משלוח מנות

משלוח מנות (אין אידיש: "שיקן פארציעס") איז איינע פון ​​די מצוות פונעם יום טוב פורים, צווישן די מצוות פון מגילה ליינען, משתה ושמחה, און מתנות לאביונים. די מצוה איז צו שיקן כאטש צוויי פארציעס עסנווארג, פאר ווייניגסטנס איין מענטש. צווישן די צילן זענען צו פארמערן פרידן און ליבשאפט צווישן אידן, און צו פארזארגן עסן פאר נויטבאדערפטיגע אז זיי זאלן האבן גענוג פאר דער פורים סעודה.

משלוח מנות'ן

קינדער טראגן משלוח מנות

א פארשטעלטער יונגל גייענדיג איבערגעבן משלוח מנות. לויט טייל פוסקים זאל מען שיקן משלוח מנות דווקא דורך א "שליח".

מקור

דער חיוב פון משלוח מנות ווערט דערמאנט אין מגילת אסתר. אין די פסוקים ווערט געשילדערט אז נאך דער נס וואס איז געשען אין פורים - ווען מ'איז געראטעוועט געווארן פון המן'ס גזירה וואס האט געוואלט פארטיליגן דאס אידישע פאלק - האט מען באשטימט די פורים טעג פאר ימי שמחה. אלס טייל פון די מצוות פונעם טאג, האבן די חכמים פון יענעם דור מתקן געווען צו שיקן משלוח מנות צו די פריינט, און אזוי שטייט אין די מגילה (ט, יט–כב):

עַל כֵּן הַיְּהוּדִים הַפְּרָזִים הַיֹּשְׁבִים בְּעָרֵי הַפְּרָזוֹת, עֹשִׂים אֵת יוֹם אַרְבָּעָה עָשָׂר לְחֹדֶשׁ אֲדָר שִׂמְחָה וּמִשְׁתֶּה וְיוֹם טוֹב וּמִשְׁלֹחַ מָנוֹת אִישׁ לְרֵעֵהוּ... וְהַחֹדֶשׁ אֲשֶׁר נֶהְפַּךְ לָהֶם מִיָּגוֹן לְשִׂמְחָה וּמֵאֵבֶל לְיוֹם טוֹב, לַעֲשׂוֹת אוֹתָם יְמֵי מִשְׁתֶּה וְשִׂמְחָה, וּמִשְׁלֹחַ מָנוֹת אִישׁ לְרֵעֵהוּ וּמַתָּנוֹת לָאֶבְיֹנִים.

הלכות

משלוחי מנות וואס זענען געלייגט געווארן פארנט פון א פארמאכטע טיר (משלוח מנות דארף געגעבן ווערן דווקא פורים בייטאג).

• חז"ל האבן ארויסגעלערנט פונעם פסוק: "לַעֲשׂוֹת אוֹתָם יְמֵי מִשְׁתֶּה וְשִׂמְחָה וּמִשְׁלוֹחַ מָנוֹת אִישׁ לְרֵעֵהוּ", אז מ'דארף שיקן צום ווייניגסטנס צוויי פארציעס פאר איין מענטש. אבער אויב מעגליך איז בעסער צו שיקן מער, ווי דער רמב"ם פסקנ'ט: "כל המרבה לשלוח לרעים הרי זה משובח". פארט שרייבט ער אז די חשוב'סטע מצוה פון פורים איז מתנות לאביונים: "מוטב לאדם להרבות במתנות לאביונים מלהרבות בסעודתו ובשלוח מנות לרעיו, שאין שם שמחה גדולה ומפוארה אלא לשמח לב עניים ויתומים ואלמנות וגרים".
• עס דארף זיין פון צוויי באזונדערע עסנווארג. טראץ דעם וואס עס זענען געווען רבנים וואס האבן געשיקט ספרי חידושי תורה אויף משלוח מנות, איז אבער אין הלכה גע'פסק'נט אז וועש, ספרים און אפילו געלט צו קויפן דערמיט עסנווארג, ווערן נישט גערעכנט פאר "מנות". וועגן שיקן געטראנקען, שרייבן רוב פוסקים אז דאס ווערט פאררעכנט ווי א מאכל.
• אפילו טאמער א מענטש האט נישט גענוג עסנווארג אוועקצוגעבן פאר אן אנדערן, זאל ער אויפטוישן זיין סעודה מיטן חבר'ס, אזוי צו מקיים זיין די מצוה. די מיינונג פון א מערהייט פוסקים איז אז אויך פרויען זענען מחויב מיט דער מצוה. דער רמ"א מערקט אָן אז א מאן זאל נישט שיקן פאר א פרוי, אז ס'זאל נישט צוקומען צו קיין פראגע פון א ספק קידושין ביים שיקן פאר אן אלמנה.
• פארהאן פוסקים וואס שרייבן אז די מצוה דארף אויסגעפירט ווערן דורכ'ן שיקן מיט א "שליח", אזויווי אין פסוק שטייט, "ומשלוח מנות איש לרעהו". לויט דער משנה ברורה איז פּאַסיג דאס צו ערפילן, אבער טייל שרייבן אז מען דארף נישט מחמיר זיין דערויף.
• די מצוה גייט אן אין טאג פון פורים, יעדן לויטן פלאץ וואו ער געפינט זיך: אין מערהייט ערטער איז דאס אין י"ד אדר, און ביי די שטעט וואס זענען מוקפות חומה מימות יהושע בן נון, אינעם טאג פון שושן פורים - ט"ו אדר. די מצוה דארף געטון ווערן דווקא בייטאג. טייל זענען מהדר דאס אויסצופירן איידער מען עסט די סעודה.

