בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס רעדאקטארן, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, סיסאפן, מייבאים, מעדכנים, מייבא, אספקלריה רעדאקטארן
46,426
רעדאגירונגען
←ביבליאגראפיע
(←טעקסט: פון המכלול העברי, ערך "שחר קמתי להודות") |
|||
| (8 מיטלסטע ווערסיעס פון 3 באַניצער נישט געוויזן.) | |||
| שורה 1: | שורה 1: | ||
{{מנוקד|'''מָעוֹז צוּר'''}} איז א פיוט וואס ווערט געזינגען נאכ'ן אנצינדן די [[חנוכה ליכט]], און איז דער פּאפּולערסטער פון די [[חנוכה]] זמירות. דער פיוט גייט אדורך די גלות'ן אין וואס די אידן האבן זיך געפינען, און ברענגט ארויס די לויב צום באשעפער וואס האט זיי געהאלפן און געראטעוועט. | |||
{{מנוקד|'''מָעוֹז צוּר''' | |||
דער פיוט איז געשריבן געווארן אין אשכנז סוף אלף החמישי. דער מחבר איז אן אומבאקאנטער פייטן מיטן נאמען מרדכי, ווי געצייגט אין די אקראסטיך פון די ערשטע פינף סטראפן. דער געזאנג האט זוכה געווען צו א פארשפרייטונג אינערהאלב כמעט אלע שטרעמונגען פון אידישן פאלק, [[אשכנזים]] ווי [[ספרדים]]{{הערה|שער יששכר, מאמר ב' לחנוכה}}, סיידן די [[תימן|תימנ'ער]] אידן, און ווערט באטראכט אלס סינאנים מיט'ן צינדן חנוכה ליכט. | דער פיוט איז געשריבן געווארן אין אשכנז סוף אלף החמישי. דער מחבר איז אן אומבאקאנטער פייטן מיטן נאמען מרדכי, ווי געצייגט אין די אקראסטיך פון די ערשטע פינף סטראפן. דער געזאנג האט זוכה געווען צו א פארשפרייטונג אינערהאלב כמעט אלע שטרעמונגען פון אידישן פאלק, [[אשכנזים]] ווי [[ספרדים]]{{הערה|שער יששכר, מאמר ב' לחנוכה}}, סיידן די [[תימן|תימנ'ער]] אידן, און ווערט באטראכט אלס סינאנים מיט'ן צינדן חנוכה ליכט. | ||
== צייט און מחבר == | == צייט און מחבר == | ||
דאס ליד מעוז צור שטאמט פון דייטשלאנד; דאס געבוי פונעם פיוט זאגט עדות אויף שטריכן פונעם ספרד'ישן סטיל פיוט וועלכע האבן אנגעהויבן אריינדרינגען אין אשכנז. לויט צונץ איז דער פיוט ווארשיינליך פון דעם 13'טן יארהונדערט{{הערה|צונץ, ליטעראטורגעשיכטע דער זינאגאגאלען פאעזיע, 580.}}, אבער אן ענליכער פיוט איבער'ן הצלה פון שטאט [[וורמייזא]] אין ד'תתקס"א שיינט צו דינען אלס קאפיע פון מעוז צור, וואס ברענגט אויף אז עס איז פארפאסט געווארן נאך פריער פון דעם{{הערה|שם=פרנקל|{{המעין|אברהם פרנקל|הזמר על הצלת וורמייזא וזמן חיבורו של 'מעוז צור'|32|1058|נד [ב], עמ' 11}}}}. | |||
