רוי:חומש

(אַרױסגערעדט: כוּמעש) מיט נאָמען חומש (פון װאָרט „חוֹמֶש“, א פינפטל) רופן מיר אָן די 5 ספרים פון דער תּוֹרה: בּרֵאשׁית, שׁמוֹת, ויִקרָא, בּמדבּר, דבָֿרים, װעלכע זענען געשריבן געװאָרן דורך משה רבנו.

אין די ספרי הנבֿיאים און כּתובֿים געפינען מיר דעם אױסדרוק „תּוֹרה משה“ און „ספר משה“ (יהושע ח’ און דבֿרי הימים ב’ כ”ה); אין דער גמרא מסכת מגילה ט”ו און אַנדערע ערטער װערן זײ אָנגערופן „חמשה חומשי תורה“; אין גיטין ס’ הײסן זײ „חומשים“. עס װערט געמאַכט אַן אונטערשײד אין דעם נאָמען: אױב זײ זענען געשריבן אױף פאַרמעט אַלץ ספר תורה הײסן זײ תורה, און אױב אײַנפאַך, נישט לױט די דינים פון שרײַבן אַ ספר תורה, הײסן זײ חומשים. אין גטין ס’ קלערט די גמרא „מהו לקרות בחומשים בבית הכנסת“ (צי מען טעג לײענען אין שול פון חומשים אַרױס); אין ירושלמי מגילה פרק ג’ געפינען מיר דײַטלעך די צװײ װערטער צוזאַמען „תורה וחומשים“; װעגן יעדן חומש געבן מיר בײַם זוכװאָרט פון זײַן נאָמען („בראשית“, „שמות“ און אַזױ װײַטער); װעגן די מײנונגען פון די ביבל–קריטיקער געבן מיר אין תנ”ך-קריטיק, װאוּ מיר געבן אױך די מײנונגען פון די געלערנטע, װעלכע טרעטן אַרױס קעגן דער תנ”ך–קריטיק. אין דער גמרא װערט אױך דער תהלים אײַנגעטײלט אין „חומשים“ (קידושין ל”ג „שני חומשין שניתי לו בספר תהלים“).

זעט אויך

• תנ"ך

לינקס

• אויף די פרשה פון פראפ' נחמה ליבוביץ ז"ל
• הערן די טראפן (EN)

דער בלאט קומט פון יידיש-וויקיפעדיע.
אריגינעלער בלאט • ערלויבעניש cc-by-sa 3.0.

דאס איז נישט קיין המכלול ארטיקל, בלויז עפעס וואס ליגט דא ביז עס וועט ערזעצט ווערן מיט בעסערס. שרייבט עס איבער!