפרים, שער ח, סעיף נז|34320|page=229}} און אין די נו"כ אויפן פלאץ.}}.
-אין ספר מנהגי [[ווארמס|ווארמייזע]]{{מקור|ווי פונקטליך?}} ווערט געברענגט אז די [[מנהג]] איז אז מ'גיבט דעם עליה פאר די מערערער חשוב'ער [[לוי]] וואס פארהאן אין [[בית המדרש]].{{ש}}אזוי אויך ליינט דער [[בעל קורא]] די פסוק, מיט אן העכערן שטימע שטאפל.
+אין [[ווארמס|ווארמייזע]] איז געווען דער [[מנהג]] אין שבת [[פרשת ויחי]] צו געבן די עליה פאר דער חשוב'סטער [[לוי]] אין בית המדרש, און דער [[בעל קורא]] האט געליינט דעם פסוק, מיט אן העכערע שטימע{{הערה|[[יוזפא שמש]], '''מנהגים דק"ק וורמיישא''', סדר הפרשיות, ויחי.}}.
-אום [[שמחת תורה]] בבינאכט זענען פארהאן וואס פיהרן זיך צו ליינען צווישן אנדערע אויך די פרשה פון די פסוק{{הערה|נאמען=ביכורי}}{{הערה|נאמען=שערי}}. אזוי אויך, ביי די עליה פון [[כל הנערים]] פיהרט מען זיך פארצוזאגן פאר די קינדער{{ביאור|די לשון אין רמ"א איז אז מליינט דאס פאר די קינדער, אבער דער לבוש{{הערה|{{היברובוקס||ביכורי יעקב, סימן תרס"ט, ס"ק י"ב|49325|page=82}}.}} שרייבט שוין אז סמיינט אז מזאגט זיי פאר.}} די פסוק{{הערה|[[רמ"א]] אין {{שולחן ערוך|אורח חיים|תרס"ט|א|אן=נאמען}}.}}.
+אין די נאכט פון [[שמחת תורה]] פירן זיך טייל צו ליינען די פרשה פון דעם פסוק, צווישן די אנדערע פרשיות הנדרים{{הערה|נאמען=ביכורי}}{{הערה|נאמען=שערי}}. אינדערפרי, ביי די עליה פון [[כל הנערים]], פירט מען זיך פארצוזאגן פאר די קינדער דעם פסוק{{הערה|{{שולחן ערוך|אורח חיים|תרס"ט|א|מפרש=רמ"א}}. דער לשון אין רמ"א איז אז מען ליינט דאס פאר די קינדער, אבער דער לבוש אויפן פלאץ ערקלערט אז מען זאגט עס זיי פאר פון אויסנווייניג.}}.
 == סגולות ==
-אסאך סגולות זענען אנגעהאנגען אין זאגן די פסוק, פאלגנד טייל פון זיי.
+דער פסוק ווערט געזאגט אין פארשידענע געלעגנהייטן, צוליב די סגולות וואס ווערן צוגעשריבן צו דעם פסוק אין די מקורות. צווישן זיי:
-* '''פארטרייבן שלעכטע אויג''' - אין די פסוק ווערן די קינדער געוואונטשן און איבער הויפט צוזיין צוגעגליכן צו די [[פיש]] וואס הערשט נישט אין זיי קיין שלעכט אויג, און צוליב דעם איז אנגענומען אז צו שושקען די פסוק פאר א קינד איז אנטקעגן א שלעכט אויג. זענען דע וואס זאגן אז דאס איז אויך די סיבה פארוואס נאך די עליה פון כל הנערים זאגט מען די פסוק, אנטקעגן שלעכטע אויגן אויף אלע פארזאמלטע קינדער{{הערה|[[ליקוטי מהרי"ח]] {{היברובוקס||ח"ג, סדר שחרית לשמחת תורה|48754|page=246}}.}}. אזוי אויך פיהרט מען זיך פאר די טעם צו זאגן די פסוק ביי א [[ברית]] פון [[צווילינג]] צווישן די ברית פון דער ערשטער מיטן צוייטער{{מקור}}.
+* '''פארטרייבן עין הרע''' - דער פסוק איז אנגענומען אלס [[לחש]] קעגן עין הרע, בפרט פאר קינדער, ווייל די קינדער ווערן דערין געבענטשט און זיי ווערן צוגעגליכן צו די פיש וואס אין זיי הערשט נישט קיין שלעכט אויג. דאס ווערט אויך אנגעגעבן אלס טעם פארוואס מען זאגט דעם פסוק נאך די עליה פון כל הנערים, צו באשיצן קעגן עין הרע אויף אלע פארזאמלטע קינדער{{הערה|{{היברובוקס|2=ליקוטי מהרי"ח|3=48754|page=246|באנד=ג|4=סדר שחרית לשמחת תורה}}.}}.