איין השערה איז אז דער מחבר איז [[רבי מרדכי בן הלל]] פון [[נירנבערג]], מחבר פון ספר מרדכי אויף ש"ס. | דער אידענטיטעט פונעם מחבר, אויסער זיין נאמען מרדכי, איז נישט באקאנט און עס זענען פארהאן פארשידענע השערות. איין השערה איז אז דער מחבר איז [[רבי מרדכי בן הלל]] פון [[נירנבערג]], מחבר פון ספר מרדכי אויף ש"ס{{הערה|יואל רפל, "[https://library.osu.edu/projects/hebrew-lexicon/hbe/00894001.pdf מקורותיו,תוכנו ומחברו של הפיוט 'מעוז צור']"}}. טייל פיוט-פארשער אידענטיפיצירן אים מיט רבי מרדכי בר יצחק הלוי, מחבר פונעם שבת-זמר '[[מה יפית]]', און זיי צייגן אן אויף ענליכקייטן צווישן די צוויי פיוטים; אבער אויך דער אידענטעט פון יענעם רבי מרדכי איז נישט באקאנט. טייל זאגן אז עס איז רבי מרדכי ב"ר יצחק קמחי פון די [[חכמי פרובינצא]], אן אייניקל פון [[רד"ק]]. אנדערע צייגן אן אויף רבי מרדכי ב"ר יצחק, געברענגט אין תוספות{{הערה|{{בבלי|נדה|לו|א}} ד"ה והלכתא; זעט אבער אין תוס' הרא"ש וואו דער זעלבער קושיא ווערט געברענגט אין נאמען פון רבי יום טוב ב"ר יצחק.}}. | ||
דער ערשטער מאל מען געפונט דאס אין דרוק איז אין א בענטשערל אין שטאט פראג. אין אנהייב געפינט מען דאס בלויז אלס פיוט לכבוד חנוכה, און נישט דווקא בשייכות מיט די ליכט אבער אין שפעטערדיגע דרוקן איז דאס שוין יא אן אינטערגראלער טייל פון דאס ליכט צינדן. מען געפונט דאס אויך אין די ספרי המנהג פון אשכנז צו זינגן נאכ'ן צינדן, און שבת נאך די סעודה{{הערה|לקט יושר; רבי יוזפא שמש, מנהגים דק"ק וורמיישא, ח"א עמוד רמא}}, אבער נישט אין די פריע ספרדי'שע מקורות, וואו עס איז הערשט אריין שפעטער{{הערה|זעט [https://tora-forum.co.il/threads/האם-פיוט-מעוז-צור-קשור-במיוחד-לחנוכה.3676/post-43864 דא] פאר די מקורות}}. | דער ערשטער מאל מען געפונט דאס אין דרוק איז אין א בענטשערל אין שטאט פראג. אין אנהייב געפינט מען דאס בלויז אלס פיוט לכבוד חנוכה, און נישט דווקא בשייכות מיט די ליכט אבער אין שפעטערדיגע דרוקן איז דאס שוין יא אן אינטערגראלער טייל פון דאס ליכט צינדן. מען געפונט דאס אויך אין די ספרי המנהג פון אשכנז צו זינגן נאכ'ן צינדן, און שבת נאך די סעודה{{הערה|לקט יושר; רבי יוזפא שמש, מנהגים דק"ק וורמיישא, ח"א עמוד רמא}}, אבער נישט אין די פריע ספרדי'שע מקורות, וואו עס איז הערשט אריין שפעטער{{הערה|זעט [https://tora-forum.co.il/threads/האם-פיוט-מעוז-צור-קשור-במיוחד-לחנוכה.3676/post-43864 דא] פאר די מקורות.}}. | ||
==אינהאלט== | ==אינהאלט== | ||
דער מעוז צור באשטייט פון זעקס סטראָפן. | דער מעוז צור באשטייט פון זעקס סטראָפן. | ||
