מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, ביוראקראטן, אינטערפעיס רעדאקטארן, emailconfirmed, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, סיסאפן, צוות טכני, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
102,362
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = "
ק (החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ") |
ק (החלפת טקסט – "{{דעסקריפציע||ענגליש=" ב־"{{דעסקריפציע||ענגליש = ") |
||
| (10 מיטלסטע ווערסיעס פון 4 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{דעסקריפציע||ענגליש = country in Central and South Asia|העב=מדינה באסיה|דייטש=Staat in Südmittelasien|}} | |||
{{מדינה | {{מדינה | ||
| נאמען = אַפגאַניסטאַן | | נאמען = אַפגאַניסטאַן | ||
| שורה 32: | שורה 33: | ||
מיט א באפעלקערונג פון אומגעפער 31 מיליאן מענטשן, איז עס דאס 42סטע מערסט באפעלקערטע לאנד אין דער וועלט. | מיט א באפעלקערונג פון אומגעפער 31 מיליאן מענטשן, איז עס דאס 42סטע מערסט באפעלקערטע לאנד אין דער וועלט. | ||
דורכאויס דער היסטאריע איז אפגאניסטאן געווען דער ארט פון מיליטערישע אקציעס, דורך [[ | דורכאויס דער היסטאריע איז אפגאניסטאן געווען דער ארט פון מיליטערישע אקציעס, דורך [[אלכסנדר מוקדון]], איסלאמישע אראבער, מאנגאלן, די בריטישע, [[סאוויעטן פארבאנד|סאוויעטישע רוסלאנד]] און די מערבדיקע מאכטן. | ||
דאס לאנד איז זייער ארעם און פרימיטיוויש, מען קען קוים טרעפן עטליכע געציילטע [[טעלעפאן|טעלעפאנען]] אין איר הויפטשטאָט [[קאבול]], ארום 30 מיליאן אפגאנער האבן קיינמאל נישט גערעדט מיט א טעלעפאן-מאשין. | דאס לאנד איז זייער ארעם און פרימיטיוויש, מען קען קוים טרעפן עטליכע געציילטע [[טעלעפאן|טעלעפאנען]] אין איר הויפטשטאָט [[קאבול]], ארום 30 מיליאן אפגאנער האבן קיינמאל נישט גערעדט מיט א טעלעפאן-מאשין. | ||
| שורה 48: | שורה 49: | ||
===לעצטיגע היסטאריע=== | ===לעצטיגע היסטאריע=== | ||
אין דעצעמבער 2004, איז [[האמיד קארזאי]] געווארן דער ערשטער [[דעמאקראטיע|דעמאקראטיש]]־געוויילטער פרעזידענט פון אפגאניסטאן. [[נאטא]] האט אנגהויבן ווידערבויען אפגאניסטאן מיט זיינע מיליטערישע און רעגירונג־אנטשטאלטן. אין די לעצטע צען יאר האט מען געבויט א סך שולעס און קאלעגיעס. פרייהייט פאר פרויען איז געווארן פארבעסערט, און זיי קענען שטודירן, ארבעטן, פירן אן אויטא און קאנדידירן צו רעגירונגס אמטן. היינט זענען פאראן אפגאנער פרויען פאליטיקער, איינשליסנדיק | אין דעצעמבער 2004, איז [[האמיד קארזאי]] געווארן דער ערשטער [[דעמאקראטיע|דעמאקראטיש]]־געוויילטער פרעזידענט פון אפגאניסטאן. [[נאטא]] האט אנגהויבן ווידערבויען אפגאניסטאן מיט זיינע מיליטערישע און רעגירונג־אנטשטאלטן. אין די לעצטע צען יאר האט מען געבויט א סך שולעס און קאלעגיעס. פרייהייט פאר פרויען איז געווארן פארבעסערט, און זיי קענען שטודירן, ארבעטן, פירן אן אויטא און קאנדידירן צו רעגירונגס אמטן. היינט זענען פאראן אפגאנער פרויען פאליטיקער, איינשליסנדיק עטליכע מיניסטארן און איין בירגערמייסטער. אנדערע האבן געשאפן ביזנעסער אדער ארבעטן אין דער מיליטער און פאליציי. | ||
