רוי:אמסטערדאם

דער ארטיקל באהאנדלט די הויפטשטאט פון האלאנד. אויב זוכט איר אן אנדער באדייט, זעט אמסטערדאם (באדייטן).

אַמסטערדאַם
Amsterdam

באקוק אויף אמסטערדאם

מדינה / טעריטאָריע

האָלאַנד

קאָאָרדינאַטן

‏52°22′N 4°53′E / 52.367°N 4.883°E

בירגערמייסטער

עבערהארד פאַן דער לאאן

שטח

219.49 קוואדראט ק"מ

הייך

2 מעטער

‑ אין שטאָט
‑ באַפעלקערונג ענגקייט

862,965‏ (שטייענדיג 2019)
4,908 באוואוינער א ק"מ²

צייט זאָנע

UTC+1

www.amsterdam.nl

[[טעקע:{{#אייגנשאפט:p242}}|220px]]

קאנאל הייזער לעבן דער פרינסנגראכט

אַמסטערדאַם (האלענדיש: Amsterdam) איז די הויפטשטאט און אויך די גרעסטע שטאט פון האלאנד. זי איז א שטאט אין דעם פראווינץ נארד האלאנד. די שטאט איז געגרינדעט געווארן אין די לעצטע יארן פון דעם 12טן יארהונדערט, ס'איז געווען דעמאלטס א קליין פֿישעריי דערפל. דער היסטארישער צענטרום איז באוווּסט פאר זיינע קאנצענטרישע קאנאלן, וואס זענען געבויט געווארן ווערנט דער האלענדישער גאלדענער עפאכע אינעם 17טן יארהונדערט.^[1]^[2]^[3]^[4] מען פארגלייכט די שטאט מיט ווענעדיג. אחוץ די קאנאלן, אלע ביידע שטעט האבן א לאנגע היסטאריע פון האנדל מעבר לים.

אין יאר 2009 איז די באפעלקערונג פון אמסטערדאם געווען 762,057- די גרעסטע שטאט אין די נידערלאנד.

דער נאמען אמסטערדאם שטאמט פון "אמסטעלערדאם", ד"ה א דאמבע אינעם אמסטעל טייך.

היסטאריע

אמסטערדאם האט באקומען רעכטן ווי א שטאט אין 1300 אדער 1306. נאכן אויפשטאנד קעגן דער שפאנישע רעגירונג אין דעם 16טן יארהונדערט זענען די נידערלענדער געווארן א טאלעראנט לאנד און יידן וואס זענען אנטלאפן פון דער שפאנישער אינקוויזיציע האבן זיך באזעצט אין אמסטערדאם. אינעם 17טן יאר-הונדערט איז אמסטערדאם געווען די רייכסטע שטאט אין דער וועלט. שיפן פון אמסטערדאם זענען אפגעפארן אין דעם באלטישן ים, צפון אמעריקע, אפריקע, אינדאנעזיע, אינדיע און בראזיל. אין סוף פונעם 19טן יאר-הונדערט איז געקומען צו אמסטערדאם די אינדוסטריעלע רעוואלוציע, און מען האט געבויט נייע מוזייען און א באן סטאנציע.

טראנספארט

אמסטערדאם איז א פלאכע שטאט, און אסאך מענטשן פארן ארום אויף ראווערס. די גאסן האבן ספעציעלע ראווער־שטעגן.

דער פובליקער טראנספארט האט טראמען מיט זעכצן ליניעס און א מעטרא וואס האט פיר ליניעס.

האלענדישע באנען האט צען באן סטאנציעס אין אמסטערדאם. אמסטערדאם צענטראל דינט אויך ווי אן אינטערנאציאנאלע באן סטאנציע; פון דארט זענען באן דינסטן קיין אונגארן, בעלארוס, בעלגיע, דייטשלאנד, דענמארק, טשעכיי, עסטרייך, פוילן, פראנקרייך, רוסלאנד און דער שווייץ. צווישן די באנען איז די Thalys אמסטערדאם-בריסל-פאריז באן.

אמסטערדאם סכיפאל פליה-פארט איז 20 מינוט פונעם צענטער פון אמסטערדאם. ער איז דאס גרעסטע פליפעלד אין האלאנד, און דאס פינפטע גרעסטע אין אייראפע.

יודן און יודישקייט

אמסטערדאם האט א היסטארישע יודישע אנוועזנהייט. ספעציעל איז באקאנט ר' אלעזר דער מעשה רוקח, וואס די רעגירונג האט דאן ארויסגעגעבן א ספעציעלע מטבע מיט זיין בילד דערויף לכבוד זיין ערשיינען אין דער שטאט.

דער היינטיגער רב אין אמסטערדאם איז הרב ארי' רלב"ג