דער ערשטער סטראָף דינט אלס אריינפיר, און דערקלערט אז עס איז פאסיג צו לויבן דעם אויבערשטן, און בעט א תפילה אז עס זאל שוין אויפגעבויט ווערן דער [[בית המקדש]] און דארט וועט מען מקריב זיין א קרבן תודה צו דאנקען אויפ'ן אויסשעכטן דעם פיינט, און דעמאלטס וועט מען צוענדיגן מיט'ן געזאנג אויפ'ן באנייען דעם מזבח. דער פייטן בעט אויפ'ן ישועה פון גלות אדום, און דאן וועט מען צוענדיגן דעם זמר אז ס'זאל אויך אנטהאלטן דעם לויב אויפ'ן ענדגילטיגן ישועה פון דעם לעצטן גלות{{הערה|{{אוצר החכמה|רבי אשר זאב שרייבער|תבונות מועד|611894|page=60|באנד=ב|מקום הוצאה=ביתר עילית|שנת הוצאה=תשע"ח|עמ=64|ב}}}}. | |||
אין די פאלגענדע דריי סטראָפן לויפט דער פיוט אדורך אויף אלע [[גלות]]'ן וואו כלל ישראל האט זיך געפונען, יעדן סטראָף איבער א צווייטן גלות, און ברענגט ארויס דעם באשעפער'ס גאולה. | |||
אין די פאלגענדע דריי סטראָפן לויפט דער פיוט אדורך אויף אלע [[גלות]]'ן וואו | |||
*'''מצרים''': דער צווייטער סטראָף רעדט פון גלות [[מצרים]], און רופט דאס אן "מלכות עגלה". עס שילדערט דעם "יד הגדולה" ביי [[יציאת מצרים]], און דאס איינזינקען די מצריים ביי [[קריעת ים סוף]]. | *'''מצרים''': דער צווייטער סטראָף רעדט פון גלות [[מצרים]], און רופט דאס אן "מלכות עגלה". עס שילדערט דעם "יד הגדולה" ביי [[יציאת מצרים]], און דאס איינזינקען די מצריים ביי [[קריעת ים סוף]]. | ||
*'''בבל''': דער דריטער סטראָף איז איבער [[גלות בבל]], און דערציילט דעם זינד פון [[עבודה זרה]] וואס האט דאס צוגעברענגט, און די ענדע פונעם גלות, ווען מען איז ארויף אין ארץ ישראל דורך [[זרובבל]]. | *'''בבל''': דער דריטער סטראָף איז איבער [[גלות בבל]], און דערציילט דעם זינד פון [[עבודה זרה]] וואס האט דאס צוגעברענגט, און די ענדע פונעם גלות, ווען מען איז ארויף אין ארץ ישראל דורך [[זרובבל]]. | ||
| שורה 24: | שורה 22: | ||
===זעקסטער סטראָף=== | ===זעקסטער סטראָף=== | ||
דער לעצטער סטראָף "חשוף זרוע קדשיך", וואס טראגט די ראשי תיבות פון "חזק", אן אלגעמיינער סופיקס ביי פייטנים צו ערגענצן דעם אקראסטיך פון זייערע פיוטים, ערשיינט נישט אין די ערשטע מקורות פון דעם זמר, און אויך נישט שפעטער אין פילע דרוקן. דערפאר זענען דא וואס זאגן אז דאס איז נישט פארפאסט געווארן דורכ'ן זעלבן מחבר פונעם גאנצן שיר, נאר עס עס צוגעטשעפעט געווארן שפעטער{{הערה|{{היברובוקס|זעליגמאן בער|סדר עבודת ישראל|42807|page=459|מקום הוצאה=רעדלהיים|שנת הוצאה=תרס"א|עמ=440}}}}{{הערה| גבריאל וסרמן, "Liturgical poems of Ḥanukka from Europe", חלק א עמוד 102}}. | [[טעקע:Friedrich-barbarossa-und-soehne-welfenchronik 1-1000x1540.jpg|קליין|קייסער פרידריך באַרבאַראָסאַ און זיינע זין, צייכענונג פון מיטלאלטער]] | ||