-* '''היטן ביים [[וואכנאכט]]''' - אין וואכנאכט פיהרט מען זיך צוזאם נעמען יונגוואר נאנט צום [[בעיבי]], און נאכן ליינען נעבן אים די ערשטע פרשה פון [[קריאת שמע]] זאגט מען אויך די פסוק, אז סזאהל זיין א [[שמירה]] אויפן קינד דורכאויס די נאכט אין [[כח]] פון [[תפילה|געבעט]] פון [[תינוקות של בית רבן]].
+: ווען עס קומט פאר א [[ברית]] פון [[צווילינג]] אדער צוויי אנדערע קינדער אויפאמאל, איז א מנהג צו זאגן דעם פסוק צווישן איין מילה און אנדערן{{הערה|{{היברובוקס|רבי מרדכי הלוי|דרכי נעם|135|page=87}}, געברענגט אין {{שלחן ערוך|יורה דעה|רסה|מפרש=פתחי תשובה|סק=י}}}}. אויך דא ווערט אנגעגעבן דער טעם צו באשיצן קעגן עין הרע{{הערה|{{היברובוקס|רבי חיים אלעזר שפירא|אות חיים ושלום|4757|page=352|יורה דעה דארט, ס"ק ט"ו}}}}.
+* '''שמירה פאר א ניי-געבוירן קינד''' - אין [[וואכנאכט]] פירט מען זיך צוזאמצונעמען יונגווארג נאנט צום [[בעיבי]], און נאכן ליינען נעבן אים די ערשטע פרשה פון [[קריאת שמע]] זאגט מען אויך דער פסוק, אלס [[שמירה]] אויפן קינד דורכאויס די נאכט{{מקור}}.
+* '''שמירה ביינאכט''' - אסאך זאגן די פסוק צווישן אנדערע אינעם סדר פון [[קריאת שמע שעל המיטה]], ווי סשטאמט פון די [[ראשונים]]{{הערה|[[ספר הרוקח]] [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=44332#p=131&fitMode=fitwidth&hlts=&ocr= הלכות ברכות סימן שמ"ה]; תשב"ץ סימן ר"ס-ווערט געברענגט אין {{היברובוקס||מטה משה, סימן שצ"ד|42401|page=104}}.}}. אנדערע{{הערה|אזוי אין {{היברובוקס||מטה משה, סימן שצ"ד|42401|page=104}}.}} צייכענען צו אז סאיז אזוי לויט די [[זוהר]]{{הערה|[https://he.wikisource.org/wiki/זוהר_חלק_י#:~:text=פתח%20ואמר%2C%20%22המלאך,יחידאי%20בלא%20זווגא%20דשכינתא. פרשת ויחי, רל ע"א].}} מיינט מען מיט דעם צו פארטרייבן פון אלע מזיקי וואס קומען ארום דער מענטש.
+*אין [[שבט מוסר]]{{הערה|[https://he.wikisource.org/wiki/שבט_מוסר/לא שבט מוסר פרק ל”א].}} שרייבט ער אז מדארף צו זעהן צו זאגן די פסוק יעדן נאכט מיט די יונגוואר. [[רבי חנוך ערנטרוי]]{{הערה|{{אוצר החכמה|חנוך ארנטרוי|קמץ המנחה, פרשת ויחי, זייט סה|14477|page=65|סופיקס=יא}}.}} איז מסביר די טעם דערפון: {{ציטוטון|כי כאשר אנו אומרים פסוק זה עם ילדינו, הרי אמירה זו היא כעין תפילה ותקווה שגם בנינו הבאים אחרינו ימשיכו בדרכם של אברהם יצחק ויעקב, וכך ייקרא שמם של ההורים על בניהם. זו הייתה מהות בקשתו של יעקב אבינו, עליו השלום, כשביקש: {{ציטוטון|וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק}}, וזוהי השאיפה העזה שמבטאים אנו בקריאתנו ברגש פסוק זה עם ילדינו}}.
 * '''ויתן לך''' - אין סדר פון [[ויתן לך]] וואס ווערט געזאגט יעדן [[מוצאי שבת]], ווי מזאמלט זיך אהן מיט אלע גוטע געוואונטשן בעפאר די קומענדיגע [[וואך]], זאגט מען אויך די פסוק{{הערה|{{ויקיטקסט|ויתן לך|סדר פון ויתן לך}}.}}.
