רוי:נפתלי משה אינדיג

נפתלי משה אינדיג, איז אַ פיגור וואָס שטייט אין צענטער פון דער פּאָליטיק פון ניו יאָרק סיטי, אַלס אַ "ראביי", אַ הויז־באַלעבאַס, און אַן "עסקן". אינדיג איז אַ פירנדער מיטגליד פון דער סאַטמאַרער חסידישער סעקטע אין וויליאַמסבורג, ברוקלין, און איז איינער פון די חשובע פּערזענליכקייטן אין דער געגנט. מען זעט אים ווי אַ "קעניג־מאַכער" אין וואַלן צייטן, צוליב זיין קראַפט איבער אַ גרויסן בלאָק שטימען.

אָרטאָדאָקסישע פּאָליטיק און די מאַכט פון דעם בלאָק

די פּאָליטישע סטראַטעגיע פון אָרטאָדאָקסישע אידישע בלאָק־שטימען ווערט גענוצט דורך פרומע אידישע קהילות, בעיקר אין ניו יאָרק און ניו דזשערזי, וואו מען שטימט לויט די אָנווייזונגען פון דער לאָקאַלער פירערשאַפט. דאָס איז אַ מיטל צו זיין פאַרזיכערט אַז די קהילה'ס אינטערעסן ווערן פאָרגעשטעלט. די סאַטמאַרער קהילה אין וויליאַמסבורג איז איינע פון די גרעסטע חסידישע גרופּעס, און די פראַקציע פון אינדיג, די אַהרונים, האָבן פּאָליטישע השפּעה. די יונייטעד אידישע אָרגאַניזאַציעס פון וויליאַמסבורג (UJO), וועלכע ווערט געפירט דורך ר' דוד נידערמאַן, דער פירער פון דער צווייטער סאַטמאַרער פראַקציע (זלמן טייטלבוים), דינט 75,000 אידיש־רעדנדע איינוואוינער פון צפון ברוקלין.

ר' משה אינדיג האָט זיך געשלאָסן מיט פּאָליטיקער פאַר אַרום 25 יאָר, הגם ער זאָגט אַז ער האָט קיינמאָל נישט געוואָלט זיין אַ קהילה־טוער, נאָר ער איז "געדראַפט" געוואָרן צו דער ראָלע. זיין יסוד אין זיין "עסקנות" איז קיינמאָל נישט צו זאָגן "עס איז נישט מיין פּראָבלעם," נאָר אַלעמאָל צו געפינען אַ וועג צו העלפן דורך קאָנעקציעס. זיין אויסגאַנג איז געבויט אויף דער סאַטמאַרער שיטה פון לא לְהִתְגָּרוֹת בְּאֻמוֹת (נישט אַנטאַגאָניזירן די גוים), און ער גלייבט אַז "מען כאַפּט מער פליגן מיט האָניג".

קשרים מיט פּאָליטיקער און וואַלן־השפּעה

אינדיג האָט געהאַט נאָענטע פאַרבינדונגען מיט עטליכע הויכראַנגיגע ניו יאָרקער פּאָליטיקער:

• ביל דע בלאַזיאָ: אין 2013, האָט אינדיג געשפּילט אַ ראָלע אַלס קעניג־מאַכער דורך ענדאָרסירן דע בלאַזיאָ פאַר בירגערמייסטער. דע בלאַזיאָ האָט אים באַדאַנקט פאַר זיין פירערשאַפט און שטיצע. ר' משה אינדיג האָט דאַן באַרימט אַז ער האָט געהאָסט אַ פאנדרעיזער פאַר דע בלאַזיאָ און געקראָגן אַ דירעקטן אַקסעס צו זיין פּערזענליכער אימעיל און געהאָלפן מיט אַליין זיצונגען מיט סיטי קאָמיסיאָנערן.

