אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רבי אהרן הגדול פון קארלין"
(רעדאגירונג) |
(פארברייטערט, רעדאגירונג) |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{אישיות רבנית | {{אישיות רבנית | ||
| שם = הרב | | שם = הרב אהרן פערלאוו | ||
| שם בשפת המקור = | | שם בשפת המקור = | ||
| תמונה = | | תמונה = | ||
| כיתוב = | | כיתוב = | ||
| תואר = | | תואר = רבי אהרן הגדול פון קארלין | ||
| תאריך לידה = [[1736]] | | תאריך לידה = [[1736]] | ||
| מקום לידה = [[ | | מקום לידה = [[יאנאווא]] | ||
| תאריך פטירה = [[1772]] | | תאריך פטירה = [[1772]] | ||
| מקום פטירה = | | מקום פטירה = | ||
| שורה 12: | שורה 12: | ||
| מקום קבורה = | | מקום קבורה = | ||
| תאריך לידה עברי = [[ה'תצ"ו]] | | תאריך לידה עברי = [[ה'תצ"ו]] | ||
| תאריך פטירה עברי = [[י"ט | | תאריך פטירה עברי = [[י"ט ניסן]] [[ה'תקל"ב]] | ||
| מקום מגורים = | | מקום מגורים = | ||
| מקום פעילות = | | מקום פעילות = | ||
| שורה 22: | שורה 22: | ||
| צאצאים = | | צאצאים = | ||
|תפקיד1={{תפקיד מנהיג | |תפקיד1={{תפקיד מנהיג | ||
| שם התפקיד = אדמו"ר | | שם התפקיד = אדמו"ר | ||
| למניין = | | למניין = ערש | ||
| התחלת כהונה = | | התחלת כהונה = | ||
| סיום כהונה = | | סיום כהונה = | ||
| הקודם בתפקיד = | | הקודם בתפקיד = | ||
| הבא בתפקיד = [[שלמה | | הבא בתפקיד = [[רבי שלמה פון קארלין]] | ||
}} | }} | ||
| חתימה = | | חתימה = | ||
}} | }} | ||
רבי '''אהרן פערלאוו פון | רבי '''אהרן פערלאוו פון קארלין''' ([[ה'תצ"ו]] ([[1736]]) – [[י"ט בניסן]] [[ה'תקל"ב]] ([[22סטן אפריל]] [[1772]])) איז געווען פון די ערשטע [[חסידות|חסידי'שע]] [[אדמו"ר|רבי'ס]], א [[תלמיד]] פון [[רבי דוב בער פון מעזריטש|מעזריטש'ער מגיד]], איינער פון די גרעסטע פארשפרייטער פון תורת ה[[חסידות]] אין די [[ליטא]] געגנט, און די גרינדער פון שושלת [[קארלין]]. ווערט אנגערופן רבי '''אהרן הגדול'''. | ||
== | == ביאגראפיע == | ||
געבוירן געווארן אין [[יאנאָוואַ]] צו יעקבֿ און פּערעל {{הערה|[http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=28727&pgnum=156 פֿון זײַן מוטערס נאָמען, פּערעל, שטאמט די פאַמיליע נאמען פֿון דער קאַרלינער דינאַסטיע - "פּערלאָוו"].}} אין זיין יוגנט האָט ער געלערנט אַ סך ש"ס און פוסקים. אונטער דער השפּעה פון זיין מוטערס ברודער, רבי מנלי פון קארלין, איז ער געווארן נאנט צו [[רבי דוב בער פון מעזריטש|"מעזריטש'ער מגיד"]], וועלכער האט איבערגענומען דער [[בעל שם טוב]], און איז געוואָרן איינער פון זיינע חשוב'ע תלמידים. נאך ווען זיין [[רבי]] האט געלעבט האט ער שוין געגרינדעט דעם חסידישן צענטער אין דער שטאָט [[קאַרלין]] (איצט אַ [[פאָרשטאָט]] אין דער שטאָט [[פּינסק]] אין [[ווײַסרוסלאַנד]]). אינאיינעם מיט [[רבי מנחם מענדל פון וויטעבסק]] האָט ער פאַרשפּרייט די תורת החסידות איבער גאנץ ליטא. א באווייז איבער זיין גרויסע השפּעה איז דער פאַקט אַז די [[מתנגדים|קעגנערס פון דער חסידישער באַוועגונג]] וואָס האָבן אָנגעהויבן אַרבעטן אין דער צייט, פלעגן רופן אַלע חסידים “קארלינ'ערס”{{מקור}}. | |||