דער לעצטער סטראָף "חשוף זרוע קדשיך", וואס טראגט די ראשי תיבות פון "חזק", אן אלגעמיינער סופיקס ביי פייטנים צו ערגענצן דעם אקראסטיך פון זייערע פיוטים, ערשיינט נישט אין די ערשטע מקורות פון דעם זמר, און אויך נישט שפעטער אין פילע דרוקן. דערפאר זענען דא וואס זאגן אז דאס איז נישט פארפאסט געווארן דורכ'ן זעלבן מחבר פונעם גאנצן שיר, נאר עס עס צוגעטשעפעט געווארן שפעטער{{הערה|{{היברובוקס|זעליגמאן בער|סדר עבודת ישראל|42807|page=459|מקום הוצאה=רעדלהיים|שנת הוצאה=תרס"א|עמ=440}}}}{{הערה| גבריאל וסרמן, "Liturgical poems of Ḥanukka from Europe", חלק א עמוד 102}}. אזוי שטייט אויך אינעם ערשטן מקור וואו מען געפונט דעם בית "חשוף", אין [[קיצור של"ה]]{{הערה|ספר קיצור של"ה, מהדורה שני', פיורדא, תנ"ו); זעט אויך מקור חיים (להחוות יאיר) סי' תרעו}}. | |||
אנדערע ווייזן אבער אן אז אין קעגנזאץ צו אנדערע הוספות צו דעם פיוט, פארמאגט דער דאזיגער בית אקוראט דער זעלבער סטיל און געבוי ווי די אנדערע בתים, ווי אויך פארענדיגט עס שיין דעם זמר מיט אן אויספיר פון האפענונג איבער דאס באפרייאונג פון גלות אדום. אזוי זעט מען אויך פונעם זמר "מצור באתה העיר", וואס איז אויפ'ן זעלבן סגנון פון מעוז צור, און פארמאגט אויך אן ענליכער אויספיר מיט'ן אקראסטיך "חזק". דעריבער קומען זיי צו א מסקנא אז עס איז בעצם יא א טייל פונעם זמר, נאר איז ארויסגעלאזט געווארן צוליב | אנדערע ווייזן אבער אן אז אין קעגנזאץ צו אנדערע הוספות צו דעם פיוט, פארמאגט דער דאזיגער בית אקוראט דער זעלבער סטיל און געבוי ווי די אנדערע בתים, ווי אויך פארענדיגט עס שיין דעם זמר מיט אן אויספיר פון האפענונג איבער דאס באפרייאונג פון גלות אדום. אזוי זעט מען אויך פונעם זמר "מצור באתה העיר", וואס איז אויפ'ן זעלבן סגנון פון מעוז צור, און פארמאגט אויך אן ענליכער אויספיר מיט'ן אקראסטיך "חזק". דעריבער קומען זיי צו א מסקנא אז עס איז בעצם יא א טייל פונעם זמר, נאר איז ארויסגעלאזט געווארן צוליב אינערליכן [[צענזור]], וויבאלד עס פארמאגט די ווערטער "{{מנוקד|נְקֹם נִקְמַת עֲבָדֶיךָ מֵאֻמָּה הָרְשָׁעָה}}" און דערנאך "{{מנוקד|דְּחֵה אַדְמוֹן בְּצֵל צַלְמוֹן}}"{{הערה|שם=פרנקל}}. | ||
דער | געוויסע האבן פארשטאנען דער ווארט "אַדְמוֹן" אז עס ליגט אין דעם א תפילה צום מפלה פונעם קעניג [[פרידריך דער ערשטער פון פרייסן]], וואס האט געהאט דעם צונאמען "רויט־בארד" (איטאליעניש: Barbarossa; ד'תתפ"א–ד'תתק"נ), און האט געפירט צום דריטן קרייצוג. טייל זעען אויך אין "צלמון" א רמז אויפ'ן ארט וואו ער איז גע'הרג'עט געווארן{{הערה|לוינסקי}}. אנדערע זאגן אבער אז דאס באציט זיך אין אלגעמיין צום גלות אדום, וועם ער רופט אן "אדמון"{{הערה|אזוי ווי עס שטייט "ויצא הראשון אדמוני"}}, און ער בעט מען זאל דאס שיקן צום "צלמון" - דאס איז דער [[גיהנום]]{{הערה|ברכות, טז, א: אל תקרי בצלמון אלא בצלמות}}. און איז אויך מרמז אויפ'ן קריסטליכן [[קרייץ]]{{הערה|ליפסון}}. | ||
