בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,382
רעדאגירונגען
ק
החלפת טקסט – "״" ב־"""
ק (1 רעוויזיע אימפארטירט: אימפארטירט פון די יידישע וויקיפעדיע, זע ביישטייערער ליסטע) |
ק (החלפת טקסט – "״" ב־""") |
||
| שורה 5: | שורה 5: | ||
'''יידישקייט''' איז די עלטסטע רעליגיע פון צווישן די דריי גרעסטע [[מאנאטעיזם|מאָנאָטעיסטישע]] רעליגיעס. '''יידישקייט''' מיט אירע פרינציפן און [[עטיקעט]]ין, איז דער פונדאמענט אויף וואס די אנדערע באקאנטע רעליגיעס זענען אוועקגעשטעלט, און אזוי אויך א גרויס טייל פון דער וועלטליכע עטיקעטן און געזעצן נעמט זיך פון '''יידישקייט'''. | '''יידישקייט''' איז די עלטסטע רעליגיע פון צווישן די דריי גרעסטע [[מאנאטעיזם|מאָנאָטעיסטישע]] רעליגיעס. '''יידישקייט''' מיט אירע פרינציפן און [[עטיקעט]]ין, איז דער פונדאמענט אויף וואס די אנדערע באקאנטע רעליגיעס זענען אוועקגעשטעלט, און אזוי אויך א גרויס טייל פון דער וועלטליכע עטיקעטן און געזעצן נעמט זיך פון '''יידישקייט'''. | ||
יידישקייט איז געבויט אויף א גלויבונג, וואס לויטן [[ | יידישקייט איז געבויט אויף א גלויבונג, וואס לויטן [[רמב"ם]] ווערט גערעכנט אויף 13 פרינציפן. איינער פון די יסודות איז די תורה, געגעבן דורך [[משה רבינו]], וואס איז צוזאמגעשטעלט פון [[תורה שבכתב]] און [[תורה שבעל פה]]. | ||
היינט זענען אויף דער וועלט אומגעפער 14.5 מיליאן יידן.<ref name="Population of Jews" /> | היינט זענען אויף דער וועלט אומגעפער 14.5 מיליאן יידן.<ref name="Population of Jews" /> | ||
| שורה 18: | שורה 18: | ||
{{הויפט ארטיקל|ארטיקלען=[[שבת]], [[יום טוב]]}} | {{הויפט ארטיקל|ארטיקלען=[[שבת]], [[יום טוב]]}} | ||
דער זיבעטער טאג יעדע וואך איז שבת, וואס הייבט אן ווען די זון גייט אראפ פרייטיק, ביז דריי שטערן קומען ארויס נאך שבת. עס זענען פאראן 39 אבות מלאכות (הויפט סארטן ארבעט) אום אומצאליגע תולדות, ווי אויך תקנות און גזירות פון | דער זיבעטער טאג יעדע וואך איז שבת, וואס הייבט אן ווען די זון גייט אראפ פרייטיק, ביז דריי שטערן קומען ארויס נאך שבת. עס זענען פאראן 39 אבות מלאכות (הויפט סארטן ארבעט) אום אומצאליגע תולדות, ווי אויך תקנות און גזירות פון חז"ל, זאכן וואס מען טוט נישט שבת. אויך ברענגט מען אריין שבת מיט [[קידוש]] פרייטיק צונאכט (אויך קידוש שבת בייטאג) און מען מאכט [[הבדלה]] [[מוצאי שבת|שבת-צונאכט]] צו ווייזן אז די נייע וואך האט אנגעהויבן. | ||
===כשרות=== | ===כשרות=== | ||
| שורה 49: | שורה 49: | ||
