אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:חורבן אייראפע"

קיין ענדערונג אין גרייס ,  פֿאַר 2 יאָר
ק
החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ"
ק (החלפת טקסט – "אלהי" ב־"אלקי")
ק (החלפת טקסט – "גרענעצ" ב־"גרעניצ")
שורה 11: שורה 11:
כאטש וואס רדיפות אויף אן עטנישער באזע זענען נישט זעלטן אין דער היסטאריע פון דער מענטשהייט, און אוודאי נישט אין דער [[היסטאריע פון די יידן|יידישער היסטאריע]], דאך ווערט די חורבן אייראפע גערעכנט אן אויסנאם סיי אין אירע דימענסיעס און פארנאם, סיי אין די פרעצעדענטישע סיסטעמען פון פארניכטונג און סיי אין דער גרונט־אידעאלאגיע, וואס איז געווען נישט [[רעליגיע|רעליגיעזיש]] נאר ראסיסטיש־עטניש. פעלער פון מאסן רציחה אויף א נאציאנאליסטישן, ראסיסטישן אדער אידעאלאגישן גרונט האבן פאסירט אויך פריער פאר דער חורבן אייראפע - למשל דער [[טשערקאסער פעלקערמארד]] אינמיטן דעם 19טן יארהונדערט אדער דער  [[ארמענישער פעלקערמארד]] ביי דער [[ערשטער וועלט מלחמה]], און אויך נאכהער, בעיקר אין [[אפריקע]] און אין [[אזיע]]; אבער דאס האט קיינמאל נישט פאסירט מיט אזא ארגאניזירטער סיסטעם  אזוי ווי נאצי דייטשלאנד האט עס אויסגעפירט.
כאטש וואס רדיפות אויף אן עטנישער באזע זענען נישט זעלטן אין דער היסטאריע פון דער מענטשהייט, און אוודאי נישט אין דער [[היסטאריע פון די יידן|יידישער היסטאריע]], דאך ווערט די חורבן אייראפע גערעכנט אן אויסנאם סיי אין אירע דימענסיעס און פארנאם, סיי אין די פרעצעדענטישע סיסטעמען פון פארניכטונג און סיי אין דער גרונט־אידעאלאגיע, וואס איז געווען נישט [[רעליגיע|רעליגיעזיש]] נאר ראסיסטיש־עטניש. פעלער פון מאסן רציחה אויף א נאציאנאליסטישן, ראסיסטישן אדער אידעאלאגישן גרונט האבן פאסירט אויך פריער פאר דער חורבן אייראפע - למשל דער [[טשערקאסער פעלקערמארד]] אינמיטן דעם 19טן יארהונדערט אדער דער  [[ארמענישער פעלקערמארד]] ביי דער [[ערשטער וועלט מלחמה]], און אויך נאכהער, בעיקר אין [[אפריקע]] און אין [[אזיע]]; אבער דאס האט קיינמאל נישט פאסירט מיט אזא ארגאניזירטער סיסטעם  אזוי ווי נאצי דייטשלאנד האט עס אויסגעפירט.