-* '''היטן איבער נאכט''' - אסאך זאגן די פסוק צווישן אנדערע אינעם סדר פון [[קריאת שמע]] שעל המיטה, ווי סשטאמט פון די [[ראשונים]]{{הערה|[[ספר הרוקח]] [https://beta.hebrewbooks.org/reader/reader.aspx?sfid=44332#p=131&fitMode=fitwidth&hlts=&ocr= הלכות ברכות סימן שמ"ה]; תשב"ץ סימן ר"ס-ווערט געברענגט אין {{היברובוקס||מטה משה, סימן שצ"ד|42401|page=104}}.}}. אנדערע{{הערה|אזוי אין {{היברובוקס||מטה משה, סימן שצ"ד|42401|page=104}}.}} צייכענען צו אז סאיז אזוי לויט די [[זוהר]]{{הערה|[https://he.wikisource.org/wiki/%D7%96%D7%95%D7%94%D7%A8_%D7%97%D7%9C%D7%A7_%D7%99#:~:text=%D7%A4%D7%AA%D7%97%20%D7%95%D7%90%D7%9E%D7%A8%2C%20%22%D7%94%D7%9E%D7%9C%D7%90%D7%9A,%D7%99%D7%97%D7%99%D7%93%D7%90%D7%99%20%D7%91%D7%9C%D7%90%20%D7%96%D7%95%D7%95%D7%92%D7%90%20%D7%93%D7%A9%D7%9B%D7%99%D7%A0%D7%AA%D7%90. פרשת ויחי, רל ע"א].}} מיינט מען מיט דעם צו פארטרייבן פון אלע מזיקי וואס קומען ארום דער מענטש.
-*אין [[שבט מוסר]]{{הערה|[https://he.wikisource.org/wiki/שבט_מוסר/לא שבט מוסר פרק ל”א].}} שרייבט ער אז מדארף צו זעהן צו זאגן די פסוק יעדן נאכט מיט די יונגוואר. [[רבי חנוך ערנטרוי]]{{הערה|{{אוצר החכמה|חנוך ארנטרוי|קמץ המנחה, פרשת ויחי, זייט סה|14477|page=65|סופיקס=יא}}.}} איז מסביר די טעם דערפון: {{ציטוטון|כי כאשר אנו אומרים פסוק זה עם ילדינו, הרי אמירה זו היא כעין תפילה ותקווה שגם בנינו הבאים אחרינו ימשיכו בדרכם של אברהם יצחק ויעקב, וכך ייקרא שמם של ההורים על בניהם. זו הייתה מהות בקשתו של יעקב אבינו, עליו השלום, כשביקש: {{ציטוטון|וְיִקָּרֵא בָהֶם שְׁמִי וְשֵׁם אֲבֹתַי אַבְרָהָם וְיִצְחָק}}, וזוהי השאיפה העזה שמבטאים אנו בקריאתנו ברגש פסוק זה עם ילדינו}}.
 * '''זרע של קיימא''' - באקומען די עליה פון כל הנערים אין דערביי זיין אין צייט וואס מזאגט זיי פאר די פסוק, איז מסוגל אויף קינדער{{הערה|[http://www.toratemetfreeware.com/online/f_01928.html#HtmpReportNum0026_L2 קונטרס '''ותפקדנו''' - תשרי].}}.
-== אין עולם הנגינה ==
+== לידער ==
-אויף די ווערטער פונעם פסוק, זענען פארפאסט געווארן אפאר לידער, טיל פון זיי זייער פאפאלאר:
+אויף די ווערטער פונעם פסוק, זענען פארפאסט געווארן עטליכע לידער, טייל פון זיי גאר פאפולאר:
-* פארפאסט דורך [[משה גאלדמאן (קאמפאזיטאר)|משה גאלדמאן]], אויפגעשפילט אויף "מתיקות 1" דורך "לחיים"{{הערה|[https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?t=10827 ליסטע פון אלע ניגוני הרה"ח ר' משה גאלדמאן ז"ל] אויף [[אייוועלט]]}}.
+* פארפאסט דורך [[עיבי ראטנבערג]]. די מערסט באקאנטע ניגון אויף די ווערטער. דורכאויס די יאהרן געווארן אויפגעשפילט דורך צענדליגער [[זינגער]]ס{{הערה|דורך {{יוטיוב|T2vDrHMXbcw|שם=דורך עיבי}}; {{יוטיוב|y40gi20urQw|שם='דבקות' כאר}}; דורך {{יוטיוב|ZYMbwJZHDdI|שם=גלעד פוטולסקי מיט 'שלהבת' ארקעסטער}}.}}.
-* פארפאסט דורך [[אייבי רוטנברג]]. די מערסט באקאנטע ניגון אויף די ווערטער. דורכאויס די יאהרן געווארן אויפגעשפילט דורך צענדליגער [[זינגער]]ס{{הערה|[https://www.youtube.com/watch?v=y40gi20urQw דורך 'דבקות' כאר]; [https://www.youtube.com/watch?v=ZYMbwJZHDdI דורך 'שלהבת' [[ארקעסטער]]].}}.
