רוי:קינדליין
קינדליין איז א וועכנטליכער פרומער זשורנאל אויף אידיש ספעציעל פאר קינדער, ארויסגעגעבן זינט מקץ תשע"ה.[1] דער זשורנאַל איז געווארן געגרינדעט און ארויסגעגעבן דורך הרב מענדל הערש פאנעט, און האט געהאט א קאמיטע פון שרייבער און מחנכים ווי ר' פישל שעכטער, ר' חיים הערש מענדעלאוויטש, און ר' דוד וועבער.
קינדליין ווערט וועכנטליך פארשפרייט צו פילע שטעט און לענדער איבער דער וועלט, אריינגערעכענט פאראייניגטע שטאטן, קאנאדע, ישראל,[2] ענגלאנד, בעלגיע, שווייץ, און עסטרייך.[3]
אינהאלט
קינדליין איז אויפגענומען געווארן מיט גרויס פרייד[4] און איז געווען די ערשטע אויסגאבע וואס איז געווען כשר ביי אלע פרומע קרייזן, אנגעהויבן פון סאטמאר ביז די מער מאדערנע קרייזן. דאס איז צוליב דעם וואס דער גרינדער הרב מענדל הערש פאנעט האט אוועק געשטעלט איז א פאראייניגטע גרופע פון מחנכים פון פארשידענע פרומע קרייזן ווי סאטמאר, סקווירא, באבוב און בעלזא.
עס איז געווארן פרעזענטירט ווי א ריינע חינוך'דיגע אויסגאבע, און וואס א מלמד אדער א לערערין וואלט נישט געזאגט אין קלאס ווערט נישט דערמאנט אדער געשריבן. אויך האט יעדער ארטיקל א שטארקע חינוך'דיגע ציל, וואס די ליינער זאלן זיך לערנען דערפון א מוסר השכל אדער ידיעות, נישט אבי צייט-פארברענגעניש.
קינדליין איז געווען די ערשטע אידישע אויסגאבע וואס האט געלאזט מאלן קאמיקס ספעציעל פאר די פרומע קרייזן[5] אויסגעהאלטן פון יעדן שטאנדפונקט. סיי די מעלערייען און סיי די אינהאלט ווערן געשריבן בלויז פאר קינדליין און נישט איבערגעטייטשט פון אנדערע שפראכן. די מעלער פון די קאמיקס זענען די גרעסטע מעלער אין דעם אידישן מארק, גדי פאלאק[6], אברהם זמורה[7], דבורה קאטאווסקי[8], מאטי העללער, דון בר לב, יואל בר לב, דוד גאלד, בת שבע האוולין[9], זקי ירחי, א. אסציסלעווסקי, אהרן זאב בערנשטיין, און נאך.
אויסער קאמיקס, האט קינדליין פארמאגט פארשידענע קאַלומס, ווי היסטאריע, ערפינדונגען, וויסנשאפט, הינטער די קוליסן, אינטערוויוס,[10] און נאך, וועלכע האלטן געשפאנט די ליינער. קינדליין איז טאקע געאייגנט פאר קינדער, אבער מיט דער צייט איז עס אויפגענומען געווארן ביי אלע יארגענג, ווען אפילו ערוואקסענע ליינען זי אויך.
די אויסגאבע פארמאגט אן אייגענעם וועד החינוך וועלכע קוקן איבער די אויסגאבע יעדע וואך, און צענזורירן וואס זיי שפירן איז נישט גענוג ריין און חינוך'דיג. דער וועד החינוך איז געווען צוזאמגעשטעלט פון די מחנכים רבי אהרן האלבערשטאם (קרייזער רב און מנהל פון ת"ת דרכי חיים אין בארא פארק), ר' חיים הערש מענדעלאוויטש (מגיד שיעור און מחנך אין קרית יואל), ר' דוד אלימלך צאנגער (הויפט מגיה), ר' יהושע חיים רובין, ר' נפתלי משה ווייס און ר' מרדכי שאול אינדיג (מנהל תלמוד תורה ברסלב "היכל הקודש" וויליאמסבורג.)
שרייבער און מעלער
קינדליין איז א אויסנאם אין דער וועלט פון אידישע אויסגאבעס אז די שרייבער און מעלער מוזן זיך באנוצן מיט זייערע עכטע נעמען, און נישט אז די שרייבער באהאלטן זייער ריכטיגע אידענטיטעט אונטערן שלייער פון פענע נעמען, ווי עס איז איינגעפירט אין פילע אויסגאבעס.