איינע פון די אייגנשאפטן פון זיין שיטה איז געווען דער מנהג צו דאווענען מיט התרגשות און התלהבות ביז א געשריי. די פירערשאפט עקזיסטירט ביז היינט אינעם קארלין הויף. ר' אהרן, וועלכער האט געהאט א [[נגינה|מוזיק'אלישן]] חוש, איז דער מחבר פון דעם באקאנטן זמר '''[[יה אכסוף]]'''. דער זמר איז איינער פון די איינציקע חסידישע זמירות וואָס זענען אַרײַן אין [[זמירות שבת]] און ווערט געזונגען ביזן היינטיקן טאָג אין אַ גרויסן טייל פון די חסידישע הויפן, אין עטלעכע ניגונים. לויט ווי סאיז מקובל ביי חסידים, איז דער זמר געשאַפֿן געוואָרן אויפֿן באַפעל פֿון זײַן רבין, דער מגיד. | |||
ר' אהרן האט זיך אסאך באהאנדלט מיט [[תשובה#בעל תשובה|קירוב רחוקים]]. לויט דעם וואס ווערט דערציילט {{הערה|ישראל סבא ז' י"ח}} האט ער צוריקגעקערט צום אידישן רעליגיע בערך אכציג טויזנט אידן. | |||
ר' אהרן איז אוועק אין זיין יוגנט, ווען ער איז געווען בלויז 36 יאר אלט. אויף זיין מצבה אויפן [[בית החיים]] אין קארלין שטייט געשריבן:"זכה וזכה את הרבים כמה וכמה פעמים ומסר את נפשו במסירות נפש על זה, לפי שכלו לזכות את הרבים והיה מוכיח לרבים בתוכחת מגולה ואהבה מסותרת לקרב את ישראל לאביהם שבשמים וליחדם בייחוד גמור". | |||
דברי | זיינע דברי תורה זענען געברענגט געווארן אין די כתבים פון זיינע תלמידים, און בפרט אין די ספרים פון זיין אייניקל [[רבי אהרן פון קארלין (דער צווייטער)]], מחבר פונעם ספר "בית אהרן". דעם ארט פון רבי אהרן הגדול האט איבערגענומען זיין תלמיד און חבר, [[רבי שלמה פון קארלין]], וועלכער איז אויך געווען פאראנטווארטליך פאר דער דערציאונג און חינוך פון [[רבי אשר פון סטאלין (דער ערשטער)]], דער זון פון רבי אהרן, און דעם דריטן [[אדמו”ר|רבי]] אין דער דינאסטיע. | ||
דער קארלינ'ער דינאסטיע איז פארצווייגט, צווישן די וואס קומען פון זיי זענען [[לודמיר]], [[לעכאוויטש]], [[קאָברין]], [[סלאנים]] און [[קאָדינאָוו]]. | |||
== | == פאמיליע == | ||
רבי אהרן און זיין ווייב לאה האבן געהאט פיר קינדער: | |||
* זייער עלטסטער זון, רבי יעקב{{הערה|[http://www.hebrewbooks.org/pdfpager.aspx?req=13104&st=&pgnum=102 א ברייטער באשרייבונג איבער אים].}} ואס איז ארויף קיין [[ארץ ישראל]] און האט געוואינט אין [[צפת]] און אין [[טבריה]]. | |||
* רבי אשר - שפעטער דער רבי פון קארלין. | |||
* חיה שרה, די ווייב פון רבי [[מרדכי פון טשערנאביל]]. | |||
* און רבקה, די ווייב בזיווג שני פון רבי שלום שכנא אלטשולער{{הערה|נאך די פטירה פון זיין ווייב דבורה לאה, טאכטער פון [[בעל התניא]].}}. | |||
== דרויסנדע לינקס == | |||
{{מיזמים|ויקיציטוט=אהרן הגדול מקרלין}} | {{מיזמים|ויקיציטוט=אהרן הגדול מקרלין}} | ||
