דרעפט:פערד-און-װאגן

פערד-און-וואָגן איז דער אַלגעמיינער טערמין פאַר אַ פאָרמיטל וואָס ווערט געצויגן דורך פערד אָדער אַנדערע בהמות, אַנשטאָט צו זיין זעלבסט-פּראָפּעלד. די דאָזיקע פאָרמיטלען זענען גענוצט געוואָרן פאַר טראַנספּאָרטירן סיי לאַסט, סיי פּאַסאַזשירן, און האָבן געשפּילט אַ צענטראַלע ראָלע אין פאַרעפנטליכע און פּריוואַטע טראַנספּאָרט סיסטעמען פאַר דער אַנטוויקלונג פון מאָטאָריזירטע פאָרמיטלען.

היסטאריע

עגלות (עגלה) ווערן דערמאנט שוין אין דער ליטעראַטור פון אור-אַלטע צייטן, ווי אין דעם אינדישן ריג וועדאַ, וואָס גלייכט די גלייכקייט פון מאַן און פרוי צו צוויי רעדער פון אַ וואָגן. די ערשטע עגלות האָבן געדינט פאַר טראַנספּאָרטירן לאַנדווירטשאַפטליכע תבואה און זענען געצויגן געוואָרן דורך מענטשן. שפּעטער זענען בהמות, ווי סוסים, אייזלען און אַפילו הינט, גענוצט געוואָרן צו ציען די עגלות.

אין די 17טן יאָרהונדערט האָבן דראָזשקע-ליניעס באַדינט פּאַסאַזשירן צווישן לאָנדאָן און עדינבורג (1640), און פון פּאַריז קיין ליאָן (1660). די דראָזשקע-טראַנספּאָרט האָט געהאט אַ בליק עטליכע 150 יאָר צוריק אין בריטאַניע און די פאַראייניקטע שטאַטן, צוליב דער אַנטוויקלונג פון אַספאַלטירטע וועגן. אין יענער צייט זענען אין די גאַסן פון לאָנדאָן געפאָרן מער ווי צען טויזנט דראָזשקעס.

מיט דער אַנטוויקלונג פון דער באַן אין די שפּעטערדיגע יאָרן, האָט די וויכטיגקייט פון פערד-און-וואָגן פאָרמיטלען זיך פאַרקלענערט, ביז די 1890ער יאָרן, ווען זיי זענען אויסגענומען געוואָרן פון רעגולערן דינסט. נאָך היינט ווערן זיי גענוצט פאַר טוריסטן און אלס מוזיי אויסשטעלונגען.

סאָרטן פאָרמיטלען

דער טערמין "פערד-און-וואָגן" קען זיך באַציען צו אַ ברייטער פאַרשידנקייט פון פאָרמיטלען, סיי צו טראַנספּאָרטירן לאַסט, סיי מענטשן. עטליכע סאָרטן נעמען אַריין:

• דראָזשקע (אדער דראָשקע; רוסיש: дрожки, פּויליש: dorożka, דייטש: Droschke) — איז אַ פיר-רעדלדיגער, אָפענער אָדער פאַרדעקטער פּאַסאַזשיר-וואָגן, וואָס איז געווען באַזונדערס פּאָפּולער אין רוסלאַנד און אַנדערע טיילן פון מזרח אייראָפּע. דראָזשקעס זענען געווען איינע פון די ערשטע מאַסן-טראַנספּאָרטאַציע מיטלען אין שטעט. דער נאָמען "דאָראָזשקע" איז עריזשינעל געקומען פון וואַרשע, אַ פאַרפּוילישונג פון דעם רוסישן וואָרט "דאַראָזשקע" וואָס מיינט אַן אָפּצאָל פאַר אַ נסיעה. אין קוריסטשוב זענען דראָזשקעס באַקאַנט געווען ווי ביליקע פאָרמיטלען פאַר פּויערים, בשעת דער פיאַקער איז געווען אַ בעסערע סאָרט וואָגן. אין בערלין זענען דראָזשקעס געווען די ערשטע טאַקסיס, אָבער דער טערמין איז שפּעטער איבערגעטראָגן געוואָרן אויף מאָטאָריזירטע פאָרמיטלען. די דראָזשקעס האָבן געקענט אַנטהאַלטן ביז זעכצן מענטשן און זענען צעטיילט געוואָרן אין דריי אפטיילונגען. די דורכשניטליכע גיכקייט איז געווען צען קילאָמעטער אַ שעה.
• בריטשקע (פּויליש: bryczka) — אַ ליכטער, לאַנגער רייזע-וואָגן מיט אַ פאָלדנדיקן דאַך, גענוצט פאַר לענגערע נסיעות. זיי זענען אויך געניצט געוואָרן פון חסידים צו פאָרן צו רביים.