אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:קאירא גניזה"
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"פ") |
||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
די '''קאַיִר גניזה''' איז אַ זאַמלונג | די '''קאַיִר גניזה''' איז אַ זאַמלונג פון בערך 300,000 [[כתב יד|כּתבֿי־ידות]] פון דער [[בן־עזרא שול]] אין [[פוסטאט|פוסטאַט]] לעבן מאָדערנעם [[קאירא|קאַיִר]]. [[ייִדן]] האָבן פאַרנומען פרומע און וועלטלעכע טעקסטן אין דער [[גניזה]] אַן ערך צווישן יאר 870 לויט דער [[איצטיקע צייט-רעכענונג|איצטיקער צײַט־רעכענונג]] און דעם [[19טער י"ה|19טן יאָרהונדערט]]. | ||
עטלעכע [[אייראפע|אייראָפּעער]] זענען | עטלעכע [[אייראפע|אייראָפּעער]] זענען געפאָרן אין דער שול און האבן באַמערקט די אַלטע כּתבֿי־ידות אָבער נישט דעם באַטרעף. די וויכטיקייט פון דער קאַיִר גניזה האָט דער ייִדישער היסטאָריקער [[סאלאמאן שעכטער|זלמן שעכטער]] איינגעזען. ער איז געפאָרן אין [[מצרים]] און האָט די בלעטער צוריקגעטראָגן. הײַנט זענען די דאָקומענטן אין כּלערלײ אוניווערסיטעטן (איבערהויפּט אין [[אוניווערסיטעט פון קעמברידזש|קעמברידזש]]). | ||
==אינהאַלטן | ==אינהאַלטן פון גניזה== | ||
[[טעקע:Manuscript page by Maimonides Arabic in Hebrew letters.jpg|thumb|כּתבֿ־יד געשריבן דורך רמב"ם אין [[יודישע אראביש|ייִדישן אראביש]].]] | [[טעקע:Manuscript page by Maimonides Arabic in Hebrew letters.jpg|thumb|כּתבֿ־יד געשריבן דורך רמב"ם אין [[יודישע אראביש|ייִדישן אראביש]].]] | ||
מען קען כּמעט נישט מגזם זײַן די וויכטיקייט | מען קען כּמעט נישט מגזם זײַן די וויכטיקייט פון דער קאַיִר גניזה צו [[יידישע געשיכטע|ייִדישער געשיכטע]]. אַנטיקע [[פיוט|פּיוטים]] און [[תפילות|תּפילות]] האָבן זיך געפונען אין דער גניזה. די סאַמע עלטסטע כּתבֿי־יד פון [[תלמוד|תּלמוד]] במציאות זענען געווען אין דער גניזה. | ||
מע האָט | מע האָט געפונען פאַרלוירנע ביכער, ארײַנרעכענענדיק פראַגמענטן פון [[בן סירא|ספר בן סירא]], דער [[דמשק דאקומענט|דמשק דאָקומענט]] (אויכעט געפינט זיך אין [[קומראן|קומראַן]]) און בריוו צווישן ייִדן און די [[כּוזרים]] (זע [[חסדאי אבן שפרוט|חסדאי אבן שפרוטס]] [[כוזרי|דער כּוזרי]]). אויף זייער אַ סך בלעטער האָט מען אָנגעשריבן וועגן געשעפט. כּתבֿי־יד געשריבן דורך [[רמב"ם]] ווערט אַנטדעקט געוואָרן. | ||
== | ==פאַררופונגען== | ||
*[https://fjms.genizah.org דער | *[https://fjms.genizah.org דער פריידבורג גניזה פּראָיעקט] | ||
*[https://cudl.lib.cam.ac.uk/collections/genizah/1 קאַיִר גניזה כּתבֿי־יד בײַ קעמברידזש אוניווערסיטעט] | *[https://cudl.lib.cam.ac.uk/collections/genizah/1 קאַיִר גניזה כּתבֿי־יד בײַ קעמברידזש אוניווערסיטעט] | ||
*[https://www.princeton.edu/~geniza פּרינצטאָן גניזה לאַבאָראַטאָריע] | *[https://www.princeton.edu/~geniza פּרינצטאָן גניזה לאַבאָראַטאָריע] | ||
רעוויזיע פון 21:11, 27 נאוועמבער 2022
די קאַיִר גניזה איז אַ זאַמלונג פון בערך 300,000 כּתבֿי־ידות פון דער בן־עזרא שול אין פוסטאַט לעבן מאָדערנעם קאַיִר. ייִדן האָבן פאַרנומען פרומע און וועלטלעכע טעקסטן אין דער גניזה אַן ערך צווישן יאר 870 לויט דער איצטיקער צײַט־רעכענונג און דעם 19טן יאָרהונדערט.
עטלעכע אייראָפּעער זענען געפאָרן אין דער שול און האבן באַמערקט די אַלטע כּתבֿי־ידות אָבער נישט דעם באַטרעף. די וויכטיקייט פון דער קאַיִר גניזה האָט דער ייִדישער היסטאָריקער זלמן שעכטער איינגעזען. ער איז געפאָרן אין מצרים און האָט די בלעטער צוריקגעטראָגן. הײַנט זענען די דאָקומענטן אין כּלערלײ אוניווערסיטעטן (איבערהויפּט אין קעמברידזש).
אינהאַלטן פון גניזה
מען קען כּמעט נישט מגזם זײַן די וויכטיקייט פון דער קאַיִר גניזה צו ייִדישער געשיכטע. אַנטיקע פּיוטים און תּפילות האָבן זיך געפונען אין דער גניזה. די סאַמע עלטסטע כּתבֿי־יד פון תּלמוד במציאות זענען געווען אין דער גניזה.
מע האָט געפונען פאַרלוירנע ביכער, ארײַנרעכענענדיק פראַגמענטן פון ספר בן סירא, דער דמשק דאָקומענט (אויכעט געפינט זיך אין קומראַן) און בריוו צווישן ייִדן און די כּוזרים (זע חסדאי אבן שפרוטס דער כּוזרי). אויף זייער אַ סך בלעטער האָט מען אָנגעשריבן וועגן געשעפט. כּתבֿי־יד געשריבן דורך רמב"ם ווערט אַנטדעקט געוואָרן.