אין געוויסע סידורים{{הערה|כתר נהורא, בית יעקב}} איז פארהאן אן אנדער נוסח אין דעם לעצטן בית, וואס איז ווארשיינליך פארענדערט געווארן צוליב צענזור אדער אויס מורא פון די גוים, און אנשטאט די ווערטער "{{מנוקד|נְקֹם נִקְמַת עֲבָדֶיךָ מֵאֻמָּה הָרְשָׁעָה}}" ערשיינט "{{מנוקד|עֲשֵׂה נָא לְמַעַן שְׁמֶךָ לִהְיוֹת לָּנוּ תְּשׁוּעָה}}" און דערנאך "{{מנוקד|מְחֵה פֶשַׁע וְגַם רֶשַׁע}}" אנשטאט "{{מנוקד|דְּחֵה אַדְמוֹן, בְּצֵל צַלְמוֹן}}". | אין געוויסע סידורים{{הערה|כתר נהורא, בית יעקב}} איז פארהאן אן אנדער נוסח אין דעם לעצטן בית, וואס איז ווארשיינליך פארענדערט געווארן צוליב צענזור אדער אויס מורא פון די גוים, און אנשטאט די ווערטער "{{מנוקד|נְקֹם נִקְמַת עֲבָדֶיךָ מֵאֻמָּה הָרְשָׁעָה}}" ערשיינט "{{מנוקד|עֲשֵׂה נָא לְמַעַן שְׁמֶךָ לִהְיוֹת לָּנוּ תְּשׁוּעָה}}" און דערנאך "{{מנוקד|מְחֵה פֶשַׁע וְגַם רֶשַׁע}}" אנשטאט "{{מנוקד|דְּחֵה אַדְמוֹן, בְּצֵל צַלְמוֹן}}". | ||
| שורה 35: | שורה 34: | ||
== געבוי == | == געבוי == | ||
דאס געבוי פונעם פיוט איז גאר אויסגעצייכנט און אייגנארטיג, עס איז געבוי, ווי א לייטער, אויף א מייסטערהאפטיגע סטיל פון גראמען וואס מען געפונט נישט כמעט ביי קיין שום פיוט (א/ב,א/ב,ב/ב,ג/ג,ב). עס הייבט זיך אן מיט איבערהיפנדיגע גראמען ביי יעדן האלבע שורה, דערנאך א געדאפלטע גראם וואס פארט אינגאנצן מיט'ן אויספיר פון די שורות, און א באזונדערע גראם ביים לעצטן שורה, וואס ענדיגט זיך דערנאך צוריק צום באשטימטן גראם. אן ענליכע געבוי טרעפט מען ביים זמר [[מה יפית]]. | דאס געבוי פונעם פיוט איז גאר אויסגעצייכנט און אייגנארטיג, עס איז געבוי, ווי א לייטער, אויף א מייסטערהאפטיגע סטיל פון גראמען וואס מען געפונט נישט כמעט ביי קיין שום פיוט (א/ב,א/ב,ב/ב,ג/ג,ב). עס הייבט זיך אן מיט איבערהיפנדיגע גראמען ביי יעדן האלבע שורה, דערנאך א געדאפלטע גראם וואס פארט אינגאנצן מיט'ן אויספיר פון די שורות, און א באזונדערע גראם ביים לעצטן שורה, וואס ענדיגט זיך דערנאך צוריק צום באשטימטן גראם. אן ענליכע געבוי טרעפט מען ביים זמר [[מה יפית]]. | ||