פילע ארטיקלען אין קינדליין פלעגן געשריבן ווערן דורך באקאנטע מחנכים, בעלי דרשנים און מלמדים, א שטייגער ווי דער גרינדער ר' מענדל הערש פאנעט און ר' חיים הערש מענדלאוויטש, ישראל אלטער גראווייס און ר' דוד וועבער צווישן אנדערע.
די וועכענטליכע מאלערייען וואס ערשיינען אין קינדליין זענען מערסטנס די ווערק פון ב. האוולין, אברהם זמורה און מאטי העלער צווישן אנדערע. אבער מאלערייען און קאמיקס פון באקאנטע מעלער ווי יואל וואקסבערגער, גדי פאלאק, זקי ירחי און ד. קאטאווסקי, טוען אויך ערשיינען פון צייט צו צייט, ספעציעל אין די וואכן פון ימים טובים און אין די קינדליין ביילאגעס.
ארטיקלען
קינדליין איז א צוזאמשטעל פון פארשידנארטיגע שטענדיגע און צייטווייליגע קאַלומס און רובריקן, די שטענדיגע רובריקן זענען:
- פון רבי לייבוש'ס טיש: א וועכענטליכע מוסר שמועס געשריבן דורך ר' לייבוש לאנגער.
- פרשה בילד: א צייכענונג פון די וועכנטליכע פרשה, געשריבן און פארפאסט דורך ר' משה לייב פאזען און געמאלן דורך יעקב חנן, באגלייט מיט מדרשים, ערקלערונגען און מקורות.
- זיידי דערציילט: אן ארטיקל וואס שילדערט וויאזוי עס האט אויסגעזען די אלטע היים אין אייראפע.
- איןאיינליין:א קורצע לאזונגען און שפריכווערטער מיט א טיפערע רייכקייט דורך ר' טובי' בלויא.
- פעטער נט'קע דערציילט: דערנאך איז א וועכענטליכע יארצייט ערציילונג דורך הר"ר משה לייב פאזען.
- לערן א-ליין: א דערציילונג פון חז"ל אין קאמיקס.
- רבית ליין: א קאַלום אויף הלכות ריבית.
- אידישע חכמה און פקחות: א מעשה מיט אידישע חכמה.
- גלוזערנע סודות:א קאמיק איבער דעם מלחמה אין אמריקע אין תקל"ז(1776 למספרם).
- מליטערליין איבער די געווער פון די רוימער ביי די חורבן.
- קאמיקס אין פארזעצונגען דורך בת שבע האוולין
- הונטער די קוליסן: באשרייבונגען, שמועסן און אינטערוויוס
- וועכענטליכע היסטאריע וואס נעמט אריין אידישע, וועלטליכע און אלגעמיינע היסטאריע
- נפלאות הבורא: וועכענטליכע נאטור פארש ארטיקל איבער בעלי חיים, באגלייט מיט בילדער און וויסנשאפטליכע ערקלערונגען
- פּעדלעריש: וועכענטליכע געאגראפיע בילדער אויסשטעלונג איבער פארשידענע פלעצער ארום דער וועלט
- צייל ביז צען: וועכנטליכע וויסענשאפטליכע בילדער אויסשטעלונג איבער 10 וויסנשאפטליכע ידיעות
- לאמיר באזוכן די וועלט, א רובריק וואס נעמט ליינער אויף א רייזע צו אינטערעסאנטע ערטער אדער לענדער איבער דער וועלט מיט היסטארישע איבערבליק און באשרייבונג
- האנטארבייט פראיעקט: א וועכענטליכע פראיעקט פאר קינדער צו מאכן אייגענע האנטארבייט
- מאל א ליין: א רובריק פון דער חסידישער מעלער ר' יואל גלאק וועלכע לערנט אויס קינדער צו מאלן פראפעסיאנאל
- פרעג ר' שמחה'לע קאפשטיק: א פראגע-און-ענטפער רובריק וואס ענטפערט פראגעס וואס ליינער שיקן אריין, דורך מרת פ. איינהארן
- הלכה-ליין: א רובריק אין בילדער וואס שטעלט א הלכה שאלה צו די ליינער, ליינער וואס שיקן אריין די ריכטיגע ענטפער גייען אריין אין א גורל און קענען געווינען א געשאנק
- איצי פיצי און ציפי: א קורצע קאמיקס געאייגענט פאר אינגע קינדער וואס לערנט אויס גוטע מדות און עטיקעט. געשריבן דורך מרת פרידמאן און געמאלן דורך בת שבע האוולין
- חידות, רעטעניש קעסטלעך בריוו און בילדער
ביילאגעס
עטליכע מאל א יאר טוט קינדליין אין צוגאב צו די הויפט אויסגאבע אויך ארויסגעבן איינס אדער מערערע ביילאגע, ספעציעל אין די וואכן פון יום טוב. די ביילאגעס פון פסח ווערן גערופן אפיקומן און הגדה של קינדליין[11], סוכות הייסט עס אושפיזין און אונזער סוכה'לע, און די פורים'דיגע ביילאגע רופט מען מגילת קינדליין און נאך[12].
