אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "רוי:ענריקא פערמי"
ק (החלפת טקסט – "פֿ" ב־"p") |
ק (החלפת טקסט – "pע" ב־"פע") |
||
| שורה 2: | שורה 2: | ||
}} | }} | ||
'''ענריקא | '''ענריקא פערמי''' ({{שפראך-it|Enrico Fermi}};{{ר}} [[29סטן סעפטעמבער]] [[1901]] - [[28סטן נאוועמבער]] [[1954]]) איז געווען אן אמעריקאנער [[פיזיקער]], געבוירן אין [[איטאליע]], וואס האט געארבעט אויפן ערשטן [[קערנדיקער רעאקטאר|קערנדיקן רעאקטאר]], און איז באוואוסט פאר זיינע ביישטייערונגען צו דער אנטוויקלונג פון [[קוואנטן טעאריע]], [[קערנפיזיק]], [[טיילכל פיזיק]] און [[סטאטיסטישע מעכאניק]]. אין 1938 איז ער באלוינט געווארן מיטן [[נאבעל פריז]] פאר זיין ארבעט אויף [[ראדיאאקטיוויטעט]]. | ||
ער איז געווען איינער פון די גרעסטע וויסנשאפטלער פונעם 20סטן יארהונדערט. | ער איז געווען איינער פון די גרעסטע וויסנשאפטלער פונעם 20סטן יארהונדערט. | ||
רעוויזיע פון 18:23, 25 נאוועמבער 2022
ענריקא פערמי (איטאליעניש: Enrico Fermi; 29סטן סעפטעמבער 1901 - 28סטן נאוועמבער 1954) איז געווען אן אמעריקאנער פיזיקער, געבוירן אין איטאליע, וואס האט געארבעט אויפן ערשטן קערנדיקן רעאקטאר, און איז באוואוסט פאר זיינע ביישטייערונגען צו דער אנטוויקלונג פון קוואנטן טעאריע, קערנפיזיק, טיילכל פיזיק און סטאטיסטישע מעכאניק. אין 1938 איז ער באלוינט געווארן מיטן נאבעל פריז פאר זיין ארבעט אויף ראדיאאקטיוויטעט.
ער איז געווען איינער פון די גרעסטע וויסנשאפטלער פונעם 20סטן יארהונדערט.
ביאגראפיע
פערמי איז געבוירן געווארן אין 1901 אין רוים. ער האט שטודירט אין פיסא. אין 1923 האט ער באקומען א סטיפענדיע פון דער איטאליענישער רעגירונג צו גיין שטודירן אין געטינגען, דייטשלאנד. אין 1924 האט ער באקומען א ראקעפעלער סטיפענדיע צו שטודירן אין ליידן, האלאנד. סוף 1924 איז ער צוריקגעקומען אין איטאליע און ער איז געווארן לעקטאר אין מאטעמאטיששער פיזיק און מעכאניק אינעם אוניווערסיטעט פון פירענצע.
| נאבעל פרעמיע פאר פיזיק געווינער | ||
|---|---|---|
| 1901–1925 | רענטגען (1901) • לארענץ, זימאן (1902) • בעקערעל, פיער קירי, מארי קירי (1903) • ריילי (1904) • לענארד (1905) • טאמסאן (1906) • מייקלסאן (1907) • ליפמאן (1908) • מארקאני, ברוין (1909) • וואן דער וואלס (1910) • ווין (1911) • דאלען (1912) • אנעס (1913) • לאוע (1914) • וו' ה' בראג, לארענס בראג (1915) • נישט געטיילט (1916) • בארקלא (1917) • פלאנק (1918) • שטארק (1919) • גיאם (1920) • איינשטיין (1921) • באהר (1922) • מיליקן (1923) • סיגבאן (1924) • פראנק, הערץ (1925) | |
| 1926–1950 | פערען (1926) • קאמפטאן, ווילסאן (1927) • ריטשארדסאן (1928) • ברואיי (1929) • ראמאן (1930) • נישט געטיילט (1931) • הייזנבערג (1932) • שרעדינגער, דיראק (1933) • נישט געטיילט (1934) • טשאדוויק (1935) • העס, אנדערסאן (1936) • דייוויסאן, טאמסאן (1937) • פערמי (1938) • לארענס (1939) • נישט געטיילט (1940-1942) • שטערן (1943) • ראבי (1944) • פאולי (1945) • ברידזשמאן (1946) • עפלטאן (1947) • בלקט (1948) • יוקאווע (1949) • פאוול (1950) | |
| 1951–1975 | קאקראפט, וואלטאן (1951) • בלאך, פערסעל (1952) • זערניקע (1953) • בארן, באטע (1954) • לאם, קוש (1955) • שאקלי, בארדין, בראטיין (1956) • יאנג, לי (1957) • טשערענקאוו, פראנק, טאם (1958) • סעגרע, טשעברליין (1959) • גלייזער (1960) • האפסטעדטער, מאסבאוער (1961) • לאנדאו (1962) • וויגנער, געפערט-מייער, יענסן (1963) • טאונס, באסאוו, פראכאראוו (1964) • טאמאנאגא, שווינגער, פיינמאן (1965) • קאסטלער (1966) • בעטע (1967) • אלווארעז (1968) • גיל-מאן (1969) • אלפווען, ניל (1970) • גאבאר (1971) • בארדין, קופער, שריפער (1972) • עסאקי, גיאווער, דזשאזעפסאן (1973) • רייל, יואיש (1974) • אגע באהר, מאטלסאן, ריינוואטער (1975) | |
| 1976–2000 | ריכטער, טינג (1976) • אנדערסאן, מאט, וולעק (1977) • קאפיצא, פענזיאס, ווילסאן (1978) • גלאשא, סאלאם, וויינבערג (1979) • קראנין, פיטש (1980) • בלומבערגן, שולאוו, סיגבאן (1981) • ווילסאן (1982) • טשאנדארסעקאר, פאולער (1983) • רוביא, וואן דער מיר (1984) • קליצינג (1985) • רוסקא, ביניג, רארער (1986) • בעדנארץ, מולער (1987) • לעדערמאן, שווארץ, שטיינבערגער (1988) • ראמזי, דעמעלט, פאול (1989) • פרידמאן, קענדאל, טיילאר (1990) • דע-זשען (1991) • שארפאק (1992) • האלס, טיילאר (1993) • ברוקהויז, שול (1994) • פערל, ריינעס (1995) • לי, אשעראף, ריטשארדסאן (1996) • טשו, טאנודזשי, פיליפס (1997) • לאפלין, שטורמער, צואי (1998) • 'ט הופט, וועלטמאן (1999) • אלפעראוו, קרעמער, קילבי (2000) | |
| 2001 און ווייטער | קארנעל, קעטרלע, ווימאן (2001) • דייוויס, קאשיבא, דזשאקאני (2002) • אבריקאסאוו, גינזבורג, לעגעט (2003) • גראס, פאליצער, ווילטשעק (2004) • גלאובער, האל, הענש (2005) • מאטער, סמוט (2006) • פער, גרינבערג (2007) • נאמבו, קאבאיאשי, מאסקאווא (2008) • קאַא, בויל, סמיט (2009) • געאים, נאוואסעלאוו (2010) • פערלמוטער, שמידט, ריס (2011) • האראש, ווינלאנד (2012) • ענגלער, היגס (2013) • אמאנא, אקסאקי, נאקאמורא (2014) • קאדזשיטא, מאקדאנאלד (2015) • טהולעס, האלדיין, קאסטערליץ (2016) • ווייס, באריש, טארן (2017) • אשקין, מורו, סטריקלאנד (2018) | |