טעמים

אין די אחרונים ווערן פאָרגעשטעלט צוויי הויפּט טעמים פאַר'ן מתקן זיין די מצוה פון משלוח מנות:

• אין ספר מנות הלוי שרייבט רבי שלמה אלקבץ אז דער טעם איז צו פארמערן פריינדשאפט צווישן אידן אין קעגנזאץ צו המן'ס ווערטער: "ישנו עם אחד מפוזר ומפורד".
• אין ספר תרומת הדשן שטייט אז דער טעם איז צו פארזיכערן אז יעדער האט עסן פאר די יום-טוב'דיגע סעודה, אויך די ארעמעלייט וואס שעמען זיך צו בעטן צדקה.

אין די ספרי אחרונים ווערן געברענגט פארשידענע דינים וואס זענען געוואנדן אין די צוויי טעמים. למשל, די פוסקים שרייבן אז איינער וואס האט געשיקט פאר זיין חבר אנאנים, אז זיין חבר ווייסט נישט פון וועם ער האט באקומען דעם משלוח, לויט די דעות אז דער טעם איז צו פארמערן אהבה ורעות קומט אויס אז ער האט דערמיט נישט מקיים געווען זיין פליכט.

אין אנדערע קאנטעקסטן

משלוח מנות ווערט אויך דערמאנט אין אנדערע פעלער. ווען די אידן פון בבל זענען ארויף קיין ארץ ישראל מיט עזרא הסופר, האט ער זיי געזאגט אום ראש השנה צו שיקן "מנות לאין נכון לו", ד.ה. פאר אזעלכע וואס קענען זיך נישט ערלויבן צו צושטעלן די יום טוב סעודה:

ויאמר להם: לכו אכלו משמנים ושתו ממתקים ושִלחו מנות לאין נכון לו כי קדוש היום לאדונינו... וילכו כל העם לאכול ולשתות ולשלח מנות ולעשות שמחה גדולה כי הבינו בדברים אשר הודיעו להם

— נחמיה ח, י–יב

יענער משלוח מנות איז טאקע פונדאמענטאל אנדערש, ווייל דאס איז נישט געווען ווי דער פורימ'דיגער משלוח מנות וואס איז "איש לרעהו", נאר ספעציעל געוואנדן "לאין נכון לו", אז די ארעמעלייט זאלן האבן צום עסן. דאך, ווילנדיג ארויסברענגען דעם אויבנדערמאנטן טעם אז דער משלוח מנות פון פורים איז אויך צו פארזיכערן די באדערפענישן פון סעודת פורים פאר די וואס קענען זיך נישט ערלויבן - ברענגען די פוסקים דעם פסוק אלס ראיה.

ליינט מער

• מאיר ראפעלד, "משלוח מנות בפורים: גלגולי נוסח ונוהגים", אין: דניאל שפרבר, מנהגי ישראל: מקורות ותולדות, זעקסטער באנד, ירושלים: מוסד הרב קוק, תשנ"ח, זייטן רכ"ז–רמ"א; איבערגעדרוקט אין: מאיר ראפעלד, נתיבי מאיר: אסופת מאמרים, מרכז שפירא: תשע"ג, זייטן 210–224.
• הרב ישראל דנדרוביץ, "בשר לא מבושל - האם קרוי מנה (אויף די ווערטערליכע אפטייטש פון מנה בלשון המקרא ובלשון חכמים)", אין: אור ישראל, גיליון עא, תשרי תשע"ו, עמודים: קעח-קפח.

דרויסנדע לינקס

• 
  פאראמעטער פעלערן אין מוסטער:היברובוקס
  פאראמעטער [ עמוד ] ערשיינען נישט אין מוסטער דעפיניציע משלוח מנות, אין: יום-טוב לוינסקי (רעדאקטאר), ספר המועדים, זעקסטער באנד, תל אביב: אגודת עונג שבת דורך דביר, תשט"ו, זייטן 137–151
• קיצור שולחן ערוך, סימן קמב

די טעמים פאר משלוח מנות:

• משלוח מנות, אויף עולמות
• יסודות מצוות משלוח מנות, אויף סולמות
• הרב אורן ניזרי, משלוחי מנות דורך א "דראון", אויף שערי הלכה ומשפט

רעפערענצן

קלארשטעלונג: די אינפארמאציע אויף המכלול איז בלויז פאר בארייכערונג און זאל נישט געזען ווערן ווי א פסק הלכה.

טיילן פון דער ארטיקל זענען מעגליך איבערגעזעצט פון העברעאישער וויקיפעדיע
cc-by-sa 3.0 ערלויבעניש • אריגינעלער בלאט • ביישטייערער