צוריקצואוועגס
ספעציעלער פארש ביילאגע אנגעפירט דורך דער גרינדער הרב פאנעט מיט די מיטארבעט פון די היסטאריקערס ר' אליעזר אבראהאמאוויטש, ר' עמנואל זילבערמאן, ר' יוסף נחמיה קוואדראט און ר' שמעון שלמה זילבער, און נאך באגלייט מיט בילדער פון פאטאגראפיסטן ארום די וועלט און אויך דורך דער פרומער פאטאגראפיסט יאסי גאלדבערגער וועלכע פארן אראפ צו די שטעט און באשרייבן זייערע מעמארן און פארש ארבעט.
געפעכט
אום 7טן פעברואר 2021 האט הרב פאנעט, דער גרידנער און רעדאקטאר פון קינדליין, געמאלדן אז ער טוט רעזעגנירן פון קינדליין. דאס איז געקומען נאך א לענגערן פארצויגענעם קריגעריי מיטן אינוועסטירער דוד ריינער.[13]
פאנעט האט פארדעכטיגט און באשולדיגט דעם אינוועסטירער דוד ריינער אין ארויס גנבענען און שווינדלען געלט פון דער פירמע אין לויף פון אסאך יארן, במשך וואס פאנעט און ריינער זענען געווען אין די בוררות האט הרב פאנעט געטענהט אז ריינער שטערט אים צו פירן דעם זשורנאל, דעריבער האט ער באשלאסן צו פארלאזן דעם זשורנאל קינדליין גיין זיין אייגענעם וועג און אנהייבן א נייעם זשורנאל מיטן נאמען "הונדערט".
קינדליין איז דערווייל געלייגט געווארן דורך מרת פאנעט די שותף און פירערין פון קינדליין אויף האלד ביז די קריגעריי וועט ווערן געשליכטעט, אבער דאס האט נישט אנגעהאלטן לאנג און נאך א קורצער צייט האט ריינער פארכאפט די קאמפאני קינדליין און אליינס באַשלאָסן צו עפענען דעם זשורנאל און אים פירן אַליין.
ריינער האט צוגעשטעלט אסאך א נידעריגער קוואַליטעט ווי קינדליין איז געווען אין דער צייט פון פּאַנעט, און אין דער זעלבער צייט האט ריינער געפירט גאר א העפטיגן קאמפיין קעגן דעם גרינדער הרב פאנעט און זיין נייעם זשורנאל הונדערט, פירנדיג צו איר אפשפארונג דורך פארשידענע טעראר שטיק און מיט א איינזייטיגע פסק/עיקול פון רב אשר לאנדא פון די אזויגערופענעם "בית דין" בית יוסף פון בארא פארק.
ביידע צדדים האבן ארויס געשטעלט בריוון מיט זייער צד פון די געפעכט.[14]
די העפטיגע קאמפיין פון ריינער אין די גאסן עס האָט אויך געפירט דערצו אז קינדליין איז געפאלן שטארק אין סעילס צוליב דעם וואס די המון עם האט נישט געוואלט שטיצן אזא אויפפירונג. דערווייל איז קינדליין אין געריכט.