די עקאנאמיע האט זיך פארבעסערט; אין 2012 האבן די נאטא־לענדער מסכים געווען צו העלפן דאס לאנד נאך 10 יאר. | די עקאנאמיע האט זיך פארבעסערט; אין 2012 האבן די נאטא־לענדער מסכים געווען צו העלפן דאס לאנד נאך 10 יאר. | ||
| שורה 61: | שורה 62: | ||
כאטש אפגאניסטאן האט מערערע טייכן און רעזערווארן, גרויסע טיילן פון לאנד זענען טרוקן. | כאטש אפגאניסטאן האט מערערע טייכן און רעזערווארן, גרויסע טיילן פון לאנד זענען טרוקן. | ||
אין צפון־מזרח געפינט זיך דער [[הינדו קוש]] בארגקייט וואו ערדציטערנישן פאסירן כמעט יעדע יאר, וואס טיילמאל שאפן [[לאווינע]]ס אין ווינטער. די לעצטיגע שטארקע ערדציטערנישן זענען געווען אין 1998, וואס האט געהרגעט | אין צפון־מזרח געפינט זיך דער [[הינדו קוש]] בארגקייט וואו ערדציטערנישן פאסירן כמעט יעדע יאר, וואס טיילמאל שאפן [[לאווינע]]ס אין ווינטער. די לעצטיגע שטארקע ערדציטערנישן זענען געווען אין 1998, וואס האט געהרגעט עטליכע 6000 מענטשן אין באדאשקאן נאענט צו טאַדזשיקיסטאַן. | ||
די | די נאטירליכע רעסורסן פון לאנד שליסן איין: [[קויל]], [[קופער]], [[אייזנארץ]], [[ליטיום]], [[אוראניום]], [[זעלטענע-ערד עלעמענט]]ן, [[כראמיט]], [[גאלד]], [[צינק]], [[שוועבל]], [[בליי]], [[מארמארשטיין]], [[נאטירליכער גאז]] און [[נאפט]]. | ||
מיט א שטח פון 652,230 קוואדראט ק"מ איז אפגאניסטאן דאס [[ליסטע פון לענדער לויט שטח|41סטע גרעסטע לאנד אין דער וועלט]], א ביסל גרעסער ווי [[פראנקרייך]] און קלענער ווי [[מיאנמאר]], בערך אזוי גרויס ווי דער אמעריקאנישער שטאט [[טעקסאס]]. ער גרעניצט פאקיסטאן צו דרום און מזרח; איראן צו מערב; טורקמעניסטאן, אוזבעקיסטאן און טאדזשיקיסטאן צו צפון,; און כינע אין דעם ווייטן מזרח. | מיט א שטח פון 652,230 קוואדראט ק"מ איז אפגאניסטאן דאס [[ליסטע פון לענדער לויט שטח|41סטע גרעסטע לאנד אין דער וועלט]], א ביסל גרעסער ווי [[פראנקרייך]] און קלענער ווי [[מיאנמאר]], בערך אזוי גרויס ווי דער אמעריקאנישער שטאט [[טעקסאס]]. ער גרעניצט פאקיסטאן צו דרום און מזרח; איראן צו מערב; טורקמעניסטאן, אוזבעקיסטאן און טאדזשיקיסטאן צו צפון,; און כינע אין דעם ווייטן מזרח. | ||
| שורה 75: | שורה 76: | ||
