בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,368
רעדאגירונגען
ווונדר
ק (החלפת טקסט – "דרויסנדע" ב־"דרויסנדיגע") |
(ווונדר) |
||
| שורה 25: | שורה 25: | ||
== ביאגראפיע == | == ביאגראפיע == | ||
רבי מרדכי דוב איז געבוירן אין [[הארנסטייפל]] צו [[רבי משולם זוסיא אויערבאך]], רב אין [[טאלמיטש]], (זון פון [[רבי יחיאל מיכל אויערבאך|רבי מיכל'ע קירימער]], זון פון [[רבי צבי מנחם פון האניפאלי|רבי הערש מענדל | רבי מרדכי דוב איז געבוירן אין [[הארנסטייפל]] צו [[רבי משולם זוסיא אויערבאך]], רב אין [[טאלמיטש]], (זון פון [[רבי יחיאל מיכל אויערבאך|רבי מיכל'ע קירימער]], זון פון [[רבי צבי מנחם פון האניפאלי|רבי הערש מענדל]], זון פון [[רבי משולם זושא פון האניפאלי]]), און צו מרת שטערנא פייגא, טאכטער פון [[רבי יעקב ישראל טווערסקי|רבי יעקב ישראל פון טשערקאס]]. רבי מרדכי דוב האט געהייסן נאך די צוויי זיידעס [[רבי מרדכי טווערסקי|רבי מרדכי פון טשערנאביל]] און [[רבי דובער פון ליובאוויטש]]. ביי די זעקס (אדער ניין) יאר איז ער פאר'[[יתום|יתומ]]'ט געווארן פון זיין מוטער, און איז אויפגעצויגן געווארן ביי איר פאטער דער טשערקאסער; ער האט דעריבער געטוישט זיין פאמיליע נאמען אויף טווערסקי. | ||
אין זיין יוגנט פלעגט ער אפט שלאפן אויף הארטע אדער שטעכעדיגע אויבערפלאכן, כדי נישט צו שלאפן קיין סך, און אויפשטיין פרי צו לערנען, זאגנדיג "אין בעט גלוסט זיך מיר נישט אויפצושטיין". אינגערהייט האט ער שוין געלערנט קבלה באהאלטענערהייט. אמאל האט ער זיך באניצט מיט שמות הק' צו פראווענען א מופת פאר א איד אין א צרה, און ווען זיין טשערקאסער זיידע איז געוואר געווארן האט ער אים געזאגט: "דו מוזט מיר צוזאגן אז דו וועסט עס מער נישט טוהן, למען ה' דו שפילסט זיך מיט פייער". | אין זיין יוגנט פלעגט ער אפט שלאפן אויף הארטע אדער שטעכעדיגע אויבערפלאכן, כדי נישט צו שלאפן קיין סך, און אויפשטיין פרי צו לערנען, זאגנדיג "אין בעט גלוסט זיך מיר נישט אויפצושטיין". אינגערהייט האט ער שוין געלערנט קבלה באהאלטענערהייט. אמאל האט ער זיך באניצט מיט שמות הק' צו פראווענען א מופת פאר א איד אין א צרה, און ווען זיין טשערקאסער זיידע איז געוואר געווארן האט ער אים געזאגט: "דו מוזט מיר צוזאגן אז דו וועסט עס מער נישט טוהן, למען ה' דו שפילסט זיך מיט פייער". | ||
