רוי:דער דיבוק
צִווִישֶן צְווַיי ווֶעלְטֶן – דֶער דִבּוּק (רוסיש: [Меж двух миров [Дибук) איז א טעאטער פארשטעלונג, געשריבן אין רוסיש דורך ש. אנ-סקי פון ה'תרע"ד ביז ה'תרע"ז און שפעטער איבערגעזעצט פון אים אויף יידיש, וואס איז געווארן א קאנונישע ווערק פון יידישעס טעאטער. די וועלט-פרעמיירע, אויף יידיש, נאהם פלאץ אין ווארשע'ס עליזעיום ביהנה אם כ"ח כסלו ה'תרפ"א. אנ-סקי שריב די שטוק נאך איינע עטנאגרפישע רייזע אין וואהלין און פאדאליע: ער האט געהירט מעשה'ס איבער דעם צדיק ר' שמואל (דער צווייטער) פון קמינקא-מיראפאל, וואס איז געווען מגרש דיבוקים. "דער דיבוק" איז געווען איבערגעזצעט אין א סך שפראכן און געשפילט ארום דער וועלט. אין תרצ"ז איז געשאפן געווען דער פילם "דער דיבוק" אין פוילן, איינער דער טייערסטע און מייסט-געלויבטע יידיש קינא-פילמען פארן חורבן.
די געשיכטע פאסירט אין בריניץ און מיראפאל, צוויי שטעטלך אין וואהלין. חנן, אן ארעמער ישיבה בחור, איז פארליבט מיט לאה, די טאכטער פונעם גבירישן סענדער. ער פארזוכט אירע שידוך צו פארשיבן, און באניצט פארבאטענע קבלה דאפיר. ווען ער הירט וואס סענדער האט באשליסט די תנאים, ער שטירבט. איין פאר חודשים שפעטער קומט לאה'ס חתונה. ווען די חתן קומט זי שטעפט אים און שרייט אין א שטימע פון א מאנצביל. א דיבוק איז אריין אין איר. סענדער ברענגט זי צו ר' עזריאל, דער צדיק פון מיראפאל, און ער דערקענט אז דער דיבוק איז חנן'ס נשמה. דער מרא דאתרא, רבי שמשון, קומט און דערציילט חנן'ס פאטער ניסן האט גערעדט צו אים אין זיין חלום. ער וויל רופן סענדער צו א דין תורה. ניסן'ס רוח דערציילט דעם בית דין אז ער און סענדער זענען אמאל געווען חברים, און האבן געמאכט א נדר אז ווען איינער וועט האבן א זון און דער אנדערער א טאכטער, וועלן זיי זיך משדך זיין. ניסן שטארבט יונג, אבער חנן קומט קיין בריניץ און האט זיך פארליבט אין לאה, זיין באשערטע. סענדער שפורטע דאס אבער ווילט א רייכן חתן. חנן איז געווען פארצוויפעלט און וואנדטע זיך צום סטרא אחרא. דער בית דין איז מזכה סענדער פון ברעכן זיין נדר, ווייל מאן קען נישט געבן דבר שלא בא לעולם, אבער באפעלט אים זאגן קדיש נאך ניסן און חנן זיין גאנצן לעבן. דעמאלסט פארדערט ר' עזריאל דעם דיבוק ארויסצוגיין פון לאה'ס קערפער. דער דיבוק פארווייגערט זיך, און דער צדיק פארטרייבט אים מיט חרמות און שמות הקודש. לאה ליגט אין די צימער אליין, און רעדט מיט חנן'ס רוח. זי זאגט אז זי האט אים געליבט פון דעם ערשטן מאל זי האט אים געזען. איר נשמה פארלאזט דעם קערפער, און זיי ביידע ווערן געאייניקט אין טויט.
וועב פארבינדונגען
- דער דיבוק אויף יידיש, ווארשע תרפ"ח
- א פראגמענט אויס דעם תרצ"ז פילם, אויף יו-טוב.