רוי:רבי יצחק לעבאוויטש
רבי יצחק לעבאוויטש (געבוירן ה'תש"ז), באקאנט אלס דער וואודרידזשער רב, איז דער רב און גרינדער פון קהל יראים וואודרידזש, ניו יארק.
לעבנסגעשיכטע
געבוירן געווארן אין יאר ה'תש"ז אין מישקאלץ, אונגארן, דאס עלטסטע קינד צו זיינע עלטערן רבי שלמה און מרת ברכה, טאכטער פון רבי יצחק עהרנפעלד פון זענטא בעל נחלת יצחק. רבי שלמה איז געווען פון די באוואוסטע גאר גרויסע תלמידי חכמים אין וויליאמסבורג, א זון פון רבי עקיבא צבי פון בעלעד, אונגארן.[1]
אין סיון ה'תש"ט איז רבי שלמה געקומען קיין אמעריקע מיט זיין משפחה וואס האט זיך באזעצט אין וויליאמסבורג, ברוקלין.
רבי יצחק איז געווען באוואוסט אלס א וואונדער קינד און אן עילוי צוליב זיין שארפן קאפ. ער איז געווען פון די ערשטע צען תלמידים אין דער סאטמארער תלמוד תורה "תורה ויראה" אין וויליאמסבורג. ביי די צוועלף יאר איז ער געגאנגען לערנען צום קראסנער רב, רבי הלל ליכטנשטיין, פאר צוויי יאר, און דערנאך איז ער געגאנגען לערנען ביים קיוויאשדער רב, רבי אלעזר שפירא זצ"ל. ביי די זעכצן יאר איז ער געגאנגען לערנען ביים סאטמארער רב, רבי יואל טייטלבוים, און האט געלערנט ביי אים ביז צו דער חתונה.
אין יאר תשכ"ו האט ער חתונה געהאט מיט הרבנית ציפערל, א טאכטער פון רבי נפתלי ליכטנשטיין, בן רבי אברהם אב"ד סאמאש-אויוואר, א זון פון קראסנער רב, רבי ברוך בענדיט ליכטנשטיין
רבנות
ער לערנט פאר יעדן טאג א שיעור אויף דער טעלפאן ליניע קול הלשון,[2] אריינגערעכנט טיפעזיניגע שיעורים אין חומש רש"י מיט רמב"ן, יסודות הדת קבלת רבותינו, שמועסן און היקפים איבער גדולי ישראל, שמועסן פאר פרויען אויף דער סדרה, און דאס איז חוץ פון די שיעורים און דרשות וואס ער גיט אין בית המדרש יעדן שבת, יום טוב און יומא דפגרא.
ער איז א נאנטער תלמיד און א סאך מקבל געווען פון רבי יואל פון סאטמאר, רבי אלעזר שפירא פון קיוויאשד און זיין פעטער רבי הלל ליכטענשטיין פון קראסנא, ווי אויך פון רבי שמעון ישראל פאזען פון שאפראן.
ער איז שטארק דבוק אין די תורות און חיבורים און מנהגים פון דעם מונקאטשער רב, דער בעל מנחת אלעזר און אויך פונעם חתם סופר.
ער איז אלס אינגערמאן גלייך נאך דער חתונה געווען א מגיד שיעור אין דער סאטמארער ישיבה תורה ויראה ער איז געווען דער אינגסטער ר"מ בחייו פונעם סאטמאר רב, רבי יואל.
אין יאר ה'תשל"ו האט ער געגרינדעט זיין ישיבה ישרש יעקב אין זיין בית המדרש אויף 146 ראטלעדזש סטריט אין וויליאמסבורג (היינט קאראד'ער ביהמ"ד) די נאמען ישרש יעקב נאך זיין זיידע הגה"ק רבי יעקב שפירא זצ"ל אב"ד טערצאהל, אבער ער האט אייביג שטארק געוואלט מקיים זיין וואס עס שטייט אין פרקי אבות "הוה גולה למקום תורה" צו לערנען תורה מיט די בחורים אוועק פון די געמיינע שטאטישע גאסן אויף א רואיגן ארט.
אין יאר ה'תשל"ח האט ער זיך אריבער געצויגן מיט דער ישיבה קיין וויינלאנד ניו דזשערזי פאר איין יאר, אבער לא אסתייעא מילתא (ס'האט זיך נישט אויסגעארבעט) און צוליב דעם וואס עס איז געווען א געדינגענער פלאץ און דער בעל הבית האט נישט געוואלט באנייען דעם קאנטראקט, האט מען זיך געמוזט צוריקציען קיין וויליאמסבורג.
אין יאר ה'תשל"ט האט ער זיך אריבער געצויגן מיט דער ישיבה קיין טאראנטא אין אנטעריא קאנאדא פאר איין יאר, ווי ער אהין געשיקט געווארן דורך הרה"ק ר' משולם פייש לאויי מטאהש זצ"ל אויפצובויען מוסדות, ווי ער האט טאקע אויפגעשטעלט א תלמוד תורה וואס שטייט נאך ביזן היינטיגן טאג.