דער פיוט איז אויך איינגעטיילט אין אן אייניגער [[מעטער (פאעזיע)|מעטער]] פון זעקס טראַפן פער שורה (נישט אריינגערענט [[שוא]]). און דער אנהויבן פון די סטראפן זענען לויט די אקראסטיך פון "מרדכי חזק". | דער פיוט איז אויך איינגעטיילט אין אן אייניגער [[מעטער (פאעזיע)|מעטער]] פון זעקס טראַפן פער שורה (נישט אריינגערענט [[שוא]]). און דער אנהויבן פון די סטראפן זענען לויט די אקראסטיך פון "מרדכי חזק". | ||
פארהאן א מיינונג אז דער שורה "אז אגמור, בשיר מזמור, חנוכת המזבח" דינט ווי א פזמון און דארף געזאגט ווערן אלס אויספיר צו יעדן סטראף. אין געוויסע כתבי יד ערשיינט דער לעצטער שורה פון יעדן סטראף צוויי מאל, דאס איז ווארשיינליך באזירט אויפ'ן ניגון מיט וואס מען פלעגט דאס זינגען. | פארהאן א מיינונג אז דער שורה "אז אגמור, בשיר מזמור, חנוכת המזבח" דינט ווי א פזמון און דארף געזאגט ווערן אלס אויספיר צו יעדן סטראף. אין געוויסע כתבי יד ערשיינט דער לעצטער שורה פון יעדן סטראף צוויי מאל, דאס איז ווארשיינליך באזירט אויפ'ן ניגון מיט וואס מען פלעגט דאס זינגען. | ||
| שורה 65: | שורה 64: | ||
| <poem>מיין פעלזן פעסטער הילף, פאר דיר איז שיין צו לויבן, | | <poem>מיין פעלזן פעסטער הילף, פאר דיר איז שיין צו לויבן, | ||
פארפעסטיג מיין דאוון שטוב, און דארט וועלן מיר שחט'ן א תודה, | פארפעסטיג מיין דאוון שטוב, און דארט וועלן מיר שחט'ן א תודה, | ||
צום צייט פון אפרעכטן א שעכטונג, פונעם פיינט וואס בילט, | צום צייט פון אפרעכטן א שעכטונג, פונעם פיינט וואס בילט, | ||
דעמאלט וועל איך ענדיגן, דאס ליד פון געזאנג, פאר'ן באנייאונג פונעם מזבח.</poem> | דעמאלט וועל איך ענדיגן, דאס ליד פון געזאנג, פאר'ן באנייאונג פונעם מזבח.</poem> | ||
|- | |- | ||
| שורה 83: | שורה 82: | ||
קֵץ בָּבֶל, זְרֻבָּבֶל, לְקֵץ שִׁבְעִים נוֹשַׁעְתִּי:}}</poem> | קֵץ בָּבֶל, זְרֻבָּבֶל, לְקֵץ שִׁבְעִים נוֹשַׁעְתִּי:}}</poem> | ||
|<poem>אין מיין הייליג צימער האט ער מיר אריינגעברענגט, און אויך דארט האב איך נישט געשוויגן, | |<poem>אין מיין הייליג צימער האט ער מיר אריינגעברענגט, און אויך דארט האב איך נישט געשוויגן, | ||
און עס איז געקומען דער באטריגער און מיר פארטריבן, ווייל פרעמדע האב איך געדינט, | און עס איז געקומען דער באטריגער און מיר פארטריבן, ווייל פרעמדע האב איך געדינט, | ||
און גיפיטיגע וויין האב איך געגאסן, כמעט וואס איך בין פארגאנגען, | און גיפיטיגע וויין האב איך געגאסן, כמעט וואס איך בין פארגאנגען, | ||
דאס ענדע פון בבל, דורך זרובבל, צום ענדע פון זיבעציג [יאר] בין איך געהאלפן געווארן. </poem> | דאס ענדע פון בבל, דורך זרובבל, צום ענדע פון זיבעציג [יאר] בין איך געהאלפן געווארן. </poem> | ||
