אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:קריפטאגראפיע"

ק
טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: ײַ ← יי (5), ײ ← יי (3), ױ ← וי (3)
ק (החלפת טקסט – "צײַט" ב־"צייט")
ק (טשעקטי און אנדערע רייניגונג, typos fixed: ײַ ← יי (5), ײ ← יי (3), ױ ← וי (3))
שורה 1: שורה 1:
'''קריפּטאָגראַפיע''' (פון [[גריכיש]] κρυπτός, ''קריפטאס'', "באַהאַלטן, געהיים"; און γράφω, ''גראַפא'', "איך שרײַב") איז די [[װיסנשאַפט]] װעלכע באַשעפטיקט זיך מיט [[אלגאריטם]] מיטן צװעק צו פאַרשליסן אינפאָרמאַציע דורך [[קאָד]]ן. די װיסנשאַפט פון קריפּטאָגראַפיע איז שױן פון די פאַרצייטיקע יאָרן װאָס האָט געניצט צו פאַרשליסן פון דעם פײַנד װיכטיקע ידיעות. הײַנט ניצט מען עס צו פאַרשליסן [[דיגיטאַל]]ישע אינפאָרמאַציע, װי למשל אַ [[דיגיטאַלישע אונטערשריפט]].
'''קריפּטאָגראַפיע''' (פון [[גריכיש]] κρυπτός, ''קריפטאס'', "באַהאַלטן, געהיים"; און γράφω, ''גראַפא'', "איך שרײַב") איז די [[װיסנשאַפט]] װעלכע באַשעפטיקט זיך מיט [[אלגאריטם]] מיטן צװעק צו פאַרשליסן אינפאָרמאַציע דורך [[קאָד]]ן. די װיסנשאַפט פון קריפּטאָגראַפיע איז שוין פון די פאַרצייטיקע יאָרן װאָס האָט געניצט צו פאַרשליסן פון דעם פיינט װיכטיקע ידיעות. היינט ניצט מען עס צו פאַרשליסן [[דיגיטאַל]]ישע אינפאָרמאַציע, װי למשל אַ [[דיגיטאַלישע אונטערשריפט]].


מאדערנע קריפטאגראפיע שניידט איבער די דיסציפלינען פון [[מאטעמאטיק]], [[קאמפיוטער וויסנשאפט]], און [[אינזשעניריע]]. טייל אנווענדונגען פון קריפטאגראפיע זענען [[געלט אויטאמאט]]ן, [[פאסווארט|קאמפיוטער פאסווערטער]], און  [[עלעקטראנישער האנדל]].
מאדערנע קריפטאגראפיע שניידט איבער די דיסציפלינען פון [[מאטעמאטיק]], [[קאמפיוטער וויסנשאפט]], און [[אינזשעניריע]]. טייל אנווענדונגען פון קריפטאגראפיע זענען [[געלט אויטאמאט]]ן, [[פאסווארט|קאמפיוטער פאסווערטער]], און  [[עלעקטראנישער האנדל]].


== היסטאריע פון קריפטאגראפיע און קריפטאאנאליז ==
== היסטאריע פון קריפטאגראפיע און קריפטאאנאליז ==
שורה 11: שורה 11:


== שיפער־כּתב אין דער [[ארטאדאקס יידנטום|ייִדישער רעליגיע]] ==
== שיפער־כּתב אין דער [[ארטאדאקס יידנטום|ייִדישער רעליגיע]] ==
אין [[ספר ירמיהו]] למשל װערט דערמאָנט "מלך ששך", װען די מײנונג איז "מלך בבל", װײַל אױב מען דרײט איבער דעם א"ב, אל"ף = תיו, בי"ת = שי"ן, איז ששך = בבל.
אין [[ספר ירמיהו]] למשל װערט דערמאָנט "מלך ששך", װען די מיינונג איז "מלך בבל", װייל אויב מען דרייט איבער דעם א"ב, אל"ף = תיו, בי"ת = שי"ן, איז ששך = בבל.


אױך אין [[קבלה]] איז באַקאַנט גײַסטלעכע [[רב]]נים װעלכע האָבן געניצט אַ שיפער־כּתב קאָמפּליצירט מיט [[ראשי תיבות]]ן און מיט נישט מסודרדיקע זאַצן און װערטער כּדי צו באַשרײַבן העכערע טעמעס װעלכע באַשעפטיקן זיך מיט [[קבלה]], כּדי זאָל דער פּשוטער מענטש ניט קענען פאַרשטײן. למשל איז באַקאַנט דער [[מגילת סתרים]] פון ר' [[נחמן בראסלעווער]].
אויך אין [[קבלה]] איז באַקאַנט גייסטליכע [[רב]]נים װעלכע האָבן געניצט אַ שיפער־כּתב קאָמפּליצירט מיט [[ראשי תיבות]]ן און מיט נישט מסודרדיקע זאַצן און װערטער כּדי צו באַשרייבן העכערע טעמעס װעלכע באַשעפטיקן זיך מיט [[קבלה]], כּדי זאָל דער פּשוטער מענטש ניט קענען פאַרשטיין. למשל איז באַקאַנט דער [[מגילת סתרים]] פון ר' [[נחמן בראסלעווער]].


[[קאַטעגאָריע:זיכערהייט]]
[[קאַטעגאָריע:זיכערהייט]]
[[קאַטעגאָריע:מאטעמאטיק]]
[[קאַטעגאָריע:מאטעמאטיק]]
[[קאטעגאריע:אומבאקוקט]]
[[קאַטעגאָריע:אומבאקוקט]]
[[קאטעגאריע:אויף יידיש]]  
[[קאַטעגאָריע:אויף יידיש]]  
{{קרד/ויקי/יידיש}}
{{קרד/ויקי/יידיש}}
35,369

רעדאגירונגען