וואודרידזש
אין יאר ה'תשמ"ה אום חודש טבת האט ער, מיט דער הילף און עסקנות פון יצחק אייזיק קעפעטש פון מאנסי, זיך געצויגן קיין וואודרידזש אינאיינעם מיט דער ישיבה. אין יאר ה'תשנ"ח האט מען מיט דער הילף און באשטייערונגען פון עטליכע תומכים אויפגעבויט דעם נייעם פראכטפולן בית המדרש הגדול. דער אלטער בית המדרש דינט היינט צוטאגס אלס א פריוואטער ספרים צימער פארן רב.
"א שבת אין וואודרידזש"
יעדן שבת און ספעציעל יום טוב קומט צו פארן א ספעציעל גרויסער ציבור תלמידים און חסידים און סתם אידן הצמאים לדבר השם מיטצוהאלטן די ווארעמע תפילות וואס דער רב דאווענט פארן עמוד, און די הערליכע תורה און דרשות וואס ער גיבט איבער אזוי ווי ער האט דאס מקבל געווען פון זיינע רבי'ס, אן קיין שום טוישונגען.
א שבת מיטן וואודרידזשער רב איז אויסגערופן מיט דער התרוממות הנפש אנגעהויבן ערב שבת פאר מנחה ווען ער זאגט שיר השירים הויך אויפן קול, און שפעטער צו קבלת שבת גייט דער רב צום עמוד, וואו ער הייבט אויף די מתפללים אריין אינעם הייליגן שבת,
ביינאכט נאך דער סעודה קומען זיך צוזאם די געסט און די תלמידים ביים רב אינדערהיים ווי מען זינגט זמירות מיט א דערהויבנקייט, און נאכן זינגען זאגט ער א טיפן לומדישן פלפול און דערנאך הייבט ער אן צו דערציילן סיפורי צדיקים און פארשידענע אינטערעסאנטע געשיכטעס איבער דער הערליכע היסטאריע פון כלל ישראל.
שבת אינדערפרי דאווענט ער פארן עמוד פון אנהייב דאווענען ביז שמונה עשרה, נאך מוסף צו אנעים זמירות גייט ער צוריק צום עמוד און ער זאגט דאס אליין פאר.
און די וואכן צווישן פסח און ראש השנה לערנט ער פאר יעדע וואך שבת נאכמיטאג א הערליכן שיעור אין פרקי אבות וואס איז פיל מיט מוסר, דארט גיט ער אויך איבער וויאזוי א איד דארף זיך אויפפירן אזוי ווי ער האט מקבל געווען פון זיינע רבי'ס.
דער הויכפונקט פונעם שבת איז ביי שלוש סעודות בעת רעוא דרעווין וואס מען פראוועט אין דער טונקל מיט גרויס התעוררות און דערהויבנקייט. נאכן זינגען די ווארעמע זמירות און השם מלך, טרעט ער אויף מיט דברי תורה, וואו איז ער מחזק דעם עולם בתורה ובתפילה און איז מעורר אויף אידישע קינדער זאלן זיך דערנעטערן צו אונזער טאטן אין הימל. שלש סעודות קומען יעדע וואך צופארן אסאך אידן פון ארומיגע געגענטער.
משפחה
רבי יצחק און זיין רעביצין ציפערל האבן אכט קינדער:
- רבי יעקב משה פון מאנסי, רב וראש ישיבת בית הילל, איידעם ביים קאשויער רבי׳ן, רבי אליעזר חיים בלום
- רבי אהרן פון מאנסי, איידעם ביי רבי אליעזר דוד פאל
- רבי יהושע ברוך בענדיט פון קרית קאשוי, בעדפארד הילס, איידעם ביי רבי שלמה אליעזר מייזעלס, ריטשוואהלער רב.
- מרת אסתר חי' ווייב פון רבי חיים דניאל ווייס פון מאנרא
- מרת מרים חנה ווייב פון רבי אברהם עזיאל טענענבוים פון מאנרא
- מרת פייגא רויזא ווייב פון רבי יצחק שלום פריעדמאן, פון מאנרא
- מרת רחל זיסל ווייב פון רבי יחזקאל גרינפעלד פון בארא פארק, ברוקלין
- רבי שלמה פון מאנסי, איידעם ביי רבי עקיבא דוד בלום
רעפערענצן
- ↑ רבי עקיבא צבי האט געלערנט תורה מיט ארימקייט א גאנץ לעבן; ער איז געווען אין בעלעד דער מלמד תינוקות ווי אויך פלעגט ער געבן דרשות התעוררות אין די הייליגע טעג. ווען דער רב איז נישט געווען אינדערהיים פלעגט ער פסקנען שאלות.
- ↑ שיעורים פון הרב יצחק לעבאוויטש ביי קול הלשון