|- | |- | ||
| שורה 92: | שורה 91: | ||
רֹב בָּנָיו וְקִנְיָנָיו עַל הָעֵץ תָּלִיתָ.}}</poem> | רֹב בָּנָיו וְקִנְיָנָיו עַל הָעֵץ תָּלִיתָ.}}</poem> | ||
|<poem>פארשניידן דאס הייעך פונעם ציפרעס האט ער געוואלט, אגגי זון פון המדתא, | |<poem>פארשניידן דאס הייעך פונעם ציפרעס האט ער געוואלט, אגגי זון פון המדתא, | ||
און ביסט געווען פאר אים פאר א נעץ און א שטרויכלונג, און זיין שטאלץ איז צעשטערט געווארן, | און ביסט געווען פאר אים פאר א נעץ און א שטרויכלונג, און זיין שטאלץ איז צעשטערט געווארן, | ||
דאס קאפ פון "ימיני" האסטו דערהויבן, און דאס פיינט האסטו פארמעקט זיין נאמען, | דאס קאפ פון "ימיני" האסטו דערהויבן, און דאס פיינט האסטו פארמעקט זיין נאמען, | ||
זיין פיל קינדער, און זיין פארמעגן, אויפ'ן בוים האסטו געהאנגען.</poem> | זיין פיל קינדער, און זיין פארמעגן, אויפ'ן בוים האסטו געהאנגען.</poem> | ||
|- | |- | ||
| שורה 100: | שורה 99: | ||
:וּמִנּוֹתַר קַנְקַנִּים  נַעֲשָׂה נֵס לַשּׁוֹשַׁנִּים{{ביאור|א כינוי אויף די אידן, ווי עס שטייט אין פסוק {{תנך|שיר השירים|ב|ב|}} {{מנוקד|"כְּשׁוֹשַׁנָּה בֵּין הַחוֹחִים כֵּן רַעְיָתִי בֵּין הַבָּנוֹת"}}.}} | :וּמִנּוֹתַר קַנְקַנִּים  נַעֲשָׂה נֵס לַשּׁוֹשַׁנִּים{{ביאור|א כינוי אויף די אידן, ווי עס שטייט אין פסוק {{תנך|שיר השירים|ב|ב|}} {{מנוקד|"כְּשׁוֹשַׁנָּה בֵּין הַחוֹחִים כֵּן רַעְיָתִי בֵּין הַבָּנוֹת"}}.}} | ||
בְּנֵי בִינָה, יְמֵי שְׁמוֹנָה, קָבְעוּ שִׁיר וּרְנָנִים:}}</poem> | בְּנֵי בִינָה, יְמֵי שְׁמוֹנָה, קָבְעוּ שִׁיר וּרְנָנִים:}}</poem> | ||
|<poem>די יוונים האבן זיך פארזאמלט אויף מיר, דאן אין די טעג פון די חשמונאים, | |<poem>די יוונים האבן זיך פארזאמלט אויף מיר, דאן אין די טעג פון די חשמונאים, | ||
און זיי האבן אויפגעבראכן די מויערן פון מיינע טורמעס, און האבן מטמא געווען אלע אוילן, | און זיי האבן אויפגעבראכן די מויערן פון מיינע טורמעס, און האבן מטמא געווען אלע אוילן, | ||
און פון די פארבליבענע קריגלעך, האט פאסירט א נס פאר די "רויזן", | און פון די פארבליבענע קריגלעך, האט פאסירט א נס פאר די "רויזן", | ||
| שורה 111: | שורה 110: | ||
|<poem>אנטפלעק דיין הייליג ארעם, און דערנענטער די ענדע פונעם ישועה, | |<poem>אנטפלעק דיין הייליג ארעם, און דערנענטער די ענדע פונעם ישועה, | ||
זיי נוקם די נקמה פון דיינע קנעכט, פון דעם שלעכטן פאלק, | זיי נוקם די נקמה פון דיינע קנעכט, פון דעם שלעכטן פאלק, | ||
ווייל עס פארלענגערט זיך די צייט, און נישט קיין ענדע צו די בייזע טעג, | ווייל עס פארלענגערט זיך די צייט, און נישט קיין ענדע צו די בייזע טעג, | ||