+* פארפאסט דורך [[פינקי וועבער]], געזינגען דורך שרולי גינסבורג אויף זיין אלבום "אז יבקע"{{הערה|1={{יוטיוב|N8tpJSpUNX4|זמן=8|זאנוויל ויינברגר, מלכות, מענדי הערשקאוויטש|שם=המלאך מעדלי}}|שם=וויינבערגער}}.
-* פארפאסט דורך ישראל באראכאוו{{הערה|[https://www.youtube.com/watch?v=fKkzPntDz-c לינק. אויסגעפירט דורך בריו כאקשור].}}.
+* פארפאסט דורך [[משה גאלדמאן (קאמפאזיטאר)|משה גאלדמאן]], אויפגעשפילט אויף "מתיקות 1" דורך "לחיים"{{הערה|[https://www.ivelt.com/forum/viewtopic.php?t=10827 ליסטע פון אלע ניגוני הרה"ח ר' משה גאלדמאן ז"ל] אויף [[אייוועלט]]}}{{הערה|דארט=וויינבערגער|דארט [https://youtu.be/N8tpJSpUNX4?t=150 2:30]}}.
-* פארפאסט אין די [[20טער יארהונדערט]], געזינגען דורך די וואונדער יונגל [[עמית ליסטוואנד]]{{הערה|[https://www.prog.co.il/attachments/03-%D7%94%D7%9E%D7%9C%D7%90%D7%9A-mp3.134878/ לינק צום ניגון].}}.
+* פארפאסט דורך ישראל באראכאוו{{הערה|אויסגעפירט דורך {{יוטיוב|fKkzPntDz-c|שם=בריו כאקשור}}.}}.
-* פארפאסט דורך [[יוסי גרין]]{{הערה|1=[https://www.youtube.com/watch?v=fossqzaOehY&t= לינק. אויסגעפירט דורך 'קינדערלעך' כאר].}}.
+* פארפאסט אין די [[20טער יארהונדערט]], געזינגען דורך דעם ילד הפלא [[עמית ליסטוואנד]]{{הערה|[https://www.prog.co.il/attachments/03-המלאך-mp3.134878/ לינק צום ניגון].}}{{הערה|דארט=וויינבערגער|דארט [https://youtu.be/N8tpJSpUNX4?t=390 6:30]}}.
-* פארפאסט דורך יענקי הערשל רוטנברג{{הערה|[https://www.geula.fm/video/22163/ לינק. אויסגעפירט דורך [[יענקי לעמער]]].}}.
+* פארפאסט דורך [[יוסי גרין]]{{הערה|1=אויסגעפירט דורך {{יוטיוב|fossqzaOehY|שם='קינדערלעך' כאר}}.}}.
-* פארפאסט דורך שימעל'ה מלכה (קעניג) לרגל שבת [[פרשת ויחי]] [[ה'תשפ"א]]{{הערה|[https://hm-news.co.il/119361/#comments אויף [[המחדש]] וועבזייטל.}}.
+* פארפאסט דורך הערשל ראטענבערג, געזינגען דורך [[לוי פאלקאוויטש]] אויף זיין אלבום "טוב לי"{{הערה|{{יוטיוב|aLH3zho3QsQ|לוי פאלקאוויטש|שם=המלאך}}.}}.
+* פארפאסט דורך שימעל'ה מלכה (קעניג) לרגל שבת [[פרשת ויחי]] [[ה'תשפ"א]]{{הערה|[https://hm-news.co.il/119361/#comments ליד] אויף [[המחדש]] וועבזייטל.}}.
-אין [[אמעריקע]] פארהאן א שפיל פאר קינדער וואס טראגט די נאמען "המלאך הגואל", ווי צווישן אנדערע שפילט פאר די שפילער בה משחק השחקן [[יואל לעבאוויטש]].
-== ביאורים ==
+<!-- אין [[אמעריקע]] איז געווען א שפיל פאר קינדער וואס האט געטראגן די נאמען "המלאך הגואל"{{הבהרה|יש לשקול ארויסצונעמען, אדער בעסער באשרייבן}}. -->
-{{ביאורים}}
 ==רעפערענצן==

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "המלאך הגואל"

רעוויזיע פון 13:02, 25 דעצעמבער 2023

אינהאַלט

די ברכה און איר באדייט

קריאת התורה

סגולות

לידער

רעפערענצן

נאוויגאציע מעניו

אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "המלאך הגואל"

רעוויזיע פון 13:02, 25 דעצעמבער 2023

די ברכה און איר באדייט

קריאת התורה

סגולות

לידער

רעפערענצן

נאוויגאציע מעניו

זוכן