ביי די דרייצן יאר האט אים דער | ביי די דרייצן יאר האט אים דער [[רבי חיים האלבערשטאם|צאנזער רב]], גענומען אלס חתן פאר זיין טאכטער רייצא, אן אים האבן געזען. וויבאלד רבי מרדכי דוב האט, ווי אלע טשערנאבילער אייניקלעך, נישט געהאט קיין ערלויבעניש ארויסצופארן פון דער [[רוסישע אימפעריע]], איז די חתונה פארגעקומען אין [[הוסיאטין]], וואס האט זיך געפונען אויף דעם גרעניץ צווישען רוסלאנד און [[גאליציע]] (אין דער [[עסטרייך אונגארישע אימפעריע|עסטרייכער אימפעריע]]). אין תרי"ח איז ער געגאנגען באזוכן זיין שווער, וועלכער האט אים געשעצט. ער האט געזאגט אויף אים אז ער לייכט כשמש בצהרים; האט אים געשיקט א קוויטל אז ער זאל זוכה זיין צו זין פון זיין פערטן זיווג; און האט אויסגעטוישט מיט אים קארעספּאנדענץ אין הלכה{{הערה|ווונדר, ענציקלאפעדיע, ז' 17}}. | ||
אין יאר תרכ"ג איז ער געשטעלט געווארן אלס רב און רבי פון הארנסטייפל אויפ'ן באפעל פון זיין זיידן, וועלכער האט זיך געצויגן פון הארנסטייפל קיין טשערקאס דריי יאר פריער. ער האט אויך געפירט צענדליגע שטעטלעך אין אומגעגנט, וועלכע זענען געווען פאררעכנט די גלילות פון הארנסטייפל. נאך וואס זיין זיידע איז נפטר געווארן, אין י"ג אלול תרל"ו, איז זיין חסיד'ישער הויף פארברייטערט געווארן ווען אסאך טשערקאסער חסידים זענען אריבער צו אים, און ער איז געווארן פון די גרעסטע רבי'ס אין אוקראינע. ער האט געפירט די רבי'סטעווע 40 יאר. | |||
ער האט | רבי מאטעלע איז געווען א בארימטער תלמיד חכם און ער האט זיך אסאך געשריבן מיט פארשידענע גדולים און אדמו"רים אין זיין דור. ער פלעגט זיך פירן צו מסיים זיין גאנץ [[תלמוד בבלי|ש"ס]] אום [[שמחת תורה]] יעדעס יאר{{הערה|שפע חיים, ירח האיתנים חלק שני, עמוד רפ"ג}}. | ||
ער האט געשפענדט אסאך פאר צדקה, און האט איבערגענומען זיין טשערקאסער זיידן אלס "נשיא ואמרכל ארה"ק" פון [[כולל וואהלין]] און פלעגט שיקן גרויסע סכומים געלט צו טיילן פאר עניי ארץ ישראל{{הערה|[https://bidspirit.com/ui/lotPage/source/catalog/auction/13148/lot/18372 דאנק בריוו פון גבאי כולל וואהלין], אויף בידספיריט}}. | |||
ווינטער תרס"א איז ר' מאטעלע געפארן קיין אונגארן אויף דער חתונה פון זיין אייניקל, און די גדולי המדינה האבן זיך באמיט אים צו טרעפן. ער איז נפטר געווארן אום כ"ב אלול תרס"ג, און זיין רביצין איז נפטר געווארן [[כ"ה תמוז]] [[ה'תרע"ח|תרע"ח]]. | |||
==קינדער== | ==קינדער== | ||
| שורה 65: | שורה 64: | ||
* [[אברהם טווערסקי]], '''The Zeide Reb Motele''', מסורה, תשס"ב | * [[אברהם טווערסקי]], '''The Zeide Reb Motele''', מסורה, תשס"ב | ||
* '''אופני הקודש''': רבי מרדכי דוב מהארנאסטייפאל, מכון משכנות יעקב סקווירא, תשפ"ג | * '''אופני הקודש''': רבי מרדכי דוב מהארנאסטייפאל, מכון משכנות יעקב סקווירא, תשפ"ג | ||
*{{אוצר החכמה|מאיר וואונדר|אנציקלופדיה לחכמי גליציה|640168|page=16|באנד=ג|שנת הוצאה=תשמ"ו|עמ=16–20}} | |||
== דרויסנדיגע לינקס == | == דרויסנדיגע לינקס == | ||