• עריק אַדאַמס: אין דער 2021 וואַלן, האָט אינדיג געשטיצט עריק אַדאַמס, טראָץ דעם וואָס אַנדרו יאַנג האָט פּרובירט צו געווינען די חסידישע קהילה. אינדיג האָט געזאָגט אַז זיי האָבן אַ גוטע היסטאָריע מיט אַדאַמס. אַדאַמס האָט שפּעטער, נאָך לאָבי פון אינדיג, גענומען די שריט צו אַראָפּרייסן דריי בלאָק פון דעם פּראָטעקטירטן בייק־לעין אויף בעדפאָרד עוועניו אין וויליאַמסבורג. אינדיג האָט געהאַט אויסגעדריקט זאָרג אַז סייקליסטן שטעלן אין סכּנה חסידישע קינדער.

• זאָהראַן מאַמזאַני: די מערסט שוידערליכע ענדאָרסמענט איז געקומען אין נאָוועמבער 2025, ווען אינדיג האָט אָפיציעל געשטיצט דעם סאָציאַליסטישן קאַנדידאַט זאָהראַן מאַמזאַני פאַר בירגערמייסטער. מאַמזאַני, וועלכער איז "פאַר־לינקס און אַנטי־ישׂראל", איז באַטראַכט געוואָרן דורך פילע אידן אַלס אַ ווירולענטער אַנטי־סעמיט. אינדיג האָט דאָס פאַרטיידיגט, זאָגנדיג אַז ער אַרבעט מיט "אָפענע, אומבאַשיימפּערטע אַנטי־סעמיטן" שוין יאָרן, און אַז דער סאַטמאַרער רבי האָט געגעבן "פולע הסכּמה" צו דער ענדאָרסמענט נאָך אַ לאַנגן מיטינג. מאַמזאַני האָט צוגעזאָגט צו שיצן חסידישע ישיבות און האָט פאָרגעלייגט יוניווערסאַלע קינדער־אָפּהיט (childcare) פאַר אַלע ניו יאָרקער קינדער פון 6 וואָכן ביז 5 יאָר. אינדיג איז געווען באַאיינדרוקט פון מאַמזאַני'ס וויזיע, אַריינגערעכנט זיין צוגאַנג צו רענט־פרירן אין סטעביליזירטע דירות (וואָס איז ענליך צו וואָס דער סאַטמאַרער רבי טוט אין קרית יואל).

ספּעציפישע אַדוואָקאַטירן פאַר קהילה־אינטערעסן

די עסקנים טוען אין ערשטן אָרט פאַר די נייטיקייטן פון דער קהילה, ווי דאָס צושטעלן הילף מיט רעגירונג־סערוויסעס, אימיגראַציע, אָדער אפילו שפּיטאָל־בעטן.

• בייק־לעינס (וועג פאַר סייקליסטן): אַ מערקווירדיקער ענין איז געווען אינדיג'ס קאַמף קעגן אַ פּראָטעקטירטן בייק־לעין אויף בעדפאָרד עוועניו אין 2025. טראָץ דאַטן וואָס האָבן געוויזן אַ היפּשע פאַרקלענערונג פון פאַלן (47%), האָט אינדיג געטענה'ט אַז די סייקליסטן שטעלן אין סכּנה חסידישע קינדער. בירגערמייסטער אַדאַמס האָט, נאָך אינדיג'ס דרוק, שטיצט דעם אַראָפּרייסן פון אַ טייל פון דעם ליין.

• חינוך־ענינים: ר' משה אינדיג האָט געהאָלפן צו שטיצן כלל ישׂראל און כּמעט יעדער היימישע קהילה און ישיבה במשך 25 יאָר. אין דער פאַרגאַנגענהייט האָט ער געאַרבעט צו פאַרהיטן אַז גובערנאַטאָר קאַטי האָכול זאָל נישט "חרוב מאַכן ישיבות".

• מציצה בּפֶּה: אינדיג איז אויך געווען אַן אַדוואָקאַט פאַר דער אולטראַ־אָרטאָדאָקסישער פּראַקטיק פון מציצה בּפֶּה, וועלכער איז געווען אַ סיבה פאַר זיין שטיצע פאַר דע בלאַזיאָ אין 2013.

אינדיג האָט אויך אָנגעוויזן אויף ברוקלינער באָראָ פּרעזידענט אַנטאָניאָ רעינאָסאָ, וועלכער איז געווען באַטראַכט פאַר יאָרן אַלס אַ קלאָרער שׂונא פון דער קהילה, אָבער איז איצט "אַ גרויסער פריינד פון דער קאָמוניטי".