רוי:סקערנעוויץ (חסידות)
סקערנעוויץ איז געווען א פוילישע חסידות, א צווייג פון ווארקא. דער גרינדער פונעם הויף איז געווען רבי שמעון קאליש, א זון פון רבי מנחם מענדל ווארקער.
היסטאריע
רבי שמעון קאליש איז געווען דער צווייטער זון פון רבי מנחם מענדל. רבי מנחם מענדל איז געווען א זון פון רבי יצחק ווארקער, און האט אנגעהויבן פירן א רביסטעווע נאך דער פטירה פון זיין פאטער'ס תלמיד, רבי פייוול גריצער (גרינדער פון דער אלכסנדר דינאסטיע). נאך דער פטירה פון רבי מנחם מענדל האבן זיך רוב פון זיינע חסידים געוואנדן צו זיין תלמיד רבי בעריש ביאלער, און א קלענערער טייל צו זיין עלטסטן זון רבי שמחה בונים פון אטוואצק. רבי שמעון קאליש מיט זיין שוואגער רבי יעקב דוד טענענבוים זענען געגאנגען מיטן רוב פון די חסידים צו רבי בעריש'ן. נאך רבי בערישנ'ס פטירה, האבן זיך די חסידים געוואנדן צו רבי יחיאל פון אלכסנדר. רבי יעקב דוד האט אנגעהויבן פירן אן אייגענעם הויף אין נאדארזין, און זיין שוואגער רבי שמעון האט מקבל מרות געווען פון אים. רבי יעקב דוד האט פארפאסט דעם ספר "ישרש יעקב"; ער איז נפטר געווארן ה' כסלו תרמ"ח. זיין זון רבי חיים, א תלמיד פון רבי בעריש און פון זיין פאטער, איז געפארן נאך זיין פטירה צו זיין פעטער רבי שמעון; נאך זיין פעטער'ס פטירה האט ער געפירט אן אייגענעם הויף. ער האט מחבר געווען הגהות אויף זיין פאטער'ס ספר, און אויך דעם ספר רעיוני תורה. ער איז נפטר געווארן ה' אייר תרצ"א.[1] זיין זון איז געווען הרב דוב, רב אין וויסקיט און ער האט געהאט איידעמעס זיין שוועסטער-קינד רבי ישראל יצחק קאליש און רבי צמח דוד אייגער (זון פון רבי אברהם פון לובלין).
רבי שמעון איז געבוירן געווארן י' ניסן תרי"ח. ער איז געווארן אן איידעם ביי הרב דוד אליהו באנעט. אין יאר תרמ"א האט ער אנגעהויבן פירן א רביסטעווע אין טורטשין און דערנאך אין סקערנעוויץ (פויליש: Skierniewice). ער איז געווען מפורסם ווי א פיקח. ער איז נפטר געווארן כ' תשרי תרפ"ז. פינעף פון זיינע זון האבן געפירט רביסטעוועס; דער גרעסטער פון זיי איז געווען זיין צווייטער זון רבי ישראל יצחק. (אויך האט אנגעהויבן צו פירן נאך זיין פטירה זיין נעפע רבי חיים טענענבוים פון נאדארזין).
רבי שמעון האט געשיקט פיל פון זיינע חסידים אין ארץ ישראל, און א גרופע פון זיינע חסידים האבן אויפגעבויט די שטאט בני ברק, צווישן זיי דער ערשטער בירגערמייסטער, יצחק גערשטנקארן.
די זין פון רבי שמעון קאליש
- רבי מרדכי מנחם פון אטוואצק. איידעם פון רבי לוי יצחק גוטערמאן פון סיראטין (א ראדזימינער אייניקל). ער האט עוסק געווען אין האנדל, און נאך זיין פאטער'ס פטירה האט ער אנגעהויבן פירן א הויף. ער האט געוואוינט אין סקערנעוויץ און אין ווארשע. נפטר געווארן י"ח אדר תרפ"ט.[2]
- רבי ישראל יצחק פון סקערנעוויץ. איידעם ביי זיין שוועסטער־קינד רבי חיים פון נאדארזין. ער האט געהאט טויזנטער חסידים. ביי דער חורבן אייראפע איז ער אנטלאפן, און די דייטשן האבן אים געכאפט און געשיקט צו לאגערן אין דייטשלאנד; פון דארט האט מען אים געשיקט צו ווארשע וואו ער איז נפטר געווארן כ' חשוון תש"ב. זיין איידעם איז געווען הרב יצחק צבי שטשעדראוויצקי (זון פוןרבי מאיר שלום פון ביאליסטאק).
- רבי יוסף צבי, געבוירן בערך אין יאר תרמ"ו. ער איז געווען אן איידעם פונעם ביאלער רבי'ן, רבי יצחק יעקב ראבינאוויטש. ער איז געווען רב אין קארטשעוו פון תרפ"ה, נאך זיין פאטער'ס פטירה האט ער איבערגענומען די רביסטעווע און איז געווארן נשיא פון אגודת ישראל אין ווארשע. אין תרצ"ה איז ער ארויף קיין ארץ ישראל און האט געדינט ווי שטאט'ס רב פון בני ברק ביז תרצ"ו. ער איז נפטר געווארן א' אדר תשי"ז. זיינע חסידים האבן אויפגעשטעלט א שטיבל אין העבודה גאס אין תל אביב, וואס האלט זיך נאך ביז היינט. זיין איידעם איז געווען רבי מנחם נחום טווערסקי (פון דער הארניסטייפלער גזע).[3]
- רבי יעקב יהודה פון בלוינע. ער איז געווען אן איידעם ביירבי ישראל אהרן פון אפאטשנע (א נעשכיזער אייניקל). ער איז געווען א חסיד פון זיין עלטערן ברודער רבי מרדכי מנחם, און נאך זיין ברודער'ס פטירה האט ער אליין געפירט א קורצע צייט. ער איז נפטר געווארן י"ט תשרי תר"צ.
- רבי דוב פון לאוויטש. ער איז געווען אן איידעם ביי רבי אברהם פון זארוויצע (אן אייניקל פון רבי משה לייב סאסאווער). אויך ער איז געווען א חסיד פונעם עלטערן ברודער, און האט אנגעהויבן פירן נאך זיין ברודער'ס פטירה. ער האט אויפגעשטעלט די ישיבה "שם משמעון". אין דער צייט פון דער חורבן אייראפע האבן זיינע חסידים אפגעקויפו די נאציס מיט 50,000 דאלער צו ראטעווען אים. די נאציס האבן אים גענומען אין אן עראפלאן און האבן געלאנדעט אין מיטן וועג, דארט האבן זיי געהרג'עט אים מיט זיין משפחה.[4]
ביבליאגראפיע
- יצחק פערלאוו, ספר סקערניעוויץ, ארגון יוצאי סקרניביץ בישראל 1955.
- יצחק אלפסי, החסידות, מעריב 1977, עמ' 183-184.
- בית החסידים סקרנביץ בשדליץ מתוך ספרו של יצחק גרשטנקורן "זכרונותי על בני ברק", באתר ארגון יוצאי שעדליץ.
הערות און רעפערענצן
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!