אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:שמעון שמואל פרוג"
ק (החלפת טקסט – "זײַנען" ב־"זענען") |
ק (החלפת טקסט – "צײַט" ב־"צייט") |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
'''שמעון שמואל פרוג''' ([[רוסיש]]: Семён Григорьевич Фруг; {{ר}}1860, יידישע לאנדווירשטשאפטלעכע קאָלאָניע [[באבראווי קוט|באָבראָווי קוט]], כערסאָנער געגנט, [[רוסלענדישע אימפעריע]] – 1916, [[אָדעס]]) איז געווען א ייִדישער דיכטער, וועלכער האָט געשריבן איבערהויפּט אויף רוסיש און אויף [[יידיש]], איינער פון די וויכטיקסטע דיכטער פון דער באוועגונג "חיבת ציון". אָבער זײַן ראָליע אין דער ייִדישער ליטעראטור איז ניט באגרענעצט מיטן אידעאָלאָגישן אינהאלט פון זײַנע ווערק. | '''שמעון שמואל פרוג''' ([[רוסיש]]: Семён Григорьевич Фруг; {{ר}}1860, יידישע לאנדווירשטשאפטלעכע קאָלאָניע [[באבראווי קוט|באָבראָווי קוט]], כערסאָנער געגנט, [[רוסלענדישע אימפעריע]] – 1916, [[אָדעס]]) איז געווען א ייִדישער דיכטער, וועלכער האָט געשריבן איבערהויפּט אויף רוסיש און אויף [[יידיש]], איינער פון די וויכטיקסטע דיכטער פון דער באוועגונג "חיבת ציון". אָבער זײַן ראָליע אין דער ייִדישער ליטעראטור איז ניט באגרענעצט מיטן אידעאָלאָגישן אינהאלט פון זײַנע ווערק. | ||
דער בארימטער היסטאָריקער פון דער ייִדישער ליטעראטור ישראל צינבערג האָט געשריבן, אז "פרוג איז דער ערשטער לויט דער | דער בארימטער היסטאָריקער פון דער ייִדישער ליטעראטור ישראל צינבערג האָט געשריבן, אז "פרוג איז דער ערשטער לויט דער צייט ייִדיש-שפּראכיקער דיכטער מיט א בולט אויסגעדריקטער אינדינווידועלקייט; ער האָט געגעבן דעם ייִדישן פערז שיינקייט פון מעלאָדישקייט, וועלכע זענען געווען אומבאקאנט פריִער". יעקב בירענבוים, איינער פון די רעדאקטאָרן פונעם "לעקסיקאָן פון דער נײַער ייִדישער ליטעראטור" האָט געשריבן וועגן פרוגס שעפערישן אויפטו: פרוגן איז אויסגעקומען דורכצופירן אין דער ייִדישער פּאָעזיע א מעשה-בראשית, אוועק פון פארטיקן און אָנהייבן קנעטן און פורעמען דאָס ליד אויפסנײַ אין א פּאָעזיע, וואָס האָט ניט געוווּסט פון מאָדערניזם". אויך אין זײַן רוסיש-שפּראכיקע שאפונג איז געווען הויך אָפּגעשאצט. [[שאָול טשערניכאָווסקי]] האָט געהאלטן, אז "איר אויפבלי האָט די רוסיש-ייִדישע ליטעראטור דערגרייכט אין שמעון שמואל פרוגס לידער". פרוגס דיכטונג האָט משפּיע געווען אויף די קלאסיקער פון דער הײַנטצייטיקער העברעיִשער דיכטונג [[חיים נחמן ביאליק]] און שאָול טשערניכאָווסקי און אויף אנדערע ייִדישע און העברעיִשע דיכטער פון זייער דור. יוסף גדליה קלויזנער האָט געשריבן אין זײַן ארטיקל וועגן פרוגס דיכטונג, אז "ער איז א גאָלדענער רינג צווישן גאָרדאָן און ביאליק. גאָרדאָן איז נאָך זײַן לערער, און וואָס איז שייך צו ביאליקן און טשערניכאָווסקין, אין ביִאָגראפיעס סײַ פון דעם סײַ פון יענעם קען מען געפינען, אז פרוג האָט געהאט א באדײַטנדיקע השפּעה אויף אָט די צוויי באנײַער פון דער העברעיִשער דיכטונג". במשך פון זײַן גאנצן שעפערישן וועג האָט פרוג געשריבן אויף ייִדיש און אויף רוסיש, נאָר שטארבנדיק האָט ער אָנגעשריבן עטלעכע לעצטע לידער זײַנע אויף העברעיִש. | ||
רעוויזיע פון 03:56, 8 דעצעמבער 2022
שמעון שמואל פרוג (רוסיש: Семён Григорьевич Фруг; 1860, יידישע לאנדווירשטשאפטלעכע קאָלאָניע באָבראָווי קוט, כערסאָנער געגנט, רוסלענדישע אימפעריע – 1916, אָדעס) איז געווען א ייִדישער דיכטער, וועלכער האָט געשריבן איבערהויפּט אויף רוסיש און אויף יידיש, איינער פון די וויכטיקסטע דיכטער פון דער באוועגונג "חיבת ציון". אָבער זײַן ראָליע אין דער ייִדישער ליטעראטור איז ניט באגרענעצט מיטן אידעאָלאָגישן אינהאלט פון זײַנע ווערק.
