בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,359
רעדאגירונגען
ק (←שטאַמונג: טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: ייִדן ← אידן) |
ק (החלפת טקסט – "צוואנציק" ב־"צוואנציג") |
||
| שורה 4: | שורה 4: | ||
== שטאַמונג == | == שטאַמונג == | ||
ביים צווייטן [[בית המקדש]] ווען די [[יוונים]] האָבן געקעניגט איבער [[ארץ ישראל]], האָבן זיי ארויסגעגעבן פארשיידענע [[גזירות]] אויף די אידן און זיי פארבאָטן צו פראקטיצירן זייער [[ייִדישקייט]], און זיי געשטערט צו לערנען [[תורה]]. די יוונים האָבן זיי בארויבט פון זייער געלט און זייערע טעכטער, און זענען אריין אין [[היכל]] און [[טמא|מטמא]] געווען אלע [[טהור|טהרות]], און אונטערדריקט דאָס יידישע פאלק, ביז ווען דער אייבערשטער האָט זיך דערבארעמט איבער זיין יידיש פאלק אין זיי ארויסגעהאָלפן פון זייערע הענט און זיי אפגעראטעוועט, און די [[חשמונאים]] די [[כהן גדול|כהנים גדולים]] האָבן זיי געזיגט און האָבן אוועקגעשטעלט א קעניג פון די [[כהן|כהנים]] און צוריק געקערט דעם קעניגרייך צו די אידן פאר איבער צוויי הונדערט יאָר ביז דעם [[חורבן]] פון [[בית שני|צווייטן בית המקדש]], דער טאָג וואָס די אידן האָבן געזיגט זייערע פיינד איז געווען פינף און | ביים צווייטן [[בית המקדש]] ווען די [[יוונים]] האָבן געקעניגט איבער [[ארץ ישראל]], האָבן זיי ארויסגעגעבן פארשיידענע [[גזירות]] אויף די אידן און זיי פארבאָטן צו פראקטיצירן זייער [[ייִדישקייט]], און זיי געשטערט צו לערנען [[תורה]]. די יוונים האָבן זיי בארויבט פון זייער געלט און זייערע טעכטער, און זענען אריין אין [[היכל]] און [[טמא|מטמא]] געווען אלע [[טהור|טהרות]], און אונטערדריקט דאָס יידישע פאלק, ביז ווען דער אייבערשטער האָט זיך דערבארעמט איבער זיין יידיש פאלק אין זיי ארויסגעהאָלפן פון זייערע הענט און זיי אפגעראטעוועט, און די [[חשמונאים]] די [[כהן גדול|כהנים גדולים]] האָבן זיי געזיגט און האָבן אוועקגעשטעלט א קעניג פון די [[כהן|כהנים]] און צוריק געקערט דעם קעניגרייך צו די אידן פאר איבער צוויי הונדערט יאָר ביז דעם [[חורבן]] פון [[בית שני|צווייטן בית המקדש]], דער טאָג וואָס די אידן האָבן געזיגט זייערע פיינד איז געווען פינף און צוואנציגסטער טאָג אין חודש כסליו.<ref>לשון הרמב"ם הל' חנוכה פ"ג ה"א ה"ב</ref> געווען איז דאָס אין יאָר [[ג'תקצ"ז]] (165 פער די קריסטלעכע צייט-רעכנונג). | ||
די חז"ל<ref>מגילת תענית פרק ט', מסכת שבת כ"א ע"ב</ref> דערציילן ווען די [[יוונים]] זענען אריין אין [[היכל]] האָבן זיי [[טמא|מטמא]] געווען אלע אייל וואָס איז דאָרט געווען, און ווען די [[חשמונאים]] האָבן זיי באזיגט און זענען אריין און היכל, האָבן זיי נאָכגעזוכט און האָבן נישט געפונן נאָר איין קריגעלע אייל, וואָס איז נישט געווען טמא, וואָס איז נאך געווען פארזיגלט מיט דעם [[שטעמפל]] פון [[כהן גדול]], וואָס איז געווען גענוג פונקט פאר איין טאָג אָןצוצינדן די [[מנורה]], און ס'איז געשען א [[נס]] און מען האָט געצינדן דערפון אכט טעג, ביז מען האָט געברענגט פרישע אייל. דאָס אנדערע יאָר האָבן די [[חכמים]] באשטימט און געמאכט די טעג פאר א [[יום טוב]], מיט [[הלל (דאווענען)|הלל]] און [[הודאה]], וואָס ווערט אָנגערופן '''חנוכה'''. און וויבאלד דער נס איז געשען מיט די ליכט פון דער מנורה, דערפאר האָבן די חכמים באשטימט מען זאָל צינדן חנוכה-ליכט, צו דערמאָנען דעם נס<ref>טור או"ח תרע"א</ref>. אנדערע ראשונים זאָגן, אז דעם יום טוב האָבן די חכמים באשטימט איבער דעם [[נס]] פון זיגן דעם קריג, און וויבאלד ס'איז געדאפלט געוואָרן דער נס מיט דעם אייל, האָבן די חכמים אויך צוגעלייגט מ'זאָל צינדן די חנוכה-ליכט, צו דערמאָנען דעם נס<ref>ר"י מלוניל שבת כ"א</ref>. | די חז"ל<ref>מגילת תענית פרק ט', מסכת שבת כ"א ע"ב</ref> דערציילן ווען די [[יוונים]] זענען אריין אין [[היכל]] האָבן זיי [[טמא|מטמא]] געווען אלע אייל וואָס איז דאָרט געווען, און ווען די [[חשמונאים]] האָבן זיי באזיגט און זענען אריין און היכל, האָבן זיי נאָכגעזוכט און האָבן נישט געפונן נאָר איין קריגעלע אייל, וואָס איז נישט געווען טמא, וואָס איז נאך געווען פארזיגלט מיט דעם [[שטעמפל]] פון [[כהן גדול]], וואָס איז געווען גענוג פונקט פאר איין טאָג אָןצוצינדן די [[מנורה]], און ס'איז געשען א [[נס]] און מען האָט געצינדן דערפון אכט טעג, ביז מען האָט געברענגט פרישע אייל. דאָס אנדערע יאָר האָבן די [[חכמים]] באשטימט און געמאכט די טעג פאר א [[יום טוב]], מיט [[הלל (דאווענען)|הלל]] און [[הודאה]], וואָס ווערט אָנגערופן '''חנוכה'''. און וויבאלד דער נס איז געשען מיט די ליכט פון דער מנורה, דערפאר האָבן די חכמים באשטימט מען זאָל צינדן חנוכה-ליכט, צו דערמאָנען דעם נס<ref>טור או"ח תרע"א</ref>. אנדערע ראשונים זאָגן, אז דעם יום טוב האָבן די חכמים באשטימט איבער דעם [[נס]] פון זיגן דעם קריג, און וויבאלד ס'איז געדאפלט געוואָרן דער נס מיט דעם אייל, האָבן די חכמים אויך צוגעלייגט מ'זאָל צינדן די חנוכה-ליכט, צו דערמאָנען דעם נס<ref>ר"י מלוניל שבת כ"א</ref>. | ||
רעדאגירונגען