יידישקייט האט נישט קיין סיסטעם פון דאגמעס אזוי ווי אנדערע רעליגיעס. אין יידישקייט לייגט מען א דגש אויף פראקטישע מצוות (מצוות מעשיות). דאך זענען פאראן אנגענומענע עיקרים פון אמונה וואס די גדולים פון די פריערדיקע דורות האבן צאמגעשטעלט. מערסט באוואוסט זענען די [[שלושה עשר עיקרים|דרייצן עיקרים]] פונעם [[רמב"ם]], וואס הייבט אן מיט אמונה אין איין גאט, וואס האט נישט קיין קערפער און נישט קיין פארעם, אויך אמונה אין [[נביא|נבואה]], און איבער אלע נביאים די [[תורה]] וואס משה רבנו האט אראפגעבגרענגט. אנדערע הויפט פרינציפן זענען אמונה אין [[משיח]], אין [[עולם הבא]] און אין [[תחיית המתים]]. | יידישקייט האט נישט קיין סיסטעם פון דאגמעס אזוי ווי אנדערע רעליגיעס. אין יידישקייט לייגט מען א דגש אויף פראקטישע מצוות (מצוות מעשיות). דאך זענען פאראן אנגענומענע עיקרים פון אמונה וואס די גדולים פון די פריערדיקע דורות האבן צאמגעשטעלט. מערסט באוואוסט זענען די [[שלושה עשר עיקרים|דרייצן עיקרים]] פונעם [[רמב"ם]], וואס הייבט אן מיט אמונה אין איין גאט, וואס האט נישט קיין קערפער און נישט קיין פארעם, אויך אמונה אין [[נביא|נבואה]], און איבער אלע נביאים די [[תורה]] וואס משה רבנו האט אראפגעבגרענגט. אנדערע הויפט פרינציפן זענען אמונה אין [[משיח]], אין [[עולם הבא]] און אין [[תחיית המתים]]. | ||
איינער פון די דרייצן עיקרים איז גלייבן אז דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט, אזוי ווי עס שטייט אין ספר [[בראשית]], אז די וועלט איז באשאפן געווארן אין זעקס טעג, און אין דעם זיבעטן טאג האט דער אייבערשטער גערוט פון זיין ארבעט. די [[יאר ציילונגען אין דער יידישער לוח]] וואס איז היינט אנגענומען הייבן אן פון אנהייב דעם יאר אין וואס די וועלט איז באשאפן געווארן (איין יאר פאר דעם באשאפן אדם הראשון). מען ציילט די יארן מיט יידישע נומערן, דאס הייסט ניצנדיק די אותיות פון [[אלף בית| | איינער פון די דרייצן עיקרים איז גלייבן אז דער אייבערשטער האט באשאפן די וועלט, אזוי ווי עס שטייט אין ספר [[בראשית]], אז די וועלט איז באשאפן געווארן אין זעקס טעג, און אין דעם זיבעטן טאג האט דער אייבערשטער גערוט פון זיין ארבעט. די [[יאר ציילונגען אין דער יידישער לוח]] וואס איז היינט אנגענומען הייבן אן פון אנהייב דעם יאר אין וואס די וועלט איז באשאפן געווארן (איין יאר פאר דעם באשאפן אדם הראשון). מען ציילט די יארן מיט יידישע נומערן, דאס הייסט ניצנדיק די אותיות פון [[אלף בית|א"ב]]; לויט דעם איז דאס יאר [[{{#זמןמ:xhxjY}}]] דאס {{סדר-נומער|נ|{{#זמןמ:xjY}}}} יאר צו [[בריאת העולם]] (דער אות ה' אין אנהייב באדייט די טויזנטער). | ||
אין ספר בראשית ווערט געברענגט אז [[אדם הראשון]] און [[חוה]] זענען באשאפן געווארן די לעצטע, אום זעקסטן טאג. נאך דעם חטא פונעם [[עץ הדעת]] זענען אדם און חוה געווארן פארטריבן פון [[גן עדן]], און מיט דעם הייבט אן די געשיכטע פון דער מענטשהייט. | אין ספר בראשית ווערט געברענגט אז [[אדם הראשון]] און [[חוה]] זענען באשאפן געווארן די לעצטע, אום זעקסטן טאג. נאך דעם חטא פונעם [[עץ הדעת]] זענען אדם און חוה געווארן פארטריבן פון [[גן עדן]], און מיט דעם הייבט אן די געשיכטע פון דער מענטשהייט. | ||