ס'איז ברייט אנגענומען צו רעכענען דעם אנהייב פון דער תקופה פון חורבן אייראפע אין [[1933]], ווען די נאציס האבן איבערגענומען די רעגירונג אין דייטשלאנד, וואס פון דעמאלסט אן האבן אנגעהויבן די רדיפות קעגן אידן אין דייטשלאנד. ס'איז אויך פאראן א מער באגרענעצטע דעפיניציע, אז די חורבן אייראפע האט אנגעהויבן אין די טעג פון דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט מלחמה]] אין זומער [[1939]] נאך דער אינוואזיע פון פוילן און דער אנהייב פון פארטרייבן אידן אריין אין געטאס. דער חורבן איז אריין אין א נייער פאזע מיט דעם אנהייב פון די מאסן־רציחות נאך דער [[אפעראציע בארבאראסע|אינוואזיע פונעם סאוועטן פארבאנד]] אין יוני [[1941]], וואס האט געענדיגט נאר מיט דער באפרייאונג פון די  [[פארטיליגונג לאגערס]] דורך די [[אליאירטע קראפטן]] אין [[1945]].
ס'איז ברייט אנגענומען צו רעכענען דעם אנהייב פון דער תקופה פון חורבן אייראפע אין [[1933]], ווען די נאציס האבן איבערגענומען די רעגירונג אין דייטשלאנד, וואס פון דעמאלסט אן האבן אנגעהויבן די רדיפות קעגן אידן אין דייטשלאנד. ס'איז אויך פאראן א מער באגרעניצטע דעפיניציע, אז די חורבן אייראפע האט אנגעהויבן אין די טעג פון דער [[צווייטע וועלט-מלחמה|צווייטער וועלט מלחמה]] אין זומער [[1939]] נאך דער אינוואזיע פון פוילן און דער אנהייב פון פארטרייבן אידן אריין אין געטאס. דער חורבן איז אריין אין א נייער פאזע מיט דעם אנהייב פון די מאסן־רציחות נאך דער [[אפעראציע בארבאראסע|אינוואזיע פונעם סאוועטן פארבאנד]] אין יוני [[1941]], וואס האט געענדיגט נאר מיט דער באפרייאונג פון די  [[פארטיליגונג לאגערס]] דורך די [[אליאירטע קראפטן]] אין [[1945]].


פאר דער מלחמה, האט די פאליטיק פון דייטשלאנד פאקוסירט בעיקר אויף לעגאליזירטער דיסקרימינאציע און סטימולירן [[עמיגראציע]] פון אידן ארויס פון לאנד. אין דער תקופה פון דער מלחמה האט פאסירט אן ערנסטע פארערגערונג אין באציאונג צו די יידן. נאך ווען זיי האבן איינגענומען ברייטע שטחים פון  [[אייראפע]], האבן די נאציס אנגעהויבן פארטרייבן די אידן פון דייטשלאנד און טייל פון די איינגענומענע שטחים פון זייערע הייזער און האבן זיי קאנצענטריט אין [[געטא]]ס און אין [[קאצעט|לאגערס]]. דערנאך, מיט דער דייטשער אינוואזיע צום [[ראטנפארבאנד]], האבן זיי אויך אנגעהויבן מאסן שחיטות, טיילמאל אין ספעציעלע [[פארניכטונגס לאגער]]ן וואס זיי האבן אויפגעשטעלט פאר דעם צוועק, וואו זיי האבן געניצט געוויסע מעטאדן פון רציחה, כולל  [[גאז קאמער]]ן, וואו זיי האבן דערמארדט די קרבנות דורך פארגיפטיקן זיי מיט פאבריצירטער גאז.
פאר דער מלחמה, האט די פאליטיק פון דייטשלאנד פאקוסירט בעיקר אויף לעגאליזירטער דיסקרימינאציע און סטימולירן [[עמיגראציע]] פון אידן ארויס פון לאנד. אין דער תקופה פון דער מלחמה האט פאסירט אן ערנסטע פארערגערונג אין באציאונג צו די יידן. נאך ווען זיי האבן איינגענומען ברייטע שטחים פון  [[אייראפע]], האבן די נאציס אנגעהויבן פארטרייבן די אידן פון דייטשלאנד און טייל פון די איינגענומענע שטחים פון זייערע הייזער און האבן זיי קאנצענטריט אין [[געטא]]ס און אין [[קאצעט|לאגערס]]. דערנאך, מיט דער דייטשער אינוואזיע צום [[ראטנפארבאנד]], האבן זיי אויך אנגעהויבן מאסן שחיטות, טיילמאל אין ספעציעלע [[פארניכטונגס לאגער]]ן וואס זיי האבן אויפגעשטעלט פאר דעם צוועק, וואו זיי האבן געניצט געוויסע מעטאדן פון רציחה, כולל  [[גאז קאמער]]ן, וואו זיי האבן דערמארדט די קרבנות דורך פארגיפטיקן זיי מיט פאבריצירטער גאז.