* {{אוצר ישראל|א|180|אהרן בן יעקב מקרלין|עמוד=164}} | * {{אוצר ישראל|א|180|אהרן בן יעקב מקרלין|עמוד=164}} | ||
| שורה 57: | שורה 63: | ||
*{{דעת|[[מ.ש. גשורי]]|daat/kitveyet/mahanaim/nigunim1-2.htm|ניגונים וזמירות לשבת}} | *{{דעת|[[מ.ש. גשורי]]|daat/kitveyet/mahanaim/nigunim1-2.htm|ניגונים וזמירות לשבת}} | ||
== | == רעפערענצן== | ||
{{הערות שוליים}} | {{הערות שוליים}} | ||
{{מיון רגיל:פרלוב, אהרן}} | {{מיון רגיל:פרלוב, אהרן}} | ||
רעוויזיע פון 09:06, 17 מערץ 2023
פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:אישיות רבנית
ליידיגע פאראמעטער [ חתימה, מקום פטירה, צאצאים ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע
פאראמעטער [ מקום לידה ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע
| געבורט |
1736 ה'תצ"ו | ||
|---|---|---|---|
| פטירה |
1772 (אלט: 36 בערך) י"ט ניסן ה'תקל"ב | ||
|
| |||
רבי אהרן פערלאוו פון קארלין (ה'תצ"ו (1736) – י"ט בניסן ה'תקל"ב (22סטן אפריל 1772)) איז געווען פון די ערשטע חסידי'שע רבי'ס, א תלמיד פון מעזריטש'ער מגיד, איינער פון די גרעסטע פארשפרייטער פון תורת החסידות אין די ליטא געגנט, און די גרינדער פון שושלת קארלין. ווערט אנגערופן רבי אהרן הגדול.
ביאגראפיע
געבוירן געווארן אין יאנאָוואַ צו יעקבֿ און פּערעל [1] אין זיין יוגנט האָט ער געלערנט אַ סך ש"ס און פוסקים. אונטער דער השפּעה פון זיין מוטערס ברודער, רבי מנלי פון קארלין, איז ער געווארן נאנט צו "מעזריטש'ער מגיד", וועלכער האט איבערגענומען דער בעל שם טוב, און איז געוואָרן איינער פון זיינע חשוב'ע תלמידים. נאך ווען זיין רבי האט געלעבט האט ער שוין געגרינדעט דעם חסידישן צענטער אין דער שטאָט קאַרלין (איצט אַ פאָרשטאָט אין דער שטאָט פּינסק אין ווײַסרוסלאַנד). אינאיינעם מיט רבי מנחם מענדל פון וויטעבסק האָט ער פאַרשפּרייט די תורת החסידות איבער גאנץ ליטא. א באווייז איבער זיין גרויסע השפּעה איז דער פאַקט אַז די קעגנערס פון דער חסידישער באַוועגונג וואָס האָבן אָנגעהויבן אַרבעטן אין דער צייט, פלעגן רופן אַלע חסידים “קארלינ'ערס”[מקור פארלאנגט].
איינע פון די אייגנשאפטן פון זיין שיטה איז געווען דער מנהג צו דאווענען מיט התרגשות און התלהבות ביז א געשריי. די פירערשאפט עקזיסטירט ביז היינט אינעם קארלין הויף. ר' אהרן, וועלכער האט געהאט א מוזיק'אלישן חוש, איז דער מחבר פון דעם באקאנטן זמר יה אכסוף. דער זמר איז איינער פון די איינציקע חסידישע זמירות וואָס זענען אַרײַן אין זמירות שבת און ווערט געזונגען ביזן היינטיקן טאָג אין אַ גרויסן טייל פון די חסידישע הויפן, אין עטלעכע ניגונים. לויט ווי סאיז מקובל ביי חסידים, איז דער זמר געשאַפֿן געוואָרן אויפֿן באַפעל פֿון זײַן רבין, דער מגיד.
ר' אהרן האט זיך אסאך באהאנדלט מיט קירוב רחוקים. לויט דעם וואס ווערט דערציילט [2] האט ער צוריקגעקערט צום אידישן רעליגיע בערך אכציג טויזנט אידן.
