רוי:טאפלונג

*

טאפלונג איז א קורצטע וועג צו אויסרעכענען עטליכע צוגאבן. איר סימבאל איז X אדער *. ביישפילן: אנשטאט אויסרעכענען מיט צוגאבן אזוי: $\ 3+3=6$ און $\ 6+3=9$ טאפלט מען דאס אזוי: $\ 3\times 3=9$ (זעט אויך פאטענץ).

געזעצן פון טאפלונג:

• טאפלונג איז קאמוטאטיוו, דאס הייסט, דער סדר פון די עלעמענטן איז נישט משפיע אויפן באטרעף. $\ a*b=b*a$ דעריבער: $\ 2*3=3*2$ (אנדערש ווי אראפנעם און צעטיילן וואס דער סדר דארט איז יא משפיע אויפן באטרעף).
• אויך איז די טאפלונג אסאציאטיוו, דאס הייסט, אויב מיר האבן דריי נומערן, קענען מיר איינזאמלען סיי וואסערע צוויי נומערן צוזאמען און צולייגן דעם דריטן נומער, און דער באטרעף וועט שטענדיק זיין די זעלבע: $\ (1*2)*3=1*(2*3)$ ד.ה. $\ (3)*3=1*(5)$.
• אויך איז די טאפלונג דיסטריבוטיוו, דאס הייסט, אויב מען טאפלט 5 מאל (2+3) קען מען אויך טאפלען דעם 5 מיטן 2 און דער 3 עקסטער. $\ 5*(2+3)=5*2+5*3$. (זע מער דיסטריבוטיוו).

דער פשוטער וועג צו רעכנען צוגאב איז מיט א טאפלונג טאבעלע. אויב מען וויל למשל טאפלען 5 מאל 8, זוכן מיר אין די טאבעלע וואוּ דער פינף מיטן אכט באטרעפן זיך צוזאמען, און אין דעם קעסטל וועלן מיר טרעפן דעם באטרעף.

טאפלונג טאבעלע
9	8	7	6	5	4	3	2	1	0	$\!\,\times$
0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
9	8	7	6	5	4	3	2	1	0	1
18	16	14	12	10	8	6	4	2	0	2
27	24	21	18	15	12	9	6	3	0	3
36	32	28	24	20	16	12	8	4	0	4
45	40	35	30	25	20	15	10	5	0	5
54	48	42	36	30	24	18	12	6	0	6
63	56	49	42	35	28	21	14	7	0	7
72	64	56	48	40	32	24	16	8	0	8
81	72	63	54	45	36	27	18	9	0	9

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!