מייבאים כמותיים, בדוקי עריכות אוטומטית, אינטערפעיס אדמיניסטראַטאָרן, מנטרים, מייבאים, מעדכנים, אספקלריה רעדאקטארן
3,951
רעדאגירונגען
ק
←זיין לעבן, קעניגרייך, און אידישע געעשנישן אין זיינע צייט: הגהה
ק (הגהה) |
|||
| שורה 30: | שורה 30: | ||
'''דָרְיָוֶשׁ''' אדער '''אַרְתַּחְשַׁשְׂתָּא''' (אידענטיפיצירט בעיקר מיט [[ארתחששתא דער ערשטער|אַרְתַּחְשַׁשְׂתָּא דער ערשטער]]; [[אלט-פערסיש]]: 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂, "דער הערשער אויפן וועג פון אמת") איז געווען דער לעצטער קעניג פון [[מלכות פרס ומדי]], וואס האט געקעניגט אין די יארן [[ג'ת"ו]] – [[ג'תמ"ב]]. לויט חז"ל אין [[סדר עולם]] האט ער געקעניגט נאך זיין פאטער [[אחשורוש]]. אין זיינע צייטן איז דער צווייטער [[בית המקדש]] געבויט געווארן, און מיט זיין שטיצע זענען [[עזרא]] און [[נחמיה]] ארויפגעגאנגען קיין [[ארץ ישראל]]. | '''דָרְיָוֶשׁ''' אדער '''אַרְתַּחְשַׁשְׂתָּא''' (אידענטיפיצירט בעיקר מיט [[ארתחששתא דער ערשטער|אַרְתַּחְשַׁשְׂתָּא דער ערשטער]]; [[אלט-פערסיש]]: 𐎠𐎼𐎫𐎧𐏁𐏂, "דער הערשער אויפן וועג פון אמת") איז געווען דער לעצטער קעניג פון [[מלכות פרס ומדי]], וואס האט געקעניגט אין די יארן [[ג'ת"ו]] – [[ג'תמ"ב]]. לויט חז"ל אין [[סדר עולם]] האט ער געקעניגט נאך זיין פאטער [[אחשורוש]]. אין זיינע צייטן איז דער צווייטער [[בית המקדש]] געבויט געווארן, און מיט זיין שטיצע זענען [[עזרא]] און [[נחמיה]] ארויפגעגאנגען קיין [[ארץ ישראל]]. | ||
==זיין לעבן, קעניגרייך, און אידישע געעשנישן אין זיינע צייט== | ==זיין לעבן, קעניגרייך, און אידישע געעשנישן אין זיינע צייט== | ||
[[חז"ל]] זאגן אז ער איז געווען א "מלך כשר" וויבאלד ער האט צוגעלאזט דאס בויען דעם [[צווייטן בית המקדש]], און | [[חז"ל]] זאגן אז ער איז געווען א "מלך כשר" וויבאלד ער האט צוגעלאזט דאס בויען דעם [[צווייטן בית המקדש]], און אויך בייגעשטייערט דערצו פון זיין געלט{{הערה|{{בבלי|ראש השנה|ג|ב}}.}}. לויט דער אמורא [[רבי יהודה בר סימון]], און ווי [[רש"י]] טייטשט, איז דריווש הפרסי געווען דער זון פון אחשורוש און [[אסתר המלכה]]. {{ציטוטון|דריוש האחרון בנה של אסתר היה, טהור מאמו וטמא מאביו|ויקרא רבה יג}}. ער ווערט דערמאנט אין [[ספר עזרא]] און אין [[ספר נחמיה]] מיט צוויי נעמען, "דריווש" און "ארתחששתא". חז"ל זאגן אז ער האט אויך געהייסן כורש{{ביאור|און צו אים באציט זיך דער פסוק {{ציטוטון|וְשָׂבֵי יְהוּדָיֵא בָּנַיִן וּמַצְלְחִין בִּנְבוּאַת חַגַּי נְבִיָּאה וּזְכַרְיָה בַּר עִדּוֹא וּבְנוֹ וְשַׁכְלִלוּ מִן טַעַם אֱלָהּ יִשְׂרָאֵל וּמִטְּעֵם '''כּוֹרֶשׁ''' וְדָרְיָוֶשׁ וְאַרְתַּחְשַׁשְׂתְּא מֶלֶךְ פָּרָס:|{{תנ"ך|עזרא|ו|יד}}}}, זע {{בבלי|ראש השנה|ג|ב|מפרש=תוספות|ד"ה=שנת עשרים}}}}: {{ציטוטון|תנא, הוא כורש הוא דריוש הוא ארתחשסתא, כורש שמלך כשר היה, ארתחשסתא על שם מלכותו, ומה שמו, דריוש שמו|{{בבלי|ראש השנה|ג|ב}}}}. | ||