ר' אהרן איז אוועק אין זיין יוגנט, ווען ער איז געווען בלויז 36 יאר אלט. אויף זיין מצבה אויפן בית החיים אין קארלין שטייט געשריבן:"זכה וזכה את הרבים כמה וכמה פעמים ומסר את נפשו במסירות נפש על זה, לפי שכלו לזכות את הרבים והיה מוכיח לרבים בתוכחת מגולה ואהבה מסותרת לקרב את ישראל לאביהם שבשמים וליחדם בייחוד גמור".
זיינע דברי תורה זענען געברענגט געווארן אין די כתבים פון זיינע תלמידים, און בפרט אין די ספרים פון זיין אייניקל רבי אהרן פון קארלין (דער צווייטער), מחבר פונעם ספר "בית אהרן". דעם ארט פון רבי אהרן הגדול האט איבערגענומען זיין תלמיד און חבר, רבי שלמה פון קארלין, וועלכער איז אויך געווען פאראנטווארטליך פאר דער דערציאונג און חינוך פון רבי אשר פון סטאלין (דער ערשטער), דער זון פון רבי אהרן, און דעם דריטן רבי אין דער דינאסטיע.
דער קארלינ'ער דינאסטיע איז פארצווייגט, צווישן די וואס קומען פון זיי זענען לודמיר, לעכאוויטש, קאָברין, סלאנים און קאָדינאָוו.
פאמיליע
רבי אהרן און זיין ווייב לאה האבן געהאט פיר קינדער:
- זייער עלטסטער זון, רבי יעקב[3] ואס איז ארויף קיין ארץ ישראל און האט געוואינט אין צפת און אין טבריה.
- רבי אשר - שפעטער דער רבי פון קארלין.
- חיה שרה, די ווייב פון רבי מרדכי פון טשערנאביל.
- און רבקה, די ווייב בזיווג שני פון רבי שלום שכנא אלטשולער[4].
דרויסנדע לינקס
| וויקימעדיע פונדאציע פּראיעקטן |
|---|
 ציטאַטן אויף וויקיציטאט: אהרן הגדול מקרלין |
- "אהרן בן יעקב מקרלין", יהודה דוד אייזנשטיין (רעדאקטאר), אוצר ישראל, ניו יארק: פרדס, תשי"ב, חלק א, עמוד 164, אויף היברובוקס
- ר' אהרן ב"ר יעקב מקארלין (ר' אהרן הגדול), בתוך: דב ליפץ (מרכז המערכת), נתן גורן [ואחרים] (מערכת), יהדות ליטא, כרך ג, ספר א: "אישים", תל אביב: עם הספר, תשכ"ז, עמ' 25 (ספר יזכור פאר קהילת ליטא, אין ספריית העיר ניו יארק, תמונה 1223).
- רבי אהרן הגדול פון קארלין, אין "אנציקלופדיה יהודית" אויף "דעת"
- א. אברהם שוורץ, מייסד חסידות קארלין, בעלון "אור הגנוז", גיליון ו', שבט-ניסן תשמ"ח, עמ' 26–36
- רבי אהרן הגדול מקרלין, באתר טוג
- קה אכסוף, באתר הזמנה לפיוט
- מ.ש. גשורי, ניגונים וזמירות לשבת, אויף "דעת"
רעפערענצן
- ↑ פֿון זײַן מוטערס נאָמען, פּערעל, שטאמט די פאַמיליע נאמען פֿון דער קאַרלינער דינאַסטיע - "פּערלאָוו".
- ↑ ישראל סבא ז' י"ח
- ↑ א ברייטער באשרייבונג איבער אים.
- ↑ נאך די פטירה פון זיין ווייב דבורה לאה, טאכטער פון בעל התניא.
| פריערדיגער: {{{פאריגער}}} |
אדמו"רי קרלין | קומענדיגער: {{{נעקסטער}}} |
קטגוריה:תלמידי המגיד ממזריטש קטגוריה:אדמו"רי קרלין קטגוריה:רבנים בלארוסים קטגוריה:רבנים ליטאים קטגוריה:קרלין: רבנים [[{{{1}}}|ו{{{1}}}]]