ביכער
קינדליין טוט אויך ארויסגעבן ביכער פון קאמיקס[15] אדער מעשיות[16] וואס ווערן צוערשט געדרוקט אין די וועכענטליכע קינדליין מאגאזין. פאלגנד איז א ליסטע פון ביכער ארויסגעגעבן דורך אדער מיט די הילף פון קינדליין:
| בוך | שרייבער | דרוק יאר | פירמע | בלעטער | ISBN |
|---|---|---|---|---|---|
| געציל אדער דזשוכא?[17] | דוד גולד | 2016 | קינדער שפיל | 61 | ISBN 9781680910742 |
| טראכט גוט[18] | גדי פאלאק | 2015 | קינדער שפיל | 59 | ISBN 9781680910193 |
| די דריי ברידער אין די זידירים קעניגרייך[19] | ב. ש. הבלין | 2015 | קינדער שפיל | 61 | ISBN 9781680910186 |
| יחיאל און גיטל מיט די קרייץ ציגלער[20] | ב. ש. הבלין | 2015 | קינדער שפיל | 60 | ISBN 9781680910179 |
| יחיאל און גיטל אין די ירושלימ'ער מלוכה[21] | ב. ש. הבלין | 2016 | קינדער שפיל | 60 | ISBN 9781680911343 |
| דאס געשריי אויפ'ן אינזל[22] | יעקב לאנדא | 2015 | קינדער שפיל | 56 | ISBN 9781680910544 |
| א משל און א נמשל - קינדליין קאמיקס[23] | מרדכי שאול אינדיג | 2015 | קינדער שפיל | 61 | ISBN 9781680910599 |
| ברענג מיך צוריק - קינדליין קאמיקס[24] | א. נייבוים | 2016 | קינדער שפיל | 69 | ISBN 9781680910537 |
| צוזאמען העכער די פלאמען[25] | פ. איינהארן | 2016 | קינדער שפיל | 86 | ISBN 9781680911343 |
| אינטערעסאנטע חיות[26] | לייבוש האממער | 2016 | קינדער שפיל | 310 | ISBN 9781680911497 |
פאקטן
קינדליין אויסגאבעס פון נומער 40 און ווייטער (סוכות תשע"ו) פארמאגן דריי דרעטלן; די מיטעלסטע דרעטל האט מען צוגעלייגט ווען די צאל בלעטער פונעם וועכענטליכן מאגאזין זענען ארויף פון 48/40 צו 56/52.
רעפערענצן
- ↑ "קינדליין" - וועכנטליכער אידישער קינדער זשורנאַל אויף "אידישע וועלט" פארום
- ↑ שלמה כהן, קינדליין קומט אין ישראל, אויף JDN (העברעאיש)
- ↑ ווי נאך קומט די קינדליין אן? אויף אידישע וועלט פארום
- ↑ קינדען פרייען זיך צו ליינען די קינדליין ביי ישיבה וועלט נייעס
- ↑ אויסשליסליכע אינטערוויו מיט ארויסגעבער פון "קינדליין" אויף קאווע שטיבל
- ↑ אידישע קאמיקס? אויף רוסיש
- ↑ אברהם זמורה: "משמיים גרמו לי לצייר ספר של סיפורי הבעל שם טוב"
- ↑ מאלעריי, פון אנהויב ביז דער ענדע (אויף רוסיש)
- ↑ בת שבע הבלין: אני חיה את דמויות הקומיקס שלי
- ↑ אינטערוויו מיט די ארגענעזאציע חסד של אמת
- ↑ מעגא "קינדליין" פסח נומער, רייכע ביילאגעס און סופלעמענטן.
- ↑ קינדליין, און איר ספעציעלע אפטיילונג "מגילת קינדליין"
- ↑ https://www.kaveshtiebel.com/viewtopic.php?f=6&t=14451
- ↑ https://www.kaveshtiebel.com/viewtopic.php?p=499841&sid=80b175c8552cd092e7da093dc0f0a8f2#p499841
- ↑ http://www.braunsjudaica.com/brauns/products/Books/Comics/53084.html
- ↑ http://www.braunsjudaica.com/brauns/products/Books/Comics/53083.html
- ↑ בוך: געציל אדער דזשוכא? אויף גרינפעלד דזשודעיקא
- ↑ בוך: טראכט גוט אויף עמעזאן
- ↑ בוך: געציל אדער דזשוכא? אויף גרינפעלד דזשודעיקא
- ↑ בוך: יחיאל און גיטל מיט די קרייץ ציגלער אויף AbeBooks
- ↑ בוך:יחיאל און גיטל אין די ירושלימ'ער מלוכה אויף Z. Berman Books
- ↑ בוך:א משל און א נמשל אויף Z. Berman Books
- ↑ בוך:דאס געשריי אויפ'ן אינזל אויף Z. Berman Books
- ↑ בוך:ברענג מיך צוריק אויף Brauns Judaica
- ↑ בוך:צוזאמען העכער די פלאמען אויף Amazon.com
- ↑ בוך:אינטערעסאנטע חיות אויף Brauns Judaica
דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!