רוי:רבי דוד צבי טויב פון ניישטאט
רבי דוד צבי טויב (געבוירן תקס"ט – נסתלק ו' תמוז תרמ"ב אָדער תרמ"ג) איז געווען דער עלטסטער זוהן פון הרה"ק רבי יחזקאל טויב מקוזמיר, דער גרינדער פון דער קוזמירער חסידישער דינאסטיע. רבי דוד צבי איז געווען באַקאַנט אלס דער ניישטאטער רבי און האָט געגרינדעט די ניישטאט–יאַבלאָנער צווייג פון דער שושלת. ער איז געווען איינער פון די באַוואוסטע תלמידים פון הרה"ק רבי מנחם מענדל מאָרגענשטערן פון קאצק.
תולדות פון זיין לעבן
רבי דוד צבי איז געבוירן געוואָרן אין יאָר תקס"ט (בערך 1809) צו זיין פאָטער רבי יחזקאל טויב מקוזמיר, וועלכער איז געווען אַ תלמיד פון דעם חוזה מלובלין און דעם מגיד מקאזשניץ. רבי דוד צבי האָט זיך באַזעצט אין דער שטאָט ניישטאט (Nowe Miasto), וואו ער האָט געפירט זיין עדה. די שטאָט ניישטאט, אין וועלכער ער האָט געדינט, איז אין פויליש באַקאַנט אלס Nowe Miasto nad Pilicą.
נאָך דער פטירה פון זיין פאָטער אין י"ז שבט תרט"ז (1856), האָט רבי דוד צבי אפגעזאגט פון איבערנעמען די הנהגה. אַנשטאָט האָט ער זיך געצויגן קיין קאצק זיך צוהאַלטן ביי זיין רבי'ן, הרה"ק מנחם מענדל מקאצק. ער איז אַזוי שטאַרק געווען קשור צום קאצקער רבי'ן, אַז דער חידושי הרי"ם האָט געזאָגט, אַז ר' דוד צבי איז ביי זיין רבי'ן געווען חביב ווי אַ זוהן צום טאַטן.
כאַראַקטעריסטיש פאַר דער הנהגה פון רבי דוד צבי איז געווען דאָס, וואָס ער איז נאכגעגאַנגען די טראַדיציעס פון קאצק, און האָט זייער ווייניג אויפמערקזאַמקייט געגעבן צו ניגונים (מוזיק). ער האָט אָנגעהויבן צו פירן אַן אַדמו"רות נאָר נאָך דער פטירה פון הרה"ק מקאצק אין תרי"ט (1859).
רבי דוד צבי איז נסתלק געוואָרן ו' תמוז תרמ"ב, און ער איז באַערדיגט געוואָרן אין וואַרשע.
הנהגה און השקפה
רבי דוד צבי איז געווען אַ צדיק הדור און אַן איש האמת. ער האָט זיך אָפּגעשיידט פון אַלע וועלטליכע הנאות און האָט כמעט נישט גערעדט קיין שיחת חולין. טויזנטער חסידים און מעריצים זענען געגאַנגען אין זיין ליכטיגן וועג.
גרויסקייט אין תורה: ער איז געווען אַ גרויסער מתמיד אין לערנען תורה מיט כּוח און יגיעה. ער האָט אויסגעפירט אַז דער עיקר פון חסידות אין דעם צייט איז צו פּלאַגן זיך אין תורה און אַריינצולייגן אַלע חושים און גלידער אין תורה, כדי דער גאַנצער גוף זאָל זיך הייליגן מיט דער קדושה פון תורה.
עניוות: רבי דוד צבי איז געווען באַוואוסט פאַר זיין אומגעהויערע עניוות. עס ווערט דערציילט, אַז ער האָט אפילו אַמאָל אָפּגעזאָגט פון אַ רבנות שטעלע אין סעראצק. ער האָט דערקלערט, אַז ער קען נישט נעמען דעם טיטל "רב" ווייל ער איז נישט גענוג בקיא אין הלכות יורה דעה. ער האָט געזאָגט, אַז ער האָט געלערנט גמרא, פירוש התוספות און אורח חיים, וואָס איז נויטיג פאַר יעדן איד, אָבער נישט יורה דעה.
חובת הנהגה: אַפילו נאָך דער פטירה פון זיין פאטער האָט רבי דוד צבי געוויינט מיט גרויס צער פאַרן חידושי הרי"ם, בעטנדיג, ער זאָל איבערצייגן זיין רבי'ן, הרה"ק מקאצק, אַז ער איז נישט בכּוח צו פירן כלל ישראל, אָבער דער קאצקער רבי האָט געפירט מיט זיין מיינונג.
תורותיו: רבי דוד צבי'ס תורות זענען געזאַמלט געוואָרן אין ספר "חמדת דוד", וואָס איז אַרויסגעגעבן געוואָרן דורך זיין תלמיד, רבי שמואל יעקב קאפיל הכהן, רב אין קאלושין, אין יאָר תר"צ (1930).
• תשובה און שבּת: ער האָט געלערנט אַז יעדער שבּת ברענגט אַ התחדשות, אַז מען קען ווערן ווי אַ נייע בריאה. מען דאַרף נישט קוקן אויף וואָס איז שוין געווען, ווייל דער יצר הרע נוצט די פאַרגאַנגענהייט צו האַלטן אַ מענטש פון עבודת השם. תשובה איז וועגן "מעתה" — צו פאַרריכטן פון היינט און ווייטער.
• השגחה פרטית און ישועה: ער האָט געלערנט פון דער פרשה פון פסח שני, אַז הגם אַ מענטש זעט אַז זיין נשמה איז נישט ריין, זאָל ער בעטן רחמים פון השי"ת, און דער אייבערשטער וועט אים אַנטקעגנקומען מיט אַ נייעם ליכט ("אור חדש") און ראַטעווען דעם מענטש פון זיין שלעכטס.
משפחה און שושלת
רבי דוד צבי'ס איינציגן זוהן, הרה"צ רבי משה יוסף טויב, איז נפטר געוואָרן בחיים חיותו אין יאָר תרכ"ז.
נאָך רבי דוד צבי'ס פּטירה, האָט זיין אייניקל, רבי יעקב טויב (דער זוהן פון ר' משה יוסף), איבערגענומען די הנהגה אין ניישטאט, און שפּעטער געצויגן קיין יאַבלאָנע (Jabłonna), און איז געוואָרן באַקאַנט אלס דער יאַבלאָנער רבי.
די שושלת פון רבי דוד צבי (ניישטאט/יאַבלאָנע) איז געציילט צו די הויפּט צווייגן פון דער קוזמירער דינאסטיע, צוזאַמען מיט דער זוואלין און מאָדזשיץ דינאַסטיע. רבי יעקב'ס זון, רבי יחזקאל טויב פון יאַבלאָנע, האָט שפּעטער געגרינדעט דעם ישוב כפר חסידים אין ארץ ישראל.