דער בארימטער היסטאָריקער פון דער ייִדישער ליטעראטור ישראל צינבערג האָט געשריבן, אז "פרוג איז דער ערשטער לויט דער צייט ייִדיש-שפּראכיקער דיכטער מיט א בולט אויסגעדריקטער אינדינווידועלקייט; ער האָט געגעבן דעם ייִדישן פערז שיינקייט פון מעלאָדישקייט, וועלכע זענען געווען אומבאקאנט פריִער". יעקב בירענבוים, איינער פון די רעדאקטאָרן פונעם "לעקסיקאָן פון דער נײַער ייִדישער ליטעראטור" האָט געשריבן וועגן פרוגס שעפערישן אויפטו: פרוגן איז אויסגעקומען דורכצופירן אין דער ייִדישער פּאָעזיע א מעשה-בראשית, אוועק פון פארטיקן און אָנהייבן קנעטן און פורעמען דאָס ליד אויפסנײַ אין א פּאָעזיע, וואָס האָט ניט געוווּסט פון מאָדערניזם". אויך אין זײַן רוסיש-שפּראכיקע שאפונג איז געווען הויך אָפּגעשאצט. שאָול טשערניכאָווסקי האָט געהאלטן, אז "איר אויפבלי האָט די רוסיש-ייִדישע ליטעראטור דערגרייכט אין שמעון שמואל פרוגס לידער". פרוגס דיכטונג האָט משפּיע געווען אויף די קלאסיקער פון דער הײַנטצייטיקער העברעיִשער דיכטונג חיים נחמן ביאליק און שאָול טשערניכאָווסקי און אויף אנדערע ייִדישע און העברעיִשע דיכטער פון זייער דור. יוסף גדליה קלויזנער האָט געשריבן אין זײַן ארטיקל וועגן פרוגס דיכטונג, אז "ער איז א גאָלדענער רינג צווישן גאָרדאָן און ביאליק. גאָרדאָן איז נאָך זײַן לערער, און וואָס איז שייך צו ביאליקן און טשערניכאָווסקין, אין ביִאָגראפיעס סײַ פון דעם סײַ פון יענעם קען מען געפינען, אז פרוג האָט געהאט א באדײַטנדיקע השפּעה אויף אָט די צוויי באנײַער פון דער העברעיִשער דיכטונג". במשך פון זײַן גאנצן שעפערישן וועג האָט פרוג געשריבן אויף ייִדיש און אויף רוסיש, נאָר שטארבנדיק האָט ער אָנגעשריבן עטלעכע לעצטע לידער זײַנע אויף העברעיִש.
זעט אויך
פון זײַנע ביכער
- שמעון שמואל פרוג, לידער און געדאנקען, אָדעס, 1896.
אלע שריפטן פון ש.פרוג אין דרײַ בענדער, ניו-יאָרק, 1927
שמעון-שמואל פרוג, אויסגעקלעבענע שריפטן, בוענאָס-אײַרעס, 1972
Стихотворения С.Г.Фруга в трех томах, С.-Петербург, 1897
שירי פרוג (העברעישע איבערזעצונג פון יעקב קאפּלאן), ווארשע, תרנ"ח-תרנ"ט.
שירי שמעון שמואל פרוג (העברעישע איבערזעצונג פון אברהם לעווינסאָן), תל אביב, תש"א.
וועבלינקען
- אברהם לעווינסאָן, שמעון שמואל פרוג, אינעם פּראָיקעט "בן יהודה"
- זאב (וֶועלוול) טשרנין, "שמעון שמואל פרוג - בין רוסית ליידיש", חוליות: דפים למחקר ספרות יידיש ותרבותה, 6: 99–114, 2000: http://aleph.haifa.ac.il/www/public/fulltext/chuliot/2007/000338822.pdf
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!