רוי:טארנאפאל

{{יישוב |נאמען= טאַרנאפאל |סארט יישוב= שטאט |אמטשפראך נאמען= Тернопіль |הערב= {{#אייגנשאפט:|פאן= |בילד= Ternopil Castle - panoramio.jpg |באשרייבונג= טאַרנאפאלער שלאס |קאארדינאטן= 49°34′N 25°36′E |גרינדונג דאטע= 1540 |מדינה= אוקראינע |אפטייל טיפ= אבלאסט |אפטייל נאמען= טאַרנאפאל |געביט= |ראיאן= טאַרנאפאלר ראיאן |דיסטריקט= |בירגערמייסטער= סערהי נאדאל |גובערנאטאר= |טיפ אונטעראפטייל= |דיסטריקטן אין ראיאן= |שטעט אין ראיאן= |ראיאן הויפטשטאט= |מוטערשטאט= |אפיציעלע שפראך= |שטח= 86 |הייך= |באפעלקערונג= 225,004 |באפעלקערונג יאר= 2022 |באפעלקערונג הערה= |מטרופולין= |הערת מטרופולין= |צפיפות= 3,831 |צייט זאנע= +2 |אתר אינטרנט= |מאפע= |פרטימדיקע מאפע= |סטאטיסטיק= }} טאַרנאפאל (אוקראיניש: Тернопіль טערנאפיל; רוסיש: Тернополь טערנאפאל; פויליש, דייטש און ענגליש Tarnopol) איז א שטאט אין מערב-אוקראינע אויף די ברעגן פונעם טייך סערעט, וואס געפינט זיך אומגעפער 200 ק"מ דרום־מערב פון קיעוו.

טאַרנאפאל איז די הויפטשטאט פון דער טאַרנאפאלער גובערניע.

געשיכטע

די שטאָט איז געגרינדעט געווארן אין 1540. אין 1544 האט מען געענדיגט דעם טארנאפאלער שלאס. אינעם 17טן יארהונדערט איז די שטאט געווארן פארברענט ביים כמעלניצקי אויפשטאנד; די אלע אידן אין שטאט האט מען גע'הרג'עט אדער פארטריבן. אין 1870 האט מען געעפנט די באנן ליניע פון טארנאפאל קיין לעמבערג. אין יענעם יאר האט טארנאפאל געהאט א באפעלקערונג פון 25,000.

אידישע היסטאריע פון טאַרנאפאל

אידן האבן זיך באזעצט אין טאַרנאפאל שוין ביי זיין גרינדונג און זענען גיך געווארן א מערהייט פון דער שטאט. די שטאט האט געהאט א שול געבויט פון שטיינער וואס האט אויסגעזען ווי א פעסטונג. אין די יארן פון די גזרות ת"ח ת"ט האט די אידישע קהילה געציילט 300 משפחות, וואס רוב פון זיי זענען אומגעקומען דורך די קאזאקן.

נאך 1772, ווען די קהילה איז געווארן אנעקסירט צו דער עסטרייכער אימפעריע, האט אנגעהויבן צו בושעוון אין טארנאפאל די ווינטן פון דער השכלה. די שטאט איז אויך געקומען אונטער דער השפעה פון חסידות פון די ארומיגע גאליציאנער שטעטלעך. צווישן די רבנים פון טארנאפאל איז געווען הרב יוסף באב"ד, מחבר פונעם ספר "מנחת חינוך".

אין 1880 האבן געוואוינט אין טאַרנאפאל 13,468 אידן, און אין 1931, 13,999 אידן.

שטאטס רבנים פון טארנאפאל

די לעצטע אכט שטאטס רבנים פון טארנאפאל זענען געווען:

• רבי יהושע העשל באב"ד (בערך יאר תק"ס) - מחבר "ספר יהושע"
• רבי שלמה יהודה לייב ראפאפארט [שי"ר] (1837–1840)
• רבי יוסף באב"ד (1840–1874) - מחבר פון "מנחת חינוך"
• רבי שמעון באב"ד (1874–1909) - זון פון זיין פאראויסגייער, האט פארפאסט הערות אויף זיין פאטער'ס ספר
• רבי יהושע העשל באב"ד (1909–1919) - זון פון זיין פאראויסגייער, אן אויסערגעוויינליכער בעל מידות און מכניס אורחים
• רבי מנחם מאָניש באב"ד (1919-1938) - מחבר פון "חבצלת השרון" (שו"ת) און פון די גרעסטע פוסקים איו גאליציע
• רבי יעקב שליטא (1919-1942) - איידעם פון הרב יהושע העשל באב"ד. האט געדינט צוזאמען מיט לרב באב"ד, מיט זיין הסכמה. אין 1921 האט אויסגעבראכן צווישן זיי א מחלוקת ווען די פוילישע רעגירונג האט נאר מסכים געווען אנערקענען איין רב
• רבי יהושע העשל באב"ד (1938–1942) - איידעם פון הרב מנחם מאָניש באב"ד, אומגעקומען ביים חורבן מיט זיין ווייב סימא און זיין גאנצער משפחה

צווילינג שטעט

• סילווען, בולגאריע
• עלבלאנק, פוילן
• כארזאוו, פוילן
• ראדעם, פוילן
• טארנע, פוילן
• באטומי, גרוזיע

דרויסנדע לינקס

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!