ער האט אנגעהויבן קעניגן נאכן טויט פון אחשורוש אין יאר [[ג'ת"ז]]. אין זיין צווייטע יאר ([[ג'ת"ח]]) האבן זיך געענדיקט די זיבעציג יאר [[גלות בבל]] צום [[חורבן הבית]] און גלות [[צדקיהו]] ([[ג'שלח]]), און די נביאים [[חגי]] און [[זכריה]] האבן באקומען עטליכע נבואות, אז די אידן דארפן ווייטער בויען דעם בית המקדש{{הערה|{{תנ"ך|חגי|א|א}}; {{תנ"ך|עזרא|ה|א}}.}}. די פיינט פון די אידן דארט און ארץ ישראל, אין שפיץ פון תתני דער פחה פון [[עבר הנהר]], האבן געשיקט בריוו צו דריווש זיך צו באקלאגן דערויף{{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ה}}}}. דריווש האט געהייסן זוכן אין די ארכיוון פון די קעניגרייך, און עס איז דארט געפונען געווארן א דאקומענט אין וואס כורש בארעכטיגט דאס בויען דעם בית המקדש. דריווש האט צוליב דעם אויך געלאזט די אידן ווייטער בויען דעם בית המקדש{{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ו}}}}, וואס איז פארטיג געווארן אין זיין זעקסטן יאר ([[ג'תי"ב]]){{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ו|טו}}}}. | ער האט אנגעהויבן קעניגן נאכן טויט פון אחשורוש אין יאר [[ג'ת"ז]]. אין זיין צווייטע יאר ([[ג'ת"ח]]) האבן זיך געענדיקט די זיבעציג יאר [[גלות בבל]] צום [[חורבן הבית]] און גלות [[צדקיהו]] ([[ג'שלח]]), און די נביאים [[חגי]] און [[זכריה]] האבן באקומען עטליכע נבואות, אז די אידן דארפן ווייטער בויען דעם בית המקדש{{הערה|{{תנ"ך|חגי|א|א}}; {{תנ"ך|עזרא|ה|א}}.}}. די פיינט פון די אידן דארט און ארץ ישראל, אין שפיץ פון תתני דער פחה פון [[עבר הנהר]], האבן געשיקט בריוו צו דריווש זיך צו באקלאגן דערויף{{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ה}}}}. דריווש האט געהייסן זוכן אין די ארכיוון פון די קעניגרייך, און עס איז דארט געפונען געווארן א דאקומענט אין וואס כורש בארעכטיגט דאס בויען דעם בית המקדש. דריווש האט צוליב דעם אויך געלאזט די אידן ווייטער בויען דעם בית המקדש{{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ו}}}}, וואס איז פארטיג געווארן אין זיין זעקסטן יאר ([[ג'תי"ב]]){{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ו|טו}}}}. | ||
| שורה 39: | שורה 39: | ||
דריווש איז באזיגט געווארן אין שלאכט צו [[אלכסנדר מקודון]] אין יאר [[ג'תמ"ב]]{{הערה|[[ספר יוסיפון]] פרק ט}}, און מיט דעם איז [[מלכות פרס ומדי]] געקומען צו אן ענדע. | דריווש איז באזיגט געווארן אין שלאכט צו [[אלכסנדר מקודון]] אין יאר [[ג'תמ"ב]]{{הערה|[[ספר יוסיפון]] פרק ט}}, און מיט דעם איז [[מלכות פרס ומדי]] געקומען צו אן ענדע. | ||
==אידענטיטעט== | ==אידענטיטעט== | ||
אין [[סדר עולם רבה]]{{הערה|פרק כט-ל}} שטייט אז אעל געשעעניש וואס ווערט דערציילט אין פסוק פון ספר עזרא פרק ה' ביז סוף ספר נחמיה, האבן אלע פאסירט אין די צייט פון איין קעניג, דאס איז דריווש. אין זיינע צייטן האט זרובבל געענדיגט בויען דעם צווייטן בית המקדש{{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ה}}}}, אין זיינע צייטן און מיט זיין שטיצע איז עזרא הסופר ארויף קיין ירושלים{{תנ"ך|עזרא|ו}}, און ער האט געשטעל נחמיה אלץ פחה, און מיט זיין רשות האט מען געבויעט די מויערן פון ירושלים. ער איז אויך געווען דער לעצטער קעניג פאר פרס{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|ט|א}}}}. | אין [[סדר עולם רבה]]{{הערה|פרק כט-ל}} שטייט אז אעל געשעעניש וואס ווערט דערציילט אין פסוק פון ספר עזרא פרק ה' ביז סוף ספר נחמיה, האבן אלע פאסירט אין די צייט פון איין קעניג, דאס איז דריווש. אין זיינע צייטן האט זרובבל געענדיגט בויען דעם צווייטן בית המקדש{{הערה|{{תנ"ך|עזרא|ה}}}}, אין זיינע צייטן און מיט זיין שטיצע איז עזרא הסופר ארויף קיין ירושלים{{תנ"ך|עזרא|ו}}, און ער האט געשטעל נחמיה אלץ פחה, און מיט זיין רשות האט מען געבויעט די מויערן פון ירושלים. ער איז אויך געווען דער לעצטער קעניג פאר פרס{{הערה|{{בבלי|עבודה זרה|ט|א}}}}. | ||