אין די לעצטע יארן האט זיך דער מצב פון קאמוניקאציע אין אפגאניסטאן א סך פארבעסערט. אין די יארן ווען דער [[טאליבאן]] האט געהערשט אין אפגאניסטאן איז א טעלעפאן ליניע געווען א זעלטענע זאך. למשל, אין דער הויפטשטאט קאבול, מיט א באפעלקערונג פון צוויי מיליאן מענטשן, זענען נאר געווען12,000 טעלעפאן ליניעס; אין אנדערע שטעט איז דער מצב געווען נאך ערגער. | אין די לעצטע יארן האט זיך דער מצב פון קאמוניקאציע אין אפגאניסטאן א סך פארבעסערט. אין די יארן ווען דער [[טאליבאן]] האט געהערשט אין אפגאניסטאן איז א טעלעפאן ליניע געווען א זעלטענע זאך. למשל, אין דער הויפטשטאט קאבול, מיט א באפעלקערונג פון צוויי מיליאן מענטשן, זענען נאר געווען12,000 טעלעפאן ליניעס; אין אנדערע שטעט איז דער מצב געווען נאך ערגער. | ||
אין 2008 האט זיך דער מצב שוין פארבעסערט ביז 8 פראצענט פון איינוואוינער האבן א צוטריט צו א טעלעפאן ליניע. אויך זענען פאראן אין לאנד | אין 2008 האט זיך דער מצב שוין פארבעסערט ביז 8 פראצענט פון איינוואוינער האבן א צוטריט צו א טעלעפאן ליניע. אויך זענען פאראן אין לאנד עטליכע 1.4 מיליאן [[צעלפאן|צעלפאנען]]. | ||
22 [[אינטערנעץ]] פארזארגער פירמעס ארבעטן אין לאנד, און מער ווי א האלבער מיליאן מענטשן זענען פארבונדן צו דער נעץ. | 22 [[אינטערנעץ]] פארזארגער פירמעס ארבעטן אין לאנד, און מער ווי א האלבער מיליאן מענטשן זענען פארבונדן צו דער נעץ. | ||
| שורה 111: | שורה 112: | ||
==טראנספארט== | ==טראנספארט== | ||
===לופט=== | ===לופט=== | ||
אפגאניסטאן האט פיר אינטערנאציאנאלע | אפגאניסטאן האט פיר אינטערנאציאנאלע לופטפעלדער: העראט, האמיד קארזאי לופטפעלד (אין קאבול), קאנדאהאר און מאזאר ע־שאריף. די נאציאנאלע לופטליניע איז אריאנא אפגאן לופטליניעס (AAA). פרעמדע לופטליניע וואס פליען קיין אפגאניסטאן שליסן איין [[ער אינדיע]], [[עמיראטן]], [[גאלף ער]], [[איראן אסעמאן לופטליניעס]], [[פאקיסטאן אינטערנאציאנאלע לופטליניעס]] און [[טערקישע לופטליניעס]]. | ||
===באן=== | ===באן=== | ||
| שורה 122: | שורה 123: | ||
== רעפערענצן == | == רעפערענצן == | ||
{{רעפליסטע | {{רעפליסטע | ||
| | |הערות=<ref name="CIA-pop">{{cite web| url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af®ionCode=sas&#af|title=באפעלקערונג פון אפגאניסטאן |work=The World Factbook |publisher=CIA |year=2010|accessdate=6טן נאוועמבער, 2011}}</ref> | ||
<ref name="NYT">[http://www.nytimes.com/2010/06/14/world/asia/14minerals.html?hp ריזיקער רייכטום פון מינעראלן אין אפגאניסטאן]</ref> | <ref name="NYT">[http://www.nytimes.com/2010/06/14/world/asia/14minerals.html?hp ריזיקער רייכטום פון מינעראלן אין אפגאניסטאן]</ref> | ||
}} | }} | ||
| שורה 131: | שורה 132: | ||
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | [[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]] | ||
{{קרד/ויקי/יידיש}} | {{קרד/ויקי/יידיש}} | ||
[[he:אפגניסטן]] | |||