שטופ דעם "רויטן", אין שאטן פון גיהנום, שטעל אונז אויף די זיבן פאסטוכער.</poem> | שטופ דעם "רויטן", אין שאטן פון גיהנום, שטעל אונז אויף די זיבן פאסטוכער.</poem> | ||
|- | |- | ||
| colspan="2" |{{ביאורים}} | | colspan="2" |{{ביאורים}} | ||
|} | |} | ||
==ביבליאגראפיע== | |||
*{{צ-בוך|מחבר=ישראל דאווידזאן|נאמען=אוצר השירה והפיוט|עמ=159–160|כרך=ג|קישור=https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015024589593&seq=177|לינק טעקסט=נו' 1955}} | |||
*{{היברובוקס|דוד ליפסון|המעין|58472|page=30|קעפל='מעוז צור' ממבט היסטורי|באנד=מו [ב]|שנת הוצאה=תשס"ו|עמ=29–34}} | |||
*{{היברובוקס|2=מעוז צור ישועתי: עיונים בקטע הראשון והחמישי של הפיוט|3=68447|מקום הוצאה=ציריך|שנת הוצאה=תשנ"ד|סופיקס=יא}} | |||
*{{אוצר החכמה|דוד מנחם רוטנר|המבשר תורני|192556|page=4|קעפל=וקבעו שמונת ימי חנוכה: סוגיות בפיוטי חנוכה|באנד=158 (מקץ, חנוכה)|עמ=4–5}} | |||
==דרויסנדיגע לינקס== | ==דרויסנדיגע לינקס== | ||
| שורה 121: | שורה 126: | ||
* {{לינק|אדרעס=https://tora-forum.co.il/threads/פיוט-מעוז-צור-קישורי-אשכולות-קבצים.39603/|קעפל=פיוט מעוז צור + קישורי אשכולות + קבצים|זייטל=פורום לתורה}} | * {{לינק|אדרעס=https://tora-forum.co.il/threads/פיוט-מעוז-צור-קישורי-אשכולות-קבצים.39603/|קעפל=פיוט מעוז צור + קישורי אשכולות + קבצים|זייטל=פורום לתורה}} | ||
*[https://bidspirit.com/ui/lotPage/kadmonauctions/source/search/auction/12671/lot/136647/נדיר-ביותר-העתקה-ראשונה-לעברי?lang=he פיוט 'מעוז צור' מיט אלט-אידיש איבערזעצונג, היידנהיים, באוואריע, 18טער יארהונדערט], אויף בידספיריט | *[https://bidspirit.com/ui/lotPage/kadmonauctions/source/search/auction/12671/lot/136647/נדיר-ביותר-העתקה-ראשונה-לעברי?lang=he פיוט 'מעוז צור' מיט אלט-אידיש איבערזעצונג, היידנהיים, באוואריע, 18טער יארהונדערט], אויף בידספיריט | ||
*{{הפיוט והתפילה|123}} | |||
*[https://blog.nli.org.il/tag/מעוז-צור/ מעוז צור], אויף הספרנים בלאג | |||
==רעפערענצן== | ==רעפערענצן== | ||
| שורה 128: | שורה 135: | ||
{{פיוטים ופייטנים|פיוטים}} | {{פיוטים ופייטנים|פיוטים}} | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:חנוכה לידער]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:פיוטים]] | ||
[[ | [[קאַטעגאָריע:ווערק פון אומבאקאנטע פארפאסער]] | ||
[[קאַטעגאָריע:המכלול ארטיקלען]] | |||
[[he:מעוז צור]] | [[he:מעוז צור]] | ||